Ήταν λίγο πολύ αναμενόμενο. Το Brexit εξαπέλυσε δυνάμεις οι οποίες είναι σχεδόν αδύνατο να σταματήσουν να διαβρώνουν την κυριαρχία του Ηνωμένου Βασιλείου (Η.Β.) ως ενιαίας κρατικής οντότητας. Ο θρίαμβος, στις τοπικές κοινοβουλευτικές εκλογές του Μαίου, του Εθνικού Σκωτικού Κόμματος (SNP), το οποίο υποστηρίζει σφόδρα την εναλλακτική μιας ανεξάρτητης Σκωτίας, επανέφερε στο προσκήνιο το θέμα του δημοψηφίσματος για απόσχιση από το Ηνωμένο Βασίλειο, και την επιστροφή της Σκωτίας, ως ανεξάρτητης πλέον χώρας, στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μια μοιραία επανεκλογή

 

Συγκεκριμένα, στις εκλογές του Μαίου, το Εθνικό Σκωτικό Κόμμα βγήκε απόλυτος νικητής με 47%, καταφέρνοντας να «κλέψει» δύο έδρες από τους Συντηρητικούς και μία έδρα από τους Εργατικούς. Κέρδισε τις 64 έδρες από τις 129 του Χόλιρουντ και μπορεί και πάλι να σχηματίσει   κυβέρνηση μειοψηφίας. Είναι η τέταρτη φορά από το 2014, που επικρατεί στο κοινοβούλιο της Σκωτίας, και η αρχηγός του SNP, η πρωθυπουργός Νίκολα Στέρτζιον, η οποία και καρπώνεται και προσωπικά την επιτυχία, είναι αποφασισμένη να οδηγήσει, για δεύτερη φορά μετά το 2014, τον λαό της Σκωτίας στο πολυπόθητο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της, αμέσως μετά το πέρας της πανδημίας.

Υπενθυμίζεται ότι στο προηγούμενο δημοψήφισμα σχετικά με την απόσχιση της Σκωτίας από το Ηνωμένο Βασίλειο, που διεξήχθη το 2014, επικράτησε το «Όχι» με 55.3 %. Γι' αυτό και η διαδικασία διεξαγωγής ενός νέου δημοψηφίσματος δεν θα είναι τόσο εύκολη υπόθεση. Ειδικά εφόσον οι Συντηρητικοί του Τζόνσον διαθέτουν την πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων. Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, θα μπορούσε να ζητήσει λοιπόν από το βρετανικό κοινοβούλιο να μην στηρίξει το αίτημα της σκωτσέζικης ανεξαρτησίας. Σε αυτή την περίπτωση η πρωθυπουργός της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζιον και το Εδιμβούργο μπορεί να προσφύγουν κατά του βρετανικού κοινοβουλίου στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά δεν θα είναι σίγουρο ότι εκείνο τελικά θα αποφανθεί θετικά προς το αίτημα της Σκωτίας.

Προς ένα νέο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας;

 

Ωστόσο η Στέρτζιον διαθέτει ένα το «δυνατό χαρτί», που δεν είναι άλλο από το Brexit. Στο δημοψήφισμα του 2014 το 55.3 % των Σκωτσέζων ψήφιζε υπέρ του «Remain» και κατά της απόσχισης της Σκωτίας από το Ηνωμένο Βασίλειο. Το κυριότερο επιχείρημα τότε ήταν πως ενδεχόμενη ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας θα σήμαινε ταυτόχρονα αποχώρηση και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Δύο χρόνια αργότερα, στο δημοψήφισμα για το Brexit το 2016, τα 2/3 των πολιτών της Σκωτίας ψήφισαν υπέρ της παραμονής του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ευρωπαϊκή Ένωση κι ένιωσαν μεγάλη απογοήτευση για το τελικό αποτέλεσμα. Με την, οριακή, επικράτηση των οπαδών του Brexit εξόδου και την αποχώρηση του Η.Β. από την Ε.Ε. η Σκωτία, ως τμήμα της Βρετανίας, έχει ήδη αποχωρήσει αναγκαστικά κι αυτή από την Ευρωπαϊκή Ένωση, παρότι η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων της ήθελε και συνεχίζει να θέλει την παραμονή της χώρας τους στην Ένωση.

Το γεγονός αυτό, όπως και η μεγάλη απογοήτευση για τους χειρισμούς της κυβέρνησης Τζόνσον κατά τη διάρκεια της πανδημίας, δημιούργησαν στους Σκωτσέζους ένα νέο ρεύμα υπέρ της ανεξαρτησίας, μέσω της διεξαγωγής ενός νέου δημοψηφίσματος, και αυτό σπεύδει η Νίκολα Στέρτζιον να εκμεταλλευτεί. Προωθεί λοιπόν την πρόταση για ένα νέο δημοψήφισμα επί του ερωτήματος της σκωτσέζικης ανεξαρτησία το οποίο και θα μπορούσε να οργανωθεί έως το 2026, ακόμη και μέσα στο 2022.  

Η απέχθεια προς τον Μπόρις Τζόνσον ενισχύει το κίνημα του Scexit

Το πιο σημαντικό όμως στοίχημα για τη Νίκολα Στέρτζιον δεν είναι απλά η διεξαγωγή ενός νέου δημοψηφίσματος, αλλά να το κερδίσει. Σύμφωνα με τον  Jan Eichhorn, κοινωνικού επιστήμονα στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, το 44-45% των Σκωτσέζων είναι οριστικά πλέον στο στρατόπεδο ανεξαρτησίας. Εάν το δημοψήφισμα διεξαχθεί κατά την περίοδο, μετά από μια επιτυχημένη εκστρατεία εμβολιασμού, με τη Βρετανία να ανακάμψει και οικονομικά από την κρίση, θα ήταν δύσκολο, πιστεύει ο Eichhorn, να πείσει το επιπλέον 10% των ψηφοφόρων που είναι απαραίτητο για μια ξεκάθαρη νίκη στο δημοψήφισμα.

Η Στέρτζιον έχει ωστόσο ένα σχέδιο. Εάν το ζήτημα του δημοψηφίσματος περί ανεξαρτησίας της Σκωτίας αποφασιστεί ως το τέλος του 2023 το αργότερο, θα συμπέσει με την παρουσία του Μπόρις Τζόνσον στην Ντάουνινγκ Στριτ. Υπόψιν τον Τζόνσον τον απεχθάνεται η πλειοψηφία των Σκωτσέζων και πολλοί στο SNP τον θεωρούν «άτυπο στρατολογητή» τους, δηλαδή πως η παρουσία του στο τιμόνι της βρετανικής κυβέρνησης ενισχύει το ρεύμα των Σκωτσέζων υπέρ της ανεξαρτησίας. Πρέπει να σημειωθεί πως και το κόμμα των Πράσινων (Scottish Green) της Σκωτίας,  τάσσεται κι αυτό υπέρ της ανεξαρτησίας και της «επιστροφής» στην Ε.Ε..

Οι νέοι της Σκωτίας υπέρ του  Scexit

Υπάρχει βέβαια κι ένας ακόμη παράγοντας, δημογραφικός. Κάθε χρόνο 55.000 νέοι Σκωτσέζοι άνω των 16 ετών εισέρχονται στο εκλογικό σώμα, αντικαθιστώντας τους ηλικιωμένους που πεθαίνουν κάθε χρόνο και οι οποίοι ψήφιζαν συντηρητικά και υπέρ του Bremain. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των νέων είναι, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, υπέρ της ανεξαρτησίας της Σκωτίας και της επιστροφής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως ανεξάρτητο κράτος-μέλος. Αυτοί οι νέοι ψηφοφόροι είναι σε αριθμό ικανοί να γείρουν την πλάστιγγα υπέρ του Scexit, της εξόδου δηλαδή της Σκωτίας από το Η.Β., και μάλιστα με επαρκή διαφορά για μια μικρή χώρα, που αριθμεί συνολικά 6,5 εκατομμύρια κατοίκους.

Η ένταξη μιας ανεξάρτητης Σκωτίας στην Ε.Ε. δεν θα είναι εύκολη

Ακόμη πάντως και αν η Σκωτία πράγματι αποσχιστεί από την Βρετανία, έπειτα από 314 χρόνια ενός, σε γενικές γραμμές, «πετυχημένου γάμου» με την Αγγλία, η ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ως ανεξάρτητο κράτος πλέον, δεν θα είναι και τόσο εύκολη διαδικασία.

Ακόμα κι αν το Εδιμβούργο κατορθώσει να σπάσει επιτέλους την μακραίωνη ένωση με την Αγγλία, δεν θα είναι και τόσο εύκολο να ενταχθεί στην Ε.Ε. Όσοι διαβεβαιώνουν ότι υπάρχει καλή θέληση εκ μέρους των Βρυξελλών ένα τμήμα του Η.Β. να φύγει από το Λονδίνο και να επιστρέψει στις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εντούτοις, παρά τη γενική θετική διάθεση στο μπλοκ, δεν είναι σίγουρο ότι η Σκωτία θα λάβει την ευλογία όλων των μελών, ειδικά της Ισπανίας. Για να επιστρέψει το Εδιμβούργο στην Ε.Ε. απαιτείται η έγκριση όλων των κρατών μελών, κυρίως της Μαδρίτης, για την οποία τέτοιου είδους ανεξαρτητοποιήσεις αποτελούν «κόκκινο πανί». Δεν θέλει η περίπτωση της Σκωτίας να αποτελέσει παράδειγμα και να δελεάσει τους αυτονομιστές της Καταλονίας να επιχειρήσουν κάτι παρόμοιο. 

Ισπανικές ανησυχίες και επιφυλάξεις

Υποθετικά η Σκωτία θα μπορούσε να ανακτήσει την ιδιότητα του μέλους της Ε.Ε. σε τρία χρόνια, όπως έκανε η Φινλανδία στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Ωστόσο, η έγκριση για έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων απαιτεί την ομοφωνία των τρεχόντων μελών. Η Ισπανία παραδοσιακά ήταν προσεκτική όταν πρόκειται για τις προθέσεις του Εδιμβούργου που θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν τα κινήματα ανεξαρτησίας στο έδαφός της, όπως εκείνα στην Καταλονία ή στη Χώρα των Βάσκων.
Για την Μαδρίτη θα ήταν κρίσιμο εάν η απόσχιση της Σκωτίας ακολουθεί τους νόμους του Ηνωμένου Βασιλείου, αντί να κηρύσσεται μονομερώς, όπως προσπάθησε να κάνει η κυβέρνηση της Καταλονίας το 2017. Εφόσον τηρείται αυτή η προϋπόθεση -και είναι γνωστό ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον δεν εγκρίνει τη διενέργεια νέου δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Σκωτίας- δεν θα υπάρξει ισπανικό βέτο.

Η Σκωτία δε θα «κόψει δρόμο», ούτε και θα έχει προνόμια

Επί της ευκαιρίας οι αναλυτές του Politico εκτιμούν ότι η τρέχουσα ηρεμία της πολιτικής κατάστασης στην Καταλονία, καθώς και η σύνθεση της σημερινής αριστερής κυβέρνησης της Ισπανίας, ενθαρρύνουν την έμφαση που πρέπει να δοθεί σε αυτό το τεχνικό ζήτημα, αντί η Νίκολα Στέρτζιον να πολιτικοποιήσει το γεγονός ότι το Εδιμβούργο δεν ήθελε το Brexit. Η ισπανική διπλωματία καθόριζε ανέκαθεν ότι η Σκωτία θα έπρεπε να υποβάλει αίτηση για ένταξη στην Ε.Ε. όπως κάθε άλλος υποψήφιος, και να μην απολαμβάνει προνόμια, όπως εξαίρεση από το Ευρώ ή τον χώρο Σένγκεν, και «κόψει δρόμο» επειδή αποτελούσε ήδη μέρος της Ένωσης.

Η Μαδρίτη δεν εγκρίνει ούτε προνόμια, όπως το γεγονός ότι οι Βρυξέλλες θα πρέπει να διαβεβαιώσουν την κυβέρνηση της Νίκολα Στέρτζιον πριν από το δημοψήφισμα (όταν και αν πραγματοποιηθεί) ότι έχει εγγυημένη πορεία για ένταξη. «Θεωρώ βέβαιο ότι σε αυτήν την περίπτωση (σ.σ. ανεξαρτησία της Σκωτίας) θα πρέπει να περάσουν από όλα τα στάδια της ενταξιακής διαδικασίας, όπως κάθε άλλη υποψήφια χώρα», εξήγησε η αντιπρόεδρος της Ευρωβουλής, Καταρίνα Μπάρλεϊ, μιλώντας στη Γερμανική Ραδιοφωνία (DLF).

Η Ισπανία πιθανότατα δεν θα ήταν η μόνη χώρα που θα απαιτούσε «ίσα μέτρα και σταθμά» για τη Σκωτία. Ειδικά επειδή χώρες, όπως η Τουρκία και οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, παραμένουν επί δεκαετίες στον προθάλαμο της Ε.Ε.

Κι αν τα Σέτλαντς φύγουν από μια ανεξάρτητη Σκωτία;

Αλλά οι προκλήσεις και τα εμπόδια μιας ανεξαρτητοποιημένης Σκωτίας μπορεί να μη σταματήσουν  εδώ. Μια ενδεχόμενη απόσχιση της Σκωτίας θα μπορούσε με τη σειρά της να πυροδοτήσει αποσχιστικές τάσεις παραμεθόριων περιοχών, όπως η Dumfries ή τα νησιά Σέτλαντς (Shetlands), που μπορεί να θελήσουν να αποσχιστούν από τη Σκωτία για να παραμείνουν τμήματα του  Ηνωμένου Βασιλείου. Στην περίπτωση μάλιστα των νησιών Σέτλαντς θα μπορούσαν να ζητήσουν να γίνουν εντελώς ανεξάρτητα και να μην ελέγχονται ούτε από το Εδιμβούργο, ούτε από το Λονδίνο, ούτε καν από τις Βρυξέλλες, δηλαδή κάτι σαν την Ισλανδία.

Η ειρωνεία της τύχης είναι ότι οι Σκωτσέζοι αντίπαλοι του Brexit, που ξόδεψαν χρόνια προειδοποιώντας ότι το Η.Β. θα διαλυόταν σε περίπτωση εξόδου από την Ε.Ε., θα χρειαστεί κι αυτοί με τη σειρά τους να πληρώσουν το ίδιο τίμημα.

Scexit και η αρχή του τέλους του Ηνωμένου Βασιλείου

Πάντως, αν το Scexit είναι δρομολογημένο, και δούμε σύντομα το τέλος της 314χρονης Πράξης της Ένωσης μεταξύ Σκωτίας και Αγγλίας αυτό θα ήταν και η αρχή του τέλους του Ηνωμένου Βασιλείου. Στη Βόρεια Ιρλανδία επίσης, η οποία έγινε μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου ακριβώς πριν από έναν αιώνα, και είναι μια αυτόνομη περιοχή όπου το Brexit πυροδότησε νέα επεισόδια βίας, όσοι ήταν υπέρ της ιρλανδικής επανένωσης θα δουν το ρεύμα να αλλάζει υπέρ τους.

Αυτό θα άφηνε την Αγγλία και μια, ολοένα και πιο ανυπόμονη, Ουαλία πίσω στα σύνορά του 17ου αιώνα, πληγωμένη και περιβαλλόμενη από την, μισητή από τους Άγγλους οπαδούς του Brexit,  Ευρωπαϊκή Ένωση.
πηγη: https://tvxs.gr