Σοβαρές ελλείψεις και αδυναμίες στην εφαρμογή του Προγράμματος για το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (ΕΕΕ), το πρώην Κοινωνικό Επίδομα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ) που προώθησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ σε ολοκληρωμένη μορφή από το 2017, διαπιστώνει έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Η έκθεση ελέγχου για τη χρονική περίοδο 2018-2019 που πραγματοποίησε το ανώτατο δικαστήριο το 2021 αποκτά ιδιαίτερη σημασία τις μέρες των εορτών, καθώς περισσεύουν τα σχόλια και οι υποσχέσεις για τη φροντίδα των αστέγων. Οι δηλώσεις υπουργών και υφυπουργών για τη φτώχεια άφθονες, ενώ φιλανθρωπικά γκαλά και επισκέψεις κυβερνητικών και αυτοδιοικητικών σε ιδρύματα γεμίζουν αρκετό από τον τηλεοπτικό χρόνο της δημόσιας τηλεόρασης.

Σύμφωνα με τα πορίσματα του ελέγχου προκύπτουν τα εξής προβλήματα:

⒈ Την ώρα που η κάλυψη από τις διαφημιστικές εταιρείες με τις οποίες συνεργάζεται το υπουργείο Εργασίας έχει σπάσει κάθε προηγούμενο ρεκόρ για τις επιμέρους εκδηλώσεις και παρουσίες του υπουργού και των υφυπουργών, η έλλειψη στρατηγικής ενημέρωσης/δημοσιότητας δεν διασφαλίζει ότι λαμβάνουν το ΕΕΕ όσοι πραγματικά έχουν ανάγκη την ένταξη σε αυτό για να προστατευτούν από την ακραία φτώχεια. Αν και το ΕΕΕ απευθύνεται κυρίως σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (άστεγοι, Ρομά, αλλοδαποί, μονογονεϊκές οικογένειες, άνεργοι που βρίσκονται σε κατάσταση ακραίας φτώχειας), οι πρακτικές δημοσιοποίησης του προγράμματος δεν είναι κατάλληλες για την ενημέρωση αυτών των ομάδων του πληθυσμού.

Επίσης από την επισκόπηση της ιστοσελίδας του υπουργείου διαπιστώθηκε ότι οι μέθοδοι δημοσιότητας του φορέα δεν λαμβάνουν υπόψη τυχόν διαφορές στη γλώσσα, ενώ δεν προκύπτει πως σχεδιάζεται η προσέγγιση άλλων κατηγοριών εν δυνάμει δικαιούχων (αναλφάβητοι, άτομα με ειδικές ανάγκες). Η ανάγκη καλύτερης επικοινωνίας με τους εν δυνάμει δικαιούχους του Προγράμματος καταδεικνύεται και σε έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας (Ιανουάριος 2019), στην οποία αποτυπώνεται ότι ποσοστό 40% όσων υποβάλλουν τελικά αίτηση για το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα πλήρωσαν κάποιον τρίτο (κυρίως λογιστές) για να υποβάλει την αίτηση γι’ αυτούς.

⒉ Το Ελεγκτικό Συνέδριο υπογραμμίζει ότι τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο δεν προβλέπεται η τήρηση ενιαίου ηλεκτρονικού αρχείου ανά νοικοκυριό, το οποίο να προσφέρει αναλυτική και διαχρονική εικόνα για τον κάθε ωφελούμενο, με στοιχεία από την πρώτη επαφή και τη λήψη του πρώτου ιστορικού μέχρι την αναλυτική παρουσίαση των εισοδημάτων καθώς και των υπηρεσιών και παροχών που έχει λάβει μέσα από την ένταξή του σε όλους τους πυλώνες του προγράμματος και τα αποτελέσματα της προσπάθειας επανένταξης.

Οι δε ελεγχόμενοι δήμοι στην πλειονότητά τους είχαν εικόνα μόνο για τον αριθμό των δημοτών που υπέβαλαν σχετική αίτηση στην υπηρεσία τους, αλλά όχι εικόνα του πληθυσμού-στόχου, δηλαδή των δημοτών που ενδεχομένως έχουν ανάγκη ένταξης στο πρόγραμμα.

⒊ Δεν υπάρχει επικαιροποίηση της πληροφόρησης στις ηλεκτρονικές διασταυρώσεις και διασυνδέσεις σε ένα πρόγραμμα στο οποίο εμπλέκονται 11 συναρμόδιοι φορείς!

⒋ Διαπιστώθηκαν αδυναμίες στον τρόπο επεξεργασίας των δικαιολογητικών που υποβάλλονται, ενώ το εργαλείο της κοινωνικής έρευνας χρησιμοποιήθηκε σε πολύ περιορισμένο βαθμό. Η κοινωνική έρευνα δεν είναι πολυτέλεια. Υφίστανται κριτήρια ένταξης στο πρόγραμμα, τα οποία δεν είναι δυνατόν να ελεγχθούν μέσω ηλεκτρονικών διασταυρώσεων, όπως για παράδειγμα η αστεγία, για την απόδειξη της οποίας είναι απαραίτητη η πραγματοποίηση κοινωνικής έρευνας από τον δήμο ή η προσκόμιση βεβαίωσης χρήσης υπνωτηρίων που λειτουργούν στους δήμους

⒌ Ατελής παραμένει και η διασύνδεση της παροχής του επιδόματος με συμπληρωματικές κοινωνικές υπηρεσίες (2ος πυλώνας του προγράμματος), ενώ μόλις τον Ιούνιο ξεκίνησε η σύνδεση του ΕΕΕ με την απασχόληση (3ος πυλώνας).