Loading...

Κατηγορίες

Τετάρτη 22 Σεπ 2021
Γιάννης Νεγρεπόντης: “Στη γειτονιά μου την παλιά είχα ένα φίλο…”!!!
Κλίκ για μεγέθυνση

 




Ο Γιάννης Νεγρεπόντης (πραγματικό ονοματεπώνυμο Ιωάννης Ξυνοτρούλιας, Λάρισα 8 Αυγούστου 1930 – 22 Σεπτεμβρίου 1991) σπούδασε Ιστορία-αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και θέατρο στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών.
Υπήρξε αριστερός. Την 21η Απριλίου 1967, συλλαμβάνεται και εξορίζεται για τρία χρόνια, στη Γυάρο και τη Λέρο.
Καταπιάστηκε και διακρίθηκε σε όλα τα είδη του γραπτού λόγου: ποίηση, πεζογραφία, θέατρο, τραγούδι, κριτική, δοκίμιο, χρονογράφημα, σάτιρα, ευθυμογράφημα, παιδικά, ραδιοφωνικό σχόλιο.

Εκεί έζησε μέχρι τα 8 του χρόνια και μετά ήρθε μαζί με όλη την οικογένειά του στην Αθήνα. Σπούδασε αρχαιολογία στη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (λόγω πολιτικών φρονημάτων δεν αξιοποίησε ποτέ επαγγελματικά το πτυχίο που πήρε) καθώς και στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, με δασκάλους τον Ροντήρη, τον Βεάκη, τον Σιδέρη (αλλά ούτε κι αυτές τις σπουδές αξιοποίησε επαγγελματικά). Συνεργάστηκε με περιοδικά και εφημερίδες όπως και με την ΕΡΑ. Μετά το 1967 ασχολήθηκε με τη συγγραφή στίχων για τραγούδια.

Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1949 δημοσιεύοντας διήγημά του στο περιοδικό Ελληνική Δημιουργία, που εξέδιδε ο Σπύρος Μελάς, με το ψευδώνυμο Γιάννης Νικολάου. Αργότερα άρχισε να δημοσιεύει στο περιοδικό Επιθεώρηση Τέχνης με το ψευδώνυμο Τζων. Μέρος του αρχείου του βρίσκεται στο ΕΛΙΑ. Η πρώτη του ποιητική συλλογή έρχεται αργότερα, το 1958. Είναι το «Πρόσωπα και χώρος», όπου υπογράφει με το ψευδώνυμο Νεγρεπόντης, με το οποίο καθιερώνεται. Υπήρξε αριστερός, την 21η Απριλίου 1967, συλλαμβάνεται και εξορίζεται για τρία χρόνια, στη Γυάρο και την Λέρο.

Καταπιάστηκε και διακρίθηκε σε όλα τα είδη του γραπτού λόγου: ποίηση, πεζογραφία, θέατρο, τραγούδι, κριτική, δοκίμιο, χρονογράφημα, σάτιρα, ευθυμογράφημα, παιδικά, ραδιοφωνικό σχόλιο. Τραγούδια του έχουν μελοποιήσει οι Μίκης Θεοδωράκης, Χρήστος Λεοντής, Λίνος Κόκκοτος και άλλοι. Από τους πρωτοπόρους της «πολιτιστικής επανάστασης» της δεκαετίας του ’60, έγινε ευρύτερα γνωστός και αγαπητός με τα τραγούδια του «Το ακορντεόν» (που τελειώνει με το σύνθημα «δεν θα περάσει ο φασισμός») και «3ος παγκόσμιος» που μελοποίησε ο Μάνος Λοϊζος. Ο ίδιος μελοποίησε τα αντιρατσιστικά «Νέγρικα», που τραγούδησε η Μαρία Φαραντούρη. Ήταν τα τραγούδια που έγιναν αρχικά γνωστά από τις μπουάτ και πέρασαν και τραγουδήθηκαν -απαγορευμένα πια- από στόμα σε στόμα, στα χρόνια της δικτατορίας.

a_lifo_negrepontis_1

 Ο Γιάννης Νεγρεπόντης με τον συνθέτη Λουκιανό Κηλαηδόνη που μελοποίησε τα “Μικροαστικά”

Η ικανότητα του Νεγρεπόντη να περνάει μηνύματα, χωρίς να είναι κραυγαλέος και ευκαιριακός, καταφάνηκε και στα κατοπινά χρόνια με τα «Μικροαστικά» και τα «Μαθήματα πολιτικής οικονομίας» -πολυτραγουδισμένα επίσης- που έντυσε μουσικά ο Λουκιανός Κηλαηδόνης. Τα «Μικροαστικά» γνώρισαν επιτυχία και ως σατιρικό θεατρικό έργο. Ένα ακόμη ποιητικό έργο, το «Φυλάττειν Θερμοπύλας», που έγραψε εξόριστος στη δικτατορία, έχει μελοποιήσει στο μεγαλύτερο μέρος τους, υπό μορφή ορατορίου, ο Χρήστος Λεοντής.

Την 21η Απριλίου 1967 ο Γιάννης Νεγρεπόντης, που ιδεολογικά ανήκε στηνΑριστερά, συλλαμβάνεται και παραμένει εξόριστος στη Γυάρο και τη Λέρο (Παρθένι) τρία χρόνια. Εκεί γράφει το «Φυλάττειν Θερμοπύλας», που βγάζει έξω παράνομα και μοιράζει σε φίλους, πριν κυκλοφορήσει σε βιβλίο, η γυναίκα του Αργυρώ [Καρύμπακα]. Το ίδιο κυκλοφόρησε και στα γερμανικά, σε μια θαυμάσια έκδοση με χαρακτικά του μεγάλου Κρις Χάμπερ.

Ευαίσθητος, παρατηρητικός, οξύτατος, διεισδυτικός, καίριος, με χιούμορ λεπτό αλλά καταλυτικό και επιπλέον άριστος γνώστης της ελληνικής γλώσσας, ο Γιάννης Νεγρεπόντης είχε μια συνεχή διακριτική παρουσία στην πνευματική μας ζωή, χωρίς ποτέ να εκμεταλλευτεί ή να «αξιοποιήσει» την ιδεολογία του -και σίγουρα είχε πολλά ακόμη να προσφέρει, αν δεν έφευγε πρόωρα. Είχε εκτός των άλλων την ικανότητα να βλέπει πέρα από την εποχή του, πράγμα που φαίνεται κι από τους ακόλουθους προφητικούς στίχους, από το «Φυλάττειν Θερμοπύλας»:

«Πολλά μας βρήκαν/ και τα χειρότερα/ απ’ τα μέσα/ Τ’ απόρθητα κάστρα/ τα μεγάλα/ ποτέ δεν πέφτουν/ απ’ τα έξω/ το λάλον ύδωρ/ απερίσκεπτα/ αφήσαμε να χαθεί».

a57

ΕΡΓΑ

Το 1958 εκδίδει την πρώτη του ποιητική συλλογή «Πρόσωπα και χώρος», όπου υπογράφει με το ψευδώνυμο Νεγρεπόντης, με το οποίο και καθιερώνεται.

«Καθημαγμένοι» (ποίηση, 1960), «Ιφιγένεια» (ποιοτικό επεισόδιο, 1961), «Δωρήματα» (ποίηση, 1963), «Εγκλειστοι» (πεζογραφία, 1966), «Φυλάττειν Θερμοπύλας» (ποίηση, 1971), «Ουδέν Αδιον Ερωτος» (ποίηση, 1971), «Ο καθρέπτης και άλλες πρόζες» (πεζογραφία, 1973), «Μικροαστικά» (ποίηση, 1974), «Τραγούδια» (ποίηση, 1976), «Τα καράβια της Αργυρώς» (ποίηση, 1976), «15 παραμύθια» (πεζογραφία 1977), «Ο φίλος μου ο Αίσωπος» (θέατρο, 1979), «Οι μπόμπιρες» (πεζογραφία, 1979), «Συνάντηση» (ποίηση, 1979), «Ενας μπόμπος πολύ αριστερός» (πεζογραφία, 1980), «Ο κύριος Χι» (πεζογραφία, 1981), «Ο γάμος, η διαθήκη και οι έρωτες» (πεζογραφία, 1981), «Κάτω από ένα κουνουπίδι» (ποίηση, 1981), «Το διπλανό δωμάτιο» (πεζογραφία, 1982), «Φεμινιστικά» (ποίηση, 1983), «Τα κομματικά» (πεζογραφία, 1986), «Περσεφόνη» (εκτός εμπορίου, 1986), «Οι κατσαρίδες ποτέ δεν πεθαίνουν» (οικολογικό παραμύθι, 1986), «Νόστος», «Είμαι Έλλην το καυχώμαι» (1993), «Δεκαπέντε παραμύθια» (1996), «Πρόσωπα και χώρος» (2000), «Λίγο μετά τη σιωπή» (2001), «Συνάντηση» (2002).

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου