Νόμος χωρίς νομιμοποίηση στη συνείδηση του πανεπιστημιακού κόσμου, αλλά, δυστυχώς, νόμος με τη σφραγίδα της Ελληνικής Δημοκρατίας και όλους τους τύπους. Τί γίνεται τώρα;
Οι πιο ψύχραιμοι θα μας πουν το προφανές. Υπάρχει ο θεσμικός τρόπος αναίρεσης του νόμου: η κατάργησή του με άλλον νόμο. Η αξιωματική αντιπολίτευση το υποσχέθηκε, αλλά αυτή η λύση δεν είναι άμεσα εφαρμόσιμη. Επιπλέον, υπάρχουν τα «αν». Αν χάσει τις επόμενες εκλογές η ΝΔ, αν οι εταίροι του συμμαχικού σχήματος που θα την διαδεχθεί συμφωνήσουν, αν εν τω μεταξύ δεν υποστούν ανήκεστο βλάβη τα δημόσια ΑΕΙ…
Αναπόφευκτα λοιπόν, έρχονται στο μυαλό άλλες ιδέες. Ιδέες, που σε ποικίλο βαθμό και έκταση, προϋποθέτουν «ανυπακοή» ή τέλος πάντων κάποια αντίσταση, προκειμένου να μετριαστεί η ζημιά που θα προκαλέσει η εφαρμογή του νέου νόμου. Εδώ όμως ταιριάζει ό,τι είχε πει κάποτε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής: υπάρχουν πράγματα που λέγονται και δεν γίνονται, όπως και πράγματα που γίνονται και δεν λέγονται.
Ένα πράγμα που εύκολα λέγεται και δύσκολα γίνεται είναι το «αντάρτικο» μέσω θεαματικών ενεργειών. Οι διοικήσεις των ΑΕΙ εντέλλονται να εφαρμόσουν αμέσως τον νέο νόμο, προκηρύσσοντας εκλογές για τα Συμβούλια Διοίκησης και εκδίδοντας όλες τις αποφάσεις που απαιτούνται. Αν κάποιοι από τους σημερινούς πρυτάνεις αποφασίσουν να παραιτηθούν για να δηλώσουν την αντίθεσή τους, ουδέν πρόβλημα: όποιος παραιτηθεί αντικαθίσταται αυτομάτως από άλλο μέλος του πρυτανικού συμβουλίου. Αν, πάλι, όλα τα μέλη του πρυτανικού συμβουλίου παραιτηθούν επίσης, τη διοίκηση του Ιδρύματος αναλαμβάνει το αρχαιότερο (σε θητεία) μέλος του καθηγητικού προσωπικού στο συγκεκριμένο Πανεπιστήμιο. Και η διαδικασία συνεχίζεται χωρίς διακοπή.
Βεβαίως, όλο αυτό θα είχε τις επιδράσεις του και τις συνδηλώσεις του. Η μαζική παραίτηση πανεπιστημιακών διοικήσεων, τουλάχιστον στα 17 Ιδρύματα που διεφώνησαν με το νομοσχέδιο, θα ήταν μια πράξη υψηλής συμβολικής αξίας, που θα εμψύχωνε την κοινότητα και θα αναβάθμιζε το status της συνόδου των πρυτάνεων. Όμως, για να μην έχουμε αυταπάτες, κάτι τέτοιο δεν θα εμπόδιζε πρακτικά την υλοποίηση του νόμου.
Ένα άλλο είδος αντίδρασης που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς είναι το «σαμποτάζ», με καθυστερήσεις διαδικαστικά προσκόμματα, σκόπιμα λάθη και τα παρόμοια καθώς πάει να υλοποιηθεί ο νόμος. Αλλά αυτή την τακτική μόνο οι επιπόλαιοι θα την υιοθετούσαν: πρώτον, δεν αρμόζει σε θεσμικά όργανα και διοικήσεις ΑΕΙ να κρύβονται πίσω από το δάχτυλό τους· δεύτερον, κάτι τέτοιο θα μπορούσε να εμπλέξει τις διοικήσεις και τα όργανα σε δικαστικές περιπέτειες, δημιουργώντας χάος και παραλύοντας τα ΑΕΙ.
Εκ των πραγμάτων λοιπόν ερχόμαστε στην ουσία της όποιας ανυπακοής: ο νόμος Κεραμέως, για να παραφράσω τον Μπρεχτ, μπορεί να έχει ένα «ατσάλινο» θεσμικό περίβλημα, αλλά η υλοποίησή του εξαρτάται από ανθρώπους με σάρκα και οστά. Κάποιοι πρέπει να καταθέσουν υποψηφιότητες για μέλη των Συμβουλίων Διοίκησης, για πρυτάνεις, για κοσμήτορες. Κάποιοι άλλοι πρέπει να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν τα τριετή προγράμματα εφαρμοσμένων επιστημών, τα ξενόγλωσσα προγράμματα προπτυχιακών σπουδών με δίδακτρα, τα μεταπτυχιακά επί πληρωμή. Κάποιοι πρέπει να στελεχώσουν τις επιτροπές, τους ΕΛΚΕ, τα πειθαρχικά όργανα. Όλα αυτά δεν γίνονται από μόνα τους, ούτε παρά τη θέληση των μελών της κοινότητας.
Ιδού λοιπόν η Ρόδος, ιδού και το πήδημα: αν η πλειοψηφία των καθηγητών, του επιστημονικού προσωπικού, των διοικητικών υπαλλήλων, των φοιτητών, δεν σπεύσει να βοηθήσει, ο νόμος θα σέρνεται και θα απονομιμοποιείται μέρα με την ημέρα, χωρίς κανένα «σαμποτάζ». Αν όμως η κοινότητα συμπεριφερθεί με ηττοπάθεια, αν αρχίσει να τσιμπάει στο δόλωμα των πρόσθετων αμοιβών και των προνομίων ή αν εναποθέσει όλες τις ελπίδες της σε κάποια μελλοντική ανατροπή του πολιτικού σκηνικού, τα πράγματα θα είναι πολύ διαφορετικά. Αλλαγή της κυβέρνησης μπορεί πράγματι να προκύψει, αλλά, μέχρι να ακυρωθεί ο νόμος Κεραμέως από νέο νόμο, τα στραβά θα έχουν εμπεδωθεί.
Πόσο πιθανό είναι να σταθεί η πανεπιστημιακή κοινότητα στο ύψος των περιστάσεων και να «παραλύσει» τον νόμο Κεραμέως; Κατά τη γνώμη μου, κάτι τέτοιο είναι πολύ πιθανό, αν δεν βραχυκυκλωθούν τα πράγματα από αμφιθυμίες και εσωτερικές διενέξεις και αν δεν επιλεγούν «λύσεις», που μπορεί να κάνουν κρότο στο επικοινωνιακό επίπεδο, αλλά δεν συνιστούν μια στρατηγική ανάσχεσης της νεοφιλελεύθερης επίθεσης στο δημόσιο Πανεπιστήμιο.
Αντίπαλος της ακαδημαϊκής κοινότητας σε αυτή τη φάση είναι η κυβερνητική πολιτική, αλλά υπάρχουν και διάφορα εσωτερικά θέματα προς επίλυση. Βλέπετε, η συζήτηση για το νομοσχέδιο στη Βουλή παρήγαγε νέα θεωρία. Παραδείγματος χάριν, από ό,τι κατάλαβα το ΚΚΕ ενίσταται στην έννοια «δημόσιο αγαθό», γιατί μέσα στο «δημόσιο» υπάρχει και η αστική τάξη! Αρκετοί δε βουλευτές της αντιπολίτευσης φαίνεται να πιστεύουν ότι το μόνο μέσον προστασίας των χαμηλόβαθμων απέναντι στην αυθαιρεσία και τον ηγεμονισμό των υψηλόβαθμων στο Πανεπιστήμιο είναι η μονιμότητα.
Αυτές και παρόμοιες εκτιμήσεις που ακούστηκαν πρόσφατα δημιουργούν μια ψευδή εικόνα. Εύχομαι να μην παραπλανηθούμε από κάτι τέτοια καθώς θ’ αντιπαλεύουμε τον νόμο Κεραμέως το επόμενο διάστημα. Γιατί οι νοήμονες στο Πανεπιστήμιο γνωρίζουμε ήδη τα στραβά: ότι υπάρχουν φερέφωνα τόσο στο επίπεδο των μονίμων καθηγητών όσο και των μονίμων υπαλλήλων· ότι δεν γίνονται όλοι άμα τη μονιμοποιήσει τους ανεξάρτητοι· και ότι δεν έχουν δια μαγείας εξαφανιστεί όλοι εκείνοι που, άσχετα από τη βαθμίδα και το πόστο που έχουν, ήταν, είναι και θα είναι δεμένοι στο άρμα των μεγαλόσχημων πατρώνων τους, γιατί επιδιώκουν εξουσία και διασυνδέσεις.
Ο νέος νόμος βάζει μπροστά στην πανεπιστημιακή κοινότητα έναν μεγάλο καθρέφτη. Και, πέρα από αυτό, θα λειτουργήσει θέλουμε δεν θέλουμε ως λυδία λίθος για τις συνειδήσεις. Τα μεγάλα λόγια δεν αρκούν πια, γιατί η στρατηγική της πραγματικής αντίστασης και της ανυπακοής είναι πιο δύσκολη από ό,τι φαίνεται εκ του μακρόθεν. Δεν αναιρείται ο νόμος με αναλύσεις εκ του προχείρου, αντιπολιτευτικές κορώνες, τελετουργικά και χάπενινκς του ενός ή του άλλου είδους. Μόνο η προσήλωση στο αυθεντικά ακαδημαϊκό, το πνευματικά ευγενές, το ανιδιοτελές, το αληθινό, εκείνο που έχει ανάγκη η κοινωνία και ο τόπος, θα μπορούσε να σώσει την κατάσταση. Όλα τα άλλα είναι απλώς θόρυβος.
πηγη: https://left.gr