Γονείς του ήταν ο Ιρενέο Ορόσκο, επαγγελματίας και η Μαρία Ρόσα δε Φλόρες Ορόσκο, οικοκυρά και ερασιτέχνης τραγουδίστρια. Η οικογένεια του μετακόμισε από τη Σιουδάδ Γκουσμάν (Ciudad Guzmán) στη Γουαδαλαχάρα και αργότερα στην Πόλη του Μεξικού, όπου και παρακολούθησε το δημοτικό. Καθημερινά, περνώντας από το δρόμο για το σχολείο έβλεπε ένα σατιρικό ζωγράφο, τον Χοσέ Γουαδαλούπε Ποσάδα, ο οποίος εκείνη την περίοδο δούλευε μπροστά στο κοινό διακοσμώντας βιτρίνες καταστημάτων. Με τα έργα του για το Μεξικάνικο πολιτισμό και με πολιτικά θέματα καλούσε τους Μεξικάνους να σκέφτονται μετά το τέλος της επανάστασης. Ο Ορόσκο αναφέρει στην αυτοβιογραφία του “Σταματούσα και περνούσα μερικά μαγευτικά λεπτά κοιτάζοντάς τον Ποσάδα…Αυτή ήταν η ώθηση που πρώτα κίνησε τη φαντασία μου και με έσπρωξε να γεμίζω το χαρτί με τις πρώτες μου μικρές φιγούρες, αυτό ήταν το ξύπνημά μου στην ύπαρξη της τέχνης της ζωγραφικής” (Orozco, 1962) Συνεχίζει λέγοντας πως άρχισε να χρησιμοποιεί χρώμα βλέποντας τις διακοσμήσεις του Ποσάδα.

Παρακολούθησε νυχτερινά μαθήματα στην φημισμένη Ακαδημία Καλών Τεχνών του Σαν Κάρλος. Οι γονείς του, όμως, πίστευαν πως η ζωγραφική δεν θα μπορούσε να του εξασφαλίσει τα απαραίτητα, για αυτό και τον έστειλαν στην επαρχία όπου θα μπορούσε να σπουδάσει μηχανικός αγρονομίας. Με το επάγγελμα αυτό μπορούσε να είναι βέβαιος για το μέλλον του, να διαχειρίζεται και να καλλιεργεί τη γη του. Επέστρεψε όμως άρρωστος και άρχισε σπουδές αρχιτεκτονικής. Λίγο αργότερα ο πατέρας του πέθανε από τύφο και αναγκάστηκε να κάνει διάφορα επαγγέλματα για να θρέψει τη μητέρα του και τα μικρότερά του αδέρφια. Στα 17 του, εξαιτίας ενός ατυχήματος με βεγγαλικά τα οποία πήγε να πουλήσει για την Ημέρα της Ανεξαρτησίας έχασε το αριστερό του χέρι και το ένα του μάτι. Εγκατέλειψε τις σπουδές αρχιτεκτονικής και άρχισε να εργάζεται ως σατιρικός καρτουνίστας σε πολιτικές εφημερίδες.

Πρώτα Έργα

Τα πρώτα χρόνια ως ζωγράφος, από το 1911 ως το 1916, συνεργαζόταν με εφημερίδες και άλλες περιοδικές εκδόσεις, ανάμεσα σε άλλες με τις La Vanguardia και El Hijo del Ahuizote. Με αυτόν τον τρόπο είχε την οικονομική δυνατότητα να αφοσιωθεί στην ενασχόλησή του και να δημιουργήσει μια σειρά από αξιοσημείωτες ακουαρέλες. Αντλούσε τα θέματά του περιπλανώμενος στις φτωχές συνοικίες της Μεξικάνικης πρωτεύουσας και επομένως σε αυτά κυριαρχούν τα νυχτερινά μέρη. Απεικονίζονται οι βρώμικες συνοικίες των κόκκινων φαναριών και πόρνες υπό το βλέμμα τόσο του ζωγράφου όσο και του σατιρικού σκιτσογράφου, πρωτοτυπία που φαίνεται να έχει επηρεαστεί και από εξπρεσιονιστικές τάσεις. Η πρώτη του έκθεση με έργα της περιόδου έγινε το 1916 στη βιβλιοθήκη Biblos στην Πόλη του Μεξικού με τίτλο “Το Σπίτι των Δακρύων” (La Casa de las Lágrimas). Οι περισσότεροι κριτικοί είτε τον αγνόησαν είτε του επιτέθηκαν.

Ακτιβισμός

Ο Χοσέ Κλεμέντε Ορόσκο πήρε μέρος αρκετές φορές σε πολιτικές δραστηριότητες. Μαζί με τον Diego Rivera και τον Νταβίδ Σικέιρος ίδρυσε το Σωματείο Εργατών Τέχνης, Ζωγράφων και Γλυπτών το 1930. Ωστόσο σε αντίθεση με τον Ριβέρα, η βαθιά συμπόνια του Ορόσκο για τον ανθρώπινο πόνο δεν μεταφράστηκε σε έντονο πολιτικό ακτιβισμό.

Η τελευταία δημόσια πολιτική πράξη ήταν τον Ιούνιο του 1948 όταν μαζί με τον Diego Rivera, τη Φρίντα Κάλο, τον Νταβίδ Σικέιρος και άλλους έκαναν πορεία στο Del Prado Hotel. Σκοπός της πορείας ήταν η αποκατάσταση της φράσης “δεν υπάρχει” σε μια τοιχογραφία του Ριβέρα, η οποία αρχικά έγραφε “Ο Θεός δεν υπάρχει”.

Εικόνες

• 

  Η Αναχώρηση του Κετζαλκόατλ, Τοιχογραφία Dartmouth

• 

  Θεοί του Μοντέρνου Κόσμου, Τοιχογραφία Dartmouth

• 

  Τμήμα, Τοιχογραφία Dartmouth (1932-1934)

• 

  Τοιχογραφία στο Hospicio Cabañas, Γουαδαλαχάρα, Mexico.