Ο Χένρι Τσαρλς Μπουκόβσκι (Henry Charles Bukowski, 16 Αυγούστου 1920 — 9 Μαρτίου 1994) ήταν ένας Αμερικανός ποιητής και συγγραφέας, που έζησε κυρίως στο Λος Άντζελες της Αμερικής. Έγραψε πάνω από 50 βιβλία, καθώς και πολλά μικρότερα κομμάτια, και έχει αναγνωριστεί ως πολύ σημαντικός για το είδος του, ενώ συχνά αναφέρεται από πολλούς συγγραφείς και ποιητές ως μεγάλη επιρροή. Στα ελληνικά το όνομά του προφέρεται σωστά “Μπουκόβσκι” και όχι “Μπουκόφσκι” [αγγλ.] ηχητική σύζευξη του “wsk”.
Μια περίοδος ασωτίας
Ένας μεγάλος συγγραφέας γεννιέται
100$ Για μια ζωή
Το Έργο του
O Μπουκόβσκι έκανε τα πρώτα του βήματα μέσα από μικρά περιοδικά στα τέλη του ’50, και συνέχισε κατ’ αυτόν τον τρόπο μέχρι τις αρχές του ’90. Τα ποιήματα και τα διηγήματά του εκδόθηκαν αργότερα από τις Black Sparrow Press, σαν συλλογικοί τόμοι της δουλειάς του. Ήταν πραγματικά ένας πολύ παραγωγικός συγγραφέας. Έγραψε χιλιάδες ποιήματα, εκατοντάδες διηγήματα και έξι μυθιστορήματα, με αποτέλεσμα να εκδοθούν πάνω από 50 βιβλία του. Ακόμα και τώρα, 10 χρόνια μετά το θάνατό του, συνεχίζουν και εκδίδονται βιβλία του με ανέκδοτο υλικό.
Επιρροές
Σημαντική επιρροή στο έργο του άσκησαν οι Άντον Τσέχοφ (Anton Chekhov), Knut Hamsun, Έρνεστ Χέμινγουεϊ (Ernest Hemingway), Τζον Φάντε (John Fante), Λουί-Φερντινάν Σελίν (Louis-Ferdinand Céline), Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι (Fyodor Dostoyevsky), D.H. Lawrence και άλλοι, στους οποίους και αναφερόταν συχνά. Πολύ μεγάλη επιρροή είχε επίσης πάνω του και το Λος Άντζελες, και ήταν ένα από τα αγαπημένα του θέματα. Σε μια συνέντευξη που έδωσε το 1974, είχε πει χαρακτηριστικά: “Μένεις σε μια πόλη όλη σου τη ζωή, και καταλήγεις να ξέρεις κάθε δρόμο. Γνωρίζεις ολόκληρο το χωροταξικό σχέδιο της πόλης. Έχεις μια εικόνα του που βρίσκεσαι. … Από τότε που μεγάλωσα στο Λ.Α., είχα πάντα τη γεωγραφική και πνευματική αίσθηση ότι ήμουν εδώ. Είχα αρκετό χρόνο να μάθω την πόλη. Δεν μπορώ να δω άλλο μέρος εκτός από το Λ.Α.”
Θεματολογία
Τα έργα του Τσαρλς Μπουκόβσκι είναι στην συντριπτική τους πλειοψηφία αυτοβιογραφικά, αν και ακόμη κι αυτά, περιέχουν αρκετά φανταστικά στοιχεία. Έχοντας ζήσει περίπου μια δεκαετία στο περιθώριο, μέσα από απορία, αλκοολισμό και συνεχείς καβγάδες, συνέλεξε ένα τεράστιο ποσό εμπειριών, τις οποίες και άρχισε να αποτυπώνει σιγά σιγά στα γραπτά του. Η φιγούρα του πατέρα του φαίνεται πως τον καταδιώκει συνεχώς, αποτυπώνοντας άλλοτε μίσος και αηδία προς το πρόσωπό του, κι άλλοτε μια ανθρώπινη κατανόηση, αναγνωρίζοντας τις συνθήκες που δημιούργησαν την προσωπικότητα του πατέρα του.
Η εγκατάλειψη, ο πόνος, η φτώχεια, η απελπισία, εκφράζονται όλα μέσω των πρώιμων έργων του Μπουκόβσκι. Οι άνθρωποι που καταστράφηκαν επειδή δεν τους δόθηκε μια ευκαιρία, ή επειδή απλά δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι καλύτερο στις ζωές τους. Αλκοολικοί, άστεγοι, πόρνες, άνθρωποι που ζουν την κάθε στιγμή, χωρίς να περιμένουν τίποτα από το αύριο. Ο Μπουκόβσκι κατάφερε να διεισδύσει στις ψυχές αυτών των ανθρώπων, και να παρουσιάσει τα ταλέντα τους, τις προσωπικότητές τους, την ανθρωπιά τους. Με τρόπο λυρικό και όχι επιθετικό, κατακρίνει τους πολιτικούς, τους στρατιωτικούς και τον πόλεμο, το αμερικάνικο όνειρο και ολόκληρη την κοινωνία. Μετά τη σχετική αναγνώρισή του και την εξέλιξη της κοινωνικής του κατάστασης, ο Μπουκόβσκι αλλάζει λίγο και τη θεματολογία του. Παύει να μιλά μόνο για ιστορίες χαμένων ανθρώπων. Συναναστρεφόμενος με διαφορετικούς ανθρώπους, διανθίζει τα έργα του με σαρκαστικά σχόλια για την καινούρια του ζωή, ωριμάζοντας και μαλακώνοντας λίγο το ύφος του.
Από τη στιγμή του θανάτου του, ο Μπουκόβσκι έχει γίνει θέμα πάμπολλων άρθρων κριτικής απέναντι στη ζωή και το έργο του. Αν και αγαπήθηκε από πολλούς απλούς ανθρώπους και έγινε σύμβολο για ανθρώπους με ανικανότητες ή προβλήματα αλκοολισμού, οι ακαδημαϊκοί κριτικοί έχουν δώσει ελάχιστη σημασία στα γραπτά του. Θεωρείται όμως από πολλούς ως ένας πολύ σπουδαίος ποιητής, με μεγάλη επιρροή και πατέρας του κινήματος του βρώμικου ρεαλισμού. Οι Ζαν Ζενέ (Jean Genet) και Ζαν-Πωλ Σαρτρ(Jean-Paul Sartre) τον είχαν χαρακτηρίσει ως τoν “μεγαλύτερο ποιητή” της Αμερικής.
ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org
Ελληνικές μεταφράσεις
- Η απουσία του ήρωα,, μετάφραση Γιάννης Λειβαδάς, Ηριδανός 2014
- Τοστ ζαμπόν, μετάφραση Γιώργος – Ίκαρος Μπαμπασάκης, Μεταίχμιο 2013
- Σκοτώνοντας την ώρα, μετάφραση Γιάννης Λειβαδάς, Ηριδανός 2012
- Ένα τετράδιο με λεκέδες από κρασί, εισαγωγή και μετάφραση Γιάννης Λειβαδάς, Ηριδανός 2012
- Η πιο όμορφη γυναίκα στην πόλη, μετάφραση Γιάννης Λειβαδάς, Ηριδανός 2012
- Τα οράματα μιας απίθανης γενιάς/Στοιχεία για την Beat Generation, εισαγωγή, δοκίμια, μετάφραση και σημειώσεις Γιάννης Λειβαδάς, Κέδρος 2011
- Στου τελευταίου ποτηριού το σφυροκόπημα, εισαγωγή και μετάφραση Γιάννης Λειβαδάς, Ηριδανός 2010
- Ο καπετάνιος έχει κόψει αλυσίδα και το πλοίο είναι στα χέρια των ναυτών, μετάφραση Γιάννης Λειβαδάς, Ηριδανός 2008
- Ποιήματα, εισαγωγή και μετάφραση Γιάννης Λειβαδάς, Ηριδανός 2008
- 70 χρόνια φαγούρα – Ποιήματα και διηγήματα, μετάφραση Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος, Αθήνα: Ηλέκτρα, 2008
- Ανθολογία Αμερικανικής Ποίησης του Εικοστού Αιώνα, επιλογές, εισαγωγή και μετάφραση Γιάννης Λειβαδάς, Ηριδανός 2007
- Να περιφέρεσαι στην τρέλα, αναζητώντας τη λέξη, τον στίχο, τη ζωή, μετάφραση Σώτη Τριανταφύλλου, Αθήνα: Ηλέκτρα, 2006
- Τσαρλς Μπουκόβσκι – Το μόνο που με νοιάζει είναι να ξύνομαι στη μασχάλη, συνέντευξη του Τσαρλς Μπουκόβσκι στη Fernanda Pivano, μετάφραση Λένα Ταχμαζίδου, Αθήνα: Απόπειρα, 2006
- Η λάμψη της αστραπής πίσω απ’ το βουνό, μετάφραση Σώτη Τριανταφύλλου επιμέλεια Ανθή Μπίσσα, Αθήνα: Ηλέκτρα, 2005
- Αστυνομικό, μετάφραση Γιώργος Μπλάνας, Αθήνα: Απόπειρα, 1996
- Τρόμου και αγωνίας γωνία, μετάφραση Γιώργος Μπλάνας, Αθήνα: Απόπειρα, 1994
- Hollywood, μετάφραση Λουκάς Θεοδωρακόπουλος, Αθήνα: Απόπειρα 1990
- Βρώμικος κόσμος, μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη και Γιώργος Μπλάνας, Αθήνα: Απόπειρα, 1988
- Υπεραστικό μεθύσι, μετάφραση Γιώργος Μπλάνας, Αθήνα: Απόπειρα, 1987
- Η αγάπη είναι ένας σκύλος απ’ την κόλαση: Ποίηση 1960-1980, επιλογή – μετάφραση Γιώργος Μπλάνας, Απόπειρα, 1986.
- Σημειώσεις ενός πορνόγερου – Πεζά Β, μετάφραση Ντίνα Σώτηρα, Απόπειρα, 1984
- Σημειώσεις ενός πορνόγερου – Πεζά Α, μετάφραση Τέος Ρόμβος, Απόπειρα, 1980
- Ιστορίες μιας θαμμένης ζωής, μετάφραση Έφη Φρυδά, Αθήνα: Οδυσσέας, 1982
- Ταχυδρομείο, μετάφραση Έφη Φρυδά, Αθήνα: Οδυσσέας, 1982
- Γυναίκες, μετάφραση Χρύσα Τσαλικίδου, Αθήνα: Οδυσσέας, 1981
- Άνθρωπος για όλες τις δουλειές, Αθήνα: Οδυσσέας, 1981
- Μπουκόβσκι, επιλογή από το έργο του, μετάφραση Αλέξης Τραϊανός, Θεσσαλονίκη: Εγνατία, 1980
- Ποιήματα καί πεζά, μετάφραση Αλίκη Γιατράκου-Fossi, Αθήνα: Πρόσπερος, 1979
- Ερωτικές ιστορίες καθημερινής τρέλας, μετάφραση Χρύσα Τσαλικίδου, Αθήνα: Οδυσσέας, 1980
Ταινίες
- Μπουκόβσκι Bukowski (1973) – ένα ντοκιμαντέρ διάρκειας μιας ώρας με παραγωγό τον Taylor Hackford για την εκπαιδευτική τηλεόραση KCET στο Λος Άντζελες (κέρδισε το Silver Reel Award στο San Francisco Film Festival).
- Ιστορίες Καθημερινής Τρέλας (Tales of Ordinary Madness) (1981) – ο Ben Gazzara παίζει τον Charles Serking, ένα χαρακτήρα χαλαρά συνδεδεμένο με τον αυτοβιογραφικό χαρακτήρα του Μπουκόβσκι, Χένρι Τσινάσκι (Henry Chinaski). Η αργή και δύσκαμπτη ταινία δεν είχε ποτέ απήχηση, και ο Μπουκόβσκι – αν και ήταν φίλος με τον Gazzara – κακολόγησε την ερμηνεία του ηθοποιού.
- H ταινία Barfly (1987) με πρωταγωνιστή τον Μίκι Ρουρκ και γραμμένο από τον ίδιο τον Μπουκόβσκι, βασιζόταν στη ζωή του, με το βασικό χαρακτήρα να είναι το alter-ego του, Χένρι Τσινάσκι. Το μυθιστόρημα Hollywood βασίστηκε στις δοκιμασίες της κατασκευής της ταινίας.
- Τον ίδιο χρόνο όπου το Barfly έκανε ντεμπούτο (1987), βγήκε και η βελγική ταινία “Τρελή Αγάπη” (Crazy Love), σκηνοθετημένη από τον Dominique Deruddere. Βασισμένη στο διήγημα του Μπουκόβσκι, The Copulating Mermaid of Venice, California, και σε κομάτια του “Τοστ Ζαμπόν” (Ham on Rye), η ταινία εξιστορεί τη ζωή ενός άντρα, προβάλλοντας τρεις διαφορετικές βραδιές διασκορπισμένες μέσα σε 20 χρόνια. Η Τρελή Αγάπη μνημονεύτηκε από τον Μπουκόφσκι ως η αγαπημένη του κινηματογραφική διασκευή δουλειάς του.
- To 1988, ο Γάλλος σκηνοθέτης Patrick Bouchitey σκηνοθέτησε την ταινία μικρού μήκους Lune Froide (Ελληνικός τίτλος: Κρύο Φεγγάρι). Η ιστορία είναι μια ερμηνεία του διηγήματος The Copulating Mermaid of Venice, California. Προσαρμόστηκε έπειτα σε μια μεγαλύτερη έκδοση το 1991, με τον ίδιο τίτλο, αλλά και περιλαμβάνοντας αυτή τη φορά κομμάτια από το βιβλίο Ερωτικές Ιστορίες Καθημερινής Τρέλας.
- Ένα ντοκιμαντέρ με τον τίτλο Bukowski: Born Into This βγήκε στους αμερικανικούς κινηματογράφους στις 9 Ιουλίου, 2004, με γενικά καλές κριτικές. Ο ηθοποιός Σον Πεν όπως και οι μουσικοί Τομ Γουέιτς και Μπόνο, φίλοι και θαυμαστές του Μπουκόβσκι, εμφανίζονται στην ταινία.
- Μια διασκευή του μυθιστορήματος, “Άνθρωπος για Όλες τις Δουλειές” Factotum, γυρίστηκε στη Μινεσότα το 2004. Σκηνοθετήθηκε από τον Bent Hamer, και ο Matt Dillon παίζει το ρόλο του Χένρι Τσινάσκι.
- Μια διασκευή του διηγήματος του Μπουκόβσκι, Bring Me Your Love, γυρίστηκε στη Νέα Υόρκη το 2006. Σκηνοθετήθηκε από τον ανεξάρτητο φιλμοπαραγωγό Gui Teixeira.