Loading...

Κατηγορίες

Σάββατο 14 Αύγ 2021
Κάρτα ελευθερίας
Κλίκ για μεγέθυνση
14.08.2021, 15:07

 

 
Η «κάρτα ελευθερίας», είναι μια πολύ φορτισμένη φράση, ειδικά όταν πλασάρεται σαν μετάφραση του freedom pass, δηλαδή «διαβατήριο ελευθερίας».
«Από σήμερα ανοίγεται ένα παράθυρο ελευθερίας για τον ελεύθερο χρόνο τους. Με την πρώτη δόση εμβολιασμού θα αποκτούν μία προπληρωμένη κάρτα, ύψους 150 ευρώ, για ταξίδια και για πολιτιστικά δρώμενα», είχε δηλώσει ο πρωθυπουργός για το διαβόητο «freedom pass», την «κάρτα ελευθερίας» ελληνιστί, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.

Ο κ. Μητσοτάκης συμπλήρωνε πως «έχει έλθει η ώρα η πολιτεία να επιβραβεύσει μία ηλικιακή ομάδα που επλήγη από τον κορονοϊό. Αναφέρομαι στους νέους 18-25 ετών, που είναι 940.000». Τέλος πάντων, κάποιοι δεν εξέλαβαν την κάρτα ως επιβράβευση, αλλά ως δωροδοκία. Κάποιοι κακόπιστοι πήγαν ακόμα μακρύτερα, βλέποντας το freedom pass ως το δόλωμα για να καταπιούν το νεοδημοκρατικό αγκίστρι γύρω στο ένα εκατομμύριο νέοι ψηφοφόροι – δεν τους λες και λίγους.

Oλοι αυτοί οι νεολαίοι που θα χαρτζιλικωθούν με εκατόν πενήντα ευρώ για να πράξουν το αυτονόητο που περιμένει η κοινωνία από αυτούς, που θα κάνουν επί πληρωμή ό,τι υπαγορεύει η στοιχειώδης κοινωνική υπευθυνότητα, θα δουν μεν το τυράκι, και κάποιοι θα το φάνε, θα προσέξουν όμως και τη φάκα που το συνοδεύει; αναρωτιούνται κάποιοι. Aλλωστε, όπως είχε πει και η Aυστριακή συγγραφέας Μαρί φον Eμπνερ-Eσενμπαχ, «οι ευτυχισμένοι σκλάβοι είναι οι πιο μεγάλοι εχθροί της ελευθερίας»...

Τέλος πάντων, φαίνεται πως το επικοινωνιακό επιτελείο του προέδρου της κυβέρνησης γενικώς χρησιμοποιεί βαρείς όρους ελαφρά τη καρδία: «κάρτα ελευθερίας», είναι μια πολύ φορτισμένη φράση, ειδικά όταν πλασάρεται σαν μετάφραση του freedom pass, δηλαδή «διαβατήριο ελευθερίας». Λες και με την προπληρωμένη κάρτα των 150 ευρώ αίφνης όλα τα εμπόδια στο διάβα μιας νέας κι ενός νέου καταρρέουν, κονιορτοποιούνται, λες και ο νέος άνθρωπος ευεργετείται με ένα πασπαρτού, που του ανοίγει όλες τις πόρτες, και όχι μόνο εκείνες των κέντρων διασκέδασης που θα σπεύσει να επισκεφθεί στην περίοδο των διακοπών του.

Οπως και να ’χει, η άκριτη χρήση του όρου επανέφερε στο προσκήνιο μια λέξη που παραμένει ζητούμενο για πολλούς ανθρώπους στον κόσμο: ελευθερία. Για να το πιάσουμε από την αρχαία εποχή, ο Θουκυδίδης στον Επιτάφιο του Περικλέους λέει πως «ευτυχισμένοι είναι οι ελεύθεροι και ελεύθεροι οι γενναίοι (Το εύδαιμον το ελεύθερον, το δ’ ελεύθερον το εύψυχον). Ο Δημώναξ, ο κυνικός φιλόσοφος του 2ου μ.Χ. αιώνα είχε πει: «Mόνον ευδαίμονα έφη τον ελεύθερον, εκείνον νομίζω τον μήτε ελπίζοντά τι μήτε δεδιότα».

Αυτή η σκέψη, που θεωρεί ευτυχισμένο άνθρωπο μόνο εκείνον τον ελεύθερο που ούτε ελπίζει, ούτε φοβάται κάτι, μοιάζει πολύ με το επίγραμμα πάνω στην ταφόπλακα του Νίκου Καζαντζάκη, που είναι η πεμπτουσία της στάσης του μεγάλου Κρητικού στοχαστή απέναντι στη ζωή και τον θάνατο, αυτό το περίφημο «Δεν ελπίζω τίποτα. Δεν φοβάμαι τίποτα. Είμαι λέφτερος».

Και μια που μιλάμε για στοχασμό και ελευθερία, ο Ρήγας Φεραίος στο «Φυσικής απάνθισμα» είχε γράψει κάτι εμβληματικό: «Οποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά». Το να συλλογάσαι καλά, ελεύθερα, είναι όμως επικίνδυνο για την εκάστοτε τάξη πραγμάτων – ο ίδιος ο Βελεστινλής, ο πρωτεργάτης του ελληνικού Διαφωτισμού και της Επανάστασης, συνελήφθη από την Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία και στραγγαλίστηκε από την Οθωμανική, ενώ το σώμα του ρίχτηκε στον Δούναβη για να εξαφανιστεί και το τελευταίο βιολογικό ίχνος του φορέα του επικίνδυνου ιού της ελευθερίας. Να, εδώ κολλάει κι ο Μαξίμ Γκόρκι, ο Ρώσος συγγραφέας: «Τα ψέματα», είχε πει, «είναι η θρησκεία των σκλάβων και των αφεντικών. Η αλήθεια είναι ο θεός του ελεύθερου ανθρώπου»...

Αυτή είναι μία ωραία σκέψη για να έχουμε κατά νου: «μήγαρις έχω άλλο στο νου μου, πάρεξ ελευθερία και γλώσσα;» είχε αναρωτηθεί ο Διονύσιος Σολωμός, ο εθνικός μας ποιητής, και παρ’ όλο που το μνημειώδες ποίημά του, ο Εθνικός μας Υμνος, είναι αφιερωμένο σ’ αυτήν, παρ’ όλο που η ελευθερία είναι κραυγή, σύνθημα σε διαδήλωση και γκράφιτι σε τοίχο, παρ’ όλο που είναι στο στόμα όλων, η προέλευσή της είναι αμφίβολη. Κάποιοι ετυμολογούν τη λέξη από «το ελεύθειν όπου ερά τις», δηλαδή να πηγαίνει κάποιος όπου αγαπάει, όπου θέλει, από το «ελεύθω» που σημαίνει «έρχομαι», και το «ερώ», δηλαδή «αγαπώ».

Οχι, λέει το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, θεωρώντας τα προηγούμενα παρετυμολόγηση. Η ελευθερία λοιπόν, με την έννοια της αυτόβουλης και απεριόριστης δράσης σύμφωνα με τις επιθυμίες κάποιου, παράγεται από το επίθετο «ελεύθερος», ανάγεται στην ινδοευρωπαϊκή ρίζα «λευθ», που σημαίνει «αυξάνω, αναπτύσσομαι», ενώ απαντάται στα μυκηναϊκά και στον Ομηρο. Ετυμολογικά συνδέεται με άλλες λέξεις ινδοευρωπαϊκών γλωσσών που δηλώνουν τον «λαό», με την έννοια του συνόλου των ελεύθερων ανθρώπων και όχι των δούλων.

Παράδειγμα, στα αρχαία γερμανικά ο λαός είναι «liuti», ενώ στα σύγχρονα «leute». Στα αρχαία σλαβικά η αντίστοιχη λέξη είναι «λούτζε», στα ρωσικά «λούτζι», στα αρχαία αγγλικά «leod» κ.λπ. Σε κάθε περίπτωση λοιπόν, η ελευθερία, εδώ και χιλιετίες, είναι η ιδιότητα εκείνου του ατόμου, που όχι μόνο πάει όπου θέλει, αλλά που ενεργεί αυτόνομα και ανεξάρτητα, χωρίς να είναι υποδουλωμένος σε κανέναν. Συνεπώς, «λαός» κι «ελευθερία», νοηματικά, είναι το ίδιο πράγμα...

Δεν είναι καθόλου σίγουρο πως οι ονοματοθέτες της «κάρτας ελευθερίας» τα είχαν όλα αυτά στο μυαλό τους, και γιατί να το κάνουν άλλωστε. Αυτή η κάρτα ελευθερίας που τάζουν, όπως είναι, θυμίζει τα φλεγόμενα ποιήματα του Μιχάλη Κατσαρού και ιδιαίτερα τον ακροτελεύτιο στίχο του «Υστερόγραφου» στο ποίημά του «Διαθήκη»: «Ελευθερία ανάπηρη πάλι σου τάζουν», λέει ο ποιητής, αυτός που είχε καταρρακώσει τις κοινωνικές συμβάσεις, με στίχους κοφτερούς όπως αυτοί:

«Αντισταθείτε, σ’ αυτόν που χτίζει ένα μικρό σπιτάκι / και λέει καλά είμ’ εδώ. / Αντισταθείτε, σ’ αυτόν που πάλι γύρισε στο σπίτι / και λέει Δόξα σοι ο Θεός. / Στον περσικό τάπητα των πολυκατοικιών / τον κοντό άνθρωπο του γραφείου / στην εταιρεία εισαγωγαί-εξαγωγαί / στην κρατική εκπαίδευση και το φόρο / αντισταθείτε σε μένα ακόμα που ιστορώ. / Αντισταθείτε, σ’ αυτόν που χαιρετά απ’ την εξέδρα / ώρες ατέλειωτες τις παρελάσεις. / Στον Πρόεδρο του Εφετείου αντισταθείτε, / στις μουσικές, τα τούμπανα και τις παράτες»...
πηγη: https://www.efsyn.gr

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου