Ο Γιάννης Παπαϊωάννου (Κίος Μικράς Ασίας, 18 Ιανουαρίου 1914 – Πέραμα, 3 Αυγούστου 1972) ήταν συνθέτης, στιχουργός και ερμηνευτής του λαϊκού ρεμπέτικου τραγουδιού και ένας από τους κύριους και σημαντικότερους εκπροσώπους του. Σε ηλικία δυο ετών έμεινε ορφανός από πατέρα, ενώ επτά χρόνια αργότερα έζησε τη Μικρασιατική Καταστροφή. Εγκαταστάθηκε με τη μητέρα και τη γιαγιά του στη Σαμοθράκη αλλά λίγο αργότερα μετακόμισαν στον Πειταιά, και συγκεκριμένα στις Τζιτζιφιές. Από μικρός εργάστηκε ως ψαράς, μαραγκός, σε συνεργείο αυτοκινήτων και σε οικοδομές και σταμάτησε να πηγαίνει σχολείο από νωρίς. Υπήρξε κουμπάρος και στενός συνεργάτης του Βασίλη Τσιτσάνη.
Πρωτοεμφανίσθηκε επαγγελματικά δίπλα στους Μάρκο Βαμβακάρη και Στέλιο Κερομύτη το 1937. Πρώτο του τραγούδι ήταν η Φαληριώτισσα που κυκλοφόρησε σε δίσκο και γνώρισε τεράστια επιτυχία. Ακολούθησαν πλήθος άλλων που έχουν στίχους του, μουσική του ή και τα δύο, μεταξύ των οποίων και είναι τα: Καπετάν Αντρέας Ζέπος, Πέντε Έλληνες στον Άδη, Άνοιξε, άνοιξε, Μοδιστρούλα, Γλέντα την ζωή, Βαδίζω και παραμιλώ, Πριν το χάραμα, Πώς θα περάσει η βραδιά, Σβήσε το φως να κοιμηθούμε, κ.ά.
Γενικά τα τραγούδια του Γ. Παπαϊωάννου χαρακτηρίζονται από ένα κράμα καντάδας, μπάλου και μικρασιάτικων ακουσμάτων. Θεωρείται ο πρώτος, στο λαϊκό ρεμπέτικο τραγούδι, που χρησιμοποίησε στις ηχογραφήσεις του το λεγόμενο “πρίμο σεκόντο” (διφωνία).
Ο Γιάννης Παπαϊωάννου ήταν ο πρώτος Έλληνας λαϊκός συνθέτης που ταξίδεψε στην Αμερική, το 1953, για να τραγουδήσει στους εκεί απόδημους Έλληνες. Μετά την επιστροφή του έμεινε μόνιμος συνεργάτης του Βαίλη Τσιτσάνη. Στο χώρο του είχε το παρατσούκλι Ψηλός ή Πατσάς.
Σκοτώθηκε στις 3 Αυγούστου 1972 σε ηλικία 58 ετών σε τροχαίο δυστύχημα, στο Νέο Πέραμα οδηγώντας νωρίς το πρωί πηγαίνοντας για το εξοχικό του στην Σαλαμίνα και κηδεύτηκε στο νεκροταφείο της Καλλιθέας.
Παραπομπές
- Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού – Παπαϊωάννου Γιάννης – Papaioannou
- Ρουμπίνη Σούλη (30/7/2000). ««… να σου παίξω μπουζουκάκι, μ’ όμορφη διπλοπενιά.»». Ένθετη Έκδοση: “7 μέρες μαζί”, Πολιτισμός. Ριζοσπάστης, σσ. 3.
- Νίκος Πολίτης (20/05/07). «Ανατολικές και δυτικές επιδράσεις στο αστικό λαϊκό τραγούδι του 20ού αιώνα». Η Κλίκα, σσ. 3. Ανακτήθηκε στις 7/4/2009.
- stixoi.info: Γιάννης Παπαϊωάννου, Ψηλός, Πατσάς (Συνθέτης)
Πηγές
- Γιάννης Παπαϊωάννου, Nτόμπρα και σταράτα. Aυτοβιογραφία, εκδ. Kάκτος, 1996
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Μικρή βιογραφία του Γιάννη Παπαϊωάννου
- Παπαϊωάννου Γιάννης (ρεμπέτης) Το αντίστοιχο λήμμα στη Musipedia
- Αποσπάσματα από την αυτοβιογραφία του Παπαϊωάννου
- Ioannis Papaioannou
- Σαν Σήμερα.gr, Γιάννης Παπαϊωάννου (1913 – 1972)
Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ
- Άνθρωποι, Γιάννης Παπαϊωάννου (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
- Παρασκήνιο, 1) Μάρκος Βαμβακάρης, 2) Γιάννης Παπαϊωάννου (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)