Η Καναδέζα συγγραφέας Μάργκαρετ Άτγουντ είναι ένα από τα πιο προβεβλημένα ονόματα της σύγχρονης λογοτεχνίας. Γνωστή και δημοφιλής στην χώρα μας, αν κρίνουμε από τις πολλές μεταφράσεις έργων της στα ελληνικά, διακρίνεται για την φεμινιστική οπτική των έργων της (το έργο της έχει χαρακτηριστεί ως το βαρόμετρο της σύγχρονης φεμινιστικής σκέψης) και είναι διαρκώς υποψήφια τα τελευταία χρόνια για το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Οι ηρωίδες της είναι συχνά καθημερινές γυναίκες, που ψάχνουν μια νέα αρχή στην ζωή τους ή αναζητούν τη σχέση τους με τον κόσμο και τους ανθρώπους του περιβάλλοντός τους. Η συγγραφέας μελετά την ανθρώπινη συμπεριφορά, αποθεώνει τον φυσικό κόσμο και καταδικάζει τον υλισμό. Πολλά από τα μυθιστορήματά της, που έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, έχουν χαρακτηριστεί έργα επιστημονικής φαντασίας, αν και η γραφή της ξεπερνά τα κλισέ του είδους.

Βιογραφία

Η Μάργκαρετ Άτγουντ γεννήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 1939 στην Οττάβα, την πρωτεύουσα του Καναδά. Τα παιδικά της χρόνια τα πέρασε μεταξύ Τορόντο, που ήταν η καταγωγή των γονέων της, και του βορείου Κεμπέκ, όπου ο πατέρας της εργαζόταν ως εντομολόγος. Άρχισε να γράφει σε ηλικία πέντε ετών και πήρε σοβαρά τον ρόλο του συγγραφέα στα 15 της. Σπούδασε αγγλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και έλαβε μάστερ από το Κολέγιο Ράντκλιφ της Μασαχουσέτης.

Η γνωριμία της με τον κριτικό λογοτεχνίας Νόρθροπ Φράι άσκησε τεράστια επιρροή στο κατοπινό της έργο, ιδίως η κριτική του στον μύθο και τις ιδέες του ελβετού ψυχολόγου Καρλ Γιουγκ. Συνέχισε τις σπουδές της στο Χάρβαρντ, αλλά απέτυχε να υποστηρίξει την διδακτορική διατριβή της με θέμα «Το αγγλικό μεταφυσικό μυθιστόρημα». Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε τον Τζέιμς Πολκ, μεταπτυχιακό φοιτητή στο Χάρβαρντ, με τον οποίο χώρισε το 1973. Αρχικά εργάστηκε σε μια εταιρεία ερευνών και στην συνέχεια δίδαξε για πολλά χρόνια αγγλική λογοτεχνία σε διάφορα πανεπιστήμια του Καναδά και των ΗΠΑ.

Στον χώρο της λογοτεχνία εμφανίστηκε επισήμως για πρώτη φορά το 1961 με την ποιητική συλλογή «Double Persephone» με θέμα την μυθική φιγούρα της Περσεφόνης. Συνέχισε με τις ποιητικές συλλογές «The Circle Game» (1964) και «The Animals in that Country» (1968).

Το 1969 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «The Edible Woman» («Η Φαγώσιμη Γυναίκα» στα ελληνικά) ένα σουρεαλιστικό έργο με ηρωίδα μια νεαρή κοπέλα που δουλεύει σε μια εταιρεία ερευνών και σταματάει να τρώει όταν αρραβωνιάζεται. Ακολούθησε το «Surfacing» («Ανάδυση» στα ελληνικά, 1972), στο οποίο εξερευνά τη σχέση μεταξύ της φύσης και του πολιτισμού, μέσα από την ιστορία μιας γυναίκας που επιστρέφει στο πατρικό της στο δασώδες βόρειο Κεμπέκ. Το 1976 έγραψε το« Lady Oracle» («Η διπλή της Τζόαν Φόστερ» στα ελληνικά), μια παρωδία των γοτθικών μυθιστορημάτων και των παραμυθιών.

The Handmaid’s Tale

To 1985, άρχισε να χτίζει την διεθνή της φήμη με το μυθιστόρημα «The Handmaid’s Tale» (στα ελληνικά μεταφράστηκε με τους τίτλους «Η ιστορία της θεραπαινίδας» και «Η ιστορία της πορφυρής δούλης»), που περιστρέφεται γύρω από μια γυναίκα που βιώνει την σεξουαλική σκλαβιά σε ένα καταπιεστικό θεοκρατικό χριστιανικό καθεστώς του μέλλοντος, που αναδύθηκε ύστερα από μια οικολογική καταστροφή.

Το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον γερμανό σκηνοθέτη Φόλκερ Σλέντορφ σε σενάριο Χάρολντ Πίντερ (1990), έγινε όπερα (2000) και μεταφέρθηκε στην τηλεόραση το 2017. Το εμβληματικό μυθιστόρημα της Άτγουντ κέρδισε νέους αναγνώστες και ξαναδιαβάστηκε αρκετά στο αγγλόφωνο κόσμο μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ και τους απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς του για τις γυναίκες.

Βραβεία Booker

Το 2000 κέρδισε το βραβείο Μπούκερ-το σημαντικότερο της αγγλόφωνης λογοτεχνίας- για το μυθιστόρημά της «The Blind Assassin» («Ο τυφλός δολοφόνος» στα ελληνικά), που περιστρέφεται γύρω από τα απομνημονεύματα μιας γηραιάς Καναδής, η οποία τα έγραψε προκειμένου να διαλύσει την σύγχυση για την αυτοκτονία της αδελφής της και τον δικό της ρόλο σ’ ένα μυθιστόρημα που που υποτίθεται ότι έγραψε η αδελφή της.

Τα επόμενα χρόνια κυκλοφόρησαν τα έργα της «Cat’s Eye» («Μάτι Γάτας» στα ελληνικά», 1988), «The Robber Bride» («Η κλέφτρα κίσσα», 1993) και «Alias Grace» («Η άλλη Γκρέις» και «Το άλλο πρόσωπο της Γκρέις»,1996), που δραματοποιεί την αληθινή ιστορία μιας νεαρής Καναδής που καταδικάστηκε για διπλό φόνο το 1843.

Στο «Oryx and Crake» («Όρυξ και Κρέικ», 2003) είναι μια δυστοπική ιστορία που εκτυλίσσεται στο εγγύς μέλλον, συνεχίζεται κατά κάποιο τρόπο στο «The Year of the Flood» («H χρονιά της πλημμύρας», 2009) και ολοκληρώνεται στο «MaddAdam» («Το τέλος του κόσμου», 2013). Το 2005 επανέρχεται στους ελληνικούς μύθους με την νουβέλα «The Penelopiad:The Myth of Penelope and Odysseus» («Πηνελοπιάδα» στα ελληνικά), εμπνευσμένη από την «Οδύσσεια» του Ομήρου.

Στο μυθιστόρημά της «The Heart Goes Last» («Η καρδιά πεθαίνει τελευταία», 2015), ένα ζευγάρι προσπαθεί να συνδεθεί με την κοινωνία που μοιάζει σαν φυλακή, ενώ στο «Hag-Seed» («Το ταξίδι της Τρικυμίας»), αφηγείται με τον δικό της τρόπο την σεξπιρική «Τρικυμία». Τον Σεπτέμβριο του 2019 εξέδωσε το μυθιστόρημα «The Testaments», που αποτελεί συνέχεια του «The Handmaid’s Tale», και μοιράστηκε το βραβείο Μπούκερ 2019 με την αγγλίδα συγγραφέα Μπερναντίν Εβαρίστο.

Η Μάργκαρετ Άτγουντ έγραψε επίσης σειρά διηγημάτων που κυκλοφόρησαν σε πέντε τόμους, καθώς και δοκίμια για θέματα πολιτισμού και λογοτεχνίας. Το βιβλίο της «Negotiating with the Dead: A Writer on Writing» (2002) με τις διαλέξεις στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, κυκλοφορεί στα ελληνικά με τον τίτλο «Συνομιλώντας με τους νεκρούς».

Eπίτιμη διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών

Στις 9 Δεκεμβρίου 2013, η Μάργκαρετ Άτγουντ αναγορεύτηκε επίτιμη διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών σε τελετή που έγινε στο Τορόντο, τον τόπο διαμονής της. Τον Σεπτέμβριο του 2014 επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Ελλάδα, προσκεκλημένη των εκδόσεων «Ψυχογιός» και της Καναδικής πρεσβείας.

Την συνόδευε ο σύντροφός της, συγγραφέας Γκράχαμ Γκίμπσον, με τον οποίο έχει αποκτήσει μια κόρη. Κατά την παραμονή της στην Αθήνα έδωσε δύο διαλέξεις, την πρώτη στο Μέγαρο Μουσικής με θέμα «Δυστοπίες και η ελληνική επιρροή πάνω σε αυτές» και την δεύτερη στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με θέμα: «Η ιέρεια στο μπουκάλι: Η ελληνική μυθολογία στη δουλειά μου».