Ποιος δεν θυμάται τον κατακλυσμό καλών προθέσεων των νεοφιλελεύθερων ηγετών για την αντιμετώπιση της πανδημίας την άνοιξη του 2020; Τα εμβόλια πρέπει να είναι «παγκόσμια δημόσια αγαθά» έλεγαν. Τον περασμένο Νοέμβριο, μάλιστα, ο Εμ. Μακρόν είχε δηλώσει ότι «Θα είμαστε έτοιμοι, όταν ένα πρώτο εμβόλιο [κατά του Covid-19] διατεθεί στην αγορά, να εγγυηθούμε την πρόσβαση σε αυτό σε πλανητική κλίμακα και να αποφύγουμε με κάθε κόστος σενάριο ενός κόσμου «δύο ταχυτήτων», όπου μόνο οι πλουσιότεροι θα μπορούν να προστατευθούν από τον ιό και να ξαναρχίσουν μια φυσιολογική ζωή». Κι όμως, αυτό συνέβη.

Στις 18 Ιανουαρίου 2021, ο Γενικός Διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), Tedros Adhanom Ghebreyesus, προέβη στη συγκλονιστική δήλωση ότι «Πάνω από τριάντα εννέα εκατομμύρια δόσεις εμβολίου έχουν πλέον χορηγηθεί σε τουλάχιστον σαράντα-εννέα χώρες με υψηλό εισόδημα. Μόνο είκοσι πέντε δόσεις έχουν χορηγηθεί σε μία από τις χώρες με το χαμηλότερο εισόδημα. Όχι είκοσι πέντε εκατομμύρια. Όχι είκοσι πέντε χιλιάδες! Μόνο είκοσι πέντε…». Βρισκόμαστε μπροστά σε μία «ηθική αποτυχία καταστροφικών διαστάσεων», κατέληξε.

Ορισμένες χώρες και εταιρείες συνεχίζουν να δίνουν προτεραιότητα σε διμερείς συμφωνίες, παρακάμπτοντας το πρόγραμμα Covax, με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε άνοδο οι τιμές.

Ο αναπτυσσόμενος κόσμος έχει παραγκωνιστεί στη μάχη των εμβολιασμών με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να τονίζει την ανάγκη ισομερούς κατανομής των εμβολίων για την αποτελεσματική καταπολέμηση της πανδημίας και την ουσιαστική ανάρρωση των οικονομιών που είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους και άρα εξαρτημένες η μια από την άλλη. Αλλά περίπου το 45% -πάνω από 200 εκατ. εμβολίων- έχουν διανεμηθεί στις επτά πιο πλούσιες χώρες (G7), που αντιπροσωπεύουν μόνον το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Η Economist Intelligence Unit προβλέπει πως το μεγαλύτερο τμήμα του ανεπτυγμένου κόσμου θα έχει εμβολιαστεί μέχρι τα μέσα στο επόμενου έτους. Το αντίστοιχο εκτιμώμενο χρονοδιάγραμμα επεκτείνεται στις αρχές του 2023 για τις χώρες μεσαίου εισοδήματος και φθάνει μέχρι το 2024 για ορισμένες χώρες χαμηλού εισοδήματος.

Οι μεταλλάξεις

Η άνιση κατανομή των εμβολίων μεταξύ των πλούσιων και φτωχών χωρών, λόγω της κερδοσκοπίας των μεγάλων πολυεθνικών φαρμακευτικών εταιρειών που τα παράγουν, δίνουν το χρόνο και δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες στον Covid-19 ώστε να μεταλλαχθεί και να πλήξει μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες του πλανήτη, του τρίτου και τετάρτου κόσμου (Αφρική, Ασία κλπ). Μια τέτοια εξέλιξη όμως θα θέσει σε άμεσο κίνδυνο και τις πλούσιες κοινωνίες, ακόμα και αν έχουν προλάβει να εμβολιαστούν, αφού όπως επισημαίνουν ειδικοί, αυτές οι νέες μεταλλάξεις δεν θα μπορούν να αντιμετωπιστούν με τα υπάρχοντα εμβόλια.

Η μετάλλαξη της νότιας Αφρικής που ήδη είχε επεκταθεί σε όλο τον κόσμο φωτογραφίζει και καταδεικνύει αυτόν τον σοβαρό κίνδυνο και την τρωτότητα των εμβολιασμών, εάν αυτοί δεν γίνουν ορθολογικά και προγραμματισμένα σε όλο τον πλανήτη. Η ανισότητα στη διακίνηση των εμβολίων είναι τρομακτική, αφού το 16% του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει με τα σημερινά δεδομένα ποσοστό που ξεπερνά το 60% των παραγόμενων εμβολίων.

Παραγωγή εμβολίων από τις φτωχές χώρες

Η Καρίνα Τόιερ, από το Ευρωπαϊκό Κέντρο για Συνταγματικά και Ανθρώπινα Δικαιώματα (ECCHR), θεωρεί σκοπιμότερο να μπορούν οι φτωχές χώρες να παράγουν μόνες τους το εμβόλιο χωρίς να εξαρτώνται από την καλή θέληση ή τις χορηγίες άλλων. Και παραπέμπει στην πνευματική ιδιοκτησία, όπως ορίζεται στη συμφωνία TRIPS για τις εμπορικές πτυχές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, η οποία επιτρέπει περιορισμούς στα πνευματικά δικαιώματα.

Οι Ινδίες και η Νότια Αφρική, χώρες που πλήττονται ισχυρά από τον Covid-19, ζήτησαν να τεθεί εκτός ισχύος η προστασία ευρεσιτεχνίας, τουλάχιστον μέχρις ότου τεθεί υπό έλεγχο η πανδημία, και δια αυτού του τρόπου να είναι εφικτή η παρασκευή του εμβολίου αποκεντρωμένα και σε διάφορους τόπους. Οι νεοφιλελεύθεροι όμως, όπως ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όταν ακούν για «σπάσιμο της πατέντας» διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους, καθώς κάτι τέτοιο ξεπερνά όχι μόνο το ιδεολογικό αλλά και το νοητικό τους πλαίσιο.

Όμως όσο οι φτωχές χώρες θα είναι χωρίς εμβόλια και οι πλούσιες θα βρίσκονται στο έλεος των μεταλλαγμένων κορονοϊών. Αλλά αυτό δεν φαίνεται να απασχολεί τους φαρμακευτικούς κολοσσούς και τους νεοφιλελεύθερους ηγέτες, αφού η συνεχής παραγωγή εμβολίων συνδέεται άμεσα με την αύξηση των κερδών.  

*Η φωτογραφία είναι αρχείου
πηγη: http://artinews.gr