Οι Επιτρέποντες είναι οι κριτές που επέλεγαν οι πολίτες όταν είχαν να λύσουν μια διαφορά. Στο ομώνυμο έργο του ο κωμωδιογράφος Μένανδρος (341-291 π.Χ.) μας παραδίδει πολλά κοινωνικά στοιχεία για την εποχή του. Η υπόθεσή του; Στη γιορτή της Αρτέμιδος, διαπράττεται μια «ερωτική συνεύρεση» όταν η έννοια της συναίνεσης είναι αμφισβητήσιμη και η αντρική επιβολή θεμιτή.
Με όχημα το χιούμορ, η κωμωδία θίγει ζητήματα που μας απασχολούν ακόμη και σήμερα, για την ελευθερία, την ανεξαρτησία των γυναικών, την εξουσία των ανδρών. Τα παιχνίδια που σκαρώνει η τύχη με τους πρωταγωνιστές της ιστορίας μάς φανερώνουν πολλά για την ανθρώπινη φύση και μας κάνουν να αναρωτιόμαστε πόσο σύγχρονη είναι τελικά η εποχή μας.
Το έργο που διασκεύασε και σκηνοθετεί ο Βασίλης Μαυρογεωργίου κάνει επίσημη πρεμιέρα απόψε στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου.
● Τι σας κίνησε το ενδιαφέρον στους «Επιτρέποντες»;
Είναι πάρα πολλά στοιχεία. Μου έκανε τρομερή εντύπωση ένα έργο το οποίο είναι γραμμένο 2.500 χρόνια πριν να ασχολείται με ζητήματα που μέχρι τις μέρες μας δεν έχουν λυθεί. Κυρίως είναι τέσσερα βασικά θέματα που έχουν πολύ ενδιαφέρον.
Η θέση της γυναίκας. Η ταξική διαφορά ανάμεσα στον δούλο και τον αφέντη: αν και σήμερα δεν μπορούμε να πούμε ότι έχουμε σκλάβους, όμως κατά μία έννοια είμαστε οι ίδιοι σκλάβοι - η ουσιαστική διαφορά αποτυπώνεται με διαφορετικούς τρόπους απολύτως νόμιμα...
Βασίλης Μαυρογεωργίου
Η έννοια του Θεού: μου έκανε τρομερή εντύπωση πώς ο Μένανδρος από εκείνη την εποχή μιλάει για τον Θεό ως μια ανθρώπινη σύλληψη στην πραγματικότητα. Εχει ένα πάρα πολύ όμορφο κομμάτι όπου ο υπηρέτης συμβουλεύει τον άρχοντα να πάψει να πιστεύει στους θεούς που πιστεύει και να πιστέψει σε κάποιον που ονομάζει του ανθρώπου ο χαρακτήρας, που όσο τον φροντίζεις βελτιώνεται και σου φτιάχνει τη ζωή, ενώ όσο τον αφήνεις μαραζώνει και γίνεται ένας παλιοχαρακτήρας που σου καταστρέφει τη ζωή.
Το βρήκα τρομερά ενδιαφέρον, ιδιαίτερα για την εποχή μας, που είναι και πιο σκοτεινή, καθώς έχουν επανέλθει οι θρησκοληψίες και η μοιρολατρία, έχουμε τοποθετήσει τον Θεό στο επίκεντρο και θεωρούμε τον άνθρωπο έρμαιο ανώτερων δυνάμεων. Ενα ακόμη πολύ ενδιαφέρον θέμα που θίγεται είναι σε σχέση με τη φιλαργυρία - σχολιάζει την παραδοπιστία με πάρα πολύ ωραίο τρόπο.
● Τι πληροφορίες μας δίνει για τη θέση της γυναίκας, την ισότητα αλλά και το πόσο ελεύθερη είναι;
Σε σχέση με το ποια πράγματα επιτρέπεται να κάνει ένας άντρας και ποια μια γυναίκα είναι αναπόφευκτη η σύγκριση μεταξύ μιας ελεύθερης γυναίκας εκείνη την εποχή, η οποία στην ουσία είναι υποχρεωμένη να ζει στο σπίτι της, και της εταίρας, η οποία, παρότι σκλάβα, έχει τη δυνατότητα να κινείται ελεύθερα, να συμμετέχει σε συμπόσια και να φιλοσοφεί...
● Φοβερή αντίθεση... Υπάρχει όμως και το θέμα του βιασμού στο έργο. Τι μας λέει η αντιμετώπισή του;
Το έργο είναι τρομερό σε σχέση με τις πληροφορίες που μας δίνει για εκείνη την εποχή: στις γιορτές αυτές όπου μετείχαν κοινές παρθένες, κάποιες φορές παρεισέφρεαν ορισμένοι μεθυσμένοι άντρες, άρπαζαν μία, την τραβούσαν στο δάσος, τη βίαζαν και μετά την άφηναν να φύγει. Ηταν κάτι απολύτως νόμιμο, δεν ήταν μεμπτό.
Στη συνέχεια υπήρχε το φαινόμενο κοριτσιών που γεννούσαν παιδιά χωρίς να ξέρουν ποιος ήταν ο πατέρας, ποιος ήταν αυτός που τις βίασε, ως αποτέλεσμα της μεθυστικής κατάστασης, και κατά συνέπεια γέμιζε η πολιτεία όλη με «μπασταρδάκια», τα οποία λόγω της ντροπής των βιασμένων κοριτσιών συνήθιζαν να τα αφήνουν εκτεθειμένα στο δάσος για να τα βρει κάποιος.
Τοποθετούσαν επάνω τους διάφορα αντικείμενα αξίας, είτε κοσμήματα, είτε χρήματα, ώστε αυτός που θα τα βρει να μπορέσει να τα μεγαλώσει και μάλιστα τις περισσότερες φορές άφηναν και κάποιο αντικείμενο που θα μπορούσε ενδεχομένως να λειτουργήσει ως αντικείμενο αναγνώρισης αργότερα, κάποιο δαχτυλίδι λόγου χάρη...
● Ποια σημασία έχουν οι Επιτρέποντες;
Είναι ένα ιστορικό χαρακτηριστικό. Εκείνη την εποχή, αν είχες μια δικαστική διαμάχη, μπορούσες να πας να βρεις κάποιον περαστικό, οποιονδήποτε άνθρωπο στον δρόμο, και να τον ορίσεις Επίτροπο της διαφωνίας: εξέθεταν οι δύο πλευρές την οπτική τους γωνία και στο τέλος αυτός έδινε μια απόφαση που ήταν υποχρεωμένοι να τη σεβαστούν, εφόσον τον όρισαν και οι δυο πλευρές. Και αυτό ήταν νομοθετημένο.
● Είναι η λαϊκή ετυμηγορία τρόπον τινά;
Ακριβώς, αλλά θεσμοθετημένη και με απόλυτη εγκυρότητα. Σε σχέση με το τι σημαίνει βιασμός εκείνη την εποχή και τη σημερινή και το τι σημαίνει δικαιοσύνη. Νομίζω οι πρόσφατες εξελίξεις μάς έδειξαν πάρα πολλά ώστε μας κάνουν να αναρωτιόμαστε αν ζούμε όντως σε μια σύγχρονη εποχή και επίσης να αναρωτιόμαστε, ότι ίσως δεν είναι και τόσο τυφλή εν τέλει η Δικαιοσύνη.
● Αναφέρεστε στο ότι από τη μια καταδικάζει κάποιον για βιαστή ανηλίκων και από την άλλη τον αφήνει ελεύθερο;
Είναι συγκλονιστικό. Το μόνο θετικό νομίζω είναι ότι μια κοινωνία, ασχέτως τι κάνει η Δικαιοσύνη, τουλάχιστον στο υποσυνείδητό της καταδικάζει αυτούς τους ανθρώπους, ειδικά όταν είναι ευνοημένοι από την εξουσία και φαίνεται ότι χαίρουν μιας άλλης μεταχείρισης απ’ ό,τι οι κοινοί θνητοί.
● Το θέμα των βιασμών αλλά και της έμφυλης βίας σάς απασχολεί στη δραματουργία σας καθώς θίγεται και στο έργο σας που θα δούμε από τον Οκτώβριο, το «Μοτέλ».
Ο λόγος που έγραψα αυτό το κείμενο είναι ότι μέσα στην καραντίνα έγινε πολύ φανερό ένα πολύ σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα, καθώς οι άνθρωποι έμειναν στο σπίτι τους με τα προβλήματα του γάμου τους και είχαμε πάρα πολλά παραδείγματα έμφυλης βίας, που έφτασαν μέχρι τον φόνο σε πάρα πολλές περιπτώσεις.
Αυτή η βία δεν ήταν κάτι που δεν υπήρχε πριν αλλά κάτι το οποίο κρυβόταν. Και η Δικαιοσύνη ευθύνεται πάρα πολύ γιατί κάθε δικαστική απόφαση αποτελεί προηγούμενο και όταν κάποιος βλέπει περιπτώσεις δολοφόνων και βιαστών να δικάζονται με την κατώτερη ποινή προφανώς αυτό δίνει θάρρος σε κάποιον άλλο να διαπράξει παρόμοια εγκλήματα, καταλαβαίνει ότι ζει σε μια χώρα όπου τέτοιου είδους ζητήματα δεν τα παίρνει σοβαρά. Φυσικά, ζούμε σε μια σύγχρονη κοινωνία όπου το σύστημα είναι σωφρονιστικό και όχι τιμωρητικό, όμως το να παίρνει ελαφρά τόσο σοβαρά εγκλήματα κάνει τη ζυγαριά να γέρνει προς το άλλο άκρο, δηλαδή της απόλυτης αυθαιρεσίας και έλλειψης σεβασμού απέναντι στα θύματα.
Οταν δολοφονείς ή βιάζεις έναν άνθρωπο η καταδίκη είναι αιώνια. Γιατί δεν μπορείς να το πάρεις πίσω ό,τι και να κάνεις... Μου είχε κάνει εντύπωση η είδηση για την κοπέλα την οποία κρατούσαν κλεισμένη σε ένα διαμέρισμα στην Ηλιούπολη, ένας αστυνομικός με τις ευλογίες του πατέρα της, οι οποίοι και την εξέδιδαν σε άλλους άντρες. Γι’ αυτό και με ενδιέφερε να δημιουργήσω μια κατάσταση μιας κλειστής κοινωνίας που έχει πάρα πολλά μυστικά. Στην ουσία το έργο καταπιάνεται με το θέμα του τράφικινγκ...
● Πριν από λίγες μέρες ανακοινώσατε ότι έκλεισε και το Skrow, ο θεατρικός σας χώρος...
Στις 10 Ιουλίου τελείωσε επίσημα το συμβόλαιο που είχαμε με τον χώρο... Ο χώρος αυτός ήταν το θεατρικό μας σπίτι, το οποίο τα τελευταία 10 χρόνια είχε στεγάσει τα όνειρά μας και είχαμε ζήσει πολύ όμορφες και δημιουργικές στιγμές. Αισθάνομαι μεγάλη χαρά για ό,τι καταφέραμε όλα αυτά τα 10 χρόνια (...) και που αποδείξαμε στον εαυτό μας ότι το να δημιουργήσει έναν πυρήνα σύγχρονου θεάτρου είναι κάτι εφικτό αν το προσπαθήσει.
Από την άλλη είναι απαισιόδοξη η συνειδητοποίηση ότι ζούμε σε μια πόλη όπου τίποτα δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τον τουρισμό και το θέμα της βραχυχρόνιας τουριστικής μίσθωσης καταλυμάτων εξελίσσεται σε πανευρωπαϊκό πρόβλημα δημιουργώντας έλλειψη στέγης. Δεν θέλω να το δαιμονοποιήσω, απλά ανοίγει ένα σύγχρονο θέμα που αναζητεί όρια και λύσεις.
📌 ΙNFΟ: «Επιτρέποντες» του Μενάνδρου. Απόδοση - διασκευή - σκηνοθεσία Βασίλης Μαυρογεωργίου. Μουσική Νίκος Κυπουργός.
Παίζουν: Δάφνη Δαυίδ, Αννα Καλαϊτζίδου, Γιώργος Πυρπασόπουλος, Μάριος Σαραντίδης, Λυδία Τζανουδάκη, Ιώβη Φραγκάτου. Συμμετέχουν (αλφαβητικά): Χρήστος Δαλκυριάδης, Διαλεκτή Πουρσανίδου. Μουσικοί: Αρτεμις Βαβάτσικα, Νίκος Γκούμας, Γιώργος Φουντούκος.
Σκηνικά: Θάλεια Μέλισσα. Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα. Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου. Μουσική διδασκαλία: Γιώργος Φουντούκος. Στίχοι: Τζούλια Διαμαντοπούλου. Κίνηση: Πάρης Μαντόπουλος. Ηχολήπτης: Κώστας Μπώκος. Απόδοση στα αγγλικά: Θέμελης Γλυνάτσης.
Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου, 22- 23 Ιουλίου, στις 9.30. Εισιτήρια 5-20€. Προπώληση aefestival.gr, viva.gr, public.gr
πηγη: https://www.efsyn.gr