Είναι το μεγαλύτερο νησί του κόσμου, βρίσκεται ανάμεσα στον Αρκτικό και στον Ατλαντικό Ωκεανό.  Έχει τρεις φορές την έκταση της Γαλλίας, αλλά είναι μια από τις πιο αραιοκατοικημένες περιοχές του πλανήτη. Ο πληθυσμός είναι στη μεγάλη πλειοψηφία του Ινουίτ που μετανάστευσαν το 12ο-13ο αιώνα από την Αλάσκα μέσω Καναδά και εγκαταστάθηκαν σε αυτό που σήμερα αποτελεί αυτόνομη περιοχή του Βασιλείου της Δανίας.

Η Γροιλανδία των 56.000 κατοίκων θα μπορούσε να είναι μια από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου λόγω της θέσης της και του πλούσιου υπεδάφους της. Αντίθετα, έχει από τα υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών στον κόσμο (1/1.000 κατοίκους) και εξάρτησης από ουσίες και μαστίζεται από μεγάλες ανισότητες ανάμεσα στους Ινουίτ -που αποτελούν το 90% του πληθυσμού- και τους Δανούς εποίκους. Για τους αυτόχθονες ο δρόμος της επιβίωσης είναι στρωμένος με φίλτρα, αγκάθια και καλές προθέσεις, με προγράμματα ένταξης και αφομοίωσης που τους διχάζουν ανάμεσα σε αυτό που είναι και σε αυτό που θα πρέπει να κάνουν για να «εκπολιτιστούν».

Σπάνιες γαίες

Οι κάλπες που στήθηκαν στη Γροιλανδία την περασμένη Τρίτη για την ανάδειξη νέας τοπικής Βουλής και τοπικής κυβέρνησης με διευρυμένες εξουσίες συγκέντρωσαν το παγκόσμιο ενδιαφέρον. Δεν έπιασε ξαφνικός πόνος τους αναλυτές και τους επενδυτές για τις αγωνίες μερικών δεκάδων χιλιάδων νησιωτών.

Εκείνο που τους καίει είναι η τύχη των εξορύξεων ουρανίου και σπάνιων μεταλλευμάτων (που χρησιμοποιούνται σε οπλικά συστήματα, «έξυπνα» κινητά, επίπεδες οθόνες, ανεμογεννήτριες, ηλεκτρικά οχήματα κ.ά.) από τη γη της Γροιλανδίας. Στο επίκεντρο ήταν η αδειοδότηση ενός γιγαντιαίου σχεδίου εξορύξεων ουρανίου και 17 σπάνιων γαιών στο Κβάνεφιελντ της νότιας Γροιλανδίας από τη σινο-αυστραλιανή εταιρεία Greenland Minerals.

Αυτός ήταν εξάλλου ο λόγος που έπεσε η κυβέρνηση του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος Siumut, το οποίο υποστήριξε την επένδυση και ήταν ο κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού από το 1979, οπότε έγινε αυτόνομη περιοχή η Γροιλανδία (με την Κοπεγχάγη να ελέγχει την εξωτερική πολιτική και την άμυνα), με εξαίρεση την τετραετία 2009-2013.

Κάθε ψήφος μετράει

Νικητής των εκλογών, με 9.912 ψήφους και 12 από τις 31 έδρες της Βουλής αναδείχθηκε το αριστερό - πράσινο Inuit Ataqatigiit (IA), που έκανε σημαία του το μπλοκάρισμα του σχεδίου εξορύξεων στο Κβάνεφιελντ. Το κόμμα δεν απορρίπτει συλλήβδην της μεταλλευτικές δραστηριότητες. Επιμένει όμως στην τήρηση περιβαλλοντικών προδιαγραφών και σε οφέλη για όλους τους πολίτες, με απώτερο στόχο μια ανεξάρτητη Γροιλανδία πάνω σε ισχυρά οικονομικά θεμέλια.

Για να κυβερνήσει το Inuit Ataqatigiit θα χρειαστεί να βρει εταίρο ή εταίρους ανάμεσα στα τρία μικρότερα κόμματα που μπήκαν στη Βουλή, κάτι που δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Τα δύο από αυτά αντιτίθενται στην ανεξαρτησία και θέλουν διατήρηση ισχυρών δεσμών με την Κοπεγχάγη. «Θα βάλουμε στο επίκεντρο τον άνθρωπο» υποσχέθηκε ο Μούτε Έγκεντεμ, ο 34χρονος ηγέτης του ΙΑ, που κινείται προσεκτικά για να μην γλιστρήσει στο παγωμένο πολιτικό σταυροδρόμι της πατρίδας του.

Το κόμμα είχε ξανακερδίσει εκλογές μόνο το 2009, όταν πήρε 43,7% και διπλασίασε τις έδρες του σε 14, όμως και τότε χρειάστηκε τη στήριξη του μικρού Δημοκρατικού Κόμματος (Democrats) για να κυβερνήσει τη Γροιλανδία με τις διευρυμένες εξουσίες που παραχώρησε από εκείνη τη χρονιά η Δανία, ύστερα από δημοψήφισμα στο αχανές νησί.

Στις εκλογές της περασμένη Τρίτης ψήφισαν λίγο πάνω από 27.000 πολίτες. Αν δεν καταφέρει να βρει εταίρο το κοκκινοπράσινο Inuit Ataqatigiit, τη σκυτάλη θα πάρει το Siumut, που έλαβε 7.971 ψήφους και 10 έδρες. Ακολουθούν το κεντρώο Naleraq (3.249 ψήφοι και 4 έδρες), οι φιλελεύθεροι Δημοκράτες (2.452 ψήφοι και 3 έδρες) και το συντηρητικό Atassut (1.879 ψήφοι και 2 έδρες).

Αρκεί μια ματιά στον πίνακα του εκλογικού αποτελέσματος που παραθέτουμε, μαζί με τις αυξομειώσεις σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές του 2018, για να αντιληφθούμε πόσο πολύτιμη είναι κάθε ψήφος.

Οικόπεδο με θέα

Η Καλααλίτ Νουνάτ, όπως αποκαλούν οι Ινουίτ τη Γροιλανδία, είναι ένα από τα «Οικόπεδα με Θέα στην Αρκτική» που λιμπίστηκε ο Ντόναλντ Τραμπ (Αν. Κόσμος, ΑΥΓΗ της Κυριακής 26.8.2019) αλλά δεν κατάφερε να... αγοράσει για λογαριασμό των ΗΠΑ από τους Δανούς.

Οι εκλογές στη Γροιλανδία είναι ακόμα μια απόδειξη ότι ο Τραμπ μόνο τρελός δεν ήταν πριν από δυο χρόνια, όταν είχε περιγράψει άκομψα τις προθέσεις της Ουάσιγκτον. Οι ΗΠΑ έβαλαν πόδι στη Γροιλανδία από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, διατηρούν στα βόρεια του νησιού τη βάση της Θούλης, τη σημαντικότερη επίγεια εγκατάσταση έγκαιρης προειδοποίησης της αμερικανικής αεράμυνας, και θέλουν να κόψουν τη φόρα των ανταγωνιστών τους.

Καθώς κλιμακώνεται η αντιπαράθεση μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας για την Αρκτική, μεγαλώνουν ο στρατηγικός ρόλος της Γροιλανδίας και η σημασία των επιλογών που κάνει η τοπική κυβέρνηση. Ακόμα και αν αυτές δεν αφορούν άμεσα την άμυνα ή την εξωτερική πολιτική, αλλά την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών. Πόσο μάλλον όταν η Γροιλανδία έχει ειδικό καθεστώς σύνδεσης με την Ε.Ε., οι πολίτες της λογίζονται ως Ευρωπαίοι, αλλά έχουν ως νόμισμα τη δανέζικη κορώνα.

Η εποχή που ο πληθυσμός ζούσε από το ψάρεμα, το κυνήγι και τις φτωχές σοδειές στον «θερμό» Νότο έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Το αντιλαμβάνεται αυτό ειδικά ένα μέρος της νέας γενιάς που στήριξε αποφασιστικά τους αριστερούς οικολόγους, που θέλει μεν να διατηρήσει τις παραδόσεις αλλά απέχει πολύ από την εικόνα «αγριμιών» που ζουν σε καλύβες και καταριούνται τους «Δανούς κατακτητές».

Οι καιροί έχουν αλλάξει. Με την κλιματική αλλαγή να απειλεί το ορατό μέλλον τους και την πανδημία να έχει εξαφανίσει τα έσοδα από τον τουρισμό, οι κάτοικοι της Γροιλανδίας περιμένουν από τη νέα κυβέρνηση χειροπιαστά αποτελέσματα, δουλειές και αξιοπρέπεια.

πηγη: https://www.avgi.gr