Γράφει η Τασσώ Γαΐλα //Αρθρογράφος-Ερευνήτρια
Ο Βασίλι Βασίλιεβιτς Καντίνσκι (Василий Васильевич Кандинский- Ρωσικά, Vassily Kandinsky-Λατινικά) ήταν Ρώσος ζωγράφος, ιδρυτής του αφηρημένου, ο θεωρητικός της avant-garde τεχνών. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα, ουσιαστικά ο πρώτος δημιουργός αφηρημένης τέχνης στην Ευρώπη.
Ο Καντίνσκι γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου του 1866 (4 Δεκεμβρίου σύμφωνα με το παλαιό ημερολόγιο) στην Μόσχα κι ήταν το μοναδικό παιδί αρκετά εύπορης οικογένειας.
«Υπάρχει μία ρωγμή στην ψυχή μας, και η ψυχή, αν καταφέρεις να την αγγίξεις, ακούγεται σαν ένα ραγισμένο πολύτιμο βάζο που βρίσκεται βαθιά στη γη» Β. Καντίνσκι.
Β.Καντίνσκι ‘Ένα μπλέ βουνό’, 1908
Έφυγε από την πατρίδα του το 1896, εγκαταλείποντας τις σπουδές νομικής και πολιτικής οικονομίας, και εγκαταστάθηκε στο Μόναχο για να σπουδάσει ζωγραφική εφόσον μέχρι τότε ήταν ερασιτέχνης. Το πρώτο βήμα προς την αφαίρεση, την οποία ο Καντίνσκι εννοούσε ως καθαρή μουσική σύνθεση μορφών χωρίς καμία υποχρέωση αντικειμενικής υποχρέωσης πραγμάτων ή προσώπων, διακρίνεται στο έργο του «Τοπίο με πύργο» του 1909.
Αυτό που έστρεψε τον Β. Καντίνσκι, από την παραστατική στην ανεικονική ζωγραφική ήταν … η θέαση ενός δικού του πίνακα κρεμασμένου ανάποδα!
Β.Καντίνσκι ‘Ένα χειμωνιάτικο τοπίο’, 1909
«Ήταν ηλιοβασίλεμα, γύριζα στο σπίτι μου με το κουτί γεμάτο χρώματα αφού είχα καταπιαστεί με μια σπουδή, βυθισμένος ακόμα μέσα στα όνειρα μου και την ανάμνηση της δουλειάς που είχα κάνει , όταν ξαφνικά είδα μια εικόνα εκπληκτικής ομορφιάς που έλαμπε ένα εσωτερικό φως. Έμεινα εμβρόντητος, κατόπιν πλησίασα την εικόνα-κρυπτογράφημα όπου δεν έβλεπα παρά σχήματα και χρώματα, και που το νόημα του έμενε ακατανόητο για μένα. Βρήκα γρήγορα το κλειδί της αποκρυπτογράφησης. Επρόκειτο για ένα δικό μου πίνακα κρεμασμένο ανάποδα στον τοίχο. Την άλλη μέρα με το φως, προσπάθησα να ξαναβρώ την εντύπωση εκείνη, αλλά δεν το κατόρθωσα παρά μόνο κατά το ήμισυ» (Β.Καντίνσκι – βιβλίο «Ανασκοπήσεις»).
Β.Καντίνσκι ‘Μια ομάδα στα κρινολίνα’, 1909
-Το 1903 ζωγραφίζει την πρώτη παραλλαγή του Γαλάζιου Καβαλάρη.
-Το 1907 ίδρυσε από κοινού με τον Αλεξέι Φον Γιαβλένσκι, την Νέα Εταιρεία των Καλλιτεχνών του Μονάχου και τον επόμενο χρόνο διατύπωσε τις απόψεις του στο σύγγραμμα «Το πνευματικό στοιχείο στην τέχνη», που εκδόθηκε στο Μόναχο το 1912 και αποτελεί βασικό τεκμήριο ερμηνείας της ζωγραφικής του ενώ το ίδιο έτος δημιούργησε την υδατογραφία που θεωρείται το πρώτο αφηρημένο έργο της ζωγραφικής. Είναι η χρονιά-1912- που θα ιδρύσει την ομάδα «Γαλάζιος Καβαλάρης» – ομάδα εξπρεσιονιστικού χαρακτήρα. Το 1913 δημοσίευσε το βιβλίο του «Ανασκοπήσεις».
Β.Καντίνσκι ‘Μόσχα- λεωφόρος Σμολένσκι’, 1916
-Με την έκρηξη του Α’ παγκοσμίου πολέμου ο Καντίνσκι κατέφυγε στην Ελβετία και μετά από λίγο επέστρεψε στην Ρωσία. Μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης έλαβε μέρος στην Επιτροπή Λαϊκής Παιδείας και το 1921 υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Ακαδημίας των Τεχνών και Επιστημών της Σοβιετικής Ένωσης. Στο τέλος του 1921 επέστρεψε στην Γερμανία όπου δίδαξε στο Μπαουχάους της Βαϊμάρης. Το 1924 μαζί με τον Γιαβλένσκι και τον Κλέε ίδρυσε την ομάδα «Τα τέσσερα Γαλάζια» και το 1926 δημοσίευσε το βιβλίο του «Σημείο, Γραμμή, Επιφάνεια».
«Ο άδειος μουσαμάς είναι θαυμάσιος, πιο ωραίος από ορισμένους πίνακες». Β. Καντίνσκι-1935.
Β.Καντίνσκι ‘Φθινοπωρινό τοπίο με βάρκες’, 1908
-Το 1937 κι ενώ ο καλλιτέχνης είχε εγκατασταθεί στο Παρίσι, 56 έργα του χαρακτηρίστηκαν από τους Ναζί «εκφυλισμένη τέχνη» και κατασχέθηκαν, καταστράφηκαν ανάμεσα σε έργα κι άλλων κορυφαίων ζωγράφων.
Ο Βασίλι Καντίνσκι πρέσβευε ότι ο καλλιτέχνης έχει την υποχρέωση να αποτελεί διαρκώς δύναμη μεταμόρφωσης της πνευματικής ζωής, αφότου έχει εξαγνίσει πρώτα το δικό του σώμα, πνεύμα και νου. Η ύλη και το αποτέλεσμα της τέχνης του είναι ο ίδιος του ο εαυτός, ο καθρέπτης του.
«Όσο πιο τρομακτικός γίνεται ο κόσμος …τόσο η τέχνη γίνεται αφηρημένη». Β.Κ.
Απεβίωσε στις 13 Δεκεμβρίου 1944 στο Νεγί-συρ- Σεν της Γαλλίαε από εγκεφαλικό επεισόδιο. Τόπος ταφής του: Neuilly- sur-Seine New Commounal Cemetery.
«Δεν υπάρχει πρέπει στην τέχνη γιατί η τέχνη είναι ελεύθερη». Β. Κ.
Β.Καντίνσκι-‘ενας πινακας με λευκές γραμμες’, 1913
Η πλειονότητα των φωτογραφιών έργων του καλλιτέχνη στο αφιέρωμα μας από το δημοσίευμα της δημοσιογράφου και φιλολόγου Μαρίνας Ορλόβα του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ.
Βασίλι Καντίνσκι ‘πλοίο’ 1918 24,7χ31. Πινακοθήκη Τρετιάκοφ Μόσχα
Βασίλι Καντίνσκι 1866 1944 καλοκαίρι (λέτο), 1901
Πληροφορίες: 100 σπουδαίες προσωπικότητες-Μόσχα/Vetse, 2000.
Brandon Taylor, Kandinsky and Contemporary Painting.
Wikipedia/rus