Στις 20 Δεκεμβρίου του 1999, ο Βλαντιμίρ Πούτιν συναντήθηκε με ανώτερους αξιωματούχους της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ρωσίας (FSB), στα κεντρικά γραφεία της, κοντά στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας.

Ο πρόσφατα διορισθείς 47χρονος πρωθυπουργός, ο οποίος είχε τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη στην FSB, την επισκεπτόταν τότε για να επισημάνει την γιορτή προς τιμήν των ρωσικών υπηρεσιών ασφαλείας. «Η αποστολή της διείσδυσης στο ύψιστο επίπεδο της κυβέρνησης έχει επιτευχθεί», αστειεύτηκε ο Πούτιν.

Όπως τονίζει σε άρθρο της η Nina Khrushcheva, συγγραφέας και καθηγήτρια Διεθνών σχέσεων στο New School της Νέας Υόρκης, οι πρώην συνάδελφοί του γέλασαν, ωστόσο στην πραγματικότητα το αστείο ήταν σε βάρος της Ρωσίας.

Σχεδόν δύο εβδομάδες αργότερα, ο Πούτιν έγινε υπηρεσιακός πρόεδρος. Προκειμένου να αντιμετωπίσει «το χάος του μετασοβιετικού καπιταλισμού και του ασταθούς εκδημοκρατισμού», από την αρχή της θητείας του ενδυνάμωσε το κράτος, ανυψώνοντας τις υπηρεσίες ασφαλείας της χώρας και τοποθετώντας πρώην αξιωματούχους ασφαλείας ως επικεφαλής κρίσιμων κυβερνητικών οργάνων, σύμφωνα με όσα αναφέρει η καθηγήτρια σε άρθρο της στο Foreign Affairs.

Ωστόσο, την θέση προσωπικοτήτων υψηλού κύρους που κυριαρχούσαν στο παρελθόν, φαίνεται πως τα τελευταία χρόνια έχει πάρει η γραφειοκρατία. Ο Ρώσος πρόεδρος βασίζεται πλέον σε γραφειοκρατικούς θεσμούς για να εδραιώσει τον έλεγχό του, σύμφωνα με την κ. Khrushcheva, κάτι που έγινε αντιληπτό και μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Ενώ αρχικά αξιωματούχοι προσπαθούσαν να δηλώσουν δειλά την εναντίωσή τους στην απόφαση, λίγο αργότερα όλοι είχαν συνταχθεί πίσω από την κυβέρνηση. Πλέον κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει, ενώ πρόσωπα που λάμβαναν παλαιότερα αποφάσεις έχουν βρεθεί «όμηροι των θεσμών». «Αυτό που έχει συμβεί είναι, στην πραγματικότητα, ένα πραξικόπημα της FSB στην FSB: η Ρωσία ήταν ένα κράτος στο οποίο κυριαρχούσαν οι δυνάμεις ασφαλείας, αλλά πλέον μια απρόσωπη γραφειοκρατία ασφαλείας έχει γίνει το κράτος, με τον Πούτιν να κάθεται στην κορυφή», τονίζει η Nina Khrushcheva στο Foreign Affairs.

Η ίδια υπενθυμίζει και τις συνταγματικές τροποποιήσεις του 2020, με τις οποίες παρακάμφθηκαν τα όρια της θητείας του προέδρου, τα οποία θα απομάκρυναν τον Βλάντιμιρ Πούτιν από τα καθήκοντά του το 2024.

Συνολικά, η συγγραφέας υποστηρίζει πως οι συνταγματικές τροποποιήσεις έχουν δώσει στο κράτος ευρύ περιθώριο για να αντιμετωπίσει πάσης φύσεως προβλήματα, από την πανδημία μέχρι τον Αλεξέι Ναβάλνι, καθώς όλα τα θέματα περνούν πλέον από τα κεντρικά ρυθμιστικά σώματα (ομοσπονδιακούς οργανισμούς που επιβλέπουν τα πάντα, από την φορολογία έως την επιστήμη). Όσοι διαμαρτύρονται, συνήθως έρχονται αντιμέτωποι με κάποια ποινική δίωξη.

Το πραξικόπημα της FSB

Σύμφωνα με την καθηγήτρια, η απόφαση του Ρώσου προέδρου να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του «Λαϊκών Δημοκρατιών» του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ, και ακολούθως να εξαπολύσει μια «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» για να «απο-ναζιστικοποιήσει» την Ουκρανία, ακολουθεί ένα παρόμοιο μοτίβο τιμωρίας για όσους «αποκλίνουν: επιδίωξε να τιμωρήσει μια ολόκληρη χώρα για αυτό που έκρινε ως «αντιρωσική» επιλογή της, δηλαδή την ευθυγράμμιση με τη Δύση. Τα όσα ακολούθησαν όμως και στο εσωτερικό της χώρας, φανερώνουν την ολοκλήρωση μιας μετατόπισης που βρισκόταν σε εξέλιξη.

Ειδικότερα, στις 21 Φεβρουαρίου, κατά την διάρκεια μιας συνόδου του Συμβουλίου Ασφαλείας που μεταδόθηκε, τηλεοπτικά, έμπιστοι άνθρωποι του προέδρου φαίνονταν ότι βρίσκονταν στο σκοτάδι σχετικά με τις εξελίξεις και τη σημασία τους.

Ο Naryshkin, της Υπηρεσίας Εξωτερικών Πληροφοριών, μπέρδεψε τα λόγια του όταν ο Πούτιν απαίτησε μια επιβεβαίωση υποστήριξης της απόφασής του. Στο τέλος αυτού του διαλόγου, ο Narishkyn φαινόταν ότι έτρεμε. Για την Khrushcheva, είναι «αξιοσημείωτο» το γεγονός ότι, για κάτι τόσο σημαντικό, όπως η εισβολή σε μια ξένη χώρα, όργανα του κράτους έμειναν ανενημέρωτα. Ακόμη, όπως αναφέρει στο άρθρο της, όταν η Elvira Nabiullina, επικεφαλής της ρωσικής κεντρικής τράπεζας προσπάθησε στις αρχές Μαρτίου να παραιτηθεί, της ειπώθηκε πως αυτό που πρέπει να κάνει είναι να αντιμετωπίσει απλώς τις οικονομικές επιπτώσεις, ενώ ακόμη και ο στρατός που κατευθυνόταν στα σύνορα για μήνες, φαίνεται πως δεν γνώριζε εάν θα του ζητείτο να επιτεθεί.

Φίμωση αντίθετης άποψης

Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει και το γεγονός ότι, σύμφωνα με την καθηγήτρια, τα σχέδια του Πούτιν δεν τα γνώριζαν ούτε κάποιοι μυστικοί πράκτορες. Για παράδειγμα, άνθρωποι της FSB και του τμήματος που είναι υπεύθυνο για την παροχή πληροφοριών σχετικά με την πολιτική κατάσταση στην Ουκρανία, δεν πίστευαν 100% ότι θα γίνει εισβολή.

«Επαναπαυόμενοι στην υπόθεση ότι μια μεγάλης κλίμακας επίθεση δεν βρισκόταν στο τραπέζι, οι αξιωματούχοι συνέχισαν να τροφοδοτούν τον Πούτιν με την ιστορία που ήθελε να ακούσει: οι Ουκρανοί ήταν Σλάβοι αδελφοί, έτοιμοι να απελευθερωθούν από τα συνεργαζόμενα με τους Ναζί και ελεγχόμενα από την Δύση ανδρείκελα του Κιέβου», γράφει η Khrushcheva, ενώ πηγή του Κρεμλίνου της είπε πως πολλοί αξιωματούχοι διαβλέπουν τώρα μια καταστροφή παρόμοια με τον πόλεμο στο Αφγανιστάν την δεκαετία του 1980.

«Αλλά σε μια κυβέρνηση που γίνεται όλο και πιο τεχνοκρατική, ιδρυματοποιημένη, και απρόσωπη, τέτοιες απόψεις δεν είναι πλέον επιτρεπτές», προσθέτει η ίδια.

Εκτός από κάποιες εξαιρέσεις, πλέον όλοι έχουν συσπειρωθεί πίσω από τον Πούτιν και τη σημαία, ενώ εξαιτίας και των κυρώσεων, οι περισσότεροι πολίτες πρέπει να αποδεχθούν πως η ζωή τους είναι δεμένες με το Κρεμλίνο. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, σχεδόν το 80% υποστηρίζει πλέον τον πόλεμο, ενώ οι αντιπολεμικές συγκεντρώσεις έχουν μειωθεί.

Στην παραπάνω κατάσταση συμβάλλει και ο νέος νόμος της κυβέρνησης για τις «ψευδείς ειδήσεις», σύμφωνα με τον οποίο η διάδοση «ψευδών πληροφοριών» ή οποιουδήποτε αφηγήματος έρχεται σε αντίθεση με την επίσημη εξιστόρηση από το Υπουργείο Άμυνας, είναι αδίκημα που τιμωρείται με φυλάκιση έως και 15 ετών.

Εδώ και καιρό διεθνή ΜΜΕ, όπως το BBC, έχουν φύγει από τη χώρα, ενώ ανεξάρτητα ρωσικά αναγκάστηκαν να κλείσουν.

Η Masha Green, δημοσιογράφος και συγγραφέας, είχε αποκαλέσει τον Πούτιν «άνθρωπο χωρίς πρόσωπο». Στην πραγματικότητα, όπως υποστηρίζει η Nina Khrushcheva, πρόκειται πλέον για το μόνο πρόσωπο «που κάθεται στην κορυφή μιας ανώνυμης γραφειοκρατίας ασφαλείας η οποία κάνει το θέλημά του».

πηγη: https://tvxs.gr