Loading...

Κατηγορίες

Τρίτη 05 Οκτ 2021
Γιοάχιμ Πατινίρ,  Φλαμανδός αναγεννησιακός ζωγράφος ιστορικών σκηνών και τοπίων
Κλίκ για μεγέθυνση

 

 
 
 

Ο Γιοάχιμ Πατινίρ (Joachim Patinir, 1480 – 5 Οκτωβρίου 1524) ήταν Φλαμανδός αναγεννησιακός ζωγράφος ιστορικών σκηνών και τοπίων από την σημερινή Βαλλωνική Περιοχή. Γεννήθηκε περίπου το 1480 στο Ντινάν (Dinant) -κατ’ άλλες πηγές στη Bouvignes της Βαλλωνίας και πέθανε το 1524 στην Αμβέρσα. Αρκετά διαδεδομένο στη Βαλλωνία, το επώνυμο «Patinier” αναφέρεται σε κατασκευαστή και πωλητή ξύλινων παπούτσιών, ενός είδους ξύλινων τσόκαρων που χρησιμοποιήθηκαν κατά τον Μεσαίωνα σε αυτήν την περιοχή για να προστατεύουν τα πόδια από τη λάσπη ή τη σκόνη.

Ζωγράφος και σχεδιαστής της Φλαμανδικής Σχολής της Ανώτερης Αναγέννησης, εντάχθηκε το 1515 στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά της Αμβέρσας ως “ελεύθερος Διδάσκαλος”. Εργάστηκε σε συνεργασία με αρκετούς καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων και ο Κουέντιν Μασσάις. Αυτός υπήρξε και στενός φίλος του Πατινίρ ως τον θάνατό του, γι’ αυτό και ορίστηκε σαν ένας από τους εκπαιδευτές των τέκνων του. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στις Κάτω Χώρες, ο Άλμπρεχτ Ντύρερ σχετίστηκε με τον Πατινίρ και φιλοτέχνησε το πορτρέτο του. Σημείωσε, επίσης, στο ταξιδιωτικό του ημερολόγιο ότι ήταν πολύ καλός ζωγράφος τοπίων. Του πααραχώρησε χρώματα, έναν από τους μαθητές του και βοήθησε στον δεύτερο γάμο του καλλιτέχνη στις 5 Μαΐου 1521.

Τα γνωστά γεγονότα που αφορούν στον Πατινίρ είναι πολύ περιορισμένα και ορισμένες πολύ τολμηρές υποθέσεις συχνά κηλιδώνουν τη βιογραφία του. Έτσι, ορισμένοι σχολιαστές εκφράζουν την άποψη ότι ο Ανρί Μπλε (Henri Bles ή φλαμανδ. Herri met de Bles), Δάσκαλος της ζωγραφικής τοπίων της περιοχής του Μεύση ήταν πιθανόν μαθητής ή συνεργάτης του και ίσως συνδεόταν συγγενικά μαζί του, αλλά η υπόθεση αυτή δεν έγινε ποτέ δυνατό να επιβεβαιωθεί. Ομοίως, το υποτιθέμενο προσκύνημά του στη Σαιντ Μπωμ (Sainte-Baume) της Προβηγκίας δεν έχει τεκμηριωθεί πουθενά, εκτός από ορισμένες απεικονίσεις, σε έργα του, της περιοχής που φιλοξενήθηκε η Μαρία Μαγδαληνή.

Ένα από τα θεμελιώδη γεγονότα στη ζωγραφική κατά τα τέλη του 15ου αιώνα είναι η εμφάνιση, στις Κάτω Χώρες του είδους (genre) της τέχνης που επρόκειτο να γίνει πολύ δημοφιλής: Η τοπιογραφία. Ο Πατινίρ ήταν ο πρώτος που περιγράφηκε ως “ζωγράφος τοπίων” και ο ίδιος ο Ντύρερ χρησιμοποίησε τον όρο για να περιγράψει την τέχνη του Πατινίρ. Ενώ θεωρείται ο εμπνευστής του είδους “τοπίο” στη δυτική ζωγραφική, είναι και ζωγράφος της ιστορίας. Παρήγαγε ελαιογραφίες σε ξύλινα πάνελ με εικονογραφικό ύφος εμπνευσμένο κυρίως από σκηνές από τη χριστιανική ιστορία, που έγιναν δημοφιλείς και διαδόθηκαν με το έργο Legenda aurea του αρχιεπισκόπου της Γένοβα Τζάκομο ντα Βαρράτσε (Giacomo da Varazze). Το ύφος του χαρακτηρίζεται από τη συχνή χρήση μιας ατμοσφαιρικής προοπτικής που προσφέρει μια πανοραμική άποψη. Οι συνθέσεις του περιλαμβάνουν γενικά τρία ξεχωριστά επίπεδα: το πρώτο, με καφέ υπόβαθρο, πάνω στο οποίο βρίσκονται οι βασικές μορφές και τα “παρελκόμενά” τους, καθώς και ορυκτά και φυτικά υλικά (πέτρες, βότανα, λουλούδια, δέντρα ή σχεδόν νεκροί θάμνοι), ένα μεσαίο επίπεδο, όπου κυριαρχεί το πράσινο, όπου αναπαρίστανται με λεπτότητα και ακρίβεια πολλοί χαρακτήρες με τις πιο διαφορετικές ενασχολήσεις, και ένα υπόβαθρο για τα “ανάγλυφα” όπου κυριαρχεί το έντονο μπλε – μερικές φορές αποκαλείται «μπλε του Πατινίρ», όπου δημιουργεί συννεφιασμένο ουρανό στον οποίο φαίνεται να επέρχεται καταιγίδα.

Την τεχνική αυτή θα υιοθετούσαν κατά τον 16ο αιώνα ζωγράφοι όπως οι Πάουλ Μπριλ (Paul Bril) και Γιόος ντε Μόμπερ (Joos de Momper), ενώ αργότερα θα εισαγόταν και στην Ιταλία. Η πλέον συχνή σύνθεση του έχει σκούρο προσκήνιο με πιο φωτεινό φόντο από τόνους του πράσινου και έδαφος σε μπλε χρώμα.

Είχε ένα ιδιαίτερο τρόπο να αντιμετωπίζει το τοπίο με πολλή προσοχή και λεπτότητα, τα δέντρα του είναι σχεδόν πουαντιγιστικά. Εισήγαγε όμορφες μικρές μορφές, έτσι ώστε τα έργα του εμφάνιζαν μεγάλη ζήτηση, πωλούσαν καλά και έχουν εξαπλωθεί σε διάφορες χώρες.

Είχε συνηθίσει να τοποθετεί κάπου στα έργα του μια μικρή μορφή για να ικανοποιεί κάποια ανάγκη, εξ ου και το προσωνύμιο surmon de ch[ieur] που του δόθηκε. Μερικές φορές χρειάζεται να αναζητηθεί αυτή η μικρή μορφή, όπως τη μορφή της κουκουβάγιας στα έργα του Henri de Bles.

έγραψε ο Κάρελ φαν Μάντερ στο “Βιβλίο των Ζωγράφων” (Schilder-boeck) του.

Φωτοθήκη

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου