Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει άμεση δράση για να αντιμετωπίσει τις ταχέως αυξανόμενες κλιματικές προκλήσεις, δήλωσε ο οργανισμός περιβάλλοντος της ΕΕ στην πρώτη Ευρωπαϊκή Αξιολόγηση Κινδύνων για το Κλίμα (EUCRA), που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα (11 Μαρτίου) και προσδιόρισε 36 σημαντικούς κινδύνους.

Η Ευρωπαϊκή Αξιολόγηση Κινδύνων για το Κλίμα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος αποσκοπεί στον εντοπισμό των ευαίσθητων στο κλίμα τομέων και των πολιτικών προτεραιοτήτων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Σύμφωνα με την αξιολόγηση, οι πολιτικές και τα μέτρα προσαρμογής στην Ευρώπη δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στους ταχέως αυξανόμενους περιβαλλοντικούς κινδύνους.

Η έκθεση αυτή είναι σύμφωνη με τις συστάσεις της δήλωσης της Λιέγης, που υπογράφηκε δύο μήνες νωρίτερα στο πλαίσιο της βελγικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ. Εβδομήντα οργανώσεις, τοπικές αρχές και περιβαλλοντικές ΜΚΟ κάλεσαν την ΕΕ να επιταχύνει την εφαρμογή πολιτικών για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

«Η νέα μας ανάλυση δείχνει ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει επείγοντες κλιματικούς κινδύνους που αυξάνονται ταχύτερα από την κοινωνική μας ετοιμότητα», δήλωσε η εκτελεστική διευθύντρια του ΕΟΠ Leena Ylä-Mononen.

Για εντατικοποιημένη και άμεση δράση

Τα τελευταία χρόνια, η Ευρώπη βιώνει όλο και πιο τακτικά ακραία κλιματικά φαινόμενα, όπως πλημμύρες, καύσωνες, πυρκαγιές και σοβαρές και παρατεταμένες ξηρασίες.

Η αξιολόγηση εντόπισε 36 σημαντικούς κλιματικούς κινδύνους για την Ευρώπη σε πέντε κύριους τομείς: οικοσυστήματα, τρόφιμα, υγεία, υποδομές, οικονομία και χρηματοδότηση. Περισσότεροι από τους μισούς από αυτούς τους κινδύνους απαιτούν εντατικοποιημένη και άμεση δράση, σύμφωνα με την έκθεση, ιδίως για την προστασία των οικοσυστημάτων και των ανθρώπων.

«Οι Ευρωπαίοι και οι εθνικοί φορείς χάραξης πολιτικής πρέπει να δράσουν τώρα για να μειώσουν τους κλιματικούς κινδύνους τόσο με ταχείες περικοπές των εκπομπών όσο και με ισχυρές πολιτικές και δράσεις προσαρμογής», προειδοποίησε ο διευθυντής του ΕΟΠ.

Οι κίνδυνοι αυτοί «μοιράζονται» από όλες τις χώρες της ΕΕ. Η αξιολόγηση του ΕΟΠ υπογράμμισε την ανάγκη τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τα 27 κράτη μέλη να συνεργαστούν και να εμπλέξουν το τοπικό και περιφερειακό επίπεδο στον συντονισμό και την εφαρμογή σχεδίων δράσης έκτακτης ανάγκης.

Η περίπτωση της ξηρασίας

Η ξηρασία είναι ένας από τους σημαντικότερους κλιματικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει η Ευρώπη. Κατά τη διάρκεια του φετινού χειμώνα, αναφέρθηκαν μεγάλες ελλείψεις υδάτινων πόρων στις παράκτιες περιοχές της Ιβηρικής χερσονήσου, της Ιταλίας και των νησιών της Μεσογείου.

Περιορισμοί στη χρήση του νερού ανακοινώθηκαν ή εφαρμόστηκαν αυτή τη σεζόν στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Ορισμένες περιοχές στη λεκάνη της Μεσογείου βρίσκονται ήδη σε κατάσταση συναγερμού για πυρκαγιά.

Ο καύσωνας-ρεκόρ των τελευταίων εννέα μηνών, σε συνδυασμό με την παρατεταμένη έλλειψη βροχοπτώσεων, είχε βαθιά επίδραση στα υδατορέματα και τα υπόγεια ύδατα, καθώς και στην ανάπτυξη της βλάστησης.

Επιπλέον, οι εποχικές προβλέψεις δείχνουν ότι η άνοιξη του 2024 θα είναι θερμότερη του μέσου όρου.

Στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, που εγκρίθηκε το 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΓΔ Περιβάλλοντος και ΓΔ Κοινό Κέντρο Ερευνών) εγκαινίασε το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την Ανθεκτικότητα και την Προσαρμογή στην Ξηρασία (EDORA), το οποίο αποσκοπεί στη βελτίωση της ανθεκτικότητας και της προσαρμογής στην ξηρασία σε ολόκληρη την ΕΕ.

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, περίπου το 30% του πληθυσμού της νότιας Ευρώπης ζει σε περιοχές που υπόκεινται σε μόνιμη πίεση νερού, και το 70% κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Ο ΕΟΠ επεσήμανε επίσης ότι η παρατεταμένη ξηρασία αποτελεί άμεση απειλή για την επισιτιστική μας ασφάλεια και τα αποθέματα πόσιμου νερού, καθώς και σημαντικούς κινδύνους για την παραγωγή, τη μεταφορά και τον εφοδιασμό ενέργειας.

Μία από τις συστάσεις του ΕΟΠ είναι η μετάβαση από τις ζωικές πρωτεΐνες στις φυτικές πρωτεΐνες βιώσιμης καλλιέργειας, προκειμένου να μειωθεί η κατανάλωση νερού στη γεωργία.

Σύμφωνα με το Water Food Network, χρειάζονται περισσότερα από 15.000 λίτρα νερού για την παραγωγή 1 κιλού βοδινού κρέατος, σε σύγκριση με 322 λίτρα για 1 κιλό λαχανικών).