Loading...

Κατηγορίες

Επιστροφή
Σάββατο 03 Απρ 2021
Γκράχαμ Γκριν: «Ο κόσμος δεν είναι άσπρο και μαύρο. Μάλλον είναι γκρι και μαύρο…»
Κλίκ για μεγέθυνση

 

 
 

Είναι από τους σημαντικότερους μυθιστοριογράφους του εικοστού αιώνα. Τα βιβλία του διαβάστηκαν από εκατομμύρια αναγνώστες σε όλο τον κόσμο και άφησαν εποχή. Πολυγραφότατος ο άγγλος συγγραφέας Γκράχαμ Γκριν

 

Η ΔΥΝΑΜΙΣ ΚΑΙ Η ΔΟΞΑ… Αυτό τοβιβλίο καθιέρωσε τον Γκράχαμ Γκρην, διεθνώς, ως συγγραφέα μεγάλου διαμετρήματος. “Θεωρείται κατά γενική ομολογία το αριστούργημά του, το βιβλίο του Γκρην που χαίρει της μεγαλύτερης εκτίμησης τόσο από το κοινό όσο και από τους κριτικούς”, γράφει ο Τζον Άπνταϊκ. Με το επιχείρημα ότι ο Καθολικός κλήρος είναι διεφθαρμένος και οπισθοδρομικός, η επαναστατική κυβέρνηση του Μεξικού, το 1924, εξαπολύει ευρείας κλίμακας διώξεις εναντίον της καθολικής εκκλησίας που έχουν ως επακόλουθο τον πόλεμο των Cristeros. Σε ορισμένες πολιτείες οι διωγμοί είναι ιδιαίτερα σκληροί και οι ιερείς καλούνται να αποσχηματισθούν, υπό την απειλή της θανατικής ποινής. Η δράση του μυθιστορήματος τοποθετείται στις αρχές της δεκαετίας του 1930. “Το κοινωνικό τοπίο είναι ένα τοπίο βίας και εγκατάλειψης. Κυρίως εγκατάλειψης, υλικής και ψυχικής. Έρημη χώρα: άδειες, παρατημένες καλύβες, εγκαταλελειμμένα σπίτια, γκρεμισμένες εκκλησίες, κουρασμένοι και παραιτημένοι άνθρωποι. Αρρώστια και θάνατος παντού. Ο Θεός φαίνεται να έχει εγκαταλείψει τα πλάσματά του. […] Σε όλη αυτή την αχανή περιοχή, τούτη την περίοδο του άγριου διωγμού, έχει απομείνει ένας μόνο ιερέας της καθολικής εκκλησίας. Διατρέχει την περιοχή κυνηγημένος από την αστυνομία, προσπαθώντας διαρκώς να κρυφτεί, να διαφύγει και να δραπετεύσει”, γράφει ο Σταύρος Ζουμπουλάκης. Ο ήρωας συγκεντρώνει όλα τα μειονεκτήματα: αλκοολικός, πατέρας εξώγαμου παιδιού που το έχει εγκαταλείψει, δειλός, με πίστη κλονισμένη, χωρίς ιδιαίτερη μόρφωση. Και όμως, ο παπάς αυτός αρνείται να υποταγεί, μετακινείται από χωριό σε χωριό, προσπαθώντας να ξεφύγει από την καταδίωξη, φροντίζει ασθενείς, τελεί λειτουργίες, βαφτίζει παιδιά και οδηγείται στο μαρτύριο, κινούμενος από ένα ιδιότυπο αίσθημα αξιοπρέπειας. Ο Γκρην αντιπαραθέτει στον ήρωά του έναν άλλο, πολύ ισχυρό χαρακτήρα: τον επικεφαλής των διωκτικών δυνάμεων, αδιάφθορο, «ασκητή και μυστικό της επανάστασης, που αγωνίζεται για τη συνολική καταστροφή του παλιού κόσμου της αδικίας”. Αυτός ο ιδεαλιστής με το περίστροφο «θέλει να λυτρώσει τα παιδιά από τη δυστυχία, τη φτώχια, τις προκαταλήψεις, είναι “διατεθειμένος να πραγματοποιήσει ολόκληρη σφαγή για χάρη τους”” (Στ.Ζ.) και, μολονότι επικαλείται τις αρχές της αδελφοσύνης και του ορθού λόγου, βάφει τα χέρια του με αίμα. Ο ίδιος ο Γκρην έγραψε για το “Η δύναμις και η δόξα”: “Αυτό το βιβλίο μού έδωσε τη μεγαλύτερη ικανοποίηση από όλα όσα έχω γράψει”. Ο τίτλος του βιβλίου προέρχεται από το «ότι Σου εστίν η βασιλεία και η δύναμις και η δόξα».Πολύ σωστά λοιπόν και στον τίτλο της νέας έκδοσης του αριστουργήματος του Γκριν διαβάζουμε «η Δύναμις» και όχι η «Δύναμη» όπως στις παλαιότερες μεταφράσεις.

 
 

ΟΙ ΘΕΑΤΡΙΝΟΙ… Τρεις άντρες και μια γυναίκα ταξιδεύουν με το φορτηγό πλοίο Μήδεια, με προορισμό την Αϊτή. Ο κύριος Μπράουν, χωρίς ρίζες, χωρίς οικογένεια, χωρίς πίστη. Ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στο Πορτ-ω-Πρενς, που το κληρονόμησε από μια σχεδόν άγνωστή του γυναίκα: τη μητέρα του. Ο κύριος και η κυρία Σμιθ, Αμερικανοί, ιδεολόγοι, σταυροφόροι της χορτοφαγίας, που πιστεύουν με πάθος και αθωότητα ότι μπορεί να εξαλείψει τη βιαιότητα της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Και ο αξιαγάπητος κύριος Τζόουνς: Είναι πράγματι ταγματάρχης; Έχει πολεμήσει στη Βιρμανία; Ή μήπως είναι ένας ψεύτης, ένας επιτήδειος απατεώνας με σκοτεινό παρελθόν και ανεξιχνίαστες προθέσεις; Αϊτή: η λεηλατημένη χώρα της δικτατορίας του Πάπα Ντοκ και της παραστρατιωτικής οργάνωσης των Τοντόν Μακούτ, τόπος διαφθοράς, βίας και βαρβαρότητας, όπου όλα είναι ρευστά και αβέβαια, όπως τα ορίζουν οι κυνικοί της κάθε εξουσίας, μέσα κι έξω από τη χώρα. Εδώ οι ήρωες, άλλοι στρατευμένοι κι άλλοι παθητικοί θεατές, θα παίξουν ο καθένας τον ρόλο του, μέχρι να έρθει η ώρα του θανάτου ή η ώρα της αλήθειας. Θεατρίνοι που υποδύονται τον έρωτα δίχως να τον βιώνουν πραγματικά, παίζουν με τον κίνδυνο δίχως να πιστεύουν σε έναν ανώτερο σκοπό, κοντοστέκονται στις παρυφές της ζωής κρυμμένοι πίσω από μάσκες. Ατμόσφαιρα έντασης, στοιχεία αστυνομικού, ερωτικού και πολιτικού μυθιστορήματος, πλοκή που ξαφνιάζει, αγωνία που κορυφώνεται. Ο Γκράχαμ Γκρην καταγράφει την περιπέτεια της Αϊτής αλλά και κάθε ατομικής ύπαρξης, αποδίδοντας άλλοτε με βρετανικό φλέγμα και άλλοτε με ειρωνεία το κωμικό στοιχείο που συνοδεύει την τραγική εμπειρία, τα πολιτικά παιχνίδια, την ηθική αμφιθυμία και την αναζήτηση νοήματος μέσα στο χάος.

 

Ο ΤΡΙΤΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ… «Κοίτα» του είπε ο Χάρι, «κοίτα εκεί κάτω. Θα αισθανόσουν, πραγματικά οίκτο, αν μια απ αυτές τις κηλίδες έπαυε να κινείται για πάντα; Αν σου έλεγα πως θα είχες είκοσι χιλιάδες λίρες για κάθε κηλίδα που θα σταματούσε, στ αλήθεια, παλιόφιλε, θα μου λεγες, χωρίς δισταγμό, να κρατήσω τα λεφτά μου;» Με κύριο χαρακτηριστικό την αγωνία, στο κέντρο ενός σκληρού κόσμου, οι ήρωες του Γκράχαμ Γκρην διαλέγουν ή οδηγούνται σε σύγκρουση με τον αμοραλισμό της εξουσίας ή και του ατόμου. Ο τρίτος άνθρωπος γράφτηκε για τον κινηματογράφο κι έγινε η γνωστή ταινία με πρωταγωνιστή τον Όρσον Γουέλς και τον Τζόζεφ Κότεν.

Ο ΗΣΥΧΟΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ

 

Ο ΗΣΥΧΟΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ…  Βιετνάμ, δεκαετία του 50. Ο βρετανός δημοσιογράφος Φάουλερ ζει στη Σαϊγκόν και καλύπτει την εξέγερση των Βιετναμέζων κατά της γαλλικής αποικιοκρατίας. Έχει μιαν όμορφη βιετναμέζα ερωμένη, περιφέρει τον ευρωπαϊκό σκεπτικισμό του και αφουγκράζεται τη βουή της πόλης. Και τότε εμφανίζεται ένας νεαρός, ευγενικός Αμερικανός, ο Πάιλ, πράκτορας των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, που έχει ως στόχο να υπονομεύσει τη γαλλική κυριαρχία στην περιοχή, προκειμένου το Βιετνάμ να περιέλθει στην αμερικανική επιρροή. Είναι ιδεαλιστής, ηθικολόγος, φανατικός οπαδός του καλού και αδιάλλακτος εχθρός του κακού. Αν και συνδέεται φιλικά με τον Φάουλερ, του αποσπά την ερωμένη, την οποία σκοπεύει να παντρευτεί για να τη σώσει από τη διαφθορά. Αυτός ο καλός, ο ήσυχος Αμερικανός δεν διστάζει να οργανώσει μια τρομοκρατική βομβιστική επίθεση στην καρδιά της Σαϊγκόν με πολλά θύματα, ανάμεσά τους και παιδιά. Είναι η στιγμή που ο Φάουλερ αποφασίζει να εγκαταλείψει τη βολική ουδετερότητά του και να έρθει σε συνενόηση με τους αντάρτες…

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΑΒΑΝΑ

 

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΑΒΑΝΑ… Στην Αβάνα του 1955, την εποχή του ψυχρού πολέμου και του Φουλχένσιο Μπατίστα, όπου βρίσκονται σε πλήρη άνθηση τα τυχερά παιχνίδια, η πορνεία και η πολιτική βία, ένας εγγλέζος τουρίστας, ύποπτος για φόνο, επωφελείται μιας παρεξήγησης και παριστάνει πως είναι ο διάσημος βρετανός συγγραφέας Γκράχαμ Γκρην. Η είδηση κάνει το γύρο του κόσμου και ο ατζέντης ζητάει από το συγγραφέα να αποσιωπήσει την αλήθεια ώστε να αυξηθούν οι πωλήσεις των βιβλίων του. Το γεγονός αυτό προκαλεί το ενδιαφέρον του Γκράχαμ Γκρην ο οποίος θα πάει στην Αβάνα και θα βυθιστεί σΆ έναν παράδοξο κόσμο με πρωταγωνιστές πορνοστάρ, τραβεστί, πράκτορες του FBI και της KGB, κυνηγούς ναζιστών αλλά και την ιταλική μαφία της Νέας Υόρκης. Βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα, το μυθιστόρημα αυτό αναπαριστά μια συναρπαστική και άγνωστη μέχρι σήμερα στιγμή της σύγχρονης ιστορίας της Κούβας και παράλληλα αποτελεί ένα στοχασμό πάνω στην τέχνη της γραφής και τις περιπέτειες του επαγγέλματος του συγγραφέα.

 

ΟΡΙΑΝ ΕΞΠΡΕΣ… Παραμονές Β Παγκοσμίου Πολέμου το Οριάν Εξπρές αρχίζει το πιο περιπετειώδες και μοιραίο-για μερικούς από τους επιβάτες-ταξίδι του. Ο πετυχημένος Εβραίος, η φτωχή χορεύτρια, η σκληρή δημοσιογράφος , ο κοινός δολοφόνος, ο κυνηγημένος επαναστάτης, είναι όλοι τους πρόσωπα τραγικά, αντιφατικά, πλάσματα που τα ενώνει μια κοινή μοίρα: η μοναξιά και η αναζήτηση της ανθρώπινης επαφής και επικοινωνίας. Ο Γκράχαμ Γκρην σκιαγραφεί με νεύρο και ένταση μια ολόκληρη εποχή που σφραγίζεται από την αβεβαιότητα και τον τρόμο του επικείμενου μεγάλου πολέμου.

********************************

Η Σίρλεϊ Τεμπλ στάθηκε η αφορμή για να γράψει ο Γκράχαμ Γκριν ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματά του, το «Η δύναμις και η δόξα». Αυτό τουλάχιστον απορρέει από την ιστορία που αποκαλύπτει το κυριακάτικο φύλλο του «Ιndependent», βασισμένο σε μια χαμένη αυτοβιογραφία του βραζιλιάνου σκηνοθέτη και καλού φίλου του Γκριν Αλμπέρτο Καβαλκάντι. Ως σήμερα όλοι θεωρούσαν ότι τα ταξίδια του βρετανού συγγραφέα στο Μεξικό, στα τέλη του ΄30, είχαν γίνει στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής του ιδιότητας, για να καταγράψει ως απεσταλμένος του Βατικανού τις συνέπειες της Μεξικανικής Επανάστασης στην Καθολική Εκκλησία. Σύμφωνα με την αυτοβιογραφία του Καβαλκάντι, η οποία βρίσκεται στο Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου, ο Γκριν πήγε στο Μεξικό για να αποφύγει τη φυλάκιση.

9341644

Η ιστορία έχει ως εξής: Τo 1937 ο Γκριν έγραφε κριτική κινηματογράφου στο περιοδικό «Νight and Day». Σε ένα άρθρο για την ταινία «Wee Willie Winkie», όπου πρωταγωνιστούσε η Σίρλεϊ Τεμπλ, έγραψε: «Οι θαυμαστές της, κυρίως μεσήλικοι και ιερωμένοι, αντιδρούν στην αμφίβολη ελαφρότητά της, στην όψη του καλοσχηματισμένου και ελκυστικού μικρού σώματός της, όπου είναι αμπαλαρισμένη μια εκπληκτική ζωντάνια, μόνο και μόνο επειδή η δικλείδα ασφαλείας ανάμεσα στην ιστορία και στον διάλογο παραπαίει ανάμεσα στην ευφυΐα και στην επιθυμία τους».

greene-805x450
Η εταιρεία παραγωγής Τwentieth Century Fox μήνυσε τον συγγραφέα εκ μέρους της Τεμπλ, η οποία εκείνη την εποχή ήταν οκτώ ετών. Οπως υποστήριξε, ο Γκριν άφησε να εννοηθεί ότι η Τεμπλ είχε εμφανισθεί εσκεμμένα «σε ένα κοινό έκλυτων ηλικιωμένων ανδρών, έτοιμων νααπολαύσουν την εξαίρετη γεύση ενός άγουρου,γοητευτικούμικρού πλάσματος» γράφει ο Καβαλκάντι. «Κάποιοι “ετοιμοπόλεμοι” και εύστροφοι φίλοι τουτον προειδοποίησαν ότι οι αμερικανοί παραγωγοί είχαν συντάξει μήνυση για λιβελογράφημα αφήνοντας να εννοηθεί ότι όχι μόνο θα πλήρωναν οι παραγωγοί ένα πολύ μεγάλο χρηματικό πρόστιμο αλλά και ο ίδιος θα αντιμετώπιζε ποινή φυλάκισης. Η μόνη λύση ήταν να βρει μια χώρα όπου δεν θα ίσχυε η διεθνής συνθήκη έκδοσης καταζητουμένων. Επέλεξαν το Μεξικό, όπου ο καημένος ο Γκράχαμ φυγαδεύθηκε πολύ γρήγορα. Πιθανώς η Σίρλεϊ Τεμπλ να μην έμαθε ποτέ ότι ήταν,εν μέρει, η αιτία που ο Γκράχαμ Γκριν έγραψε στη διάρκεια αυτής της εξορίας ένα απότα καλύτερα βιβλία του» προσθέτει. Η δίκη έγινε τελικά στις 22 Μαρτίου 1938. Ο Γκριν είχε φύγει για το Μεξικό στις 29 Ιανουαρίου και επέστρεψε στη Βρετανία τον Μάιο. Οπως αναφέρει ο Καβαλκάντι, ο δικαστής επέβαλε στο περιοδικό πρόστιμο 3.500 στερλινών και δήλωσε περίλυπος που ο Γκριν δεν ήταν παρών.

greene460x276

O Άγγλος μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός Γκράχαμ Γκρην (Henry Graham Greene, 2 Οκτωβρίου 1904 – 3 Απριλίου 1991), σπούδασε ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Το 1925 εκδόθηκε το πρώτο του βιβλίο, μια ποιητική συλλογή. Το 1926 ασπάσθηκε τον καθολικισμό. Την ίδια χρονιά άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος στους Times. Το 1929 εκδόθηκε το πρώτο του μυθιστόρημα The Man Within. Το 1935 άρχισαν οι μεγάλες περιπλανήσεις του. Οι χώρες στις οποίες ταξίδεψε (ανάμεσά τους, Λιβερία, Μεξικό, Σιέρα Λεόνε, Νιγηρία, Μαλαισία, Ινδοκίνα, Κούβα, Κονγκό, Αϊτή, Ελβετία, Άγιος Δομίνικος, Γερμανία, Αυστρία) αποτέλεσαν το σκηνικό πολλών βιβλίων του. Τα θέματα των βιβλίων του επηρεάσθηκαν έντονα και από τη θητεία του ως πράκτορα των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Γκρην εργάσθηκε επίσης ως ανταποκριτής και απεσταλμένος εφημερίδων (Times, Sunday Times, Sunday Telegraph, Figaro, Observer) στο εξωτερικό, ως στέλεχος εκδοτικών οίκων και ως κριτικός λογοτεχνίας και θεάτρου. Το 1966 εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Γαλλία, και έζησε στο Παρίσι και την Αντίμπ. Ο Γκρην αναγνωρίσθηκε γρήγορα τόσο από την κριτική όσο και από το κοινό ως σημαντικός συγγραφέας. Άντλησε τους αφηγηματικούς του τρόπους τόσο από την υψηλή όσο και από τη λαϊκή λογοτεχνία και χρησιμοποίησε στο φιλόδοξο έργο του μοτίβα από περιπετειώδη μυθιστορήματα της σειράς, όπως είχαν κάνει και οι αγαπημένοι του συγγραφείς Στήβενσον και Κόνραντ. Ο Γκρην δάνεισε στους ήρωές του στοιχεία από τη δική του προσωπικότητα• χαρακτηρίζονται από την αίσθηση της φυγής, την ανάγκη του εκπατρισμού, την αμφιβολία, τα ηθικά διλήμματα, το άγχος αλλά και την ελπίδα. Στρατευμένος πολιτικά στην Αριστερά, ένθερμος αν και με οδυνηρές αμφιβολίες καθολικός, στο σταυροδρόμι όλων των τάσεων, των τεχνοτροπιών και των πολιτικών γεγονότων της εποχής του, μπόρεσε να συνδυάσει τη γραφή και τη δράση του για να μεταδώσει την εμπειρία του από τη διάλυση και την εγκατάλειψη ενός κόσμου «αβεβαιότητας και απελπισίας, χωρίς ποτέ να πάψει να πιστεύει στο απέραντο έλεος του Θεού που μπορεί να γλιτώσει και τον πιο άθλιο αμαρτωλό», γράφει ο Alain Blayak. Ο ίδιος ο Γκράχαμ Γκρην εξομολογείται: «Πάντοτε υπενθύμιζα ότι δεν θεωρώ τον εαυτό μου καθολικό συγγραφέα, αλλά συγγραφέα που τυχαίνει επίσης να είναι καθολικός. Νομίζω ότι ένας κομμουνιστής οφείλει να έχει αμφιβολίες όπως και εμείς οι καθολικοί έχουμε τις δικές μας. Και πιστεύω πως μπορούμε να προσεγγίσουμε ο ένας τον άλλο μέσα από τις αμφιβολίες μας. Έργο του αφηγητή ιστοριών είναι να λειτουργεί ως δικηγόρος του διαβόλου• να προκαλεί συμπάθεια και κατανόηση για όσους βρίσκονται πέραν της επιδοκιμασίας του κατεστημένου».

 url

ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΡΓΩΝ

  • England Made Me («Η Αγγλία με έκανε», 1935)
  • A Gun for Sale («Ένα όπλο για πούλημα», 1936)
  • Brighton Rock («Μπράιτον Ροκ», 1938)
  • The Confidential Agent («Ο έμπιστος πράκτωρ», 1939)
  • The Power and the Glory («Η δύναμις και η δόξα», 1940)
  • The Ministry of Fear («Το υπουργείο του φόβου», 1943)
  • The Heart of the Matter («Η ουσία της υπόθεσης», 1948)
  • The Third Man («Ο τρίτος άνθρωπος», 1949)
  • The End of the Affair («Το τέλος της υπόθεσης», 1951)
  • The Quiet American («Ο ήσυχος Αμερικανός», 1955)
  • Loser Takes All («Ο χαμένος τα παίρνει όλα», 1955)
  • Our Man in Havana («Ο άνθρωπός μας στην Αβάνα», 1958)
  • A Burnt-Out Case («Μια χαμένη υπόθεση», 1960)
  • The Comedians («Οι κωμικοί», 1966)
  • Travels with My Aunt («Ταξίδια με τη θεία μου», 1969)
  • The Honorary Consul («Ο επίτιμος πρόξενος», 1973)
  • Doctor Fischer of Geneva or The Bomb Party («Ο Δρ. Φίσερ της Γενεύης ή Το πάρτυ της βόμβας», 1980)
  • Monsignor Quixote («Μονσινιόρ Κιχώτης», 1982)
  • The Tenth Man («Ο δέκατος άνθρωπος», 1985)
  • The Living Room (δράμα, 1953)

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ

Το δράμα του The Living Room (1953) έχει μεταφραστεί στα ελληνικά από τον Νίκο Γκάτσο. Η συλλογή διηγημάτων του May We Borrow Your Husband ? («Μπορείς να μας δανείσεις τον άντρα σου;» 1967) μεταφράστηκε από την Τερέζα Βεκιαρέλλη (εκδ. «Μεταίχμιο», Αθήνα 2003)

Πολλά από τα έργα του μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο, κάποια μάλιστα περισσότερες από μία φορές. Ο Τρίτος άνθρωπος είναι η πιο γνωστή από τις ταινίες που βασίστηκαν σε έργα του.


 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου