Ο Λέων Τολστόι (ρωσ. Лев Никола́евич Толсто́й, Λεφ Νικολάιεβιτς Τολστόι) 9 Σεπτεμβρίου 1828 – 20 Νοεμβρίου 1910 (ή με το τότε ισχύον ημερολόγιο στη Ρωσία 28 Αυγούστου 1828 – 7 Νοεμβρίου 1910) ήταν Ρώσος συγγραφέας. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς όλων των εποχών.
Προσπάθησε να βρει το αληθινό νόημα του Χριστιανισμού, πιστεύοντας πως σκοπός της ζωής δεν είναι να εξυπηρετεί την κατώτερη ζωική φύση, αλλά τη φωτεινή δύναμη, που βρίσκεται στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής και η οποία βοηθάει τον άνθρωπο να αναγνωρίζει το αγαθό. Εκτός όμως από αυτές τις αντιλήψεις, ο Τολστόι κατάφερε ν’ απεικονίσει με απαράμιλλο τρόπο τη ρωσική κοινωνία της εποχής του και με την αναπαραστατική δύναμη της τέχνης του να δώσει εκπληκτικούς πίνακες από τη ζωή της τσαρικής Ρωσίας του 19ου αιώνα. Αν και καταγόταν από πλούσια οικογένεια, αφοσιώθηκε με μεγάλη αγάπη στους μουζίκους, βοηθώντας τους και μελετώντας τη ζωή τους. Γεμάτος θρησκευτική έξαρση και δεμένος με τα προβλήματα της εποχής του, προσπάθησε να βρει γιατί υποφέρουν οι άνθρωποι και προσπάθησε να απελευθερώσει τον άνθρωπο και να αποκαταστήσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Ως καλλιτέχνης ο Τολστόι διακρίνεται για τη βαθιά γνώση των κρυφών πτυχών της ψυχής και την άμεση καθαρότητα του αισθήματος. Το έργο του είχε τεράστια σημασία και άσκησε γόνιμη επίδραση στη ρωσική και στην παγκόσμια λογοτεχνία.
Γεννήθηκε στη Γιάσναγια Πολιάνα (το οικογενειακό κτήμα 12 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Τούλα) το 1828 και από το 1844 ως το 1847 σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Καζάν. Στον πόλεμο της Κριμαίας πήρε μέρος ως αξιωματικός του πυροβολικού και του απονεμήθηκαν πολλές ανώτερες διακρίσεις. Ο αποτροπιασμός για τις φρικαλεότητες του πολέμου αυτού καθρεφτίστηκε στα «Διηγήματα της Σεβαστούπολης (1855-1859)». Στα διηγήματα αυτά ο Τολστόι δείχνει φανατικά την έχθρα του προς τον πόλεμο και παράλληλα εγκωμιάζει τον ηρωισμό των συμπατριωτών του στρατιωτών. Από το τέλος της δεκαετίας 1850-1860 ο Τολστόι εγκαταστάθηκε στη Γιάσναγια Πολλιάννα, άνοιξε σχολείο για τα αγροτόπαιδα και ίδρυσε το περιοδικό «Γιάσναγια Πολλιάννα». Προηγουμένως ταξίδεψε στη Γαλλία, Ελβετία, Ιταλία και Γερμανία.
Στα 1862 ο Τολστόι παντρεύτηκε τη Σοφία Αντρέγιεβνα Μπερς. Το 1863 τέλειωσε το διήγημά του «Οι Κοζάκοι», στο οποίο απεικόνισε τους ανθρώπους και τη φύση του Καυκάσου. Από το 1863 ως το 1869 ασχολήθηκε με τη συγγραφή του μυθιστορήματος «Πόλεμος και Ειρήνη». Το έργο αυτό αποτελεί έξοχη απεικόνιση της ζωής και των συνθηκών της Ρωσίας στην περίοδο των ναπολεόντειων πολέμων. Το βάθος της ψυχολογικής ανάλυσης, η αριστοτεχνική απεικόνιση ανθρώπινων μορφών και τοπίων και ο πλούτος της γλώσσας, κάνουν το «Πόλεμος και Ειρήνη» ένα από τα κορυφαία επιτεύγματα της ρεαλιστικής πεζογραφίας του 19ου αιώνα. Στο άλλο του μεγαλειώδες μυθιστόρημα, την «Άννα Καρένινα» (1873), αντικατοπτρίζεται ανάμεσα στα άλλα η τραγωδία μιας γυναίκας που έπεσε θύμα της ψεύτικης και απάνθρωπης ηθικής της κοινωνίας. Η δύναμη του κριτικού ρεαλισμού του Τολστόι εκδηλώθηκε στις σελίδες του μυθιστορήματός του «Ανάσταση» (1889). Ο Τολστόι έγραψε και θεατρικά έργα όπως «Το κράτος του ζόφου», «Το ζωντανό πτώμα», «Οι καρποί της Παιδείας» (κωμωδία). Άλλα έργα του στα οποία εκφράζεται η ιδιότυπη θρησκευτικότητά του είναι «Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς» (1884), «Αφέντης και δούλος» (1895), «Τι πιστεύω», «Τι να κάνουμε λοιπόν» και η περίφημη πραγματεία του «Τι είναι τέχνη». Με τα θρησκευτικά κείμενά του ήρθε όμως σε αντιδικία με την εκκλησία της Ρωσίας, η οποία τον απέβαλε από τις τάξεις της το 1901.
Ο Λέων Τολστόι πέθανε το 1910 από πνευμονία στην περιοχή Αστάποβο σε ηλικία 82 ετών.
Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ
- (2017)Πολικούσκα, Εμπειρία Εκδοτική
- (2016)Άννα Καρένινα, Εκδόσεις Γκοβόστη
- (2016)Άννα Καρένινα, Κάπα Εκδοτική
- (2016)Αφέντης και υπηρέτης, Ροές
- (2016)Για τον Σαίξπηρ και το δράμα, Ποικίλη Στοά
- (2016)Ο θάνατος του Ίβαν Ίλιτς, Εμπειρία Εκδοτική
- (2015)Η ανάσταση, Κέδρος
- (2015)Η σονάτα του Κρόυτσερ, Ροές
- (2015)Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Γκοβόστη
- (2014)Γιατί;, Γαβριηλίδης
- (2014)Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς, Ροές
- (2014)Ο πατήρ Σέργιος, Ροές
- (2014)Περί τρέλας, Ροές
- (2014)Το ζωντανό πτώμα ή η εξιλέωση, Δωδώνη
- (2013)Ανάσταση, Μαλλιάρης Παιδεία
- (2012)Αφέντης και δούλος, Εντύποις
- (2012)Ο σατανάς, Ροές
- (2012)Οικογενειακή ευτυχία. Πολικούσκα. Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς. Πάτερ Σέργιος. Ο διάβολος, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
- (2011)Κάτια, Εκδόσεις Καστανιώτη
- (2011)Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς, Εκδόσεις Καστανιώτη
- (2011)Πόλεμος και ειρήνη, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
- (2011)Πόλεμος και ειρήνη, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
- (2011)Πόλεμος και ειρήνη, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
- (2011)Πόλεμος και ειρήνη, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
- (2011)Πόλεμος και ειρήνη, 4π Ειδικές Εκδόσεις Α.Ε.
- (2011)Πόλεμος και ειρήνη, 4π Ειδικές Εκδόσεις Α.Ε.
- (2011)Πόλεμος και ειρήνη, Μαλλιάρης Παιδεία
- (2010)Ανάσταση, Εκδόσεις Γκοβόστη
- (2010)Άννα Καρένινα, Άγρα
- (2010)Άννα Καρένινα, Εκδόσεις Πατάκη
- (2010)Νουβέλες και διηγήματα, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη
- (2010)Πόλεμος και ειρήνη, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη
- (2010)Πόλεμος και ειρήνη, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη
- (2010)Πόλεμος και ειρήνη, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη
- (2009)Άννα Καριένινα, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη
- (2009)Άννα Καριένινα, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη
- (2008)Πόση γη χρειάζεται ο άνθρωπος, Μαΐστρος
- (2007)Η δύναμη του σκότους, Ροές
- (2007)Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς, Το Ποντίκι
- (2006)Άννα Καρένινα, DeAgostini Hellas
- (2006)Άννα Καρένινα, DeAgostini Hellas
- (2006)Από τι ζουν οι άνθρωποι, Μαΐστρος
- (2006)Νουβέλες και διηγήματα, Ροές
- (2006)Οι τρεις ερημίτες, Μαΐστρος
- (2006)Πόλεμος και ειρήνη, Ελευθεροτυπία
- (2006)Πόλεμος και ειρήνη, Ελευθεροτυπία
- (2006)Πόλεμος και ειρήνη, Ελευθεροτυπία
- (2006)Πόλεμος και ειρήνη, Ελευθεροτυπία
- (2005)Άννα Καρένινα, Εκδόσεις Πατάκη
- (2005)Άννα Καρένινα, Εκδόσεις Πατάκη
- (2005)Νουβέλες και διηγήματα, Ροές
- (2005)Τα διηγήματα της Σεβαστούπολης, Ροές
- (2004)Ημερολόγιο σοφίας, Printa
- (2004)Τι είναι τέχνη, Printa
- (2003)Έτσι πεθαίνει ο έρωτας, Ροές
- (2003)Τι είναι η θρησκεία και ποια είναι η ουσία της. Θρησκεία και ηθική. Ο νόμος της αγάπης και ο νόμος της βίας, Printa
- (2001)Άλμπερτ – Λουκέρνη, Ροές
- (2001)Ο μικρός Φιλιπόκ, Εκδόσεις Παπαδόπουλος
- (2001)Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Πατάκη
- (2001)Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Πατάκη
- (2001)Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Πατάκη
- (2001)Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Πατάκη
- (2000)Μια εξομολόγηση, Printa
- (2000)Ο πάτερ Σέργιος, Σύγχρονη Πέννα
- (2000)Οι Κοζάκοι, DeAgostini Hellas
- (1999)Γιατί οι άνθρωποι κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών, Εκδόσεις Καστανιώτη
- (1999)Το Ευαγγέλιο, Κυβέλη
- (1998)Κάτια, Printa
- (1995)Παιδικά χρόνια – εφηβικά χρόνια, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
- (1994)Άννα Καρένινα, Εκδόσεις Καστανιώτη
- (1993)Άννα Καρένινα, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
- (1993)Άννα Καρένινα, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
- (1993)Ιστορία ενός αλόγου, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
- (1993)Οικογενειακή ευτυχία, Εκδόσεις Γκοβόστη
- (1993)Χατζή-Μουράτ, Εκδόσεις Γκοβόστη
- (1992)Πόλεμος και ειρήνη, Ερμιόνη
- (1991)Η σονάτα του Κρόιτσερ. Χατζή Μουράτ, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
- (1990)Ανάσταση, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
- (1990)Άννα Καριένινα, Εκδόσεις Γκοβόστη
- (1990)Άννα Καριένινα, Εκδόσεις Γκοβόστη
- (1990)Άννα Καριένινα, Εκδόσεις Γκοβόστη
- (1990)Άννα Καριένινα, Εκδόσεις Γκοβόστη
- (1990)Η δύναμη του σκοταδιού, Δωδώνη
- (1990)Πόλεμος και ειρήνη, Κάκτος
- (1990)Πόλεμος και ειρήνη, Κάκτος
- (1990)Πόλεμος και ειρήνη, Κάκτος
- (1990)Το ζωντανό πτώμα ή η εξιλέωση, Δωδώνη
- (1989)Ο διάβολος. Πολικούσκα. Πάτερ Σέργιος. Οικογενειακή ευτυχία. Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
- (1987)Ιστορίες, Εκδόσεις Καστανιώτη
- Άννα Καρένινα, Δαμιανός
- Η ανάσταση, Δαμιανός
- Η θρησκεία μου, Δαμιανός
- Πάτερ Σέργιος. Σατανάς, Δαμιανός
- Πόλεμος και ειρήνη, Δαμιανός
- Πόλεμος και ειρήνη, Δαμιανός
- Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Γκοβόστη
- Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Γκοβόστη
- Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Γκοβόστη
- Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Γκοβόστη
- Σονάτα Κρόιτσερ, Εκδόσεις Γκοβόστη
- Φιοντόρ Κουζμίτς, Ηριδανός
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα
- (2017)Αβίαστη δράση, Ροές
- (2017)Περί χρήματος, Κοβάλτιο
- (2014)Γράμμα στον άνθρωπο, Αρχέτυπο
- (2013)Μανούλα, Εκδόσεις Πατάκη
- (2010)Ανάμεσα σε ερωτιδείς και αγγέλους, Απόπειρα
- (1997)Ψυχούλα, Το Ροδακιό