Loading...

Κατηγορίες

Πέμπτη 22 Φεβ 2018
Σαν Σήμερα... Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου 2018
Κλίκ για μεγέθυνση
Σαν Σήμερα... Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου 2018Σαν Σήμερα... Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου 2018Σαν Σήμερα... Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου 2018Σαν Σήμερα... Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου 2018Σαν Σήμερα... Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου 2018Σαν Σήμερα... Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου 2018

 

 
Ανατολή Ήλιου: 07:04 – Δύση Ήλιου: 18:12

 

Σαν Σήμερα...

Γεγονότα

Λάκης Σάντας
1922 – 2011


Εμβληματική μορφή της Εθνικής Αντίστασης. Μαζί με τον φίλο του Μανώλη Γλέζο κατέβασαν τη χιτλερική σημαία από την Ακρόπολη τη νύχτα της 30ής Μαΐου 1941, στην πρώτη αντιστασιακή ενέργεια των υπόδουλων Ελλήνων.

Ο Απόστολος (Λάκης) Σάντας, με καταγωγή από τη Λευκάδα, γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 1922 στη Πάτρα, όπου υπηρετούσε ο πατέρας του ως δημόσιος υπάλληλος. Το 1934 η οικογένεια Σάντα εγκαθίσταται στην Αθήνα, όπου ο Λάκης Σάντας θα ολοκληρώσει τις γυμνασιακές του σπουδές το 1940. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου εγγράφεται στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποία θα αποφοιτήσει μετά την Κατοχή.

Τη νύχτα της 30ής Μαΐου 1941 κατεβάζει, μαζί με το φίλο του Μανόλη Γλέζο, τη χιτλερική σημαία από το βράχο της Ακρόπολης. Το 1942, κυνηγημένος από τους Γερμανούς, εντάσσεται στο ΕΑΜ και στη συνέχεια στην ΕΠΟΝ. Με τον ΕΛΑΣ θα πάρει μέρος σε αρκετές μάχες εναντίον των κατακτητών στην Αιτωλοακαρνανία, στη Φθιώτιδα και την Αττικοβοιωτία και θα τραυματισθεί το 1944.

Μετά την απελευθέρωση θα κυνηγηθεί για τα αριστερά του φρονήματα από το επίσημο κράτος. Το 1946 εξορίζεται στην Ικαρία και τον επόμενο χρόνο, ενώ υπηρετεί τη θητεία του στο Ναυτικό, φυλακίζεται στην Ψυττάλεια, απ’ όπου το 1948 στέλνεται στη Μακρόνησο. Αποφυλακίζεται το 1950 και διαφεύγει στην Ιταλία. Τελικά, θα εγκατασταθεί στον Καναδά, όπου θα ζητήσει πολιτικό άσυλο.

Το 1963 επέστρεψε στην Ελλάδα, με προτροπή του πατέρα του, αλλά συνελήφθη και πάλι κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Μέχρι τη συνταξιοδότησή του έκανε διάφορες δουλειές για να συμπληρώσει τα απαραίτητα ένσημα.

Τον Σεπτέμβριο του 2010 εκδόθηκε το βιβλίο του «Μια νύχτα στην Ακρόπολη: Μνήμες από μία σπουδαία εποχή» («Βιβλιόραμα»), στο οποίο εκφράζει τις σκέψεις του για εκείνη τη νύχτα που καθόρισε την υπόλοιπη ζωή του.

Πάντοτε ιδεολόγος και σεμνός, έλεγε: «Δεν κυνηγάω ποτέ τη δημοσιότητα, γιατί θεωρώ ότι έχει εξευτελιστεί το ζήτημα πάρα πολύ. Την αντίσταση δεν την κάναμε μόνο εμείς, έχουν σκοτωθεί χιλιάδες παλικάρια, γυναίκες και άνδρες».

Με την πολιτική δεν ασχολήθηκε, όπως ο φίλος του Μανώλης Γλέζος, γιατί δεν ήταν του χαρακτήρα του. «Δεν μ’αρέσει η πολιτική. Εδώ στην Ελλάδα, εγώ τους πολιτικούς τους αποκαλώ πολιτικάντηδες. Δεν θέλω να έχω καμία σχέση μαζί τους. Ειδικά μετά την υπογραφή της συνθήκης της Βάρκιζας που έλεγε πως μου αφαιρούν στην ουσία το δικαίωμα να λέω ότι αγωνίστηκα για τον ελληνικό λαό. Όταν δε διάβασα το κατάπτυστο έγγραφο που είχαν υπογράψει δικοί μας αρχηγοί του ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, που αγωνίστηκαν εναντίον των καταπατητών για ειρήνη, είπα ότι δεν είναι δυνατόν να υπέγραψαν αυτό το έγγραφο» είπε σε μία συνέντευξή του. Ξεχώριζε, πάντως, τον Μανώλη Γλέζο, για τον οποίο έλεγε ότι είναι ένας άνθρωπος και πολιτικός με αρχές και ιδεώδη.

Ο Λάκης Σάντας πέθανε στην Αθήνα στις 30 Απριλίου 2011, σε ηλικία 89 ετών.


μ.Χ.
  Ο ινδιάνος Κουαντεκίνα γνωρίζει στους βρετανούς αποίκους το ποπ-κορν.

Η ιστορία του ποπ-κορν

Δημοφιλές σνακ από καβουρντισμένους κόκκους αραβοσίτου. Προτού το ανακαλύψουν οι κινηματογραφόφιλοι ήταν ήδη γνωστή και αγαπητή συνήθεια στους κατοίκους των σπηλαίων. Το παλαιότερο εύρημα, ηλικίας 5.000 ετών, εντοπίστηκε στο Νέο Μεξικό και οι επιστήμονες το θεωρούν καθαρά αμερικανικό προϊόν.

Οι ιθαγενείς το απολάμβαναν τοποθετώντας έναν - έναν τους σπόρους αραβοσίτου πάνω από τη φλόγα με τη βοήθεια ενός κλαδιού. Με το ποπ-κορν έφτιαχναν μπύρα και σούπες, ενώ το χρησιμοποιούσαν και για την κατασκευή κοσμημάτων. Κάπως έτσι έμαθε την ύπαρξη του ο Χριστόφορος Κολόμβος.

Είναι καταγεγραμμένο ότι στις 22 Φεβρουαρίου 1630 ένας ινδιάνος ονόματι Κουαντακένα από τη φυλή των Γουαμπανοάγκ έμαθε την τέχνη του ποπ-κορν σε κάποιους βρετανούς αποίκους στο Πλίμουθ της Μασαχουσέτης. Όσοι από τους Ευρωπαίους το δοκίμασαν ενθουσιάστηκαν τόσο πολύ από τη γεύση του, που το έτρωγαν κάθε πρωί, συνοδεύοντάς το με κρέμα και ζάχαρη. Αργότερα έγινε απαραίτητο συνοδευτικό στο δείπνο της Ημέρας των Ευχαριστιών.

Το ποπ-κορν διαδόθηκε ακόμη περισσότερο τον 19ο αιώνα από τους υπαίθριους πωλητές στα πάρκα, στα πανηγύρια και τα καρναβάλια, όταν ο μέσος Αμερικανός άρχισε να έχει περισσότερο ελεύθερο χρόνο στη διάθεσή του.

Με την εξάπλωση της κινούμενης εικόνας, οι πλανόδιοι πωλητές έστησαν την πραμάτεια τους έξω από τους κινηματογράφους. Γρήγορα ήρθαν σε σύγκρουση με τους αιθουσάρχες, που δεν ήθελαν να αποσπάται η προσοχή των θεατών κατά τη διάρκεια της προβολής. Όταν, όμως, οι θεατές επέβαλαν τη θέλησή τους και συνόδευαν την προβολή της ταινίας με ποπ κορν, οι αιθουσάρχες αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση και πήραν στα χέρια τους τη διάθεση του προϊόντος, που τους απέφερε επιπλέον κέρδη.

Η γλυκιά συνήθεια άλλαξε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και το ποπ κορν απόκτησε αλμυρή γεύση, όταν η ζάχαρη ήταν είδος εν ανεπαρκεία. Στις μέρες μας, το ποπ-κορν είναι ο απαραίτητος σύντροφος της ελαφράς διασκέδασης στους πολυκινηματογράφους όλου του κόσμου. Οι Αμερικανοί κρατούν και σήμερα τα σκήπτρα στην κατανάλωση ποπ-κορν, με 65 κιλά ανά άτομο ετησίως.

Ξεσπά η λεγόμενη «Φεβρουαριανή Επανάσταση» στη Γαλλία, που θα οδηγήσει στην κατάργηση της βασιλείας και στην εγκαθίδρυση της Β' Γαλλικής Δημοκρατίας.
Ξεσπούν απεργιακές κινητοποιήσεις στη Ρωσία, που θα οδηγήσουν στη λεγόμενη Φεβρουαριανή Επανάσταση και στο τέλος της κυριαρχίας των Τσάρων, με την καθαίρεση του Νικολάου Β'.
H «Ορχήστρα των Χρωμάτων» υπό τη διεύθυνση του ιδρυτή της Μάνου Χατζιδάκι δίνει συναυλία διαμαρτυρίας κατά του Νεοναζισμού με έργα Βάιλ, Λιστ και Μπάρτοκ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Το πρόγραμμα της συναυλίας περιέχει ένα κείμενο - μανιφέστο του μεγάλου έλληνα συνθέτη κατά του νεοναζισμού, με τίτλο «Σκέψεις και παρατηρήσεις για το αναζωογονημένο φαινόμενο του νεοναζισμού».
Το ελληνικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου θεωρείται το 15ο καλύτερο του κόσμου, με δείκτη δυσκολίας 552, σύμφωνα με την αξιολόγηση της Διεθνούς Ομοσπονδίας της Ιστορίας και των Στατιστικών του Παγκοσμίου Ποδοσφαίρου (IFFHS) που κατέταξε όλα τα πρωταθλήματα του πλανήτη βάσει της αντικειμενικής δυναμικότητας του κάθε συλλόγου. Στην πρώτη θέση, με συντελεστή δυσκολίας 1352.5, βρίσκεται το Campionato.
Τραγικό δυστύχημα με λεωφορείο του ΚΤΕΛ, που πέφτει από την ύψους 15 μέτρων γέφυρα του Αλιάκμονα στα παγωμένα νερά του ποταμού, με αποτέλεσμα να χάσουν την ζωή τους 15 άτομα.

Γεννήσεις

 


μ.Χ.
Τζορτζ Ουάσινγκτον, πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ και ηγετική μορφή της αμερικανικής επανάστασης. (Θαν. 14/12/1799)
Ρόμπερτ Μπέιντεν Πάουελ, βρετανός στρατιωτικός και συγγραφέας, ο ιδρυτής του προσκοπισμού. (Θαν. 8/1/1941)

Στέφανος Μαρτζώκης
1855 – 1913

Έλληνας ποιητής, από τους τελευταίους εκπροσώπους της επτανησιακής σχολής.

Ο Στέφανος Μαρτζώκης γεννήθηκε στη Ζάκυνθο στις 22 Φεβρουαρίου 1855. Ήταν γιος του ιταλικής καταγωγής δικηγόρου και λόγιου Λουδοβίκου Ιγνάτιου Μαρτζώκη και αδερφός του, επίσης, λογοτέχνη Ανδρέα Μαρτζώκη (1849 - 1923). Έλαβε ελληνική και ιταλική μόρφωση, πρώτα στο σχολείο των Καθολικών και αργότερα σε δημόσια σχολεία της Ζακύνθου. Σημαντικό ρόλο στις καλλιτεχνικές ανησυχίες του διαδραμάτισαν τα πνευματικά ερεθίσματα που δέχτηκε από το οικογενειακό του περιβάλλον.

Εργάστηκε ως δάσκαλος ιταλικών στο γυμνάσιο του Αργοστολίου (1883-1885). Μετά την κατάργηση του μαθήματος, ο Μαρτζώκης βρέθηκε σε δυσχερή οικονομική θέση. Άτυχος στάθηκε και ο γάμος του με την Ελένη Διγενή (1882-1889), από τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά, με τα οποία εγκαταστάθηκε το 1897 στην Αθήνα.

Στην Αθήνα έζησε παραδίδοντας ιδιαίτερα μαθήματα ιταλικών και δημοσιεύοντας ποιήματα και μεταφράσεις σε εφημερίδες και περιοδικά. Για μικρό χρονικό διάστημα συναναστράφηκε τους παλαμικούς κύκλους και στη συνέχεια δημιούργησε τον δικό του φιλολογικό κύκλο, που συγκεντρωνόταν στο γνωστό τότε καφενείο «Νέον Κέντρον» στα Χαυτεία, όπου περνούσε σχεδόν όλη την ημέρα. Ανάμεσα στους θαυμαστές του, οι νεαροί τότε ποιητές Άγγελος Σικελιανός, Σωτήρης Σκίπης και Κώστας Βάρναλης.

Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε επίσημα το 1885, με την έκδοση της ιταλόφωνης ποιητικής συλλογής «Poesie», ενώ η πρώτη ελληνόφωνη συλλογή του κυκλοφόρησε το 1889 με τον τίτλο «Ballades». Σταθμός στην ποιητική του δημιουργία ήταν η συλλογή «Sonnets», που κυκλοφόρησε στο Παρίσι το 1899, με πρωτοβουλία των νεοελληνιστών καθηγητών Εμίλ Λεγκράν και Ιμπέρ Περνό του τμήματος Ανατολικών Γλωσσών του Πανεπιστημίου του Παρισιού.

Το 1906 κυκλοφόρησε η σημαντικότερη κατά την κριτική ποιητική συλλογή του, με τίτλο «Βάρβαροι Στίχοι και Νέα Ποιήματα». Το 1911 δημοσίευσε μια εκτενή μελέτη για το έργο του Σολωμού στο περιοδικό Grecia του Παρισιού. Για το σύνολο του έργου του τιμήθηκε το 1910 με το παράσημο του Αργυρού Σταυρού των Ιπποτών.

Ο Στέφανος Μαρτζώκης πέθανε από πνευμονία στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» της Αθήνας στις 21 Φεβρουαρίου 1913, σε ηλικία 58 ετών.

Η ποίηση του Στέφανου Μαρτζώκη τοποθετείται στα όρια ανάμεσα στην Επτανησιακή Σχολή και το ρομαντισμό της Α’ Αθηναϊκής Σχολής. Κυρίαρχο στοιχείο στην ποίησή του είναι ο στοχασμός και η φιλοσοφική ενατένιση της ζωής, που άλλοτε εκφράζεται με την απελπισμένη φωνή ενός Λεοπάρντι και άλλοτε με την οργισμένη κραυγή ενός Καρντούτσι, δύο ιταλών ποιητών που τον επηρέασαν βαθύτατα. Επιρροές δέχτηκε ακόμα από την ποίηση του Διονυσίου Σολωμού, του Ανδρέα Κάλβου και του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Τα «Άπαντά» του εκδόθηκαν το 1925 από τον γιο του Καίσαρα Μαρτζώκη και με πρόλογο του Μαρίνου Σιγούρου.

Γρηγόρης Αυξεντίου
1928 – 1957

Ήρωας του ελληνοκυπριακού αγώνα κατά των άγγλων δυναστών στη μεγαλόνησο.

Γεννήθηκε στο χωριό Λύση Αμμοχώστου στις 22 Φεβρουαρίου 1928. Με την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο μετέβη στην Ελλάδα για να σπουδάσει στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Μπήκε τελικά στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών και παράλληλα μελετούσε για να εγγραφεί στη Φιλοσοφική. Υπηρέτησε στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα ως Ανθυπολοχαγός πεζικού και μετά επέστρεψε στην Κύπρο, όπου εργάστηκε ως οδηγός ταξί.

Στις 20 Ιανουαρίου 1955 έγινε η πρώτη συνάντηση του Αυξεντίου με τον Γεώργιο Διγενή - Γρίβα, που ήταν αρχηγός της Ε.Ο.Κ.Α. (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών) και μπήκε στον αγώνα κατά των Άγγλων. Την άνοιξη του ιδίου χρόνου συμμετείχε στις επιθέσεις κατά της Ηλεκτρικής Εταιρείας και του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Λευκωσίας.

Πολύ γρήγορα διακρίθηκε για τις ηγετικές του ικανότητες και του δόθηκε η θέση του υπαρχηγού της Ε.Ο.Κ.Α, της μεγαλύτερης απελευθερωτικής οργάνωσης στο νησί, με κύριο στόχο την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια της σύντομης αντιστασιακής του δράσης έλαβε τα ψευδώνυμα «Ζήδρος», «Ρήγας», «Αίαντας», «Άρης», «Μάστρος» και «Ζώτος».

Οι Άγγλοι κατακτητές έκαναν πολλές προσπάθειες για να τον συλλάβουν και τον επικήρυξαν με 5.000 λίρες. Ο Αυξεντίου πάντα τους ξέφευγε και ποτέ δεν έχασε το κουράγιο του. Μια φορά μεταμφιέστηκε σε καλόγερο και κέρασε τους άγγλους διώκτες του χωρίς να τον αναγνωρίσουν. Στις 10 Ιουνίου του 1955 βρήκε την ευκαιρία να παντρευτεί την αγαπημένη του Βασιλική στο μοναστήρι του Αχειροποιήτου.

Η σπηλιά όπου δόθηκε η ύστατη μάχη

Στις 12 Δεκεμβρίου 1955 ο Αυξεντίου και όλη η ιεραρχία της ΕΟΚΑ παγιδεύτηκαν από τους Βρετανούς στο όρος Τρόοδος, κοντά στο χωριό Σπίλια. Ο Αυξεντίου, όχι μόνο οδήγησε τους συντρόφους του σε ασφαλές μέρος, αλλά άφησε τους Άγγλους να αλληλοπυροβολούνται και να έχουν πολλά θύματα.

Στα τέλη Φεβρουαρίου 1957 οι αγγλικές δυνάμεις ασφαλείας έλαβαν την πληροφορία από ένα βοσκό ότι ο Αυξεντίου και η ομάδα του κρύβονται σε μια σπηλιά πλησίον της Μονής Μαχαιρά στο όρος Τρόοδος. Αμέσως, απόσπασμα από 60 στρατιώτες έφθασε εκεί το απόγευμα της 2ας Μαρτίου. Περικύκλωσε τη σπηλιά και κάλεσε τον Αυξεντίου να παραδοθεί. Ο επικεφαλής του βρετανικού αποσπάσματος, ανθυπολοχαγός Μίντλετον, πλησίασε την είσοδο της σπηλιάς και φώναξε: «Ρίξε τα όπλα σου και παραδώσου, αλλιώς θα επιτεθούμε». Κάποιος απάντησε: «Καλά παραδινόμαστε». Τέσσερις άνδρες βγήκαν έξω, όχι και ο Αυξεντίου. Ο Μίντλετον τον κάλεσε και πάλι να παραδοθεί, αλλά έλαβε την υπερήφανη απάντηση «Μολών λαβέ».

Αμέσως, τέσσερις στρατιώτες όρμησαν μέσα στην σπηλιά. Ο Αυξεντίου τους υποδέχτηκε με καταιγιστικά πυρά. Οι τρεις Βρετανοί οπισθοχώρησαν έντρομοι, ο τέταρτος, ένας δεκανέας, έπεσε νεκρός. Ο Μίντλετον ζήτησε ενισχύσεις, οι οποίες κατέφθασαν αμέσως με ελικόπτερα. Η μάχη συνεχίσθηκε για 10 ώρες, χωρίς αποτέλεσμα για τους επιτιθέμενους. Μπροστά στο αλύγιστο θάρρος του Αυξεντίου και αφού χρησιμοποίησαν όλων των ειδών τα όπλα, οι Βρετανοί έρριψαν στη σπηλιά βόμβες πετρελαίου. Τεράστιες φλόγες κάλυψαν το σπήλαιο, για να τυλίξουν σε λίγο το κορμί του Αυξεντίου.

Η μάχη τελείωσε στις 2 το βράδυ της 3ης Μαρτίου 1957. Το πτώμα του ηρωικού πατριώτη βρέθηκε απανθρακωμένο και τάφηκε την επομένη στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, στο χώρο που είναι γνωστός σήμερα ως «Τα Φυλακισμένα Μνήματα». Ο Γρηγόρης Αυξεντίου ήταν μόλις 29 ετών.

Νίκος Τόσκας, έλληνας στρατιωτικός και πολιτικός. (ΠΡΑΤΤΩ)

Θάνατοι

 


μ.Χ.
Αμέριγκο Βεσπούτσι, γενοβέζος έμπορος και θαλασσοπόρος, που ταξίδεψε κι έγραψε για την Αμερική, η οποία σύμφωνα με μία άποψη πήρε το όνομά του. (Γεν. 9/3/1454)
Σόφι Σολ, μέλος της αντιστασιακής σπουδαστικής οργάνωσης Λευκό Ρόδο, που εκτελέστηκε στη Ναζιστική Γερμανία. (Γεν. 9/5/1921)
Κατίνα Παξινού, ελληνίδα ηθοποιός, με διεθνή καριέρα. (Γεν. 17/12/1900)

Κατίνα Παξινού
1900 – 1973

Η Κατίνα Παξινού υπήρξε η πρώτη Ελληνίδα ηθοποιός που κατάφερε να σταθεί στο Χόλιγουντ και μάλιστα με δικούς της όρους, να διαπρέψει θεατρικά και κινηματογραφικά στην Ευρώπη, να ξεχωρίσει ως τραγωδός παγκοσμίου βεληνεκούς.

Η Αικατερίνη Κωνσταντοπούλου, όπως ήταν το πατρικό της επώνυμο, γεννήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1900 στον Πειραιά και ήταν κόρη του αλευροβιομήχανου Βασίλη Κωνσταντόπουλου. Σπούδασε μουσική και κλασικό τραγούδι στο Ωδείο της Γενεύης, καθώς και σε ανάλογες σχολές του Βερολίνου και της Βιέννης. Πρωτοεμφανίστηκε στη Σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά το 1920, ερμηνεύοντας τον βασικό ρόλο στην όπερα «Αδελφή Βεατρίκη» του Δημήτρη Μητρόπουλου.

Είχε ήδη παντρευτεί τον βιομήχανο Γιάννη Παξινό, με τον οποίο απέκτησε δύο κόρες, η μία εκ των οποίων πέθανε σε πολύ μικρή ηλικία. Οι προσπάθειές της για καριέρα στον χώρο του λυρικού θεάτρου δεν θα ευοδωθούν και έτσι το 1929 εμφανίζεται για πρώτη φορά στο θέατρο πρόζας ως μέλος του θιάσου της Μαρίκας Κοτοπούλη, παίζοντας στο έργο του Ανρί Μπατάιγ «Η Γυμνή Γυναίκα». Εκεί γνωρίζει τον Αλέξη Μινωτή, τον ερωτεύεται και τον παντρεύεται, έχοντας χωρίσει με τον Παξινό, του οποίου θα κρατήσει το επίθετο για το υπόλοιπο της καλλιτεχνικής της πορείας.

Το 1931, προσχωρεί μαζί με τον Αλέξη Μινωτή, στον Συνεταιρικό Θίασο του Αιμίλιου Βεάκη, που παρουσιάζει σημαντικά έργα του διεθνούς ρεπερτορίου, όπως: «Πόθοι κάτω από τις λεύκες» του Ευγένιου Ο' Νιλ, «Ο Πατέρας του Αυγούστου» του Στρίντμπεργκ, «Ο θείος Βάνιας» του Τσέχωφ.

Από το 1932 έως το 1940, εμφανίζεται στο Εθνικό Θέατρο, όπου ερμηνεύει ρόλους που την καταξιώνουν ως κορυφαία ηθοποιό της ελληνικής σκηνής. Με τη Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου θα εμφανιστεί στο Λονδίνο, τη Φρανκφούρτη και το Βερολίνο, ερμηνεύοντας το ρόλο της Ηλέκτρας στο ομώνυμο έργο του Σοφοκλή, την Γερτρούδη στον «Άμλετ» του Σαίξπηρ, την Κυρία Άλβινγκ στους «Βρικόλακες» του Ίψεν. Την περίοδο του πολέμου εγκαθίσταται στις ΗΠΑ, όπου εμφανίζεται στο Μπρόντγουεϊ και ερμηνεύει σπουδαίους ρόλους στον κινηματογράφο, με τους οποίους κερδίζει τη διεθνή αναγνώριση.

Το 1950 επιστρέφει στην Ελλάδα και εμφανίζεται πάλι μαζί με τον Αλέξη Μινωτή στη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, με το οποίο περιοδεύει στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Ξαναπαίζει στη Νέα Υόρκη στο «Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα» του Λόρκα, έργο που επαναλαμβάνει στην Αθήνα στο Θέατρο Κοτοπούλη. Μετά το 1957, εμφανίζεται μόνιμα στη Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, ερμηνεύοντας έργα του αρχαίου Θεάτρου και του σύγχρονου διεθνούς ρεπερτορίου. Ανάμεσα σ' αυτά, η «Εκάβη», η «Μήδεια», οι «Φοίνισσες» και οι «Βάκχες» του Ευριπίδη, ο «Πατέρας» του Στρίντμπεργκ, «Η επίσκεψις της γηραιάς κυρίας» του Ντίρενματ, «Το Ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα» του Ο' Νιλ, «Η τρελή του Σαγιό» του Ζαν Ζιροντού, ο «Μάκβεθ» του Σαίξπηρ.

Το 1968 η Κατίνα Παξινού και ο Αλέξης Μινωτής, συγκροτούν θίασο που εμφανίζεται στο Θέατρο «Αυλαία» της Θεσσαλονίκης, και στο Θέατρο «Διάνα» της οδού Ιπποκράτους. Στο «Σινεάκ», το κινηματοθέατρο που αργότερα θα μετονομαστεί σε «Θέατρο Παξινού», παίζει στα έργα «Η Ήρα και το παγώνι» του Σον Ο' Κέιζι, «Οι παλαιστές» του Στρατή Καρρά, οι «Βρικόλακες» του Ίψεν, «Ματωμένος Γάμος» του Λόρκα, ενώ την περίοδο 1971 - 1972 ερμηνεύει στο Θέατρο «Πάνθεον», την τελευταία μεγάλη επιτυχία της, ως «Μάνα Κουράγιο» στο ομώνυμο έργο του Μπέρτολντ Μπρεχτ.

Στις κινηματογραφικές επιλογές της υπήρξε εκλεκτική, εξ ου και οι μόλις 11 ταινίες της. Μεταξύ άλλων, συνεργάστηκε με τον Όρσον Γουέλς («Ο κύριος Αρκάντιν», 1955), τον Λουκίνο Βισκόντι («Ο Ρόκο και τ' αδέλφια του», 1960) και φυσικά τον Σαμ Γουντ ( «Για ποιόν χτυπά η καμπάνα»), όπου έπαιξε τη δυναμική αντάρτισσα του ισπανικού εμφυλίου που μπορούσε να προβλέπει το μέλλον. Για την ερμηνεία της τιμήθηκε το 1944 με το Όσκαρ Β' Γυναικείου Ρόλου, ενώ το 1949 τιμήθηκε με το Βραβείο Κοκτό στο Φεστιβάλ Μπιαρίτς για την ερμηνεία της στην ταινία του Ντάντλεϊ Νίκολς «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα».

Η Παξινού έπαιξε σε μια και μόνο ταινία ελληνικής παραγωγής, το 1969, στο «Νησί της Αφροδίτης» του Γιώργου Σκαλενάκη, βασισμένη στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Αλέξη Πάρνη. Ο Αλέκος Σακελλάριος ήθελε πολύ να παίξει η Παξινού τον ρόλο της θείας Καλλιόπης στη ταινία του « Η Θεία από το Σικάγο», αλλά αντέδρασε ο Φίνος, που πίστευε ότι η ταινία δεν θα έχει επιτυχία, επειδή έχουν μάθει να τη βλέπουν σε τραγωδίες στην Επίδαυρο και όχι σε ελαφρές κωμωδίες στο σινεμά.

Εκτός από τις αξέχαστες ερμηνείες της στο Θέατρο και τον κινηματογράφο, η Κατίνα Παξινού έκανε μεταφράσεις θεατρικών έργων του Ευγένιου Ο' Νιλ και έγραψε τη μουσική για την παράσταση «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή, που ανέβασε το Εθνικό Θέατρο, σε σκηνοθεσία Φώτου Πολίτη το 1933 και σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή το 1952.

Παρασημοφορήθηκε με τον Χρυσό Ανώτερο Ταξιάρχη Γεωργίου Α' και με τον Ανώτερο Ταξιάρχη της Δυτικής Γερμανίας. Τιμήθηκε ακόμη με τον τίτλο της Αξιωματούχου Γραμμάτων και Τεχνών της Γαλλίας και με το Βραβείο «Ιζαμπέλα Ντ' Εστέ».

Η Κατίνα Παξινού πέθανε στις 22 Φεβρουαρίου 1973 στην Αθήνα, σε ηλικία 72 ετών.

ΠΟΛΥΜΕΣΑ

Κυριάκος Βαρβαρέσος
1884 – 1957

Διακεκριμένος Έλληνας οικονομολόγος, πανεπιστημιακός δάσκαλος, ακαδημαϊκός, τραπεζίτης και πολιτικός.

Ο Κυριάκος Βαρβαρέσος γεννήθηκε στην Αθήνα στις 4 Μαρτίου 1884 και καταγόταν από τα Βάτικα Λακωνίας. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από το οποίο έλαβε διδακτορικό δίπλωμα το 1906, με θέμα διατριβής: «Η θεωρία του πληθυσμού». Στη συνέχεια  πραγματοποίησε σπουδές στα οικονομικά, με έμφαση στη Στατιστική, στα Πανεπιστήμια του Μονάχου και του Βερολίνου. Στην πρωτεύουσα της Γερμανίας έκανε πρακτική άσκηση επί εννέα μήνες στο γραφείο Στατιστικής, αποκομίζοντας σημαντικές εμπειρίες.

Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1911 και αμέσως διορίσθηκε τμηματάρχης Στατιστικής στο Υπουργείο Γεωργίας, Εμπορίου και Εργασίας. Δύο χρόνια αργότερα προήχθη σε διευθυντή. Το 1916 αποσπάσθηκε στο Υπουργείο Επισιτισμού, ως γενικός διευθυντής, όπου παρέμεινε έως το 1918. Κατά το έτος αυτό εξελέγη παμψηφεί έκτακτος Καθηγητής της Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το ίδιο έτος μετέβη στο Λονδίνο και το Παρίσι, ως τεχνικός σύμβουλος της ελληνικής αντιπροσωπίας στο Συνέδριο Ειρήνης (19 Ιανουαρίου 1919 - 10 Αυγούστου 1920), που καθόρισε τις τύχες του κόσμου μετά τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.

Το 1924 εξελέγη τακτικός Καθηγητής στην Έδρα της Πολιτικής Οικονομίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και τον ίδιο χρόνο προσελήφθη ως οικονομικός σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Υπό την ιδιότητά του αυτή εργάσθηκε στην προπαρασκευή και την κατάρτιση της νομισματικής, τραπεζικής και δημοσιονομικής μεταρρύθμισης και εξυγίανσης, που πραγματοποιήθηκε τη διετία 1927-1928.

Ο Κ. Βαρβαρέσος με τον Α. Παπανδρέου

Όταν στις 21 Σεπτεμβρίου 1931 η Μεγάλη Βρετανία εγκατέλειψε τον χρυσό κανόνα και υποτίμησε τη στερλίνα, ο Βαρβαρέσος, που ήταν τότε στο Λονδίνο, πήρε θέση, προτείνοντας να εγκαταλειφθεί η «μάχη της δραχμής» και να απομακρυνθεί η χώρα από τη χρυσή βάση, ερχόμενος σε αντίθεση με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, Αλέξανδρο Διομήδη. Η γνώμη του δεν εισακούσθηκε, με αποτέλεσμα την έξαρση των οικονομικών προβλημάτων και την κήρυξη της χώρας σε πτώχευση στις 22 Απριλίου 1932. Την ίδια ημέρα κλήθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο να αναλάβει το Υπουργείο Οικονομικών, το οποίο διατήρησε και στις κυβερνήσεις Παπαναστασίου και Βενιζέλου, που ακολούθησαν. Αμέσως, έλαβε σειρά μέτρων, όπως την εγκατάλειψη του χρυσού κανόνα, την υποτίμηση της δραχμής, τη δραχμοποίηση των σε χρυσό και συνάλλαγμα εσωτερικών αξιώσεων και οφειλών, τη διαρρύθμιση του εξωτερικού δημοσίου και ιδιωτικού χρέους, που απετέλεσαν τη βάση της οικονομικής πολιτικής της χώρας μας μέχρι το 1941. Ο Βαρβαρέσος παρέμεινε στο Υπουργείο Οικονομικών έως τις 4 Νοεμβρίου 1932.

Το 1933 διορίσθηκε Υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και το 1939 Διοικητής της. Το 1936 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Λίγες ημέρες πριν από τη γερμανική κατοχή, ακολούθησε την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση στην Κρήτη, στη Μέση Ανατολή και το Λονδίνο, αναλαμβάνοντας το Υπουργείο Οικονομικών και τη διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδας. Το 1943 διορίσθηκε έκτακτος απεσταλμένος της Ελλάδας στη Μεγάλη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, προκειμένου να διευθετήσει βασικά οικονομικά θέματα και να συμμετάσχει ως επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στη διάσκεψη του Μπρέτον Γουντς, που καθόρισε την οικονομική αρχιτεκτονική του μεταπολεμικού κόσμου, με την ίδρυση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας ήταν και ο νεαρός οικονομολόγος Ανδρέας Γ. Παπανδρέου.

Μετά την απελευθέρωση, ο Βαρβαρέσος επανήλθε ως μόνος διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας (2 Φεβρουαρίου 1945), αφού η ολιγόμηνη συγκατοίκησή του στη διοίκηση της ΤτΕ με τον Ξενοφώντα Ζολώτα δεν ευοδώθηκε. Οι δύο άνδρες είχαν διαφορετικές απόψεις για την οικονομική ανασυγκρότηση της Ελλάδας μετά τον πόλεμο. Για τον μεν Βαρβαρέσο φορέας της οικονομικής ανασυγκρότησης θα πρέπει να είναι ένα ισχυρό κράτος, ενώ για τον Ζολώτα η ελεύθερη αγορά, αφού, όπως υποστήριζε, δεν υπήρχε αξιόπιστος κρατικός μηχανισμός.

Ο Κυριάκος Βαρβαρέσος έξω από τα γραφεία του Δ.Ν.Τ.

Κατά τη διάρκεια της θητείας στην Τράπεζα, όσο και ως αντιπρόεδρος και Υπουργός Εφοδιασμού στην κυβέρνηση Βούλγαρη (3 Ιουνίου - 1 Σεπτεμβρίου 1945) προσπάθησε να εφαρμόσει τις ιδέες του. Το «Πείραμα Βαρβαρέσου», όπως ονομάστηκε, περιλάμβανε μέτρα για τη σταθεροποίηση της οικονομίας μέσα από ένα ισχυρό κράτος. Τα κυριότερα μέτρα που έλαβε ήταν η υποτίμηση της δραχμής κατά 70%, η αύξηση μισθών κατά 50%, η  επιβολή έκτακτης εισφοράς στις επιχειρήσεις πληρωτέα σε 9 δόσεις και η ενεργοποίηση της αγορανομίας. Όμως, οι συνθήκες που επικρατούσαν, αλλά και η γενικότερη αντίδραση στην πολιτική σταθεροποίησης που ήθελε να επιβάλει, τον ανάγκασαν να παραιτηθεί, πρώτα από την Κυβέρνηση (1 Σεπτεμβρίου 1945) και λίγες ημέρες μετά από τη Διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος (19 Σεπτεμβρίου 1945). Στη συνέχεια διορίσθηκε μέλος της ελληνικής αντιπροσωπίας στην πρώτη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών στο Λονδίνο και τελικά ανέλαβε τη θέση του οικονομικού συμβούλου στη Διεθνή Τράπεζα, στην Ουάσιγκτον.

Το 1951 η κυβέρνηση Πλαστήρα, μετά την αποτυχία του «Προγράμματος Οικονομικής Ανορθώσεως», ζήτησε από τον Βαρβαρέσο να συντάξει Έκθεση για την αντιμετώπιση του οικονομικού προβλήματος της χώρας και να προτείνει λύσεις. Ο Βαρβαρέσος προχώρησε σε συστηματική ανάλυση της οικονομικής πραγματικότητας και συνέταξε Έκθεση, την οποία υπέβαλε τον Ιανουάριο του 1952. Η «Έκθεση Βαρβαρέσου» έδινε έμφαση στην ανάγκη νομισματικής σταθερότητας, ριζικής αναδιοργάνωσης της δημόσιας διοίκησης και εξασφάλισης πολιτικής συναίνεσης και σταθερότητας. Επεσήμανε τις περιορισμένες, τότε, προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας και την ανάγκη τόνωσης του αγροτικού τομέα και αύξησης του γεωργικού εισοδήματος, ενώ υπογράμμιζε τη δυσκολία για ταχεία βιομηχανική ανάπτυξη, ανάπτυξη που ήταν ανάγκη να σχεδιασθεί κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, έτσι ώστε να είναι αποτελεσματική για την οικονομία και να μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην αύξηση του εισοδήματος των λαϊκών στρωμάτων.

Μετά την υποβολή της Έκθεσης, που δεν είχε την τύχη που έπρεπε, αλλά αποτελεί έργο αναφοράς για τους μελετητές της ελληνικής οικονομίας μέχρι σήμερα, επέστρεψε στη Διεθνή Τράπεζα στην Ουάσιγκτον, όπου και παρέμεινε μέχρι το θάνατο του, που επισυνέβη στις 22 Φεβρουαρίου 1957.

πηγη: www.sansimera.gr

 
Copyright © 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου