• Παγκόσμια Ημέρα Τέχνης
• Γιορτάζουν:  Θωμάς, Θωμαΐς, Λεωνίδας, Λεωνιδία

Σαν Σήμερα...

1876

 Σίμων Σίνας, βιεννέζος βαρόνος και μέγας ευεργέτης. Το πιο γνωστό ευεργέτημά του είναι τα χρήματα που έδωσε για την ανέγερση της Ακαδημίας Αθηνών. Σημαντική είναι, επίσης, η συμβολή του στην ανέγερση του Αστεροσκοπείου Αθηνών. (Γεν. 15/10/1810)

1896

Σίμων Σίνας
1810 – 1876

Βιεννέζος επιχειρηματίας με τίτλους ευγενείας, ελληνικής καταγωγής, που διέθεσε μεγάλο μέρος της περιουσίας του για ευεργεσίες.

O βαρώνος Σίμων Σίνας (Simon Georg freiherr von Sina zu Hodos und Kizdia, το πλήρες όνομά του στα γερμανικά) γεννήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 1810 στη Βιέννη και ήταν γιος του πάμπλουτου βορειοηπειρώτη επιχειρηματία και εθνικού ευεργέτη Γεωργίου Σίνα (1783-1856) και της ελληνοουγγαρέζας Αικατερίνης Δέρρα φον Μόροντα.

Διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα κατ’ οίκον και στη συνέχεια φοίτησε αλληλοδιαδόχως στο κλασικό γυμνάσιο της Βιέννης και στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, όπου σπούδασε φιλοσοφία, ιστορία και πολιτική οικονομία. Γνώριζε έξι γλώσσες (Ελληνική. Γερμανική, Ουγγρική, Ιταλική, Γαλλική, Αγγλική).

Διαδέχθηκε τον πατέρα του στις οικογενειακές επιχειρήσεις και σύντομα αναδείχθηκε ένας από τους σημαντικότερους οικονομικούς παράγοντες της Αυστροουγγαρίας στους τομείς της βιομηχανίας και της γεωργίας. Μετά το θάνατο του πατέρα του το 1856 ανέλαβε πρόξενος της Ελλάδας στη Βιέννη και από το 1858 πρεσβευτής της Ελλάδας στην Αυστροουγγαρία, την Πρωσία και τη Βαυαρία.

Από το 1856 άρχισε τις δωρεές του, τόσο προς τη χώρα του, όσο και την πατρίδα των προγόνων του. Προσέφερε μεγάλα ποσά στην Εμπορική Σχολή της Βιέννης, στην ελληνική κοινότητα της Βιέννης για την ανέγερση του ναού της Αγίας Τριάδας, στην Εταιρεία Φίλων της Μουσικής, στον Πύργο Αναψυχής Άλμπρεχτ κ.α.

Ο Σίνας με τη σύζυγό του Ιφιγένεια

Στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Αθήνα διέθεσε σημαντικά ποσά για το Αμαλιείο Ορφανοτροφείο, το Οφθαλμιατρείο, την αποπεράτωση του Μητροπολιτικού Ναού, την ανακαίνιση του Αστεροσκοπείου και τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία. Η μεγαλύτερη δωρεά του, όμως, ήταν η ανέγερση του Μεγάρου της Ακαδημίας, σε σχέδια του Θεόφιλου Χάνσεν και επίβλεψη του Ερνέστου Τσίλερ. Επίσης, προσέφερε μεγάλο αριθμό υποτροφιών σε νεαρά ελληνόπουλα για να σπουδάσουν στην Ευρώπη.

Ο Σίνας ήταν νυμφευμένος με την ελληνορουμάνα Ιφιγένεια Γκίκα φον Ντεσανφάλβα (1815-1884), κόρη εμπόρου γουναρικών από τα Ιωάννινα, με την οποία απέκτησε έξι τέκνα:

• Αικατερίνη και Γεώργιο, πέθαναν κατά τη γέννα.
• Αναστασία (1838-1889), σύζυγο του κόμη Βίκτορος Βίμπφεν.
• Ειρήνη (1843-1881), σύζυγο του πρίγκιπα Γεωργίου Μαυροκορδάτου.
• Ελένη (1845-1893), σύζυγο του πρίγκιπα Γρηγορίου Υψηλάντη.
• Ιφιγένεια (1846-1914), σύζυγο αρχικά του Δούκα Ντε Κάστρις και αργότερα του Υποκόμη Ντ’ Αρκούρ.

Ο Σίμων Σίνας πέθανε στη Βιέννη στις 15 Απριλίου του 1876, σε ηλικία 65 ετών, χωρίς ποτέ να επισκεφθεί την Ελλάδα. Μετά τον θάνατό του, η μεγάλη οικογένεια των μεγάλων ευεργετών έσβησε εξ αρρενογονίας και η κολοσσιαία περιουσία του εξανεμίσθηκε από τους γαμπρούς και ιδιαίτερα από τους Γρηγόριο Υψηλάντη και Δούκα Ντε Κάστρις, που καταστράφηκαν οικονομικά από τη χαρτοπαιξία.

Σχετικά...

• Το 1858 ο Σίμων Σίνας παρήγγειλε στον Γιόχαν Στράους υιό τη σύνθεση Η Πόλκα των Ελλήνων (Hellenen-Polka).
• Ένας κρατήρας στη Σελήνη φέρει το επώνυμό του (Sinas Crater).
• Ο δρόμος μεταξύ των Μεγάρων της Ακαδημίας και του Οφθαλμιατρείου στην Αθήνα φέρει το επώνυμό του (Οδός Σίνα).

1489

 Κοτσά Μιμάρ Σινάν Αγά, γνωστότερος ως Σινάν, ελληνικής καταγωγής αρχιτέκτονας, ο κορυφαίος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. (Θαν. 17/7/1588)

Μιμάρ Σινάν
1489 – 1588

Διάσημος οθωμανός αρχιτέκτονας, ελληνικής καταγωγής. Διακρίθηκε για τις καινοτομίες που επέφερε στην κοσμική και θρησκευτική αρχιτεκτονική της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και γενικότερα του μουσουλμανικού κόσμου. Γεννήθηκε ως Ιωσήφ Δογάνογλου στις 15 Απριλίου 1489 στο χωριό Άγιοι Ανάργυροι της Καππαδοκίας από ελληνορθόδοξους γονείς. Από μικρός εισήλθε στη δουλειά του πατέρα του, που ήταν λιθοξόος και ξυλουργός.

Το 1511 στρατολογήθηκε σε παιδομάζωμα από τους Τούρκους και εντάχθηκε στο σώμα των γενιτσάρων. Υπηρέτησε στο ανάκτορο του σουλτάνου Σουλεϊμάν Α', ως μαθητευόμενος οικοδόμος, όπου έλαβε το οθωμανικό όνομα Σινάν (Λόγχη). Έπειτα από μία περίοδο αυστηρής εκπαίδευσης, έγινε αξιωματικός του Μηχανικού κι έλαβε το όνομα Μιμάρ (αρχιτέκτονας).

Ο Σινάν ακολούθησε τον οθωμανικό στρατό στις εκστρατείες του σε Αίγυπτο και Περσία και διακρίθηκε στην κατασκευή γεφυρών και οχυρωματικών έργων. Έφθασε στα ανώτατα στρατιωτικά αξιώματα και χρημάτισε επικεφαλής του Πυροβολικού.

Το 1539 σχεδίασε και κατασκεύασε το πρώτο πολιτικό έργο του και για τα επόμενα 40 χρόνια θα αναδειχθεί ως ο κορυφαίος αρχιτέκτονας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με ξεχωριστή θέση στην ιστορία της αρχιτεκτονικής. Το πρώτο σημαντικό κτίριο του Σινάν υπήρξε το τέμενος Σεχζαντέ (Sehzade) στην Κωνσταντινούπολη, που ολοκληρώθηκε το 1548.

Επόμενο μεγάλο έργο του υπήρξε το Τέμενος του Σουλεϊμάν (Suleymaniye Camii) στην Κωνσταντινούπολη, που άρχισε να κατασκευάζεται το 1550 και ολοκληρώθηκε το 1557. Είναι βασισμένο στο σχέδιο της Αγίας Σοφίας, που πολύ επηρέασε τον Σινάν. Από πολλούς μελετητές θεωρείται ως το κορυφαίο έργο του και είναι το μεγαλύτερο τζαμί που χτίστηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Εκτός από τον λατρευτικό χώρο, στον οποίο δεσπόζει ένας τρούλος διαμέτρου 26 μέτρων, περιελάμβανε ένα μεγάλο συγκρότημα με κτίρια κοινωνικού χαρακτήρα. (4 μεντρεσέδες, νοσοκομείο, ιατρική σχολή, μαγειρείο, τραπεζαρίες, στάβλους, λουτρά και καταστήματα).

Ο Σινάν, όμως, θεωρούσε ως το αριστούργημά του το Τέμενος του Σελίμ (Selimiye Camii) στην Αδριανούπολη, που χτίστηκε μεταξύ 1569 και 1575. Το τζαμί αυτό αποτελεί το απαύγασμα της τέχνης του, καθώς έδωσε λύσεις επαναστατικές για την εποχή του, ως προς τη διαμόρφωση του εσωτερικού χώρου, με πρότυπο τη βυζαντινή εκκλησία. Ο τεράστιος τρούλος του στηρίζεται σε οχτώ ογκώδεις κίονες, μεταξύ των οποίων σχηματίζονται εντυπωσιακές κόγχες. Ο κεντρικός τρούλος πλαισιώνεται από τους τέσσερις μιναρέδες, τους υψηλότερους της Τουρκίας.

Στόχος του ήταν να κατασκευάσει ένα τέμενος μεγαλύτερο από την Αγία Σοφία, για να αποστομώσει, όπως αναφέρει στα απομνημονεύματα του, κάποιους χριστιανούς αρχιτέκτονες, που ισχυρίζονταν ότι κανείς μουσουλμάνος δεν μπορεί να κατασκευάσει υψηλότερο κτίριο από την Αγία Σοφία. Όταν τελείωσε το Τέμενος του Σελίμ, ο Σινάν ήταν 86 ετών και καυχήθηκε ότι κατασκεύασε το υψηλότερο κτίριο στον κόσμου. Αν μετρηθεί από τα θεμέλια του, ο Σινάν έχει δίκιο, αν όμως μετρηθεί από τη βάση του, η Αγιά Σοφιά παραμένει υψηλότερη από το Τέμενος του Σελήμ. Το μοναδικό σωζόμενο έργο του Σινάν στην Ελλάδα είναι το Κουρσούμ Τζαμί ή Τζαμί του Οσμάν Σαχ στα Τρίκαλα.

Στην πολύχρονη καριέρα του, ο αρχιτέκτονας Σινάν σχεδίασε και κατασκεύασε:

• 94 μεγάλα τεμένη
• 52 μικρά τζαμιά
• 57 σχολεία
• 41 λουτρώνες (χαμάμ)
• 35 παλάτια (σαράγια)
• 22 μαυσωλεία
• 17 δημόσια μαγειρεία και εστιατόρια (μαρέτια)
• 20 χάνια (καραβανσαράι)
• 7 ιερατικές σχολές (μεντρεσέδες)
• 8 μεγάλες γέφυρες
• 6 υδραγωγεία
• 3 νοσοκομεία

Στα τελευταία χρόνια της ζωής του έλαβε τους τίτλους Κοτσά (Μεγάλος) και Αγάς. Ο Κοτσά Μιμάρ Σινάν Αγάς πέθανε στις 17 Ιουλίου 1588 και τάφηκε στο Τέμενος του Σουλεϊμάν. Η επιστημονική κοινότητα τον τίμησε, δίνοντας τ' όνομά του σ' έναν κρατήρα του πλανήτη Ερμή.

Γεγονότα

Γεννήσεις

1452

Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ιταλός ζωγράφος, γλύπτης, επιστήμονας, εφευρέτης, οραματιστής, η προσωποποίηση δηλαδή του αναγεννησιακού ανθρώπου. (Θαν. 2/5/1519)

Λεονάρντο Ντα Βίντσι
1452 – 1519

Τα πρώτα του βήματα

Ζωγράφος, γλύπτης, εφευρέτης, αρχιτέκτονας, μηχανικός και επιστήμονας, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι (Leonardo da Vinci) αποτελεί την προσωποποίηση του Αναγεννησιακού ανθρώπου. Νόθος γιος του δικηγόρου Πιέρο ντα Βίντσι και της χωρικής Κατερίνας, γεννήθηκε στις 15 Απριλίου του 1452 στην πόλη Αντσιάνο, κοντά στο Βίντσι της Ιταλίας. Το πλήρες όνομα του ήταν «Leonardo di ser Piero da Vinci».

Ο Λεονάρντο μεγάλωσε με τον πατέρα του στην πόλη της Φλωρεντίας, όπου από πολύ μικρή ηλικία έδειξε δείγματα της ευφυΐας και του καλλιτεχνικού του ταλέντου. Σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών στάλθηκε ως μαθητευόμενος στο εργαστήριο του φλωρεντίνου ζωγράφου και αρχιτέκτονα Αντρέα ντελ Βερόκιο, στο πλάι του οποίου παρέμεινε έως το 1480.

Αυτή την περίοδο έγιναν και οι πρώτες δημιουργίες του, στις οποίες αναδεικνύεται το ταλέντο του στο σχέδιο, αλλά και η πειθαρχημένη προσοχή του στη λεπτομέρεια. Χαρακτηριστικό είναι το πρώτο σχέδιό του, που απεικονίζει ένα τοπίο απ’ την κοιλάδα του ποταμού Άρνου και ολοκληρώθηκε στις 5 Αυγούστου του 1473.

Ως ο πρώτος ανεξάρτητος πίνακας του Λεονάρντο θεωρείται από πολλούς η «Παναγία με το Γαρύφαλλο», που σήμερα βρίσκεται στην Παλαιά Πινακοθήκη του Μονάχου, αν και μάλλον τον ζωγράφισε όσο βρισκόταν ακόμα στο εργαστήριο του Βερόκιο. Σε αυτό το έργο διακρίνονται και επιδράσεις από τους φλαμανδούς ζωγράφους του παρελθόντος. Ανάλογοι πίνακες ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένοι τον 15ο αιώνα στη Φλωρεντία και προορίζονταν για ιδιωτικό προσκύνημα.

Κατά διαστήματα, ο Λεονάρντο συνέτασσε μικρούς καταλόγους των έργων του, από τους οποίους γνωρίζουμε πως στα πρώτα χρόνια της παραμονής του στη Φλωρεντία ζωγράφισε αρκετούς πίνακες με την Παναγία. Παράλληλα, όμως, πειραματίστηκε και με φανταστικά θέματα που του επέτρεπαν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό να εκφραστεί ελεύθερα. Ωστόσο, η θεματολογία αυτού του είδους δεν ήταν τόσο αποδεκτή εκείνη την εποχή.

Οι πρώτοι πίνακες του Λεονάρντο δείχνουν πως δεχόταν αρχικά μικρές παραγγελίες. Την ίδια περίοδο που ο ντα Βίντσι ξεκινούσε την πορεία του, ζωγράφοι όπως ο Μποτιτσέλι ή ο Ντομένικο Γκιρλαντάγιο (δάσκαλος του Μιχαήλ Άγγελου) βρίσκονταν στο αποκορύφωμα της καριέρας τους. Φαίνεται πως σημαντικό ρόλο στο να δεχτεί ο Λεονάρντο τις πρώτες μεγάλες παραγγελίες έργων διαδραμάτισε ο πατέρας του και ειδικά η συνεργασία του ως συμβολαιογράφος με τη Σινιορία, δηλαδή την «κυβέρνηση» της πόλης.

Ήδη από τη δεκαετία του 1470, ο ντα Βίντσι φαίνεται πως είχε καθιερωθεί ως σημαντικός ζωγράφος. Η περίοδος μέχρι το 1482 αποτελεί κατά κάποιο τρόπο την πρώτη εποχή της δημιουργίας του. Ανάμεσα στα σημαντικά έργα που του αναθέτουν είναι ένας πίνακας με θέμα την προσκύνηση των μάγων για την Αγία Τράπεζα της εκκλησίας του Σαν Ντονάτο. Αυτή η παραγγελία ίσως να αποτέλεσε το λόγο για τον οποίο εγκατέλειψε ένα προηγούμενο έργο του, τον Άγιο Ιερώνυμο. Ωστόσο, και η Προσκύνηση των Μάγων τελικά θα μείνει ημιτελής, πιθανόν λόγω της μετακόμισης του ντα Βίντσι στο Μιλάνο.

 

Τζιοβάνι Ρεάλε
1931 – 2014

Ιταλός καθηγητής της ιστορίας της φιλοσοφίας κι ένας από τους πιο γνωστούς σύγχρονους πλατωνιστές. Άφησε κληρονομιά ένα μνημειώδες φιλοσοφικό έργο για την αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή φιλοσοφία. Το κύριο επιχείρημά του είναι ότι η φιλοσοφία των αρχαίων Ελλήνων οδήγησε στη γέννηση και την εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας στη Δύση.

Ο Τζοβάνι Ρεάλε γεννήθηκε στις 15 Απριλίου 1931 στο χωριό Κάντια Λομελίνα της Παβίας. Τελείωσε το κλασικό Λύκειο του Καζάλε Μονφεράτο και σπούδασε στο Καθολικό Πανεπιστήμιο του Μιλάνου. Συνέχισε τις σπουδές του στη Γερμανία, στα Πανεπιστήμια Μαρβούργου και Μονάχου.

Μετά την επιστροφή του στην Ιταλία δίδαξε φιλοσοφία στη Μέση Εκπαίδευση και στη συνέχεια ακολούθησε πανεπιστημιακή καριέρα, πρώτα στο Πανεπιστήμιο της Πάρμα, όπου δίδαξε ηθική φιλοσοφία και ιστορία της φιλοσοφίας και κατόπιν στο Καθολικό Πανεπιστήμιο του Μιλάνου, όπου δίδαξε επί μακρόν ιστορία της αρχαίας φιλοσοφίας και ίδρυσε το Κέντρο Έρευνας Μεταφυσικής. Από το 2005 δίδασκε στη νέα Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Σαν Ραφαέλε στο Μιλάνο, όπου και εγκαινίασε το Διεθνές Κέντρο Μελέτης για τον Πλάτωνα και τις ρίζες της πλατωνικής σκέψης και του δυτικού πολιτισμού.

Συγγραφέας ενός δεκάτομου έργου για την αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή φιλοσοφία («Ιστορία της Αρχαίας και Ρωμαϊκής Φιλοσοφίας», 2004), ο Ρεάλε αφιερώθηκε στη μελέτη της προσωκρατικής φιλοσοφίας, του Σωκράτη, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Σενέκα και του Πλωτίνου. Το έργο του έχει μεταφραστεί σε 13 γλώσσες. Στα ελληνικά κυκλοφορεί το βιβλίο του «Σωκράτης: Προς ανακάλυψιν της αρχαίας σοφίας», από τις εκδόσεις της  Ακαδημίας Αθηνών.

Ο Τζιοβάνι Ρεάλε πέθανε στις 15 Οκτωβρίου 2014 στο Ρουίνο της επαρχίας Βαρέζε, σε ηλικία 83 ετών.

1935

Σταύρος Παράβας, έλληνας ηθοποιός. (Θαν. 15/9/2008)

Θάνατοι

μ.Χ.

 

Ζαν Πολ Σαρτρ
1905 – 1980

Ζαν Πολ Σαρτρ

Ο Ζαν Πολ Σαρτρ (Jean Paul Sartre) ήταν γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας. Γεννήθηκε στο Παρίσι στις 21 Ιουνίου του 1905. Σπούδασε Φιλοσοφία και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ανέπτυξε έντονη αντιστασιακή δραστηριότητα. Μετά τη λήξη του, ίδρυσε μαζί με τον Μορίς Mερλό Ποντί το περιοδικό «Σύγχρονοι Καιροί». Σύντροφος της ζωής του υπήρξε η Σιμόν ντε Μποβουάρ, αν και δεν παντρεύτηκαν ποτέ.

Επηρεασμένος από τη γερμανική φιλοσοφία του υπαρξισμού και απορρίπτοντας τον μπολσεβικισμό, ο Ζαν Πολ Σαρτρ υποστήριζε ένα νέο ουμανισμό, σ’ ένα κόσμο χωρίς την ανάγκη θεού. Τις ιδέες του κατόρθωσε να τις περάσει και μέσα από τα μυθιστορήματα και τα θεατρικά του έργα. Λόγω της αθεϊστικής στάσης του, όλα τα βιβλία του τοποθετήθηκαν από την καθολική εκκλησία στη λίστα των απαγορευμένων.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, μετά την καταστολή των εργατικών κινητοποιήσεων στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης, ο Σαρτρ θεώρησε αποτυχημένο τον αγώνα του για πολιτικό και κοινωνικό μετασχηματισμό. Όταν στις 22 Οκτωβρίου του 1964 του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, αρνήθηκε να το παραλάβει, γιατί θεώρησε ότι επιβραβεύεται η τοποθέτησή του ενάντια στα κομμουνιστικά καθεστώτα. Κάτι που -όπως υποστήριξε- θα μείωνε το γόητρο της συγγραφικής του δουλειάς.

Ο Ζαν Πολ Σαρτρ πέθανε στις 15 Απριλίου του 1980.

ΕΙΠΕ...

• Αποφθέγματα, γνωμικά, ρήσεις, αυτής της προσωπικότητας !

μ.Χ.

1865

Αβραάμ Λίνκολν, 16ος πρόεδρος των ΗΠΑ. (Γεν. 12/2/1809)

Γεώργιος Βιζυηνός, λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Γεώργιου Μιχαηλίδη, έλληνας ποιητής και πεζογράφος. (Γεν. 8/3/1849)

πηγη: www.sansimera.gr