Έχοντας περάσει δύο μήνες από τότε που ο ρωσικός στρατός εισέβαλε στην Ουκρανία, παραγωγοί, φορείς και εμπειρογνώμονες προειδοποιούν τις θλιβερές επισιτιστικές συνέπειες του πολέμου, ειδικά για τις φτωχές χώρες της Αφρικής και της Ασίας.

Τα δημητριακά που παράγονται στην Ουκρανία είναι ζωτικής σημασίας για το παγκόσμιο σύστημα τροφίμων. Σε συνδυασμό με τη Ρωσία, της οποίας οι εξαγωγές έχουν επίσης καταρρεύσει λόγω κυρώσεων, η Ουκρανία καλύπτει περίπου το 30% των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού και περίπου το 15% των εξαγωγών καλαμποκιού και κριθαριού. Και οι δύο χώρες είναι υπεύθυνες για τα 2/3 όλων των παγκόσμιων εξαγωγών ηλιέλαιου. Σύμφωνα με μια μελέτη, οι δύο χώρες παράγουν περίπου το 12 τοις εκατό όλων των θερμίδων που καταναλώνονται στον κόσμο.

Σε ρεπορτάζ του SPIEGEL σχετικά με τις επιπλοκές που έφερε ο πόλεμος αναλύονται τα προβλήματα που εντοπίζονται στην καταστροφή των καλλιεργειών, στις δυσκολίες μεταφοράς προϊόντων, στην φτώχεια που εντοπίζεται ιδιαίτερα σε κάποιες χώρες, καθώς και σε παράγοντες που προϋπήρχαν του πολέμου.

Καταστροφή καλλιεργειών

Υπάρχουν αρκετοί γεωπόνοι στην Ουκρανία που αντιμετωπίζουν δυσκολίες μετά την εισβολή των Ρώσων, αναγκάζοντας τα αγροκτήματα σε όλη τη χώρα να αναστείλουν τη λειτουργία τους. Στα χωράφια δεν μπορούν να φυτέψουν επειδή είναι καλυμμένα με νάρκες ή κατεστραμμένο στρατιωτικό εξοπλισμό ή επειδή έχει επιστρατευτεί το προσωπικό. Τόνοι σιτηρών παραμένουν αχρησιμοποίητοι στις αποθήκες λόγω έλλειψης καυσίμων ή επειδή οι δρόμοι δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν και τα λιμάνια είναι κλειστά.

Ο Alex Lissitsa, στέλεχος ουκρανικής γεωργικής εταιρείας -της οποίας τα χωράφια στα βορειοανατολικά του Κιέβου παράγουν κυρίως καλαμπόκι και σιτάρι- μιλώντας στο SPIEGEL αναφέρει πως σε έναν κανονικό Μάρτιο, η χώρα του πιθανότατα θα είχε εξάγει 5 εκατ. τόνους σιταριού.

Φέτος, οι εξαγωγές μετά βίας έφτασαν τους 200.000 τόνους ενώ η δική του εταιρεία δεν εξήγαγε απολύτως τίποτα. Όπως τονίζει, Σχεδιάζει να πάει στα χωράφια την επόμενη μέρα του πολέμου για να ρίξει μια ματιά, αλλά δεν έχει ιδέα τι θα βρει. Είναι μια κατάσταση που απειλεί όχι μόνο την Ουκρανία, αλλά θα μπορούσε να προκαλέσει λιμό σε πολλές διαφορετικές γωνιές του κόσμου.

Η τιμή του σιταριού έχει ήδη αυξηθεί κατά 40%

Η εξαφάνιση των ουκρανικών και ρωσικών σιτηρών έχει κλονίσει την αγορά σε πολλές περιοχές του κόσμου, συμπεριλαμβανομένου του Κέρατος της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.

Λιγότερες παραδόσεις φτάνουν σε χώρες όπως ο Λίβανος, η Αίγυπτος και η Υεμένη, οι οποίες εισάγουν σχεδόν όλα τα δημητριακά τους από την Ουκρανία και τη Ρωσία. Οι τιμές θα μπορούσαν τώρα να εκραγούν, καθιστώντας το φαγητό είναι απρόσιτο για εκατομμύρια ανθρώπους. Από την αρχή του πολέμου, η τιμή του σιταριού έχει ήδη αυξηθεί κατά 40%.

Σύμφωνα με τον David Beasley, διευθυντή του Παγκόσμιου Προγράμματος Τροφίμων (WFP), το αποτέλεσμα θα μπορούσε να ξεπεράσει οτιδήποτε έχει δει από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το WFP βασίζεται στα ουκρανικά δημητριακά για να ταΐσει περίπου τα μισά από τα 125 εκατομμύρια άτομα στα οποία ο οργανισμός παρέχει βοήθεια. Ο ίδιος προειδοποίησε ότι η κατάσταση θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναταραχές και μαζικούς εκτοπισμούς σε όλο τον κόσμο.

«Ανάλογα με το πού μένω, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα πρέπει να πληρώσω περισσότερα για φαγητό, θα πρέπει να φάω λιγότερο ή θα πεθάνω επειδή ήμουν ήδη στο χείλος του γκρεμού», λέει ο ειδικός στη γεωργία David Laborde από το αμερικανό Ινστιτούτο International Food Policy Research. Ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ έχει υπολογίσει ότι ο αριθμός των υποσιτισμένων θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 8 έως 13 εκατ. εάν οι τιμές παραμείνουν υψηλές.

Σομαλία: Το 1/3 των Σομαλών υποφέρει ήδη από πείνα

Η Σομαλία, η οποία σύμφωνα με τον FAO λαμβάνει περισσότερο από το 90% του σιταριού της από τη Ρωσία και την Ουκρανία, είναι μία από τις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο από τον πόλεμο ενώ επί τρία χρόνια η χώρα μαστίζεται από ξηρασία. Περισσότεροι από 2 εκατ. άνθρωποι δεν είχαν άλλη επιλογή: Όταν τελείωσαν οι προμήθειες, αναγκάστηκαν να καταφύγουν σε στρατόπεδα που διαχειρίζεται η διεθνής βοήθειας, εκτιμά ο FAO. Προβλέπεται ότι 1,4 εκατομμύρια παιδιά θα αντιμετωπίσουν οξύ υποσιτισμό φέτος.

Ο Ραφαέλ Σνάιντερ, που εργάζεται για τη γερμανική υπηρεσία βοήθειας Welthungerhilfe, λέει ότι επειδή οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης τροφίμων που ανήκουν σε διάφορους οργανισμούς στη Σομαλία αδειάζουν σιγά-σιγά, έχουν ήδη αναγκαστεί να μειώσουν τα σιτηρέσια κατά 30% σε ορισμένα μέρη.

Είναι ενδεικτικό ότι το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα στη Σομαλία μόλις πρόσφατα παρέλαβε το τελευταίο πλοίο με μπιζέλια που έφυγε από το λιμάνι της Οδησσού τον Φεβρουάριο, και δεν γνωρίζει πότε θα φτάσει το επόμενο πλοίο.

Την ίδια στιγμή, το νόμισμα της χώρας έχει χάσει περίπου το 90% της αξίας του τα τελευταία δύο χρόνια και τώρα η λίρα πέφτει και άλλο. Τα νοσοκομεία σε πολλά μέρη λειτουργούν με γεννήτριες ντίζελ επειδή δεν υπάρχει ρεύμα.

Στην Τρίπολη, στην παραγκούπολη Bab al-Tabbana, ο κόσμος βλέπει τις τιμές του ψωμιού να διπλασιάζονται μέσα σε λίγες εβδομάδες.

Έλλειψη λιπασμάτων

Σημειώνεται ότι η Ρωσία δεν είναι μόνο ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς σιτηρών, αλλά και ένας από τους σημαντικότερους παραγωγούς όλων των λιπασμάτων παγκοσμίως. Αυτό σημαίνει ότι τα λιπάσματα είναι επίσης σε έλλειψη λόγω των κυρώσεων. Για τα υπόλοιπα αποθέματα που εξακολουθούν να είναι διαθέσιμα στην παγκόσμια αγορά, οι τιμές καθιστούν τους παραγωγούς σιταριού εξαιρετικά επιφυλακτικούς.

Ειδικά οι μικρότεροι παραγωγοί βάζουν την παραγωγή τους στην  άκρη επειδή δεν έχουν τα κεφάλαια για να επενδύσουν. Άλλοι μειώνουν τις εκτάσεις τους ή ρίχνουν λιγότερο λίπασμα, με αποτέλεσμα μικρότερες ή μερικές φορές χαμηλότερης ποιότητας καλλιέργειες που περιορίζουν περαιτέρω την προσφορά.

Στη Γερμανία, η κυβέρνηση άνοιξε περιβαλλοντικά προστατευμένες περιοχές για την καλλιέργεια σιτηρών, και πολλοί ελπίζουν ότι χώρες όπως η Αργεντινή θα παρέμβουν στην παραβίαση και θα αυξήσουν τις εξαγωγές σιταριού τους.

Ευθύνες της Κίνας

«Το πρόβλημά μας είναι ότι έχουμε ταλαιπωρηθεί από τη μια κρίση μετά την άλλη», λέει ο ερευνητής του IFPRI Laborde. Κάθε χώρα έχει τη δική της ιστορία, τα δικά της προβλήματα και τις δικές της κρίσεις. Στη συνέχεια ήρθε η πανδημία του κορωνοϊού και ακρωτηρίασε τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Το χρέος συνέχισε να αυξάνεται, η ανανεωμένη ζήτηση προκάλεσε άνοδο των τιμών της ενέργειας και έφτασε ο πληθωρισμός και ο δείκτης τιμών των τροφίμων του FAO έχει εκτοξευθεί σε πρωτοφανή ύψη ακόμη και πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Οι χώρες που θα πληγούν περισσότερο είναι οι φτωχότερες χώρες της Αφρικής και της Ασίας.Ήδη, κάθε δεύτερο άτομο που ζει στην υποσαχάρια Αφρική δυσκολεύεται να εξασφαλίσει επαρκή τροφή κάθε μέρα. Σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού, δεν θα χρειαζόταν πολλά για να εξελιχθεί η κατάσταση σε πλήρη καταστροφή.

Όπως αναφέρει το SPIEGEL, ένας σημαντικός παράγοντας, οι γεωπόνοι πιστεύουν ότι η πολιτική της Κίνας έναντι του σιταριού κηρύσσοντας την την επισιτιστική ασφάλεια ως εθνική προτεραιότητα. Το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ λέει ότι 159 εκατ. τόνοι σιταριού αποθηκεύονται σε απόθεμα σε κινεζικά σιλό. Για να μην δημιουργηθεί πανικός στις αγορές και ανέβουν απότομα οι τιμές τους Κινέζους εμπόρους, ο Κινέζος γενικός διευθυντής του FAO φέρεται να κράτησε κρυφό έγγραφο του ΟΗΕ που προειδοποιούσε για επικείμενη επισιτιστική κρίση.

Την ημέρα που ξέσπασε ο πόλεμος, οι τελωνειακές αρχές της Κίνας άρουν την απαγόρευση εισαγωγής ρωσικού σίτου που είχε επιβάλει η Κίνα λόγω υγειονομικών ανησυχιών. Υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν ότι η επιθυμητή διατροφική αυτάρκεια δεν είναι ο μόνος στόχος στην ατζέντα του Κινέζου προέδρου, αλλά ότι το σιτάρι προορίζεται επίσης να επεκτείνει την επιρροή της Κίνας, συμπεριλαμβανομένων των αφρικανικών χωρών που υποφέρουν από λιμό αλλά είναι πλούσιες σε φυσικούς πόρους.

Πηγή: Der Spiegel
πηγη: https://tvxs.gr