Με επέμβαση απειλεί ο στρατός στο Ιράν, προειδοποιώντας μάλιστα με ανακοίνωση, ότι θα «αντιμετωπίσει τους εχθρούς» για να εγγυηθεί την ασφάλεια και την ειρήνη στη χώρα, καθώς γιγαντώνονται οι διαδηλώσεις, ενώ περισσότεροι από 35 άνθρωποι έχουν μέχρι στιγμής σκοτωθεί στις επιχειρήσεις καταστολής, σύμφωνα με απολογισμό οργανώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα. 

Όλα ξεκίνησαν με το θάνατο μιας νεαρής γυναίκας που βρισκόταν υπό κράτηση από την αστυνομία ηθών. Η Μαχσά Αμινί, 22 ετών, που καταγόταν από την επαρχία Κουρδιστάν, συνελήφθη στις 13 Σεπτεμβρίου στην Τεχεράνη την οποία επισκεπτόταν με την οικογένειά της, «επειδή φορούσε ανάρμοστα ρούχα» από την αστυνομία ηθών, μια μονάδα αρμόδια να επιβάλλει τους αυστηρούς ενδυματολογικούς κανόνες της χώρας.

Η Αμινί έπεσε σε κώμα μετά τη σύλληψή της και πέθανε στις 16 Σεπτεμβρίου στο νοσοκομείο όπου είχε διακομιστεί, μετέδωσε η κρατική τηλεόραση. Ακτιβιστές κατήγγειλαν ότι τραυματίστηκε στο κεφάλι όσο βρισκόταν υπό κράτηση. Ο αρχηγός της αστυνομίας της Τεχεράνης στρατηγός Χουσέιν Ραχιμί διέψευσε τις κατηγορίες πως η 22χρονη υπέστη κακομεταχείριση και έκανε λόγο για «ατυχές» και «λυπηρό» συμβάν.

Ο θάνατος της Αμινί προκάλεσε τεράστιο κύμα οργής και τις σοβαρότερες διαδηλώσεις που έχουν πραγματοποιηθεί στο Ιράν από το 2019. Οι περισσότερες επικεντρώνονται στις βορειοδυτικές επαρχίες όπου ζουν Κούρδοι, αλλά έχουν εξαπλωθεί και στην πρωτεύουσα, όπως και σε τουλάχιστον 50 πόλεις, με την αστυνομία να κάνει χρήση ακραίας βίας για να τις διαλύσει.

Η θέση των γυναικών, η αστυνομία ηθών και οι διακρίσεις

Η ιρανική κοινωνία παρά την πρόοδό της χαρακτηρίζεται ακόμη κοινωνικά από την πανταχού παρουσία πορτρέτων του Χομεϊνί και του Χαμενεϊ, την καθολική απαγόρευση του αλκοόλ και την υποχρεωτικότητα της μαντίλας.

Οι γυναίκες είναι υποχρεωμένες να καλύπτουν τα μαλλιά τους όταν βρίσκονται σε δημόσιους χώρους. Επίσης η αστυνομία ηθών απαγορεύει στις γυναίκες να φορούν κοντά παλτό, πάνω από το γόνατο, στενά παντελόνια και τζιν με σκισίματα καθώς και ρούχα με έντονα χρώματα, μεταξύ άλλων.

Βέβαια, σε αντίθεση με τα ήθη γειτονικών χωρών, στο Ιράν το πρόσωπο δεν καλύπτεται ποτέ.

Η θέση των γυναικών στο Ιράν είναι άκρως αντιφατική. Από τη μια η επιβολή της μαντίλας και η υιοθέτηση του ισλαμικού νόμου στο οικογενειακό δίκαιο και από την άλλη η μαζική είσοδος των γυναικών στην εκπαίδευση και την παραγωγή. Μάλιστα, στον φοιτητικό πληθυσμό των πανεπιστημίων οι γυναίκες πλειοψηφούν.

Καμία σχέση με τις άλλες αραβικές μοναρχίες όπου οι γυναίκες δεν επιτρέπεται να κυκλοφορούν ασυνόδευτες, να οδηγούν κ.λπ

Παρά τον τεράστιο προϋπολογισμό που διατίθεται για τη διάδοση του χιτζάμπ μέσω σχολείων, μέσων ενημέρωσης και δημόσιων εκδηλώσεων, πολλές Ιρανές έχουν βρει τρόπους να αψηφούν τους υπερσυντηρητικούς κώδικες ένδυσης. Εκατομμύρια από αυτές ξεπερνούν τα όρια, φορώντας στενά ρούχα και χρησιμοποιώντας τη μαντίλα ως ένα πολύχρωμο αξεσουάρ, που όμως αποκαλύπτει πολλά από τα μαλλιά τους.

Το περιβόητο «Gasht-e-Ershad» που κυριολεκτικά μεταφράζεται ως «Περιπολίες καθοδήγησης» και είναι ευρύτερα γνωστό ως Αστυνομία Ηθών, είναι ένα τμήμα των αστυνομικών δυνάμεων του Ιράν, που έχει επωμιστεί τον ενδυματολογικό έλεγχο για την εφαρμογή του νόμου της μαντίλας σε δημόσιους χώρους.

Η υπερσυντηρητική κυβέρνηση του Εμπραχίμ Ραίσι αύξησε ακόμα περισσότερο της παρουσία της. Όσες κρατούνται από την Αστυνομία Ηθών είτε φεύγουν μόνο με μια προειδοποίηση, είτε σε ορισμένες περιπτώσεις, οδηγούνται στο κέντρο «εκπαίδευσης και συμβουλών» ή σε αστυνομικό τμήμα. Στη συνέχεια πρέπει να καλέσουν κάποιον για να τους φέρει ένα «κατάλληλο ρούχο», ώστε να τις αφήσουν ελεύθερες.

Το θέμα της πατριαρχικής επιβολής της μαντίλας ωστόσο, επί της ουσίας, το δικαίωμα του να ντύνεται και να συμπεριφέρεται καθεμία όπως θέλει,  αποτελεί αντικείμενο συλλογικών διαμαρτυριών.

Μάλιστα, η επιστροφή των «συντηρητικών» στη διακυβέρνηση συνέπεσε και με μια νέα προσπάθεια να εφαρμοστεί πιο αυστηρά η νομοθεσία για μαντήλα, παρότι η αυστηρότητα ως προς το θέμα αυτό δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής πλέον σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας.

Εκτός από τις φυλετικές διακρίσεις η αστυνομία Ηθών επικρίνεται έντονα και για το γεγονός ότι περιορίζεται μόνο στην περιπολία μεσαίων και εργατικών τάξεων και παρακάμπτει τις εύπορες γειτονιές. Οι επικριτές ισχυρίζονται πως, ενώ οι γυναίκες που ανήκουν σε χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα διώκονται για την εμφάνισή τους, οι πλούσιες οικογένειες, οι οποίες έχουν στενούς δεσμούς με την κυβέρνηση, είναι ελεύθερες να επιδεικνύουν εικόνες από τα πολυτελή, μικτά πάρτι τους στο διαδίκτυο.

Είναι όμως μόνο το χιτζάμπ;

Η κυβέρνηση Ραίσι αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, όπως η εκτόξευση του πληθωρισμού, οι διεθνείς κυρώσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα, οι σύνθετες εσωτερικές εντάσεις που ταλανίζουν την χώρα.

Η ιρανική κοινωνία είναι ιδιαίτερα σύνθετη και αντιφατική, με μεγάλη παράδοση λαϊκών κινητοποιήσεων, με αποκορύφωμα την Ισλαμική Επανάσταση του 1979, η οποία είχε έντονα χαρακτηριστικά τόσο ριζοσπαστικών κοινωνικών αγώνων, όσο και αγώνων με αντιαποικιοκρατικό αντιαμερικανικό και εθνικό θρησκευτικό φορτίο και ήταν απέναντι στο μοναρχικό, φιλοαμερικανικό καθεστώς του Σάχη.

Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν είναι ένα υβριδικό καθεστώς το οποίο συνδυάζει στοιχεία θεοκρατικά και στοιχεία δημοκρατικά.

Σε αντίθεση με τις μοναρχίες του Κόλπου, έχει υπαρκτά δημοκρατικά και κοινοβουλευτικά στοιχεία, η βασική διαχωριστική γραμμή είναι μεταξύ των «μεταρρυθμιστών», που είναι πιο φιλελεύθεροι στα πολιτισμικά ζητήματα, μετριοπαθείς στις σχέσεις με τη Δύση και νεοφιλελεύθεροι στην οικονομία και των «συντηρητικών» που είναι πολύ πιο συντηρητικοί στα πολιτισμικά ζητήματα, επιθετικοί στις σχέσεις με τη Δύση και με περισσότερο κοινωνικό πρόσωπο στην οικονομία.

Το Ιράν έχει και ισχυρή κουρδική μειονότητα, ενώ οι εργατικές κινητοποιήσεις είναι συχνές. Ενίοτε κλιμακώνονται σε κύματα που ταρακουνούν το καθεστώς, αλλά γρήγορα αποκλιμακώνονται. Το τελευταίο διάστημα πριν τον θάνατο της Mahsa Amini πλήθυναν κι είχαν αντικαθεστωτικά κυρίως χαρακτήρα και αιτήματα για καλύτερη οικονομικά και κοινωνικά ζωή.

Ο ανεξάρτητος δημοσιογράφος Φερέστε Σαντέγκι έγραψε σε ένα tweet του από το Ιράν. «Οι διαδηλωτές θέλουν πολλά περισσότερα από το να καταργήσουν το υποχρεωτική χιτζάμπ και θα συνεχίσουν να τα απαιτούν».

Εργαλειοποίηση από τη Δύση;

Η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε την επιβολή οικονομικών κυρώσεων σε βάρος της ιρανικής «αστυνομίας ηθών» καθώς και σε πολλούς αξιωματούχους των υπηρεσιών ασφαλείας, με αφορμή «τη βία εναντίον διαδηλωτών» αλλά και τον θάνατο της Mahsa Amini.

Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Τζουζέπ Μπορέλ καταδίκασε επίσης τον «απαράδεκτο» θάνατο νεαρής που συνελήφθη από την αστυνομία ηθών στο Ιράν, αξιώνοντας οι αρχές να τιμωρήσουν τους υπεύθυνους.

«Είναι επιτακτική ανάγκη οι ιρανικές αρχές να εγγυώνται πως τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών τους τηρούνται και ότι όσοι τελούν υπό οποιαδήποτε μορφή κράτησης δεν υφίστανται καμιά μορφή κακομεταχείρισης», δήλωσε.

Την ίδια ώρα, μακροχρόνιες καταστάσεις βίας, καταστολής και καταπίεσης στην περιοχή (Παλαιστίνη, Ιράκ, Υεμένη κτλ) αφήνουν αδιάφορες τις ΗΠΑ και την ΕΕ.
Ακόμη και η απαγόρευση της μαντήλας στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ, συσχετίζεται κατά πολλούς όχι με την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών αλλά με τη ξενοφοβία, τον ρατσισμό και την ισλαμοφοβία.

Γιατί όμως ακούμε διεθνώς πολύ περισσότερα για τις γυναίκες του Ιράν και όχι των γειτονικών χωρών για παράδειγμα; Ίσως γιατί οι τελευταίες είναι γεωπολιτικοί σύμμαχοι της Δύσης, ενώ το Ιράν αντίπαλος.

Σε κάθε περίπτωση τα κορίτσια και πολλά αγόρια στο Ιράν, που πολλά από αυτά δεν γνωρίζουν ακόμη από ιστορία και γεωπολιτική, σηκώνουν το ανάστημά τους, αναμετρούνται με το φόβο και την ισχύ της εξουσίας, απέναντι στην ανελευθερία. Και αυτό είναι το μόνο σίγουρο.
πηγη: https://tvxs.gr