Στον πολιτισμό, οποιοδήποτε πλάσμα καταφέρνει να αποδράσει από τα σύρματα καταδιώκεται για να φυλακιστεί πάλι και όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν θανατώνεται. Η φυλακή του μπορεί να γίνει βιτρίνα της υπεροχής του είδους που το έχει φυλακίσει, του πολιτισμού και τελικά της επιβολής του ισχυρότερου έναντι του αδύνατου, καθορίζοντας έτσι τις διαχωριστικές γραμμές που η εξουσία επιβάλει. Καμιά φορά ο δραπέτης οφείλει να θανατωθεί, όχι γι’ αυτό που θα πουν στις ειδήσεις, δηλαδή ότι αυτό έγινε γιατί δεν γινόταν αλλιώς και πως στην τελική ήταν για το καλό του κοινωνικού συνόλου, καθώς το πλάσμα που δραπέτευσε έθετε σε κίνδυνο την ασφάλειά του, αλλά γιατί σημειολογικά ο δραπέτης πρέπει να εξοντωθεί γιατί τόλμησε και αμφισβήτησε την τελειότητα του συστήματος ελέγχου που τον περιβάλει και δεν θα πρέπει να γίνει παράδειγμα από κανέναν. Έτσι, ο πολιτισμός, είτε με την σύλληψη είτε με την εξόντωση του δραπέτη, θα θριαμβεύσει ξανά και η ισορροπία, που απειλήθηκε, θα βρει ξανά την αρμονία της στον κόσμο της εξουσίας και του πολιτισμού.
Τι είναι πολιτισμός;
Ίσως να αναρωτιέται κάποιος, γιατί, σ’ αυτές τις καταπιεστικές λογικές της εξουσίας και του κράτους, εντάσσουμε και την έννοια του πολιτισμού. Ο πολιτισμός, ως σύμβολο της αρετής και του ωραίου, είναι ένα άθλιο κατασκεύασμα του εκάστοτε κρατικού συστήματος και της εξουσίας και ως άμεσα εξαρτώμενος δεν γίνεται να επιβιώσει δίχως τα παραπάνω. Μην πάει ο νους σας στους τζιχαντζιστές στους οποίους δεν υπήρχε τίποτα το απελευθερωτικό σε κάποια από τις πράξεις τους. Ανατίναζαν αρχαία μνημεία και παρουσιαζόταν από τα μέσα ως επίθεση στον πολιτισμό, ενώ ουσιαστικά ήταν επιθέσεις του δικού τους πολιτισμού, τον οποίο ήθελαν να εγκαθιδρύσουν με τα δικά τους μνημεία και τη δική τους εξουσία. «Ο πολιτισμός ταυτίζεται ιστορικά με τα κρατικά συστήματα και εμπερικλείει μια συγκεκριμένη κοινωνική οργάνωση, όπως τα νομικά συστήματα και οι γραφειοκρατίες. Ο πολιτισμός συνδέεται με τις πόλεις, τις κωμοπόλεις, τις πεδιάδες».[1] Ο πολιτισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος και δεν γίνεται να υπάρξει χωρίς το κράτος, τους νόμους, τις γραφειοκρατίες, την πόλη, το χωριό και την ύπαιθρο, δεν γίνεται δηλαδή να υπάρξει χωρίς εξουσία και σαφή ή ασαφή εξουσιαστική δομή. Είναι σημαντικό να ξεκαθαριστεί η έννοια του πολιτισμού μέσα μας, ως ένα εργαλείο του κράτους και της εξουσίας για να προπαγανδίζει το ωραίο και το αγαθό, μέσα στα στενά καταπιεστικά του πλαίσια. «Τι και αν το έλεγαν άλλοι, πριν από εμάς, ότι ο Πολιτισμός θα μας εξοντώσει αναρχικοί και μη. Τι και αν απέρριπταν τον πολιτισμό, αλλά ήταν μύστες σε αυτό που ονομάζουμε Κουλτούρα. Λουδήτες, αναρχικοί, ντανταϊστές και άλλοι, που αγαπούσαν την Κουλτούρα και απέρριπταν τον Πολιτισμό. Γιατί η Κουλτούρα είναι πληθυντική και μπορεί να υπάρξει και χωρίς το κράτος. Χωράει τα πάντα, ενώ ο Πολιτισμός χωράει μόνο ό,τι πρεσβεύει το Κράτος. Οι όποιες κατά καιρούς αντιφάσεις των λουδητών, των αναρχικών και των ντανταϊστών υπήρχαν μόνο και μόνο γιατί επέτρεπαν στον καθένα να έχει την Κουλτούρα του. Γιατί αυτό που ονομάζουμε Κουλτούρα δεν χρειάζεται Κράτος και επίσημους θεσμούς για να υπάρξει, μπορεί να υφίσταται και εκτός πολιτισμού. Η Κουλτούρα απορρέει από τον άνθρωπο και την δραστηριότητα του. Είναι ευρύτερη και βαθύτερη από τον Πολιτισμό».[2]Έτσι οι σωστές συνθήκες κράτησης, οι εξευγενισμένες φυλακές, η ορθή διασκέδαση, η έννοια της ελευθερίας όπως έχει οριστεί από την εξουσία, οι έννοιες της ασφάλειας και της τάξης είναι εκφάνσεις του πολιτισμού που εξυπηρετεί την καταπίεση. Οι θανατικές ποινές, οι πόλεμοι και η έννοια του εγκλήματος πολέμου είναι πολιτισμός. Το παράνομο και το νόμιμο είναι πολιτισμός. Η φύλαξη των συνόρων ακόμα και με την εξόντωση ανθρώπων που προσπαθούν να τα περάσουν, είναι πολιτισμός. Η ΕΔΕ για τον φόνο, την κακοποίηση και τον βασανισμό που διέπραξαν μπάτσοι, είναι πολιτισμός. Οι δίκες, οι αθωώσεις και οι καταδικαστικές αποφάσεις, είναι πολιτισμός. Η φυλάκιση και ο θάνατος, αν περάσεις τα όποια συρματοπλέγματα, είναι πολιτισμός. Έτσι, οι καταπιεστικές λογικές της εξουσίας και του κράτους εντάσσονται, συν τοις άλλοις, και σ’ ένα πλαίσιο όπου ο πολιτισμός εξηγεί ότι το κράτος έχει ποιοτικά και αγαθά χαρακτηριστικά, ακόμα και στις πιο σκληρές του πρακτικές. Έτσι, όλα γίνονται πολιτισμένα και στο όνομα του αγαθού, που λέει ότι πρέπει να λειτουργεί η κοινωνία και επιπλέον το κράτος και η εξουσία, φαίνεται πως ακόμα και τα «λάθη» από την μεριά τους, διορθώνονται μέσω των πολιτισμένων θεσμών (βλέπε ΕΔΕ ή δίκες για εγκλήματα πολέμου).
ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ «ΖΩΟΛΟΓΙΚΟ» ΠΑΡΚΟΒέβαια, το τι είναι πολιτισμένο και τι όχι, αλλάζει κατά καιρούς. Ο πολιτισμός επιτρέπει ζωολογικούς κήπους και βασανισμούς ζώων προς τέρψη των θεατών· ο ίδιος πολιτισμός πριν από κάποια χρόνια δημιουργούσε ζωολογικούς κήπους ανθρώπων. Οι ζωολογικοί κήποι ανθρώπων ξεκίνησαν στα τέλη του 18ου αιώνα, συνεχίστηκαν στον 20ο αιώνα «ακόμα και ως τον Απρίλιο του 1994, ένα χωριό από την Ακτή Ελεφαντοστού εκτέθηκε ως μέρος ενός αφρικάνικου σαφάρι στο Port-Saint-Pre (Plante Sauvage), κοντά στην Nantes της Γαλλίας. Στη Γερμανία, μόλις το 2005, στον ζωολογικό κήπο του Άουγκσμπουργκ υπήρχαν παρόμοια εκθέματα. Τον Αύγουστο του 2005, ο Ζωολογικός Κήπος του Λονδίνου παρουσίασε επίσης ανθρώπους που φορούσαν μόνο φύλλα συκής, και το 2007, ο ζωολογικός κήπος της Αδελαΐδας στέγαζε ανθρώπους ως εκθέματα σε πρώην κλουβιά πίθηκων με τη μέρα. Είχαν, βέβαια, τη δυνατότητα να επιστρέψουν στο σπίτι τους το βράδυ, σε αντίθεση με πολλές από τις προηγούμενες ρατσιστικές εκθέσεις».[3] Τι θα γινόταν άραγε αν αυτοί οι άνθρωποι έβγαιναν από τον χώρο που τους είχαν ως εκθέματα; Ρητορικό είναι το ερώτημα, αφού όλοι γνωρίζουμε: Ξυλοκόπημα, εγκλεισμός σε φυλακές ή ακόμα και εξόντωση. Ο ίδιος ο πολιτισμός που τους έβαλε ως εκθέματα, όχι για θαυμασμό, αλλά για να καταδείξει την κατωτερότητα αυτών των ανθρώπων και το μεγαλείο του δυτικού πολιτισμού έναντι της κουλτούρας των ιθαγενών, θα συνέχιζε να τους εξουσιάζει με τον χειρότερο τρόπο.
Απόδραση από σύνορα ή από ζωολογικό πάρκο, ίδια η κατάληξη: Θάνατος
Όπως αναφέρθηκε στην αρχή, στον πολιτισμό όποιο πλάσμα καταφέρει να αποδράσει από τα συρματοπλέγματα, καταδιώκεται για να ξαναφυλακιστεί και όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν θανατώνεται. Στις 24 και 25 Ιουνίου συνέβησαν δύο γεγονότα που επιβεβαιώνουν τα παραπάνω. Το ένα έγινε στον Αττικό ζωολογικό κήπο, στις 25 Ιουνίου, με την απόδραση και στην συνέχεια την εξόντωση ενός χιμπατζή. Ο χιμπατζής έζησε μια ζωή κλεισμένος σε κλουβί, ως εμπορικό προϊόν που θα επέδιδε κέρδη στους ζωολογικούς κήπους και όταν απέδρασε η τιμωρία ήταν ο θάνατος. Ο χιμπατζής θανατώθηκε για την ασφάλεια των ανθρώπων, όπως και τα δυο τζάγκουαρ πριν λίγα χρόνια στον ίδιο ζωολογικό κήπο. Ο πολιτισμός της βιτρίνας, του θεάματος, του βασανισμού και της αιχμαλωσίας, έδειξε την ανωτερότητά του όταν θεώρησε πως μπορεί να απειληθούν στο ελάχιστο τα μέλη του, εξοντώνοντας ένα πλάσμα που κατάφερε να αποδράσει από την εξουσία του. Η ίδια εξουσία του πολιτισμού που τον είχε φυλακισμένο για τα κέρδη, η ίδια τον σκότωσε όταν έβαλε στη ζυγαριά τα κέρδη και την χασούρα μετά την απόδρασή του. Πέραν της δικαιολογίας της προστασίας της ανθρώπινης ζωής, η μη χρησιμοποίηση αναισθητικού και η απόφαση της εξόντωσης, φανερώνει σε εμάς και κάποιες σκέψεις που μπορεί να πέρασαν από τους βασανιστές επιχειρηματίες. Ίσως, λοιπόν, ο χιμπατζής που απέδρασε, να ήθελε στο μέλλον να το ξανακάνει και να προκαλούσε προβλήματα στην φύλαξή του ή ότι μπορεί να συνέχιζε να προκαλεί προβλήματα στην κοινότητά του ή ότι η συμπάθεια του κόσμου μετά την απόδραση να ήταν τέτοια, που ο ζωολογικός κήπος να αναγκαζόταν να τον δώσει σε κάποιο καταφύγιο άγριας ζωής και επιπλέον, να άνοιγε συζητήσεις για την αναγκαιότητα ενός τέτοιου πάρκου με φυλακισμένα ζώα. Οπότε η λύση της εξόντωσης ήταν αυτή του λιγότερου κακού και έτσι το προφίλ του πάρκου έφτασε να παρουσιάζεται ότι κυρίως διαφυλάττει και σέβεται την ανθρώπινη ζωή, δίνοντας μια πολιτισμένη λύση, σκοτώνοντας δηλαδή τον χιμπατζή.
Μια μέρα μετά, στα χερσαία σύνορα Μαρόκου με Ισπανία στην Μελίγια, περίπου δύο χιλιάδες μετανάστες προσπάθησαν να περάσουν τα σύνορα και αντιμετώπισαν τα πυρά του μαροκινού και του ισπανικού στρατού, με αποτέλεσμα την εξόντωση 23 μεταναστών (άλλοι μιλούν για 27) τον τραυματισμό εκατοντάδων και το άγριο ξυλοκόπημα πολλών ακόμα. Ο αριθμός των νεκρών αναμένεται να ανέβει, καθώς δεκάδες μετανάστες βρίσκονται σε σοβαρή κατάσταση. Εκατοντάδες άνθρωποι βρίσκονταν ξαπλωμένοι ο ένας πάνω στον άλλο σε μια άμορφη μάζα, νεκροί και ζωντανοί μαζί και από πάνω ο στρατός να τους ξυλοκοπεί και να τους πετάει σαν άδεια τσουβάλια τον έναν πάνω στον άλλον. Οι εικόνες μπορεί για πολλούς να ήταν σοκαριστικές, αλλά εξίσου σοκαριστικές ήταν οι δηλώσεις του σοσιαλιστή ισπανού πρωθυπουργού Σάντσεθ, της κυβέρνησης που στηρίζουν το ΚΚ Ισπανίας και το Podemos, όπου έδωσε συγχαρητήρια στις δυνάμεις καταστολής και των δύο κρατών που απέτρεψαν, όπως είπε, «μια βίαιη επίθεση στην εδαφική μας ακεραιότητα». Η εδαφική ακεραιότητα απειλήθηκε από ανθρώπους άλλων πολιτισμών, που μέχρι πρότινος χρησιμοποιούνταν ως σκλάβοι ή εκθέματα σε ζωολογικούς κήπους ανθρώπων, ως προϊόν πολιτισμού δηλαδή, από τον πολιτισμό που τους σκότωσε. Ο ίδιος ανώτερος πολιτισμός εξόντωσε τους ανθρώπους όταν θεώρησε πως απειλείται η εδαφική του ακεραιότητα. Όπως η εξόντωση του χιμπατζή, σύμφωνα με τα επίσημα χείλη του ιδιοκτήτη του ζωολογικού πάρκου, έγινε για την ασφάλειά άλλων ανθρώπων, δηλαδή για την διαφύλαξη της σωματικής τους ακεραιότητας, έτσι, λοιπόν, για την διαφύλαξη της εθνικής κρατικής ακεραιότητας, κρίθηκε όχι μόνο αναγκαία η σφαγή, αλλά και άξια διακρατικών συγχαρητηρίων, όπως είδαμε.
Η εξουσία και το δικαίωμά της στο σώμα
Στην προκειμένη θα μπορούσαμε να πούμε πως η εξουσία ορίζει τρεις τύπους σώματος, τους οποίους επιθυμεί να συνδέσει μεταξύ τους και έτσι να δικαιολογεί τις εκάστοστε παρεμβάσεις της. Για την εξουσία τα σώματα είναι: α) το φυσικό και β) το εθνικό – κρατικό και γ) το κοινωνικό. Και τα τρία είδη σώματος, η εξουσία τα βλέπει ως ένα και τα εμπεριέχει το ένα στο άλλο. Αφού το ένα εμπεριέχεται στο άλλο, η εξουσία έχει δικαίωμα ή τουλάχιστον προσπαθεί να έχει δικαίωμα τόσο στην ατομική σωματική ακεραιότητα, όσο στην εδαφική και στην κοινωνική ακεραιότητα. Μάλιστα, μέσω του στρατού, της φύλαξης συνόρων και των πολέμων, δηλαδή της εδαφικής ακεραιότητας και του εθνικού – κρατικού σώματος, το δικαίωμα της επάνω στην ατομική σωματική ακεραιότητα είναι ολοκληρωτικό. Πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι το δικαίωμα που θέλησε να αποκτήσει το κράτος, πάνω στο φυσικό σώμα, μέσω των υποχρεωτικών και εξαναγκαστικών εμβολιασμών, των διασωληνώσεων και των υποχρεωτικών διαγνωστικών ελέγχων. Για την διαφύλαξη, δηλαδή, του κοινωνικού σώματος, απέκτησε δικαιώματα στο ατομικό σώμα και τελικά ενισχύεται σε εξουσία το εθνικό – κρατικό σώμα. Κάτω από το πέπλο της εξουσίας, τα παραπάνω συνδέονται με μόνο ενισχυμένη την ίδια την εξουσία. Μ’ αυτό τον τρόπο μπορεί η εξουσία να διαπράττει τα εγκλήματά της βρίσκοντας και προβάλλοντας πάντα ως πρόφαση την διαφύλαξη των εκάστοτε σωμάτων που γι’ αυτήν συνδέονται μεταξύ τους. Μ’ αυτό τον τρόπο ο χιμπατζής, καθώς και οι μετανάστες που πέρασαν τα σύρματα, έπρεπε να εξοντωθούν για το καλό είτε της σωματικής, είτε και της συλλογικής, είτε και της εθνικής – κρατικής ακεραιότητας. Η δικαιολογία, αυτή η λεπτή γραμμή της εξήγησης των θανατώσεων, το άλλοθι στην προκειμένη περίπτωση, είναι πολιτισμός. Η αποστολή εξετελέσθη και στις δύο περιπτώσεις, ο πολιτισμός θανάτωσε και είτε γλίτωσε στην μια περίπτωση από άλλους πολιτισμούς, είτε έσωσε τα έρημα μας κορμιά από την μανία του φοβερού χιμπατζή…
Με αυτό το σκεπτικό που αναπτύχθηκε παραπάνω, ο πολιτισμός πάντα θα είναι το άλλοθι στα εγκλήματα της εξουσίας, πάντα θα πρεσβεύει το ωραίο, το λεπτό και το αγαθό, για να εξηγήσει εγκλήματα ή μετά από λίγο να τα δικάσει. Θα είναι πάντα εκείνη η λεπτή γραμμή, το όριο, που θα μεταφέρεται κατά το δοκούν από την εξουσία. Είναι, λοιπόν, σαφές πως τα συρματοπλέγματα που μας περικλείουν, είτε ατομικά, είτε συλλογικά, είτε εδαφικά, ενισχύουν την εξουσία και όταν αυτά παραβιάζονται, με δικό μας μέλημα, τότε αποτελούν κόκκινο πανί για την εξουσία με αποτέλεσμα ακόμα και τον θάνατο.
Γι’ αυτό, ο κάθε άνθρωπος που θέλει να λέγεται ελεύθερος, θα πρέπει έστω για μια στιγμή να νιώσει εκείνα τα 20 λεπτά του χιμπατζή στο χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων και εκείνα τα λίγα λεπτά των μεταναστών λίγο πριν καταφέρουν να περάσουν τον φράχτη. Εκείνα τα λεπτά της κόψης, τα κρίσιμα τελευταία λεπτά, όπου όλα θα μπορούσαν να συμβούν. Και δεν πειράζει, ας είχαν τραγικά αποτελέσματα, ήταν, όμως, γεμάτα με την ουσία και την φλόγα της ζωής και της ελευθερίας. Να τα σκέφτεται και να θέλει την επόμενη φορά να είναι επιτυχημένα.
Ελευθερόκοκκος
[1] Σερεμετάκη Νάντια, Εισαγωγή στην Πολιτισμική Ανθρωπολογία, εκδ. Πεδίο, Αθήνα, 2017, σελ. 41.
[2] Υπέρ «Βαρβάρων και Απολίτιστων», Διαδρομή Ελευθερίας, φ. 184, Ιούλιος-Αύγουστος 2018
[3] ΟΙ ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΙ «ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΙ» ΖΩΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΗΠΟΙ – ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ- ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΚΑΝΙΒΑΛΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ, ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 150, Ιούνιος 2015.
Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.228, Ιούλιος 2022
πηγη: https://anarchypress.wordpress.com