Loading...

Κατηγορίες

Τετάρτη 21 Σεπ 2022
Δύο Ελληνες συνθέτες από την Ουκρανία
Κλίκ για μεγέθυνση









Συμφωνικά έργα του Γεώργιου Αξιώτη και του Βασίλη Καλαφότη στη NAXOS

21.09.2022, 16:59

 

 
Δύο δίσκοι που κυκλοφόρησαν από τη NAXOS με πρώτες παγκόσμιες ηχογραφήσεις έργων του Γεώργιου Αξιώτη και του Βασίλη Καλαφάτη, υπό τον αρχιμουσικό Βύρωνα Φιδετζή.

Η ιστορία της Ελληνικής Μουσικής στα νεότερα χρόνια –εννοώ αυτήν που για ευκολία αποκαλούμε «κλασική»- είναι διάσπαρτη από γνωστά και λιγότερο γνωστά ονόματα συνθετών, οι οποίοι γεννήθηκαν εκτός των συνόρων τού βαθμιαία επεκτεινόμενου ελληνικού κράτους. Και δεν είναι τυχαίο το πόσο σημαντική είναι, συχνά, η συνεισφορά αυτών των εκτός εθνικού κέντρου πατριωτών δημιουργών στη συγκρότηση της Ελληνικής Εθνικής Σχολής, η οποία αποτέλεσε κυρίαρχη φάση εξέλιξης της ελληνικής μουσικής στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα.

Η εμφάνισή τους στον γεωγραφικό χώρο και η εθνική τους συνείδηση αλλά και, κάποτε, η ταυτότητα των μουσικών έργων τους έχουν βαθιές ρίζες στο ιστορικό φαινόμενο της διαχρονικής ελληνικής διασποράς στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου που ξεκινά τον 7ο π.Χ. αιώνα και τελειώνει βίαια σε διάφορες φάσεις του 20ού.

Ο Βασίλης Καλαφάτης (1869-1942) –για τους Ουκρανούς και τους Ρώσους Βασίλι Πάβλοβιτς Καλαφάτι- υπήρξε γόνος ελληνικής οικογένειας από την Ευπατορία/Κεζλέφ της Κριμαίας. Ανατράφηκε και έζησε στην προ- και μετεπαναστατική Ρωσία. Επειτα από σπουδές στην Αγία Πετρούπολη κοντά στον Ρίμσκι-Κόρσακοφ εγκαταστάθηκε στη Μόσχα όπου αναδείχτηκε και καθιερώθηκε ως συνθέτης και μουσικοπαιδαγωγός.

Μαθητές του υπήρξαν, μεταξύ άλλων, ο Στραβίνσκι και ο Ασάγιεφ. Το έργο του εντάσσεται απόλυτα στη Ρωσική Εθνική Σχολή, αλλά έμεινε στην αφάνεια. Η καλογραμμένη, λυρική, καθαρόαιμα ρομαντική μουσική του φέρει αναγνωρίσιμες συνάφειες προς αυτήν των Τσαϊκόφσκι και Γκλαζούνοφ. Τελείως διαφορετικού στίγματος, ο Γεώργιος Αξιώτης (1875-1924) γεννήθηκε επίσης από Ελληνες γονείς στην ουκρανική Μαριούπολη που τότε ήταν μείζον κέντρο του Ελληνισμού της Αζοφικής. Ο πατέρας ήταν Μυκονιάτης και η θετή μητέρα του Κωνσταντινουπολίτισσα.

Το 1887 η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και ύστερα από σύντομες σπουδές εκεί ο νεαρός Αξιώτης συνέχισε στο περίφημο ναπολιτάνικο Ωδείο San Pietro a Majella. Επιστρέφοντας στην Αθήνα το 1901, αναμείχθηκε ενεργά στα μουσικά πράγματα, συμπράττοντας με τον Γεώργιο Λαμπελέτ και ασκώντας πολύπλευρη κριτική στο Ωδείο Αθηνών και τον Γεώργιο Νάζο για τις μεθόδους και το γενικό αισθητικό στίγμα της δράσης τους.

Η στρωτή, φροντισμένη, έντονα λυρική γραφή του συνδυάζει τους ιδεολογικοαισθητικούς στόχους της Καλομοιρικής Εθνικής Σχολής (αντιμετώπιση ελληνικού φολκλορικού ήχου) με την αισθαντικότητα και την αισθητική των Ιταλών βεριστών της εποχής (Μασκάνι, Λεονκαβάλο κ.λπ.). Η σύγκρουσή του με τους κύκλους του Ωδείου Αθηνών τον οδήγησαν να εγκαταλείψει την Αθήνα και να απομονωθεί στη Μύκονο, όπου παρέμεινε συμμετέχοντας στα κοινά και συνθέτοντας έως τον πρόωρο θάνατό του το 1942. Συνθέσεις του εκτελέστηκαν σποραδικά στην Αθήνα του μεσοπολέμου από τον Λαυράγκα ενώ, μεταπολεμικά, λόγω των πολιτικών περιπετειών της οικογένειας Αξιώτη, το έργο του κινδύνεψε να χαθεί. Τη μουσικολογική αποκατάσταση των συνθέσεών του, ώστε να καταστούν εκτελέσιμες, έκανε ο αρχιμουσικός Βύρων Φιδετζής που τις παρουσίασε σε συναυλίες κατά τις τελευταίες δεκαετίες.

Σχετικά πρόσφατα κυκλοφόρησαν από την NAXOS δύο δίσκοι με πρώτες παγκόσμιες ηχογραφήσεις έργων του Αξιώτη (2003) και του Καλαφάτη (2017, 2018) υπό τον αρχιμουσικό Βύρωνα Φιδετζή. Η Νέα Συμφωνική Ορχήστρα Οπερας του Φεστιβάλ της Σόφιας ερμηνεύει τις συνθέσεις του Αξιώτη «Δειλινό», «Πρελούδιο & Φούγκα», «Τριλογία της αγάπης», «Στον χορό», «Ανάμνησις ενός χορού», «Λυρικό Ιντερμέδιο» και «Σαν παιχνίδι» (NAXOS 8.574353).

Η ΚΟΑ ερμηνεύει τις συνθέσεις του Καλαφάτη «Συμφωνία, op. 12», «Θρύλος op. 20» (με τη Χορωδία του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών Νίκο Μαλιάρα) και «Πολωνέζα, op. 14» (NAXOS 8.574132). Οι ακροάσεις των δύο δίσκων έρχονται να συμπληρώσουν ενδιαφέρουσες ψηφίδες στο ατελές –συχνά και... αφελές!- μωσαϊκό της μουσικής μας αυτογνωσίας.

Στους απροκατάληπτους φιλόμουσους συνεισφέρουν γνωστικά στοιχεία, εντυπώσεις και συγκινήσεις που καθιστούν την ευρύτερη αντίληψη για την ελληνική μουσική πιο ουσιαστική. Επίσης φωτίζουν πειστικά όψεις και συσχετισμούς με τα ευρωπαϊκά μουσικά πράγματα της εποχής.

Οι εκτελέσεις και οι ηχογραφήσεις είναι πολύ καλές, τα δίγλωσσα –αγγλικά & ελληνικά- ενημερωτικά φυλλάδια περιεκτικότατα και, βέβαια, η διεθνής κυκλοφορία των δίσκων μόνον καλή υπηρεσία προσφέρει στο μουσικό μας πολιτισμό.

πηγη: https://www.efsyn.gr
 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου