Loading...

Κατηγορίες

Πέμπτη 15 Απρ 2021
Ζώντας μαζί με τους Ζαπατίστας
Κλίκ για μεγέθυνση

Ο Λεωνίδας Οικονομάκης, πολιτικός εθνογράφος, μας μιλά για τις κοινότητες των Ζαπατίστας στο Μεξικό, την διετή έρευνα πεδίου που έκανε στις περιοχές ανάπτυξής τους και τις εμπειρίες που αποκόμισε.




Δημήτρης Ραπίδης


15.04.2021


Τον Αύγουστο του 2020 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ακυβέρνητες Πολιτείες στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο του Λεωνίδα Οικονομάκη «Σαν το Ζαπάτα και τον Τσε; Οι Ζαπατίστας και οι Βολιβιανοί cocaleros». Πρόκειται για ένα αποκαλυπτικό ερευνητικό πόνημα, με πολύ ενδιαφέροντα ιστοριογραφικά και πολιτικά στοιχεία κι εύπεπτη αφηγηματική ροή. Πολλοί που έχουμε ακούσει ή διαβάσει για τους Ζαπατίστας έχουμε μια συγκεκριμένη εικόνα, ίσως εξειδανικευμένη, ίσως περισσότερο «εγκλωβισμένη» στο φαντασιακό μας, παρά στην πραγματικότητα. Το βιβλίο αυτό έρχεται να θέσει τα θεμέλια για μια πληρέστερη ανάγνωση του ζαπατίστικου κινήματος, να θέσει ερωτήματα και προβληματισμούς, να μας βάλει μέσα στα μονοπάτια που επέλεξαν οι Ζαπατίστας για να κινηθούν.


«Να αλλάξουμε τον κόσμο compañeros, αλλά πως;»

Φέτος συμπληρώθηκαν 27 χρόνια από εκείνο τον Ιανουάριο του 1994, που ο πρόεδρος του Μεξικού Κάρλος Σαλίνας δεν πρόλαβε να ξεκουραστεί από το πρωτοχρονιάτικο πάρτι στο προεδρικό μέγαρο όταν στις 3 τα ξημερώματα ο υπουργός Άμυνας Αντόνιο Ριβιέλο Μπασάν θα τον καλέσει στο τηλέφωνο για να του ανακοινώσει ότι έγινε εξέγερση στην Τσιάπας, με ένοπλους κουκουλοφόρους να καταλαμβάνουν 7 πόλεις, να «βαφτίζουν» το κινήμά τους Ζαπατίστας και τον στρατό τους EZLN (Στρατός των Ζαπατίστας για την Εθνική Απελευθέρωση). Έκτοτε κύλισε πολύ νερό στο αυλάκι και οι Ζαπατίστας κατάφεραν να μεγαλώσουν πολιτικά, κοινωνικά και γεωγραφικά, να διαμορφώσουν ένα ολόκληρο οικονομικό, κοινωνικό και εκπαιδευτικό σύστημα, με κεντρικούς άξονες την αυτοοργάνωση, τα συμβούλια διακυβέρνησης, την αυτονομία, την αλληλεγγύη και τη χειραφέτηση.

Ποια εργαλεία χρησιμοποίησες για την έρευνά σου στις περιοχές των Ζαπατίστας;

Πραγματοποίησα εθνογραφική, επιτόπια έρευνα πεδίου στις ζαπατίστικες κοινότητες για περίπου δύο χρόνια, αναζητώντας να μάθω πώς τα επαναστατικά κινήματα επιλέγουν τις πολιτικές στρατηγικές τους, συγκρίνοντας του Ζαπατίστας με τους cocaleros της επαρχίας Τσαπάρε της Βολιβίας οι οποίοι επέλεξαν μια πολύ διαφορετική στρατηγική.

Η έρευνα δεν βασίστηκε μόνο στην συμμετοχική παρατήρηση αλλά συνδυάστηκε και με άλλες μεθόδους ποιοτικής έρευνας, όπως είναι οι ημι-δομημένες συνεντεύξεις με «πρόσωπα-κλειδιά» σε σχέση με τα ερωτήματα τα οποία επεδίωκα να απαντήσω. Συνδυάστηκε επίσης και με έρευνα αρχειακού υλικού το οποίο περιλαμβάνει περίπου 1,000 σελίδες από παράνομα και λιγότερο παράνομα έντυπα που εξέδωσε τόσο ο EZLN όσο και η μητρική του οργάνωση οι FLN (Fuerzas de Liberaciòn Nacional / Δυνάμεις Εθνικής Απελευθέρωσης) από το 1969 μέχρι σήμερα. Το υλικό αυτό παρουσιάζεται για πρώτη φορά τόσο στα ελληνικά όσο και στα αγγλικά, ενώ ακόμα και στο ίδιο το Μεξικό πολύ πρόσφατα άρχισε να παρουσιάζεται δημοσίως γιατί ελάχιστοι ερευνητές έχουν στα χέρια τους ολόκληρο ή μέρος του υλικού. Εγώ παρέδωσα αντίγραφο των αρχείων που έπεσαν στα χέρια μου και στο Caracol του Oventik.


Ο υποδιοικητής Μάρκος στην πορεία προς την Πόλη του Μεξικού στις 5 Μαρτίου του 2001 / Getty Images / Yoray Liberman

Η «κατάδυση» αυτή στο παρελθόν έπρεπε να γίνει γιατί κάποια ερωτήματα της έρευνάς μου δε μπορούν να απαντηθούν στο παρόν. Κανένα από τα σημερινά μέλη του EZLN δεν ήταν εκεί όταν το 1969 oι FLN αποφασίζουν τη στρατηγική τους, όπως επίσης και τα συντριπτικά περισσότερα μέλη του σημερινού EZLN δεν ήταν εκεί όταν οι FLN ιδρύουν το 1980 ένα ένοπλο «βραχίωνα» της οργάνωσης, το οποίο ονομάζουν EZLN (σσ. είχαν ιδρύσει κι άλλο παλιότερα το οποίο είχε τραγική μοίρα, το Nùcleo Guerrillero Emiliano Zapata, αλλά κι ένα επιπλέον αργότερα που δεν είναι γνωστό, στο Βορρά της χώρας, το Frente Villista de Liberaciòn Nacional).

Πότε ξεκίνησε να αναπτύσσει τη δράση του ο EZLN;

Aυτός ο ένοπλος «βραχίωνας» θα εγκατασταθεί στο βουνό στις 17 Νοέμβρη 1983. Έχω μάλιστα την τιμή να μου έχει δοθεί αντίγραφο του ημερολογίου της εκστρατείας εκείνης της ημέρας, το οποίο δημοσιεύεται για πρώτη φορά στην ελληνική έκδοση του βιβλίου μου. Τον EZLN τον ιδρύουν στο βουνό έξι άνθρωποι, 3 μιγάδες και 3 ιθαγενείς, 5 άντρες και 1 γυναίκα. Από αυτούς τους 6, εγώ κατάφερα να εντοπίσω τους 3 και να μου παραχωρήσουν συνέντευξη, μετά από χρόνια προσπαθειών. Ο καθένας τους έχει μιλήσει δημόσια όχι πάνω από 3 φορές σε 40 χρόνια, οπότε αντιλαμβάνεστε τη σημασία των συνεντεύξεων αυτών.

Ποια εμπόδια και ποιες προοπτικές διέκρινες στο εγχείρημα των Ζαπατίστας;

Οι Ζαπατίστας, όπως και κάθε προεικονιστική εμπειρία αντίστασης και δημιουργίας σήμερα, αναγκαστικά πρέπει να υπάρξουν μέσα σε δυο κόσμους που δεν είναι αποκομμένοι ο ένας από τον άλλο: από τη μία ο κόσμος του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού σε επίπεδο οικονομικό και του έθνους-κράτους σε επίπεδο πολιτικοδιοικητικό και στις σχέσεις εξουσίας που δημιουργούν, κι από την άλλη οι νέοι ζαπατίστικοι θεσμοί αυτοοργάνωσης και αυτοδιοίκησης.

Επειδή όμως και σε αυτό σχήμα υπάρχει σύγχυση, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι είναι άλλο πράγμα η θεσμική αυτονομία κι άλλο η αυτάρκεια, ακόμα και η τεχνολογική. Για να σου δώσω ένα παράδειγμα: Η εργασία των Ζαπατίστας για την αυτοδιοίκηση δεν πληρώνεται, όμως ίσως κάποιοι να έχουν αυτοκίνητο και να πρέπει να πληρώσουν για να βάλουν καύσιμα όταν δεν εκτελούν εργασία για τις κοινότητες ως αντάλλαγμα. Δεν παράγουν οι ίδιοι καύσιμα, θα πρέπει να πληρώσουν για καύσιμα. Δεν παράγουν οι ίδιοι αυτοκίνητα, θα πρέπει να τα αγοράσουν κι από κάπου πρέπει να βρεθούν αυτά τα χρήματα.




Και με ποιους τρόπους θα βρεθούν αυτά τα χρήματα;

Πολλοί, με άδεια της οργάνωσης, μεταναστεύουν συνήθως προς το Γιουκατάν και δουλεύουν για τις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες και τα ξενοδοχεία του Κανκούν για να μπορούν να έχουν εισόδημα και να καλύψουν και κάποια κόστη, ενώ έχουμε και περιπτώσεις μετανάστευσης ακόμη και στις ΗΠΑ για την κάλυψη έκτακτων εξόδων. Αυτά για τις ατομικές και οικογενειακές τους ανάγκες, όχι για τις ανάγκες τις οργάνωσης. Τα χρήματα για τις ανάγκες τις οργάνωσης προέρχονται απο τα προϊόντα των συνεταιρισμών.

Είναι μια εξαιρετικά δύσκολη «άσκηση ισορροπίας» το να συνδυάσεις την αυτοοργάνωση μέσα σε ένα καπιταλιστικό κόσμο.

Είναι, όμως ο Ζαπατισμός συνιστά μια αντιπρόταση απέναντι στη μιζέρια που έχουν γνωρίσει οι τοπικές κοινότητες μέσα στα προαναφερθέντα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά πλαίσια από την ισπανική κατάκτηση κι έπειτα. Παρατηρούμε μια έντονη επέκταση των Ζαπατίστας τα τελευταία χρόνια, τόσο γεωγραφική όσο και κοινωνική, η οποία λαμβάνει χώρα τόσο στην Τσιάπας με τα 7 νέα caracoles και τους 4 νέους αυτόνομους δήμους, όσο και εκτός αυτής με τη «συμμαχία» με το Εθνικό Ιθαγενικό Κογκρέσο.

Δεν γνωρίζουμε την ακριβή έκταση αυτής της επέκτασης ακόμα, γνωρίζουμε όμως όσοι ασχολούμαστε με το αντικείμενο ότι ο Ζαπατισμός έχει ενισχυθεί σημαντικά σε ζώνες όπου ήδη είχε επιρροή -γύρω από το Οκοσίνγκο για παράδειγμα- ενώ έχει επεκταθεί σοβαρά και σε ζώνες που δεν είχε επιρροή. Αυτό δείχνει ότι κάτι κάνει σωστά, ότι έχει απήχηση τόσο τοπικά όσο και εθνικά. Από την άλλη, η πρόταση του Ζαπατισμού και του Εθνικού Ιθαγενικού Κογκρέσου για την υποψηφιότητα μιας γυναίκας ιθαγενούς για την προεδρία του Μεξικό στις τελευταίες εκλογές δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα θεσμικά, δεν κατάφεραν να συλλεχθούν οι περίπου 850,000 ηλεκτρονικές υπογραφές που χρειάζονταν για να είναι έγκυρη η υποψηφιότητα της Μαριτσούι, για διάφορους λόγους που σχετίζονται και με το ρατσισμό αλλά και με τις κοινωνικές και οικονομικές διακρίσεις στο εσωτερικό της μεξικάνικης κοινωνίας. Οπότε αυτή η επέκταση του Ζαπατισμού δε μεταφράστηκε επίσημα, θεσμικά.

Ποια είναι σχέση της ηγεσίας των Ζαπατίστας με τις κυβερνήσεις στο Μεξικό; Με τη σημερινή επίσης του Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ;

Παραδοσιακά δεν ήταν οι καλύτερες σχέσεις, ούτε με τις κυβερνήσεις του PRI και του PAN που κυβέρνησαν τη χώρα από το 1994 κι έπειτα, αλλά ούτε και με τη MORENA που κυβερνά από το 2018 και μετά.

Ο ίδιος ο Ομπραδόρ, παρότι με την εμφάνιση του Ζαπατισμού ως μέλος και πρόεδρος του PRD τότε, του κόμματος της θεσμικής αριστεράς στο Μεξικό, είχε προσεγγίσει τον υποδιοικητή Μάρκος και τον EZLN αμέσως μετά την εξέγερση, οι Ζαπατίστας δεν τον συγχώρεσαν ποτέ για την προδοσία που θεώρησαν ότι υπέστησαν από το PRD σε ό,τι είχε να κάνει με τις διαπραγματεύσεις των Συμφωνιών του Σαν Αντρές 1996.


Αντιπροσωπεία της Ίντερ έφτασε τον Απρίλιο του 2018 στις περιοχές των Ζαπατίστας στην Τσιάπας για να δώσει μπάλες και φανέλες της ομάδας, να προπονήσει μικρούς και μικρές και να δείξει τη στήριξή της στο ζαπατίστικο κίνημα / Courtesy Inter

Επίσης, όταν το 2006 οι Ζαπατίστας οργάνωσαν την «Άλλη Καμπάνια» (La otra campaña) για τη στήριξη των ιθαγενικών πληθυσμών στο Μεξικό, ο Ομπραδόρ τους κατηγόρησε ότι παρακινούσαν τον κόσμο να μην ψηφίσει στις τότε εκλογές και αυτό του στέρησε τη νίκη. Τελικά έχασε για απειροελάχιστο ποσοστό, υπήρξαν κατηγορίες για νοθεία και ο Ομπραδόρ κατηγόρησε τους Ζαπατίστας ως συνυπεύθυνους για την ήττα του. Αργότερα, όταν κατέβηκε ξανά στις εκλογές με νέο κόμμα πλέον και οι Ζαπατίστας πρότειναν την υποψηφιότητα της Μαριτσούι, τους κατηγόρησε ξανά ότι είναι το «αυγό του φιδιού», ενώ από κύκλους της μεξικανικής κυβέρνησης διακινούνται και οι φήμες ότι ο Μάρκος δουλεύει «για τον Σαλίνας», τον άνθρωπο εναντίον της κυβέρνησης του οποίου εξεγέρθηκαν το 1994 και ο οποίος θεωρείται ότι «κινεί τα νήματα» στο PRI, αλλά και στη χώρα.

Σήμερα πως είναι η σχέση Ζαπατίστας-Ομπραδόρ;

Η αντιπαλότητα σήμερα είναι σχετικά χαμηλής έντασης. Ο Ομπραδόρ, επειδή προέρχεται από τη μεξικάνικη αριστερά, δεν επιθυμεί να πλήξει ανοιχτά τους Ζαπατίστας, επιχειρεί όμως να το κάνει με άλλους τρόπους. Για παράδειγμα, μέσω των mega projects που έχει κάνει «σημαία» της προεδρίας του, το «Τρένο Μάγια», το «Τρένο του Ισθμού» και το «Sembrando Vida / Φυτεύοντας Ζωή», που είτε περνούν ή πρόκειται να περάσουν μέσα από την Τσιάπας είτε πλήττουν έμμεσα τις περιοχές των ιθαγενικών πληθυσμών.

Υπάρχουν επίσης πολλοί που καταλογίζουν στη κυβέρνηση την δολοφονία συμμάχων του Ζαπατισμού και μελών του Εθνικού Ιθαγενικού Κογκρέσου σε άλλες περιοχές, όπως είναι η περίπτωση του Samir Flores Soberanes που εναντιωνόταν στο «Proyecto Integral Morelos».

Υπάρχει δηλαδή μια σχέση όχι φιλική, αλλά χαμηλής σχετικά έντασης.





Γιατί το κίνημα αναπτύχθηκε και «ρίζωσε» στην Τσιάπας κι όχι κάπου αλλού;

Ο κοινωνικός και πολιτικός αποκλεισμός της περιοχής και ο ρατσισμός και οι διακρίσεις που υπέστησαν οι κάτοικοί της από την κατάκτηση και μετά είναι ο βασικός λόγος. Η Τσιάπας έχει πληθυσμό 5 εκατομμυρίων περίπου, η συντριπτική πλειοψηφία είναι ιθαγενείς ή μιγάδες, τα μέσα παραγωγής όμως δεν ήταν ποτέ στα χέρια τους. Αυτοί ήταν πάντα τα «εργατικά χέρια», τα «mano de obra», και μάλιστα με ημι-φεουδαρχικές εργασιακές και κοινωνικές σχέσεις με τους λευκούς «Ισπανούς» ιδιοκτήτες γης (και ανθρώπων).

Το γεγονός ότι μεγάλο μέρος της Τσιάπας είναι ακόμα και σήμερα απροσπέλαστο, καλυμμένο από δάση και βουνά, διευκόλυνε την «κρυφή» δράση του Ζαπατισμού για όσο χρειαζόταν να παραμείνει κρυφή σε αυτό το «Βαθύ Μεξικό», το «Mèxico Profundo», όπως το χαρακτηρίζει ο ανθρωπολόγος Guillermo Bonfil Batalla στο κλασσικό αυτό έργο του.

Ποια είναι τα βασικά στοιχεία της οργάνωσης που εσύ έχεις διακρίνει ότι συμβάλλουν στη διατήρηση και επιβίωση των Ζαπατίστας;

Ο δημοκρατικός και οριζόντιος τρόπος λήψης αποφάσεων αλλά και η θέσπιση προεικονιστικών θεσμών διοίκησης, οικονομίας, υγείας και παιδείας που αποτελούν παράδειγμα για τους ιθαγενείς της περιοχής και για ανθρώπους που σκέφτονται και δρουν με αντίστοιχη λογική σε όλο τον κόσμο. Δεν προϋπήρχε κάποια έτοιμη «συνταγή» για τη δημιουργία κι επιτυχία αυτών των θεσμών, όπως τα caracoles, φτιάχτηκαν στο εδώ και το τώρα κι αναπτύχθηκαν σε πειραματικό και διαρκώς εξελισσόμενο πλαίσιο – περπατάμε ρωτώντας λένε οι ίδιοι, δεν υπάρχουν έτοιμες συνταγές.



Τον Μάρτιο του 2018 στη συνάντηση γυναικών για την πολιτική, τις τέχνες και τον αθλητισμό στην Τσιάπας, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 5,000 γυναίκες από όλο τον κόσμο / Fernanda López


Βέβαια, εδώ υπάρχει και μια παγίδα: έχω παρατηρήσει ότι υπάρχει μια τάση, ιδιαίτερα από ανθρώπους που δε γνωρίζουν καλά το αντικείμενο, ή που το γνωρίζουν επιφανειακά, να δημιουργεί ο καθένας ένα «δικό του» Ζαπατισμό στο φαντασιακό του, ένα Ζαπατισμό που όμως είναι περισσότερο συμβατός με το φαντασιακό που τον φτιάχνει, παρά με την ίδια την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα του ίδιου του Ζαπατισμού. Έτσι είναι όμως αυτά τα ιστορικά παραδείγματα που εμπνέουν τόσο πολύ.

Είναι αλήθεια αυτό που λες για το φαντασιακό. Όσο λιγότερα γνωρίζει κάποιος κι όσο περισσότερο εμπνέει ένα κίνημα, τόσο πιο θολά γίνονται τα όρια με την πραγματικότητα. Πέρα από αυτό όμως, έχουμε ή θα μπορούσαμε να δούμε κινήματα με την οργάνωση και την ανάπτυξη των Ζαπατίστας και σε άλλες χώρες της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής;

Μα έχουμε ήδη δει. Όχι ακριβώς τα ίδια πράγματα, αλλά στοιχεία του Ζαπατισμού έχουμε δει και σε περιπτώσεις όπως για παράδειγμα το Συντονιστικό για την Υπεράσπιση του Νερού και της Ζωής εκείνο τον Απρίλη του 2000 στον «Πόλεμο του Νερού» στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας. Ή οι εμπειρίες των πικετέρος και των ανακτημένων επιχειρήσεων στην Αργεντινή, ή του κινήματος των ακτημόνων στη Βραζιλία. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις η θεσμική αριστερά βέβαια, πρέπει να το πούμε, έπαιξε ένα μάλλον διασπαστικό ρόλο επιχειρώντας να αντλήσει η ίδια την «πολιτική υπεραξία» των αγώνων αυτών, καταστέλλοντας αργότερα τα κινήματα ή «εξαγοράζοντας» τους ηγέτες τους. Περιπτώσεις με «ζαπατίστικα» στοιχεία πάντες είχαμε και θα ξαναέχουμε, αυτό είναι σίγουρο.





Τι γίνεται με την περιοδεία στην Ευρώπη; Έχει ξεκινήσει;

Όχι, δεν έχει ξεκινήσει. Λόγω του κορονοϊού αναβληθηκε για λίγο αργότερα μέσα στο καλοκαίρι, το πλάνο είναι όμως να γίνει.

Εγώ προσωπικά ανησυχώ βέβαια λίγο με αυτή την ιστορία, γιατί τα σύνορα της ΕΕ για Λατινοαμερικάνους (πλην Ουρουγουανών), μη- κατόχους ευρωπαϊκού διαβατηρίου παραμένουν κλειστά από το Μάρτη του 2020. Και το γνωρίζω στο πετσί μου που λένε, γιατί μαζί με το φωτογράφο Βαγγέλη Δασκαλάκη ίσως είμαστε οι τελευταίοι κάτοχοι ελληνικού -τουλάχιστον- διαβατηρίου που επέστρεψαν από τη Λατινική Αμερική. Βρεθήκαμε παγιδευμένοι σε ένα διπλωματικό λαβύρινθο το Μάρτη του 2020 όταν έκλεισαν τα σύνορα κι εμείς βρισκόμασταν στην Αμαζονία του Ισημερινού, και μετά από έντονη και δημόσια διαμάχη με το ελληνικό διπλωματικό σώμα, το Υπουργείο Εξωτερικών και την ελληνική πρεσβεία στο Περού και τον ανεκδιήγητο πρέσβη της, καταφέραμε να επιστρέψουμε τον Ιούλη του 2020 κι αυτό επειδή είχαμε και εισιτήρια και ευρωπαϊκά διαβατήρια. Και τα σύνορα από τότε δεν έχουν ανοίξει και δεν είμαι καθόλου σίγουρος οτι θα ανοίξουν αυτό το καλοκαίρι. Οπότε αυτό με ανησυχεί κάπως σε σχέση με το ταξίδι των Ζαπατίστας και το έχω επικοινωνήσει και στους φίλους μου εκεί. Θα μου πεις, πολιτικό θέμα είναι να επιτρέπονται στην Ευρώπη πχ. Κινέζοι και Αυστραλοί ή Ισραηλινοί και όχι Μεξικανοί. Όμως με τα σύνορα κλειστά μπορεί να δημιουργηθεί προβλήματα στην ζαπατίστικη περιοδεία στην Ευρώπη, πράγμα που απεύχομαι.

Τι μπορούμε να αντλήσουμε εμείς ως εμπειρία; Θα μπορούσε το παράδειγμα των Ζαπατίστας να βρει ρίζες στην Ευρώπη;

Αφού τα κατάφεραν αυτοί οι άνθρωποι, οι φτωχότεροι των φτωχών, οι πιο αδύναμοι των αδυνάτων, με μηδενικούς σχεδόν οικονομικούς και τεχνολογικούς πόρους, γιατί όχι και άλλοι, εμείς ας πούμε, που έχουμε και περισσότερους πόρους; Άλλωστε και οι ίδιοι οι Ζαπατίστας λένε «μη μας αντιγράφετε, κάντε τα αντίστοιχα δικά σας στις δικές σας γεωγραφίες και με τους δικούς σας τρόπους» κι αυτό είναι, νομίζω, και το πιο «ζαπατίστικο» πράγμα που μπορούμε να κάνουμε.


Το ημερολόγιο των Ζαπατίστας για το 2021, τα έσοδα του οποίου προορίζονται για την ενίσχυση των δράσεων των κοινοτήτων

Μετά από την βαθιά ενασχόληση, ερευνητική κι εμπειρική, με τους Ζαπατίστας νιώθεις «ζαπατολόγος»;

Εγώ δεν είμαι σε καμία περίπτωση «ειδικός του Ζαπατισμού», «ζαπατολόγος» κλπ. Ειδικοί του Ζαπατισμού είναι μόνο οι ίδιοι οι Ζαπατίστας. Στα κοινωνικά κινήματα έκανα το διδακτορικό μου και τις πολιτικές στρατηγικές τους, απλώς έτυχε η μια από τις μελέτες περίπτωσης στην συγκριτική μου προσέγγιση να είναι οι Ζαπατίστας κι αυτό με οδήγησε στο να μάθω πέντε πράγματα παραπάνω, εξαιτίας της ερευνητικής ενασχόλησής μου με το αντικείμενο για αρκετά χρόνια. Ίδιοι λόγοι με οδήγησαν στο να μάθω πέντε πράγματα για τις ιθαγενικές κοινότητες της Βολιβίας, αλλά και της Αμαζονίας του Ισημερινού. Οπότε όχι, δεν είμαι Ζαπατολόγος ούτε θέλω να γίνω. Συγκριτικός, ερμηνευτικός, πολιτικός εθνογράφος είμαι.


Πηγή: www.rosa.gr
 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου