Απόπειρα κατάλυσης της δημοκρατίας με επιθέσεις ενάντια στο προεδρικό μέγαρο, τη Βουλή και το Ανώτατο Δικαστήριο της Βραζιλίας. Δύο μήνες ωμής καταστολής με περισσότερους από 60 νεκρούς στο Περού μετά την καθαίρεση του προέδρου Καστίγιο, με την Ακροδεξιά να δίνει τον τόνο των εξελίξεων. Κύμα διαδηλώσεων και απεργιών από την αντιδραστική αντιπολίτευση της πλούσιας επαρχίας Σάντα Κρους που επιχειρεί ξανά να αποσταθεροποιήσει τη Βολιβία. Δικαστικές διώξεις και απόπειρα δολοφονίας της Κριστίνα Φερνάντες ενόψει και των φετινών προεδρικών εκλογών στην Αργεντινή.
To αποκαλούμενο δεύτερο κύμα προοδευτικών κυβερνήσεων στη Λατινική Αμερική -που αναδύθηκαν από το 2018 στο Μεξικό, την Αργεντινή, τη Βολιβία, το Περού, την Ονδούρα, τη Χιλή και την Κολομβία και επικυρώθηκε με τη νίκη του Λούλα ντα Σίλβα στη Βραζιλία- αντιμετωπίζει ήδη τεράστιες απειλές.
«Οσα συμβαίνουν τους τελευταίους μήνες δείχνουν τον μεγάλο κίνδυνο που υποβόσκει για τις δημοκρατίες της Λατινικής Αμερικής όταν, ακολουθώντας τη λαϊκή εντολή, προσπαθούν να βαθύνουν κοινωνικούς μετασχηματισμούς ή απλά να αντιστρέψουν την οπισθοδρόμηση που σημειώθηκε στη διάρκεια του συντηρητικού κύκλου που κυριάρχησε προ ετών. Και αποκαλύπτει πως οι δυνάμεις της ριζοσπαστικής Δεξιάς είναι ικανές να κινητοποιούνται δυναμικά όταν χάνουν μετά από νόμιμες εκλογές αλλά και να απεργάζονται ή και να προχωρούν σε συνταγματική ρήξη», προειδοποιούσε ο αναλυτής Αλί Λόπες στο Resumen Latinoamericano.
H βασική διαφορά είναι ότι τώρα πρόκειται για μια Ακροδεξιά πολύ πιο «ετοιμοπόλεμη», όπως έγραφε στο nodal.am ο δημοσιογράφος Αράμ Αραχονιάν, διευθυντής του Λατινοαμερικανικού Κέντρου Στρατηγικής Ανάλυσης (CLAE): «Την τελευταία δεκαετία απέκτησαν εθνική και διεθνή δικτύωση, άπειρους πόρους και συντονισμό με ομάδες της ευρωπαϊκής και βορειοαμερικανικής Ακροδεξιάς. Μια νέα Δεξιά, που έχει συμμαχήσει με τις ευαγγελικές εκκλησίες, με έντονη παρουσία στις φτωχογειτονιές, αλλά και σε σύμπραξη με στρατιωτικούς, αστυνομικούς και παραστρατιωτικές ομάδες, το ναρκω-εμπόριο κι άλλες παράνομες δουλειές, διαμορφώνοντας πολιτικές δυνάμεις με κοινωνική στήριξη που περιφρονούν τις δημοκρατικές αξίες».
Και στο βάθος οι ΗΠΑ
Αν κάτι δεν έχει αλλάξει σε αυτό το τοπίο είναι το ενδιαφέρον των ΗΠΑ να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους στην περιοχή, επηρεάζοντας εξελίξεις με τη στήριξή τους-άλλοτε ανοιχτή κι άλλοτε συγκαλυμμένη- σε αντιδραστικούς κύκλους που υπονομεύουν τη δημοκρατία και την προσπάθεια αυτοδιάθεσης της ηπείρου.
Στις 19 Ιανουαρίου, η επικεφαλής της Νότιας Διοίκησης των ΗΠΑ (που επιβλέπει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην περιοχή) σε ομιλία της στο Atlantic Council έκανε σειρά αποκαλυπτικών δηλώσεων για το πόσο σημαντική είναι η Λατινική Αμερική για τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Εχει το τρίγωνο του λιθίου που είναι αναγκαίο για την τεχνολογία. Το 60% του λιθίου του πλανήτη βρίσκεται σε αυτό το τρίγωνο: Αργεντινή, Βολιβία, Χιλή. Εχει τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου, ελαφριού, γλυκού αργού που ανακαλύφθηκαν πριν από περίπου έναν χρόνο στη Γουιάνα. Εχει τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της Βενεζουέλας με πετρέλαιο, χαλκό, χρυσό… Εχει το 31% του γλυκού νερού του κόσμου επίσης σε αυτή την περιοχή», δήλωσε η στρατηγός Λόρα Ρίτσαρντσον, καταλήγοντας να ορίζει τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της Λατινικής Αμερικής ως «ζήτημα εθνικής ασφάλειας» για τις ΗΠΑ και προαναγγέλλοντας ότι «τώρα πρέπει να εντείνουμε το παιχνίδι μας».
Δηλώσεις που σχεδόν προαναγγέλλουν επεμβάσεις και θυμίζουν εκείνο το κατάπτυστο τουίτ «Θα κάνουμε πραξικοπήματα σε όποιον μας γουστάρει! Πάρτε το απόφαση!» που έγραψε ο Ελον Μασκ με αφορμή την ανατροπή του προέδρου Εβο Μοράλες στη Βολιβία το 2019, μια ανατροπή που θα μπορούσε να ωφελήσει τον ίδιο και την εταιρεία του την Tesla στην εκμετάλλευση του λιθίου στη χώρα.
Είναι αυτό το πλαίσιο -ανάμεσα στα άλλα- που θα πρέπει κανείς να συνυπολογίσει για τη νέα ντε φάκτο κυβέρνηση της Ντίνα Μπολουάρτε στο Περού (κι αυτό με σημαντικά αποθέματα λιθίου): της εξασφάλισης κερδών των πολυεθνικών από την εκμετάλλευση ιδίως των μεταλλείων που ο φυλακισμένος πρόεδρος Καστίγιο είχε υποσχεθεί να φορολογήσει και να μην ανανεώσει άνευ όρων τις συμβάσεις τους.
Αυτονομία και Ουκρανία
Οι δηλώσεις της Ρίτσαρντσον έγιναν λίγες ημέρες πριν από τη σύνοδο της CELAC (Κοινότητας Κρατών της Λατινικής Αμερικής, ενώ δεν μετέχουν ΗΠΑ και Καναδάς), όπου με πρωταγωνιστή τον πρόεδρο της Βραζιλίας Λούλα συζητήθηκαν νέες στρατηγικές περιφερειακής συνεργασίας και άρθρωσης μιας κοινής «αδέσμευτης» στρατηγικής. Στο πλαίσιο των νέων γεωπολιτικών αλλαγών που έχουν συντελεστεί με τον ανταγωνισμό ΗΠΑ, Κίνας αλλά και Ρωσίας, αυτή η προσπάθεια ενίσχυσης της περιφερειακής ένταξης χωρίς την κυριαρχία των ΗΠΑ ή την άνευ όρων υποταγή σε αυτές αποτελεί κόκκινο πανί.
Δεν είναι τυχαίο ότι λίγες ημέρες μετά τη σύνοδο της CELAC, η κυβέρνηση Μπάιντεν ανακοίνωσε επίσημα ότι προχωρά -με τη συνδρομή του Καναδά- στη δημιουργία της Ενωσης Αμερικανικών Κρατών για την Οικονομική Ευημερία. Κάνοντας λόγο για ιστορική πρωτοβουλία για την οικονομική ανάπτυξη της ηπείρου και την εδραίωση μιας μεγαλύτερης οικονομικής συνεργασίας.
Μια πρωτοβουλία που στην πραγματικότητα εκφράζει την ανησυχία των ΗΠΑ για την απώλεια παγκόσμιας επιρροής και ηγεμονίας, την ανάδυση και άλλων πόλων παγκόσμιας δύναμης, τη μείωση των εξαγωγών τους στην περιοχή και την αύξηση της κινεζικής παρουσίας στη Λατινική Αμερική. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, στο διάστημα 2015-2021 -αν δεν συμπεριληφθεί το Μεξικό, που αποτελεί τον βασικό εμπορικό εταίρο των ΗΠΑ στην περιοχή-, η Κίνα ξεπέρασε τις ΗΠΑ σε ύψος εμπορικών συναλλαγών στην υπόλοιπη Λατινική Αμερική και η διαφορά βαίνει αυξανόμενη.
Η Ρίτσαρντσον μίλησε ξεκάθαρα για την «κακή» Κίνα, τη μεγάλη γεωπολιτική εχθρό των ΗΠΑ, με την οποία «είμαστε σε απόλυτο στρατηγικό ανταγωνισμό στο δυτικό ημισφαίριο». Ανάλογα σαφής ήταν και για τη Ρωσία: «Αν μιλώ για τον υπ' αριθμόν δύο εχθρό μας, τη Ρωσία, αναφέρομαι σαφώς στις σχέσεις με την Κούβα, τη Βενεζουέλα και τη Νικαράγουα… Είναι κι άλλες έξι χώρες, συνολικά είναι εννέα χώρες, που έχουν ρωσικό οπλισμό... και εργαζόμαστε για να τον αντικαταστήσουν με αμερικανικό όσες χώρες θελήσουν να δώσουν τον δικό τους ρωσικό στην Ουκρανία».
Η άμεση απάντηση Αργεντινής, Βραζιλίας, Κολομβίας και Μεξικού, που απέρριψαν το αμερικανικό αίτημα, ήταν ένα ηχηρό χαστούκι. «Με αυτή την άρνηση να δώσει όπλα και να εμπλακεί με άμεσο τρόπο στη σύρραξη στην Ουκρανία, η Λατινική Αμερική λέει: Εμείς δεν ευθυγραμμιζόμαστε (με τις ΗΠΑ) και καθοδηγούμαστε από τον πολυπολικότητα και την ειρήνη» σχολίαζε ο κοινωνιολόγος Χαβιέρ Καλδερόν, μέλος της Ομάδας Κριτικής Σκέψης του Ινστιτούτου Λατινοαμερικανών Σπουδών. «Και αυτή η άρνηση ήταν επίσης απόρριψη του ενδιαφέροντος που εξέφρασε η Ρίτσαρντσον για τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της περιοχής, το λίθιο, το πετρέλαιο, το γλυκό νερό».
πηγη: https://www.efsyn.gr