Αφού διστάζει να αποφασίσει για το αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εμπλακούν στον πόλεμο του Ισραήλ κατά του Ιράν, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ τελικά πήρε μια απόφαση.

Νωρίς την Κυριακή, αμερικανικά πολεμικά αεροσκάφη και υποβρύχια έπληξαν τρεις από τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν στο Νατάνζ, το Ισφαχάν και το Φορντόου, όπου οι Ιρανοί έχουν θαμμένο ένα εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου περίπου 80 μέτρα κάτω από ένα βουνό.

Αυτές οι επιθέσεις πρέπει να θεωρηθούν ως μέρος μιας συνολικής συνέχειας που ξεκίνησε με τον πόλεμο της Γάζας μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 και στη συνέχεια συνεχίστηκε με τις επιθέσεις του Ισραήλ στη Χεζμπολάχ (την υποστηριζόμενη από το Ιράν μαχητική ομάδα στον Λίβανο) και την πτώση του υποστηριζόμενου από το Ιράν καθεστώτος Άσαντ στη Συρία.

Το Ιράν δεν ήταν ποτέ πιο αδύναμο από ό,τι είναι τώρα. Και όταν ο Τραμπ είπε ότι μπορεί να χρειαστούν δύο εβδομάδες για να αποφασίσει αν θα βομβαρδίσει το Ιράν, οι Ισραηλινοί πιθανότατα τον πίεσαν να δράσει νωρίτερα.

Μπορούμε να υποθέσουμε ότι υπήρξε μεγάλη ισραηλινή πίεση στον Τραμπ να χρησιμοποιήσει τους τεράστιους διαπερατές πυρομαχικών , τις βόμβες « καταστροφείς καταφυγίων » των 30.000 λιβρών (13.600 κιλών) που μόνο οι ΗΠΑ μπορούν να αναπτύξουν με τα βομβαρδιστικά B2.

Τώρα που ο Τραμπ έκανε το σημαντικό βήμα να εισέλθει στις ΗΠΑ σε έναν ακόμη πόλεμο στη Μέση Ανατολή, πού θα μπορούσαν να πάνε τα πράγματα από εδώ και πέρα; Υπάρχουν μερικά πιθανά σενάρια.

1. Το Ιράν αντεπιτίθεται

Οι Ιρανοί γνωρίζουν ότι δεν έχουν τη δύναμη να αντιμετωπίσουν τις ΗΠΑ και ότι οι Αμερικανοί μπορούν να προκαλέσουν τεράστια ζημιά στη χώρα τους, ακόμη και να θέσουν σε κίνδυνο τη σταθερότητα του ιρανικού καθεστώτος.

Αυτή είναι πάντα η κύρια μέριμνα του κληρικού καθεστώτος με επικεφαλής τον Ανώτατο Ηγέτη Αλί Χαμενεΐ - όλα τα άλλα εξαρτώνται από αυτό.

Για να εκτιμήσουμε την πιθανή αντίδραση του Ιράν, μπορούμε να εξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο αντέδρασε στην πρώτη δολοφονία από την κυβέρνηση Τραμπ του επικεφαλής της επίλεκτης Δύναμης Κουντς του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, Κασέμ Σουλεϊμανί, τον Ιανουάριο του 2020.

Το Ιράν δήλωσε ότι θα υπάρξει μια σημαντική αντίδραση , αλλά το μόνο που έκανε ήταν να εξαπολύσει μπαράζ πυραύλων σε δύο αμερικανικές βάσεις στο Ιράκ, η οποία δεν προκάλεσε κανέναν θάνατο στις ΗΠΑ και πολύ μικρές ζημιές. Μετά από αυτά τα συμβολικά αντίποινα, το Ιράν δήλωσε ότι το θέμα είχε κλείσει.

Η αντίδραση του Ιράν στις νέες αμερικανικές επιθέσεις πιθανότατα θα είναι προς αυτή την κατεύθυνση. Πιθανότατα δεν θα θέλει να εμπλακεί σε αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ εξαπολύοντας επιθέσεις εναντίον αμερικανικών εγκαταστάσεων στην περιοχή. Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να απαντήσει με δύναμη:

Το Ιράν, ένας νταής της Μέσης Ανατολής, πρέπει τώρα να κάνει ειρήνη. Εάν δεν το κάνουν, οι μελλοντικές επιθέσεις θα είναι πολύ μεγαλύτερες και πολύ πιο εύκολες.

Είναι επίσης ασαφές για πόσο καιρό θα είναι σε θέση το Ιράν να συνεχίσει αυτόν τον πόλεμο. Αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πόσους βαλλιστικούς πυραύλους και εκτοξευτές έχει απομείνει.

Υπάρχουν διάφορες εκτιμήσεις σχετικά με το πόσους βαλλιστικούς πυραύλους μπορεί να έχει απομείνει στο Ιράν στα αποθέματά του. Πιστεύεται ότι είχε περίπου 2.000 πυραύλους ικανούς να φτάσουν στο Ισραήλ στην αρχή του πολέμου. Ορισμένες εκτιμήσεις λένε ότι το Ιράν έχει εκτοξεύσει 700 από αυτούς. Άλλες λένε περίπου 400. Όποιος και αν είναι ο αριθμός, τα αποθέματά του μειώνονται γρήγορα.

Το Ισραήλ έχει επίσης καταστρέψει περίπου το ένα τρίτο των εκτοξευτών βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν. Εάν το Ισραήλ είναι σε θέση να τους καταστρέψει όλους, το Ιράν θα έχει πολύ περιορισμένη ικανότητα να αντεπιτεθεί.

2. Το Ιράν υποχωρεί

Πριν εμπλακούν οι ΗΠΑ στη σύγκρουση, το Ιράν δήλωσε ότι ήταν έτοιμο να διαπραγματευτεί, αλλά δεν θα το έκανε όσο το Ισραήλ εξακολουθούσε να επιτίθεται.

Έτσι, ένα σενάριο είναι ότι μπορεί τώρα να επιτευχθεί κάποιο είδος συμβιβασμού, στο οποίο το Ισραήλ ανακοινώνει κατάπαυση του πυρός και το Ιράν και οι ΗΠΑ συμφωνούν να επαναλάβουν τις διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.

Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι δεν εμπιστεύεται τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων και δεν θέλει να σταματήσει τις στρατιωτικές ενέργειες του Ισραήλ μέχρι να καταστραφούν ολοσχερώς όλες οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Έχει επίσης βομβαρδίσει τους τερματικούς σταθμούς πετρελαίου και φυσικού αερίου του Ιράν για να ασκήσει ακόμη μεγαλύτερη πίεση στο καθεστώς.

 

Αλλά το καθεστώς έχει δείξει απίστευτα αποφασισμένο να μην χάσει την αξιοπιστία του. Δέχτηκε μεγάλη πίεση σε διαφορετικές χρονικές στιγμές κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ τη δεκαετία του 1980 και ποτέ δεν σκέφτηκε να παραδοθεί μέχρι που ένας αμερικανικός πύραυλος κατέρριψε κατά λάθος ένα ιρανικό επιβατικό αεροσκάφος, σκοτώνοντας 290 ανθρώπους.

Στη συνέχεια, το Ιράν συμφώνησε σε μια εκεχειρία με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ. Αλλά ο πόλεμος Ιράν-Ιράκ διήρκεσε οκτώ χρόνια, προκαλώντας περίπου ένα εκατομμύριο θανάτους. Και όταν ο τότε ανώτατος ηγέτης, Αγιατολάχ Ρουχόλα Χομεϊνί, συμφώνησε στην εκεχειρία, είπε ότι ήταν « χειρότερη από το να πιεις δηλητήριο ».

Δεδομένης της κατάστασης των στρατιωτικών δυνατοτήτων του Ιράν, ο Χαμενεΐ, ο νυν ανώτατος ηγέτης, θα μπορούσε να παραδοθεί απλώς για να προσπαθήσει να διατηρήσει το καθεστώς. Αλλά αυτό θα ήταν μια μεγάλη υποχώρηση κατά την άποψή του, και στο παρελθόν ήταν πολύ πεισματάρης.

Το καθεστώς είναι πολύ αντιδημοφιλές, αλλά ο ιρανικός λαός, από την εμπειρία μου, είναι έντονα πατριωτικός - πιστός στη χώρα του, αν όχι στο καθεστώς. Αν και είναι δύσκολο να μετρηθεί η κοινή γνώμη σε μια χώρα 90 εκατομμυρίων ανθρώπων, πολλοί Ιρανοί δεν θα ήθελαν να τους διαταχθούν οι ΗΠΑ ή το Ισραήλ να κάνουν οτιδήποτε και θα προτιμούσαν να συνεχίσουν να πολεμούν.

Ο Νετανιάχου έχει δηλώσει ότι θέλει να δημιουργήσει τις συνθήκες για να ξεσηκωθεί ο ιρανικός λαός ενάντια στο καθεστώς.

Αξίζει όμως να έχουμε κατά νου ότι το αντίθετο της απολυταρχίας δεν είναι απαραίτητα η δημοκρατία. Θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι το χάος. Το Ιράν έχει μια σειρά από διαφορετικές εθνοτικές ομάδες και ενδέχεται να υπάρξουν τεράστιες διαφωνίες σχετικά με το τι θα πρέπει να αντικαταστήσει το κληρικό καθεστώς, σε περίπτωση που αυτό πέσει.

Σε αυτό το στάδιο, το καθεστώς πιθανότατα θα είναι σε θέση να αντέξει. Και ακόμη και αν ο Χαμεϊνί πεθάνει ξαφνικά, το καθεστώς πιθανότατα θα είναι σε θέση να τον αντικαταστήσει γρήγορα .

Αν και δεν γνωρίζουμε τον πιθανό διάδοχό του, το καθεστώς είχε άφθονο χρόνο να το σχεδιάσει. Όσοι κατέχουν ανώτερες θέσεις θα γνωρίζουν επίσης ότι μια διαμάχη για τη διαδοχή μετά τον Χαμενεΐ θα έθετε πραγματικά σε κίνδυνο το καθεστώς.

3. Η εμπλοκή των ΗΠΑ είναι περιορισμένη

Σύμφωνα με τη νέα δημοσκόπηση των The Economist και YouGov, η οποία δημοσιεύθηκε στις 17 Ιουνίου, το 60% των Αμερικανών ήταν αντίθετοι στην εμπλοκή στη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, με μόλις το 16% να τάσσεται υπέρ. Μεταξύ των Ρεπουμπλικανών, το 53% ήταν αντίθετο με τη στρατιωτική δράση.

Έτσι, αυτές οι επιθέσεις δεν ήταν μια προφανώς δημοφιλής κίνηση μεταξύ των Αμερικανών σε αυτό το στάδιο. Ωστόσο, εάν πρόκειται για ένα μεμονωμένο γεγονός και καταφέρει να φέρει ένα γρήγορο τέλος στον πόλεμο, ο Τραμπ πιθανότατα θα χειροκροτηθεί από την πλειοψηφία των Αμερικανών.

Εάν οι ΗΠΑ αναγκαστούν να επιστρέψουν με περισσότερα βομβαρδιστικά - ή υπάρξουν σοβαρές επιθέσεις κατά των αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή - θα μπορούσαν να υπάρξουν περισσότερες αρνητικές αντιδράσεις μεταξύ των Αμερικανών.

Ένα άλλο ερώτημα είναι εάν τα 400 κιλά ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 60% που διαθέτει το Ιράν καταστράφηκαν στην αμερικανική επίθεση.

Εάν δεν έχει καταστραφεί, και ανάλογα με το μέγεθος της ζημιάς που έχει προκληθεί στις φυγοκεντρικές του συσκευές, το Ιράν μπορεί να είναι σε θέση να ανακατασκευάσει το πυρηνικό του πρόγραμμα σχετικά γρήγορα. Και θα μπορούσε να έχει μεγαλύτερο κίνητρο να εμπλουτίσει περαιτέρω αυτό το ουράνιο σε καθαρότητα 90%, ή σε επίπεδο όπλου, για την κατασκευή μιας πυρηνικής συσκευής.

Αναδημοσίευση αυτού του άρθρου