Νέος Έλληνας μεταπτυχιακός φοιτητής στο Παρίσι, στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Είχα διαβάσει το "Μονόγραμμα" του Οδυσσέα Ελύτη. Η ποιητική αυτή σύνθεση είχε συνοδεύσει και τις δικές μου εφηβικές ερωτικές ιστορίες. Όταν έμαθα λοιπόν ότι Ελληνίδα μουσικός θα παρουσίαζε τη μελοποίησή του σε κεντρικό θέατρο, έσπευσα να αγοράσω εισιτήριο. "Στον Παράδεισο έχω σημαδέψει ένα νησί / Απαράλλαχτο εσύ κι ένα σπίτι στη θάλασσα". Με μεγάλη δυσκολία καθόμουν στη θέση μου. Ένιωσα μια απελευθερωτική ταύτιση με αυτήν την πανέμορφη ερμηνεύτρια. Η δύναμη με την οποία μετέδιδε την "ηλιακή μεταφυσική", την αιγαιοπελαγίτικη φωτεινή τραγικότητα, με είχε συνεπάρει.

Από τότε προσπαθούσα να πηγαίνω στις συναυλίες της. Η δεξιοτεχνία της στην κιθάρα, ο μελωδικός τρόπος που έλεγε στα γαλλικά, πριν αρχίσει το τραγούδι, τους βασικούς στίχους του ποιήματος, η ιδιαίτερη φωνή της, γοήτευαν το κοινό. Όταν αργότερα μελοποίησε Πάμπλο Νερούντα και τραγούδησε στα ισπανικά, δεν θεώρησα ότι άλλαξε θεματική. Οι αναφορές της στην Frida Kalho και σε άλλες συμβολικές μορφές όπως η Anne de Noailles με έπειθαν ότι η ποίηση για την Ιονάτου ήταν συμμετοχή στον κοινό αγώνα. Ξεχωριστές οι συναυλίες της για την Ελληνική Κοινότητα, την εποχή που πρόεδρος ήταν ο Ροβήρος Μανθούλης, και για την Ομοσπονδία Φιλελληνικών Συλλόγων. "Όμορφη και παράξενη πατρίδα" τραγουδούσε σε δική της μελοποίηση και το κοινό την ένιωθε δική του πατρίδα. Όταν τραγούδησε με τη Νένα Βενετσάνου την ξαδέλφη της τη Σαπφώ, σε μορφή ερωταποκρίσεων σε αρχαία και νέα ελληνικά, το θαύμα ήταν παρόν. Στην πανέμορφη βραδιά στο θέατρο του Πίτερ Μπρουκ τα μικρόφωνα παραμερίστηκαν. Τραγουδώντας με την εκπληκτική Κατερίνα Φωτεινάκη, ντυμένες και οι δυο με κόκκινα και μαύρα ρούχα -ένα ολόκληρο σύμβολο-, στο Φεστιβάλ της Αβινιόν αλλά και σε πολυάριθμες περιοδείες, δημιούργησαν κύμα συμπαράστασης στον ελληνικό λαό. Έπαιρναν τον λόγο και διηγόντουσαν ιστορίες χωρίς να ξεχνούν με ποιον ήταν. Με την ομορφιά και την ποίηση, με τον αδύναμο και την επανάσταση.

Το άρθρο της στην Μonde diplomatique τον Αύγουστο του 2015 με θέμα τη γλώσσα ως όπλο για την αλήθεια και την ενότητα έκανε μεγάλη εντύπωση. Οι "παγανιστικές καντάτες", όπως σωστά χαρακτήρισε τα έργα της η γνωστή μουσικολόγος Θεοδώρα Ψυχογιού, ας ακουστούν παντού. Η πρωτότυπη ενορχήστρωση, με τη χρήση και γνωστών οργάνων από τη Λατινική Αμερική, προσθέτει κάτι το ιδιόμορφο στις συνθέσεις της. Αλλά κι η ερμηνεία της σε έργα του Μίκη Θεοδωράκη ή άλλων συνθετών είναι εκπληκτική.

Έρωτας και θάνατος, ο τίτλος δίσκου της. Ο δεύτερος δεν θα νικήσει. Η ωραία Ελληνίδα, η νέα ωραία Ελένη, όπως έγραψε γνωστή γαλλική εφημερίδα, θα είναι μαζί μας σε κάθε τραγούδι σαν αστέρι που φωτίζει τον δρόμο μας, όπως πολύ εύστοχα σημείωσε άλλη σημαντική Ελληνίδα μουσικός στη Γαλλία, η Ελίζα Βελλιά. Από τη Σαπφώ στον Ελύτη, από τον Πειραιά στο Βέλγιο και το Παρίσι, η Αγγελική Ιονάτου μάς χάρισε μελωδίες κι ομορφιά. Η ελληνική γλώσσα έγινε παγκόσμια. Αν πάτε σε μια παραλία στην αγαπημένη της Μυτιλήνη, αφουγκραστείτε τη θάλασσα. Είμαι σίγουρος ότι θα ακούσετε στην ψυχή σας την Αγγελική να τραγουδά.

* Ο Νίκος Γραικός είναι καθηγητής Ελληνικών στο Παρίσι
πηγη: https://www.avgi.gr