“Μέρα μαγιού μου μίσεψες, μέρα μαγιού σε χάνω,
άνοιξη γιέ π’ αγάπαγες κι’ ανέβαινες επάνω”.

Γιάννης Ρίτσος, Επιτάφιος

Μάης 1936. Ημερομηνία-σταθμός για την ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος. Η χώρα βιώνει πρωτοφανείς στιγμές αγωνιστικής έξαρσης. Απεργιακές κινητοποιήσεις, οι οποίες έχουν ξεκινήσει από τον Απρίλη, παίρνουν σταδιακά τα χαρακτηριστικά μιας λαϊκής εξέγερσης η οποία έρχεται αντιμέτωπη με τη βαρβαρότητα του φασιστικού Μεταξικού καθεστώτος.

Το επίκεντρο των λαϊκών διαδηλώσεων είναι η Θεσσαλονίκη όπου, από το Μάρτη, ξεσπούν απεργίες σε διάφορους κλάδους εξαιτίας των άθλιων όρων και συνθηκών εργασίας.

Από τον αστικό κοινοβουλευτισμό στην… 4η Αυγούστου

«Ο Μεταξάς είναι ο πιο ραφιναρισμένος φασίστας
με καθαρά χιτλερικό, φασιστικό πρόγραμμα».

«Ριζοσπάστης», 6 Μάρτη 1936

Μάης του 1936, αυτή η λαμπρή σελίδα της ιστορίας του ελληνικού εργατικού κινήματος που πνίγηκε στο αίμα.

• 413 – Ο αυτοκράτορας Φλάβιος Ονώριος υπογράφει διάταγμα που παρέχει φορολογικές ελαφρύνσεις στις ιταλικές επαρχίες Βιτέρμπο, Καμπανία, Πικηνόν, Απουλία, Λευκανία και Καλαβρία, οι οποίες λεηλατήθηκαν από τους Βησιγότθους. Ο Ονώριος (Flavius Honorius Augustus, 9 Σεπτεμβρίου 384 – 15 Αυγούστου 423) ήταν αυτοκράτορας της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από το 393 έως το 423. Ήταν γιος του Θεοδοσίου Α΄, καθώς και αδελφός του αυτοκράτορα της Ανατολικής Ρωμαϊκής (Βυζαντινής) αυτοκρατορίας Αρκάδιου. Ήταν ένας από τους νεότερους αυτοκράτορες, καθώς ανέβηκε στο θρόνο σε ηλικία μόλις 10 ετών. Ως εκ τούτου μέχρι την ενηλικίωση του εποπτεύονταν από έναν αξιωματούχο, τον Στιλίχωνα. Σημαντικό γεγονός της βασιλείας του ήταν το 402 όταν ο Ονώριος μετέφερε την πρωτεύουσα της δυτικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από το Μιλάνο στη Ραβένα.
• 1429 – Η Ιωάννα της Λωραίνης κάνει τους Άγγλους να άρουν την πολιορκία της Ορλεάνης, αλλάζοντας τη ροή του Εκατονταετούς Πολέμου.
• 1606 Ο τσάρος του Ρωσικού Βασιλείου, Δημήτριος Β’, παντρεύεται την πολωνή μνηστή του, Μαρίνα, χωρίς εκείνη να βαπτισθεί ορθόδοξη, πυροδοτώντας λαϊκή εξέγερση στη Μόσχα.
• 1794 εκτελέστηκε με αποκεφαλισμό ο Γάλλος χημικός, Αντουάν Λοράν Λαβουαζιέ, ο «πατέρας» της μοντέρνας χημείας
• 1821 Η μάχη της Γραβιάς. Ομάδα Ελλήνων αγωνιστών, με επικεφαλής τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, στη Γραβιά του Παρνασσού, ανακόπτει την πορεία 8.000 Τούρκων στρατιωτών προς την Άμφισσα.
• 1828 Γεννήθηκε ο Ερρίκος Ντυνάν, Ελβετός επιχειρηματίας και ανθρωπιστής, ιδρυτής του Ερυθρού Σταυρού, ο οποίος βραβεύτηκε με Νόμπελ Ειρήνης το 1901
• 1831 Καταστέλλεται στρατιωτικό κίνημα δυνάμεων που εναντιώνονταν στον Ιωάννη Καποδίστρια και στο οποίο πρωταγωνίστησαν οι πρόκριτοι-εφοπλιστές της Ύδρας, ο Α. Μαυροκορδάτος, ο οπλαρχηγός Τσάμης Καρατάσος, κ.α.
• 1838 Δημοσιεύεται στην Αγγλία η «Χάρτα του Λαού». Το κίνημα των «Χαρτιστών», όπως καταγράφηκε στην Ιστορία, ήταν ένα μαζικό πολιτικό κίνημα των εργατών και ορισμένων μικροαστικών στρωμάτων με βασικό πρόγραμμα (τη «Χάρτα του λαού»), που ζητούσε πλήρη πολιτικά δικαιώματα για την εργατική τάξη στα πλαίσια του καπιταλισμού. Με ορισμένους από τους αριστερούς «Χαρτιστές», όπως ο Χάρνεϊ ή τα μέλη της «Ένωσης των Δικαίων» που κατοικούσαν στο Λονδίνο, είχαν έρθει σε επαφή οι Μαρξ και Ένγκελς, το καλοκαίρι του 1845, με σκοπό τη συγκρότηση μιας Κομμουνιστικής Επιτροπής Αλληλογραφίας για τη στενότερη προσέγγιση διαφόρων ομάδων κομμουνιστών και συμπαθούντων στην Ευρώπη και την Αμερική.
• Ο Χάρνεϊ καθώς και οι ηγέτες των «Δικαίων» εξέφρασαν την προθυμία τους να χρησιμεύσουν σαν εκπρόσωποι στο Λονδίνο της Επιτροπής Αλληλογραφίας, παρά τις διαφορές που υπήρχαν ακόμη με τις θέσεις και τις ιδέες των Μαρξ και Ενγκελς.
• Την ίδια περίοδο οι Μαρξ και Ενγκελς συνεχίζουν με ένταση να προπαγανδίζουν τον επιστημονικό κομμουνισμό, αντιλαμβανόμενοι ότι χωρίς το ξεκαθάρισμα μέσα στο εργατικό και σοσιαλιστικό κίνημα της θεωρίας, ήταν αδύνατο να προχωρήσουν στην οργάνωση της δράσης του προλεταριάτου για τους δικούς του σκοπούς, αλλά και στην οργάνωση επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης, Κομμουνιστικού Κόμματος.
• 1842 – Ένα τρένο εκτροχιάζεται και αρπάζει φωτιά κοντά στο Παρίσι, σκοτώνοντας 55 άτομα.
• 1846 – Αμερικανικό-Μεξικανικός πόλεμος: Ο Ζαχαρίας Τέιλορ νικά μία μεξικανική δύναμη βόρεια του Ρίο Γκράντε στην πρώτη μεγάλη μάχη του πολέμου.
• 1876 το υπουργικό συμβούλιο εκδίδει απόφαση στην οποία ανακοινώνεται η καθιέρωση στολής, με την οποία οφείλουν να είναι ενδεδυμένοι οι μαθητές των σχολείων
• 1880  Πεθαίνει ο Γάλλος συγγραφέας Γκιστάβ Φλομπέρ.

  Ο Γκυστάβ Φλωμπέρ πέθανε στις 8 Μαΐου 1880 σε ηλικία 58 ετών στο Κρουασέ, λίγα μόλις χιλιόμετρα από τη γενέτειρά του Ρουέν. Εκεί έγραψε τα περισσότερα από τα μυθιστορήματά του, συμπεριλαμβανομένων των «Η αισθηματική αγωγή» (L’Éducation sentimentale) και «Σαλαμπώ» (Salammbô). Για τον φετινό Δεκέμβριο, με αφορμή τη 200ή επέτειο της γέννησής του, έχουν προγραμματιστεί περισσότερες από 200 εκδηλώσεις, ενώ πολλές είναι και οι νέες εκδόσεις βιβλίων για τον συγγραφέα και την Νορμανδία, την πατρίδα του.

  Ο Γκυστάβ Φλωμπέρ πέθανε στις 8 Μαΐου 1880 σε ηλικία 58 ετών στο Κρουασέ, λίγα μόλις χιλιόμετρα από τη γενέτειρά του Ρουέν. Εκεί έγραψε τα περισσότερα από τα μυθιστορήματά του, συμπεριλαμβανομένων των «Η αισθηματική αγωγή» (L’Éducation sentimentale) και «Σαλαμπώ» (Salammbô). Για τον φετινό Δεκέμβριο, με αφορμή τη 200ή επέτειο της γέννησής του, έχουν προγραμματιστεί περισσότερες από 200 εκδηλώσεις, ενώ πολλές είναι και οι νέες εκδόσεις βιβλίων για τον συγγραφέα και την Νορμανδία, την πατρίδα του.
• 1884 Γεννήθηκε ο Χάρι Τρούμαν, 33ος πρόεδρος των ΗΠΑ
• 1897 Λήγει με ταπεινωτική ήττα των Ελλήνων ο πόλεμος με την Τουρκία. Το σχετικό πρωτόκολλο κατάπαυσης του πυρός υπογράφεται στο χωριό Ταράτσα της Λαμίας. (Ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος του 1897)
• 1898 – Διεξάγονται οι πρώτοι αγώνες του ιταλικού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου.
• 1902 – Εκρήγνυται το όρος Πελέ στη Μαρτινίκα, καταστρέφοντας την πόλη Σαιν-Πιερ και σκοτώνοντας πάνω από 30.000 ανθρώπους. Ελάχιστοι άνθρωποι επιβίωσαν από την έκρηξη.
• 1903 Πέθανε ο Γάλλος μετα-ιμπρεσιονιστής ζωγράφος, Πολ Γκογκέν
• 1906 Γεννήθηκε ο Ιταλός σκηνοθέτης, Ρομπέρτο Ροσελίν
• 1912 – Ιδρύεται η Paramount Pictures.
• 1914 Ιδρύεται η κινηματογραφική εταιρία Paramount Pictures.
• 1919 Συγκροτείται στις ΗΠΑ η αντιδραστική οργάνωση «Αμερικανική Λεγεώνα», αποτελούμενη κυρίως από βετεράνους του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής της η «Αμερικανική Λεγεώνα» ξεκίνησε μεγάλη εκστρατεία κατά «της απειλής του κομμουνισμού» κάτω από τις διαταγές του Δοικητή της, του Φρανκ Ν. Μπελγκράνο του νεότερου, Προέδρου και Αντιπροέδρου μιας σειράς μονοπωλιακών ομίλων των ΗΠΑ. Λίγους μήνες πριν την έναρξη της εκστρατείας ενάντια στον κομμουνισμό, ορισμένα πλούσια μέλη της λεγεώνας επισκέφθηκαν το στρατηγό Σμέντλεϊ Μπάτλερ, σύμφωνα με κατάθεση του ίδιου προς την επιτροπή του Κογκρέσου, και του πρότειναν να τον εκλέξουν εθνικό διοικητή της λεγεώνας αν δεχόταν να ηγηθεί πορείας προς την Ουάσιγκτον με σκοπό την εκδίωξη του Ρούζβελτ από την εξουσία και την εγκαθίδρυση δικτατορίας.
• 1921 Η Σουηδία καταργεί τη θανατική ποινή.
• 1934 Στην απεργία των 300 λιμενεργατών της Καλαμάτας ο στρατός και η χωροφυλακή απαντούν με σφαίρες, σκοτώνοντας επτά και τραυματίζοντας δεκάδες λιμενεργάτες. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας πάνω από 25.000 εργάτες κατεβαίνουν σε απεργία, παρά τη διασπαστική στάση της ΓΣΕΕ.
• 1936 Ο «Μάης του ’36» στη Θεσσαλονίκη. Σε διαδήλωση καπνεργατών σκοτώνονται 12 και τραυματίζονται 282 διαδηλωτές εργάτες.
• 1937 Γεννιέται ο Αμερικανός συγγραφέας Τόμας Πίντσον.
• 1942 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Τερματίζεται η ναυμαχία της Θάλασσας των Κοραλλίων με την αεροπορική επίθεση από αεροπλανοφόρο του αυτοκρατορικού ιαπωνικού ναυτικού και τη βύθιση του αεροπλανοφόρου Lexington του Πολεμικού Ναυτικού των Η.Π.Α. Η ναυμαχία σηματοδοτεί την πρώτη φορά στη ναυτική ιστορία που δύο εχθρικοί στόλοι μάχονται χωρίς οπτική επαφή μεταξύ των πολεμικών πλοίων.
• 1942 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Οπλίτες της φρουράς πυροβολικού της Κεϋλάνης εξεγείρονται στα νησιά Κόκος. Η ανταρσία τους συνθλίβεται και τρεις από αυτούς εκτελούνται. Πρόκειται για τους μοναδικούς στρατιώτες της Βρετανικής Κοινοπολιτείας που εκτελέστηκαν για ανταρσία κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
• 1945 Η Ναζιστική Γερμανία παραδίδεται. Ημέρα της Αντιφασιστικής Νίκης.
• 1975 Ο ρατσιστής κυβερνήτης της Αλαμπάμα Τζορτζ Ουάλας δηλώνει ότι οι ΗΠΑ θα έπρεπε να είχαν συμμαχήσει με τη Γερμανία κατά της Σοβιετικής Ένωσης στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, για να εμποδίσουν την «επέλαση του κομμουνισμού».
• 1978 – Ο Ράινχολντ Μέσνερ και ο Πίτερ Χάμπελερ γίνονται οι πρώτοι άνθρωποι που ανεβαίνουν στο Έβερεστ χωρίς συμπληρωματικό οξυγόνο.
• 1980 – Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επιβεβαιώνει την εξάλειψη της ευλογιάς.
• 1980 O Γεώργιος Ράλλης εκλέγεται νέος πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, με 88 ψήφους, έναντι 84 του Ευάγγελου Αβέρωφ. Ο κερκυραίος πολιτικός θα διαδεχτεί στην πρωθυπουργία τον Κωνσταντίνο Καραμανλή που έχει εκλεγεί πρόεδρος της Δημοκρατίας.
• 1984 Η Σοβιετική Ένωση ανακοινώνει τη μη συμμετοχή της στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες καταγγέλλοντας τις ΗΠΑ για τη δημιουργία αντισοβιετικού κλίματος και υποβάθμιση του Ολυμπιακού πνεύματος.
• 1989 Αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του πρώην υπουργού, Γιώργου Πέτσου, από την τρομοκρατική οργάνωση “17 Νοέμβρη”, με έκρηξη σε παγιδευμένο αυτοκίνητο κοντά στο σπίτι του στη Φιλοθέη.
• 1991 Η τρομοκρατική οργάνωση “17 Νοέμβρη” χτυπά με δύο ρουκέτες, που είχαν κλαπεί από το στρατόπεδο Συκουρίου της Λάρισας τα κεντρικά γραφεία της εταιρίας “Siemens”, στο Μαρούσι.
• 1996 Στη Νότια Αφρική, με συντριπτική πλειοψηφία εγκρίνεται το νέο Σύνταγμα της χώρας, που κατοχυρώνει επισήμως πλέον την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων.