Loading...

Κατηγορίες

Τετάρτη 28 Οκτ 2020
Τζον Λοκ:  από τους σημαντικότερους στοχαστές του Διαφωτισμού
Κλίκ για μεγέθυνση

 

 
 
 

Ο Άγγλος φιλόσοφος και πολιτικός στοχαστής Τζον Λοκ [John Locke, 29 Αυγούστου 1632 – 28 Οκτωβρίου 1704]  θεωρείται ένας από τους πλέον σημαίνοντες στοχαστές του Διαφωτισμού και είναι ευρύτερα γνωστός ως ο Πατέρας του Κλασικού Φιλελευθερισμού. Ο Λοκ αποτελεί τον κύριο αντιπρόσωπο του αγγλικού κινήματος του εμπειρισμού. Μαζί με τον Ντέιβιντ Χιουμ (1711-1776) και τον Τζορτζ Μπέρκλεϊ (1684-1753) σχηματίζει το τρίπτυχο των φιλοσόφων του αγγλικού Διαφωτισμού και του επερχόμενου εμπειρισμού.

Η φιλοσοφία του Λοκ στηρίζεται στη θεωρία της γνώσης που έχει βάση τον εμπειρισμό και τον υλισμό. Στο «Δοκίμιο για την ανθρώπινη νόηση» (1690) το οποίο επεξεργάστηκε επί 20 χρόνια ο Λοκ υπογραμμίζει: έμφυτες ιδέες και αρχές θεωρητικές ή ηθικές συμπεριλαμβανομένης και της ιδέας του θεού δεν υπάρχουν!

assets_large_t_420_3889323_type13145

Όλες οι ιδέες προέρχονται από δυο πηγές: την εξωτερική εμπειρία (αίσθηση) και την εσωτερική εμπειρία (σκέψη). Για τον Τζον Λοκ ηθικά καλό είναι δημιουργεί ευχαρίστηση και μειώνει τον πόνο διατηρώντας την αρμονία ανάμεσα στα προσωπικά και στα δημόσια συμφέροντα.

Αυτή η αρμονία επιτυγχάνεται με τη «σοφή και αφοσιωμένη συνειδητότητα». Για τις απόψεις του υπέρ της ανεξιθρησκείας όπως διατυπώθηκαν σε τέσσερις επιστολές του και στο έργο «Στη Λογική του Χριστιανισμού» ο Λοκ συνάντησε τη μήνη του θρησκευτικού (προτεσταντικού στην προκειμένη περίπτωση) κατεστημένου της εποχής του, ενώ οι κοινωνικο-πολιτικές του αντιλήψεις, όπως διατυπώθηκαν στις «Δυο πραγματείες για την κυβέρνηση» στερέωναν την έννοια της «λαϊκής κυριαρχίας», αφού προέβλεπαν έλεγχο και λογοδοσία της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας περιορίζοντας τις κυβερνητικές δραστηριότητες στη απόδοση δικαιοσύνης και στην άσκηση διεθνών διπλωματικών σχέσεων.

Μάλιστα ο Λοκ νομιμοποιούσε κάθε βίαιη αντίδραση των λαών απέναντι σε «ανεύθυνες κυβερνήσεις». Οι ιδέες του Λοκ επηρέασαν σημαντικά τους Άγγλους ντεϊστές αλλά κυρίως τον Βολταίρο και τους Γάλλους υλιστές του 18ου αιώνα. Παράλληλα έγιναν πρόπλασμα για τον ουτοπικό σοσιαλισμό του 19ου αιώνα και τροφοδότησαν την έκφραση των Μαρξ Ένγκελς στα περί δικαίου της αστικής κοινωνίας κατά της φεουδαρχίας.

Αξιοσημείωτη ήταν η προσφορά του Λοκ και στην ανάπτυξη της προοδευτικής παιδαγωγικής. Το έργο του «Μερικές σκέψεις για τη μόρφωση», όπου η πρόταξη των φυσικών τάσεων του παιδιού ως βάθρου για τη στήριξη της πρώτης παιδείας αποτελεί ακόμα «κλασική πραγματεία» της παιδαγωγικής.

ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΛΟΚ ΣΕ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ

  • Λοκ, Τζων: Περί ιδιοκτησίας. Εισαγωγή-Μετάφρ. Πασχάλης Κιτρομηλίδης. Ο πολίτης 72 (1986), 4-13.
  • Locke, J., Επιστολή για την ανεξιθρησκία. Εισαγωγή-Μετάφρ.-Σχόλια Γιάννης Πλάγγεσης, εκδόσεις Ζήτρος, Θεσσαλονίκη, 1998 ISBN 960-7760-24-7
  • Locke, J., Δεύτερη πραγματεία περί κυβερνήσεως. Δοκίμιο με θέμα την αληθινή αρχή, έκταση και σκοπό της πολιτικής εξουσίας. Εισαγωγή-μετάφραση-σχόλια Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης. 2η έκδοση, εκδόσεις Πόλις, Αθήνα, 2010 (Γνώση, 1990)
  • Locke, J., Κράτος και εκκλησία. Μετάφραση Ηλίας Π. Νικολούδης, εκδόσεις Ροές, 1998
  • Locke, J., Δοκίμιο για την ανεκτικότητα. Μετάφραση Γιάννης Λειβαδίτης, εκδόσεις Printa 2013
 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου