Ο σημαντικός, και εν πολλοίς άγνωστος, αρχαιολογικός θησαυρός της γης των Αιτωλών και των Ακαρνάνων που ζούσαν με φυσικό σύνορο τον ποταμό-θεό Αχελώο τον οποίο λάτρευαν και οι δύο λαοί, 1.200 ευρήματα, δηλαδή, από ολόκληρη την περιοχή, τα οποία χρονολογούνται από τα προϊστορικά χρόνια έως την ύστερη αρχαιότητα, βρήκαν τον κατάλληλο τόπο της έκθεσής τους, το «Ξενοκράτειον - Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου» που ανοίγει τις επόμενες ημέρες.

Σ’ αυτό είναι αφιερωμένος ο επετειακός τόμος, ο 20ός της σειράς «ο Κύκλος των Μουσείων», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ολκός. Εκδόθηκε από τη Lamda Development συνεχίζοντας την παράδοση του Ιδρύματος Λάτση που επί σειρά ετών παρουσιάζει σε άρτιες εκδόσεις με επιστημονικό ενδιαφέρον διάσημα αλλά και λιγότερα γνωστά μουσεία της χώρας.

Αυτή ωστόσο είναι η πρώτη φορά που ο τόμος αφιερώνεται σε ένα νεοσύστατο μουσείο, το οποίο ακόμα δεν έχει ξεκινήσει τη λειτουργία του. Ανοίγει το Σάββατο 18 Δεκεμβρίου, όπως είπε η αρχαιολόγος και διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος Ολυμπία Βικάτου, η οποία υπογράφει την έκδοση. Το ανακαινισμένο διώροφο κτίριο του Ξενοκρατείου Παρθεναγωγείου, τοπόσημο της ευρύτερης περιοχής, για πολλά χρόνια λειτούργησε και ως σχολείο. Χτίστηκε το 1885 από τους ευεργέτες αδελφούς Ξενοκράτη και είναι κηρυγμένο νεότερο μνημείο της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Το κτίριο παραχωρήθηκε από τον Δήμο Ι. Π. Μεσολογγίου στο υπουργείο Πολιτισμού το 2011 με σκοπό να στεγαστεί το Αρχαιολογικό Μουσείο, καθώς ο πλούτος του αρχαιολογικού υλικού αυξήθηκε σημαντικά, κυρίως από τις ανασκαφές των μεγάλων έργων όπως της Ιόνιας Οδού, καθιστώντας αναγκαία τη δημιουργία του. Η μετατροπή του σε σύγχρονο μουσείο (με χρηματοδότηση από την Ολοκληρωμένη Χωρική Ανάπτυξη Μεσολογγίου-Αιτωλικού και προϋπολογισμό 2.257.000 ευρώ) έγινε απρόσκοπτα όλα αυτά τα χρόνια από τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού με στόχο να ανοίξει το 2021 με αφορμή την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.

Ο αφιερωματικός τόμος, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και αναλυτικά κείμενα, παρουσιάστηκε χθες στο αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης επιτρέποντας να ξετυλιχτεί μέσα από τις σελίδες του το συναρπαστικό ταξίδι στη χώρα των λιμνών και των ποταμών.

«Θεοί και ήρωες, Κοινά και Συμπολιτείες, βυζαντινά κάστρα και εκκλησίες, ιστορικές ναυμαχίες, ποιητές, φιλέλληνες και η εποποιία της ηρωικής Εξόδου των Ελεύθερων Πολιορκημένων συνθέτουν στο διάβα των αιώνων το ποικιλόμορφο μωσαϊκό του πολιτιστικού αποθέματος της Αιτωλίας και της Ακαρνανίας, άρρηκτα συνδεδεμένο με το απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς τοπίο. Ερειπωμένες πόλεις και ακροπόλεις, ιερά και θέατρα, κατάλοιπα του κόσμου των νεκρών, αρχαία κείμενα και πλήθος επιγραφών αποτελούν εύγλωττες και αψευδείς μαρτυρίες του ένδοξου παρελθόντος. Οι μεγάλες ανασκαφές της τελευταίας δεκαετίας, με αφορμή την κατασκευή της Ιόνιας, της Παραϊόνιας και της Αμβρακίας Οδού, άλλαξαν ουσιαστικά τον αρχαιολογικό χάρτη, φέρνοντας στο φως άγνωστες πόλεις, μνημεία και χιλιάδες ευρήματα που διαφωτίζουν όλες τις πτυχές του ιδιωτικού και του δημόσιου βίου του “μεγάθυμου έθνους” των Αιτωλών, των Ακαρνάνων και των συγγενών τους φύλων» είπε μεταξύ άλλων η Ολυμπία Βικάτου, η οποία έθεσε ως προσωπικό όραμα τη μετατροπή του Ξενοκράτειου Μέγαρου σε Αρχαιολογικό Μουσείο από τη στιγμή που ανέλαβε τη διεύθυνση της Εφορείας Αρχαιοτήτων το 2010.

Η έκδοση χωρίζεται σε τρία μεγάλα κεφάλαια. Στο εισαγωγικό αναφέρονται η ιστορία του Ξενοκρατείου, των άλλων μουσείων του νομού, η ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος, τα ταξίδια των περιηγητών και το ιστορικό της αρχαιολογικής έρευνας. Το δεύτερο κεφάλαιο αφορά τους προϊστορικούς χρόνους, από την εμφάνιση των Νεάντερταλ και την κατοίκηση στα σπήλαια έως τις πρώτες οργανωμένες κοινωνίες και την εποχή των ηρώων. Στο τρίτο, των ιστορικών χρόνων, ξεδιπλώνεται η μακραίωνη Ιστορία Αιτωλών και Ακαρνάνων.

Πορφυρά υφάσματα, περίτεχνα σκεύη και κοσμήματα, καθημερινά αγγεία, ειδώλια, σκύφοι με διακοσμήσεις, κομψά σκεύη με λαβές χαρακτηριστικά της κεραμικής της Δυτικής Ελλάδας, όπλα, εργαλεία καθημερινής χρήσης, μαρμάρινα γλυπτά, επιγραφές φωτίζουν την ιστορία, τον πολιτισμό και την καθημερινή ζωή της περιοχής. Από τις ανασκαφές της Ιονίας Οδού αναδύθηκαν πόλεις, ιερά, αγροικίες, νεκροταφεία, εργαστηριακές εγκαταστάσεις που παρέχουν πλήρη εικόνα.

«...Η ίδρυση και η απόδοση του Ξενοκρατείου Αρχαιολογικού Μουσείου στην επέτειο της διακοσιετηρίδας αποτελεί ελάχιστο φόρο τιμής και ευχαριστήριο εκ μέρους της ελληνικής Πολιτείας προς την Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου, που κατέστη συνώνυμο της προσφοράς και της θυσίας στον αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία», είπε μεταξύ άλλων στο μαγνητοσκοπημένο μήνυμά της η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Για την έκδοση μίλησαν χθες ο διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης, καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης, ο οποίος σημείωσε: «... Η χώρα των Αιτωλών και των Ακαρνάνων είναι μια χώρα λιμνών και ποταμών που έχει δώσει ως “έγκυος” τα δικά της παιδιά, αυτά που έγιναν με τα μεγάλα δημόσια έργα, όπως η Ιόνια Οδός, και για τα οποία οι συνάδελφοι αρχαιολόγοι και η κ. Βικάτου έχουν δώσει τον καλύτερο τους εαυτό».

Ο αντιπρόεδρος της Lamda Development, Βαγγέλης Χρόνης, ανέφερε ότι η έκδοση, που συμπίπτει με τα εγκαίνια του νεοσύστατου μουσείου, υπήρξε «συνειδητή επιλογή της Lamda Development ως συμβολή στον εθνικό εορτασμό των 200 χρόνων της Ελληνικής Επανάστασης και ως φόρος τιμής στην Ιστορία της Ιεράς Πόλης στον αγώνα στο Μεσολόγγι».

Από την πλευρά της η Ειρήνη Λούβρου από τις εκδόσεις Ολκός χαρακτήρισε την παραγωγή του βιβλίου «ένα όμορφό ταξίδι και ταυτόχρονα μια δημιουργική πρόκληση, διαφορετική αυτή τη φορά καθότι εργαστήκαμε με το βλέμμα στο υπό ίδρυση μουσείο πριν αυτό υπάρξει».

Ο τόμος δεν πωλείται, όπως και οι άλλες εκδόσεις της σειράς, θα διανεμηθεί δωρεάν σε αρχαιολογικά τμήματα Πανεπιστημίων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σε ξένες αρχαιολογικές σχολές, ινστιτούτα, κ.ο.κ. Η έκδοση είναι διαθέσιμη για το κοινό σε ψηφιακή μορφή (σε ελληνικά και αγγλικά), στην ιστοσελίδα https://www.lamdadev.com.