Από τον περασμένο Ιανουάριο είχε ενημερώσει την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ), τη δημόσια επιχείρηση που εποπτεύει τις άδειες έρευνας στην Ελλάδα, η κοινοπραξία TotalEnergies - ExxonMobil - ΕΛΠΕ ότι δεν επρόκειτο να κάνει σεισμικές έρευνες για κοιτάσματα στην Κρήτη μέχρι τον Οκτώβριο, όταν και λήγει η σχετική προθεσμία βάσει της σύμβασης παραχώρησης. Οπότε προκύπτει το ερώτημα γιατί η κυβέρνηση έσπευσε να καλλιεργήσει προσδοκίες -και γιατί ο πρωθυπουργός ρίσκαρε να εκτεθεί προσωπικά- ότι τα όνειρα παραγωγής αερίου και πετρελαίου στην Ελλάδα έχουν μια δεύτερη ευκαιρία ενσάρκωσης.
Η επίσημη ανακοίνωση της TotalEnergies, τη Μεγάλη Πέμπτη, ότι αποχωρεί από τις έρευνες στα δύο θαλάσσια οικόπεδα νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, όπου είχε το 40% της άδειας, με το άλλο 40% να ανήκει στην αμερικανική ExxonMobil και το 20% στα ΕΛΠΕ, επέφερε πλήγμα στην αξιοπιστία των κυβερνητικών ανακοινώσεων. Πλήγμα που αναμένεται να ακολουθηθεί και από δεύτερο, με ανάλογη επίσημη ανακοίνωση της Exxon. Τυπικά ένας από τους λόγους που «πάγωσε» το ενδιαφέρον της γαλλικής και της αμερικανικής πολυεθνικής σχετίζεται με τα νομικά εμπόδια στις σεισμικές έρευνες στις δύο περιοχές, καθώς εκκρεμεί απόφαση του ΣτΕ επί προσφυγής οικολογικών οργανώσεων (εκδικάστηκε τον περασμένο Φεβρουάριο). Ωστόσο η ερμηνεία αυτή δεν είναι πειστική. Πριν από την Total είχε προηγηθεί η αποχώρηση τα ισπανικής Repsol από τα χερσαία οικόπεδα της Αιτωλοακαρνανίας και των Ιωαννίνων, όπως και της ιταλικής Edison από τις συμβάσεις παραχώρησης του Πατραϊκού και της Δυτικής Κέρκυρας.
Μάλιστα η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, ακριβώς πριν από έναν χρόνο, ότι «η Ελλάδα δεν σκοπεύει να γίνει παραγωγός αερίου και πετρελαίου στο άμεσο μέλλον», παρά των εκ των υστέρων «στρογγυλέματά» της είχε ερμηνευτεί ως «ρεαλιστικός συντονισμός» της κυβέρνησης Μητσοτάκη με την αλλαγή στρατηγικής των ίδιων των πολυεθνικών των υδρογονανθράκων, που προχωρούσαν σε σταδιακή αποεπένδυση από τις εξορύξεις και στρέφονταν στην πράσινη ενέργεια. Στον αντίποδα η τοποθέτηση του διευθύνοντος συμβούλου της ΕΔΕΥ, Αριστοφάνη Στεφάτου, μέσω και της «Εφ.Συν.» (με άρθρο του στις 29/4/2021 και συνέντευξη στις 4/5/2021), ότι «το αέριο είναι κρίσιμη εθνική προτεραιότητα και αποτελεί γέφυρα προς τον νέο ενεργειακό κόσμο»), ακουγόταν τότε σχεδόν περιθωριακή και ξένη προς τις κυβερνητικές προτεραιότητες.
Προφανώς λοιπόν η κυβέρνηση δεν δικαιούται να υποκρίνεται αιφνιδιασμό για το πλήγμα της TotalEnergies. Η γαλλική πολυεθνική επικεντρώνει η δράση της στην Ελλάδα στις ανανεώσιμες πηγές, το ίδιο κάνει άλλωστε και στην Ιρλανδία, στη Βραζιλία ή στην Ινδία, αλλά την ίδια στιγμή επεκτείνει τις επενδύσεις στο αμερικανικό υγροποιημένο αέριο και στις εξορύξεις σε άλλες περιοχές με πιο αξιόλογα κοιτάσματα. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η σπασμωδική επιχείρηση ευρωπαϊκής απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο επιτάχυνε την απεμπλοκή της ExxonMobil, της Shell, της BP κ.ά. από τις ρωσικές επενδύσεις τους, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα σπεύσουν να καλύψουν τα επενδυτικά κενά τους στην Ελλάδα. Αλλωστε το ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα της ΕΔΕΥ για την ταχύτητα απόδοσης των πιθανών ελληνικών κοιτασμάτων δεν θεωρείται και τόσο ελκυστικό για τις πολυεθνικές: αν υποθέσουμε ότι οι σεισμικές έρευνες μέχρι το 2023 θα δώσουν ενθαρρυντικές ενδείξεις για το σε ποια ελληνικά οικόπεδα υπάρχουν τα 600 δισ. κυβικά μέτρα αερίου που πιθανολογείται ότι κρύβονται κάτω από τον βυθό και στο υπέδαφος, η παραγωγή του πρώτου κυβικού μέτρου δεν αναμένεται πριν από το 2028 βάσει της πιο αισιόδοξης εκδοχής.
Ποιος θα βάλει το χρήμα;
Το μεγαλύτερο ερώτημα όμως δεν είναι ο χρόνος, αλλά το χρήμα. Δηλαδή το ποιος θα χρηματοδοτήσει για τα επόμενα 6-7 χρόνια όχι μόνο τις έρευνες, αλλά και αυτές καθαυτές τις γεωτρήσεις για την εξόρυξη των πιθανών κοιτασμάτων αερίου. Ακόμη και το ενθουσιώδες με τις έρευνες υδρογονανθράκων Ινστιτούτο Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ), που την περασμένη εβδομάδα ανέβασε πολύ ψηλά τον πήχη των προσδοκιών αφενός για τις ποσότητες αφετέρου για τις πιθανότητες των κοιτασμάτων στην Κρήτη, δεν έκρυψε ότι χρειάζονται επενδύσεις πολλών δισ. ευρώ για να γίνει η Ελλάδα παραγωγός και εξαγωγέας αερίου. Το διακύβευμα είναι ένας πιθανός τζίρος μέχρι 250 δισ. ευρώ σε βάθος χρόνου, αλλά προϋποθέτει σταδιακά επενδύσεις άνω των 10 δισ. ευρώ. Ποιος θα βάλει αυτά τα χρήματα; Προς το παρόν έχουμε ένα ρητό «όχι» από την Total κι ένα σχεδόν βέβαιο από την ExxonMobil.
Τα ΕΛΠΕ έχουν, διά του επικεφαλής τους Ανδρέα Σιάμισιη, διαμηνύσει ότι θα αναζητήσουν άλλους εταίρους στις έρευνες στα οικόπεδα και στα μερίδια που μένουν «ορφανά» μετά τις αποχωρήσεις των πολυεθνικών, ενώ η δεύτερη εταιρεία που παραμένει στο πεδίο, η Energean, παρούσα κι αυτή διά του διευθύνοντος συμβούλου της Μαθιού Ρήγα στην «πανηγυρική» επανεκκίνηση της ελληνικής οδύσσειας των υδρογονανθράκων στη σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό στις 15/4, προανήγγειλε ερευνητική γεώτρηση στα Ιωάννινα και σεισμικές έρευνες στο Μπλοκ 2, βορειοδυτικά της Κέρκυρας.
Παρότι η Energean έχει πάρει ήδη μερίδια που έχουν εγκαταλείψει η Repson και η Total σε αδειοδοτημένα οικόπεδα στη Δυτική Ελλάδα, δεν είναι σαφές αν προτίθεται να κάνει το ίδιο στην Κρήτη και σε άλλες «ορφανές» περιοχές. Αλλωστε στην παρούσα φάση το μεγάλο βάρος της δραστηριότητάς της πέφτει στις γεωτρήσεις στη θάλασσα του Ισραήλ. Συμπληρωματικά προς αυτό σε πρόσφατη τριμερή συνάντηση των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας - Ισραήλ - Κύπρου επανέφερε την πρόταση για σταθμό υγροποιημένου αερίου στην Κύπρο, στην οποία θα μεταφέρονται υπερβάλλουσες ποσότητες από τα ισραηλινά κοιτάσματα. Αυτό προβάλλεται και ως μέρος των εναλλακτικών για τον EastMed, τον αγωγό που θα μεταφέρει ισραηλινό αέριο στην Ευρώπη μέσω Κύπρου και Ελλάδας, για τον οποίο υποχώρησε ελαφρώς η αδιάλλακτη αμερικανική αντίθεση μετά τη δημόσια δυσφορία της ισραηλινής πλευράς.
Επομένως επειδή η προθυμία και διαθεσιμότητα των δύο ελληνικών ομίλων (ΕΛΠΕ-Λάτση και Energean) έχει οικονομικά, προφανώς και γεωπολιτικά όρια, ενώ το πιθανό ενδιαφέρον των ξένων ομίλων παραμένει άγνωστο, αναρωτιέται κανείς αν η κυβέρνηση έχει πρόθεση να ρισκάρει τη δημόσια χρηματοδότηση των ερευνών ή η επαναφορά της συζήτησης στο προσκήνιο εξαντλείται στον επικοινωνιακό θόρυβο που θέλει να κάνει η κυβέρνηση για όλα τα ζητήματα.
πηγη: https://www.efsyn.gr