Πόλεμος στα παλάτια, Ειρήνη στις καλύβες!
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ – ΕΠΙΜΕΤΡΟ: ΘΟΔΩΡΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ, εκδ. ΠΟΛΙΣ, σελ. 50,
Περιεχόμενα
I. GEORG BÜCHNER/ Ο Ταχυδρόμος της Έσης
ΙΙ. ΘΟΔΩΡΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ/ Ο Μπίχνερ και ο Ταχυδρόμος της Έσης
Ο Γκέοργκ Μπίχνερ γεννήθηκε στο Γκοντελάου του Μεγάλου Δουκάτου της Έσης το 1813 και πέθανε στη Ζυρίχη το 1837. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, όπου ήρθε σε επαφή με τις επαναστατικές ιδέες της εποχής του.
Όντας συνιδρυτής της παράνομης επαναστατικής οργάνωσης «Εταιρεία για τα δικαιώματα του ανθρώπου», το 1834 συντάσσει τον Ταχυδρόμο της Έσης, ο οποίος αποτελεί το μανιφέστο της οργάνωσης. Πολλά μέλη της οργάνωσης συλλαμβάνονται και ο Μπίχνερ καταφεύγει στο Ντάρμστατ όπου και γράφει το πρώτο του έργο, το δράμα Ο θάνατος του Δαντόν, η δραματική και τεχνική δύναμη του οποίου επηρέασε επί μακρόν το γερμανόφωνο θέατρο. Το 1835 εκδίδεται ένταλμα σύλληψης εναντίον του, αλλά εν τω μεταξύ έχει διαφύγει στο Στρασβούργο. Μεταφράζει δύο θεατρικά έργα του Βίκτορ Ουγκώ, γράφει τη νουβέλα Λεντς, που θεωρείται από τα πρόδρομα έργα του μοντερνισμού, ανακηρύσσεται διδάκτορας της ιατρικής και αρχίζει να διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. Το 1836 γράφει τη ρομαντική κωμωδία Λεόντιος και Λένα καθώς και το κορυφαίο έργο του, το δράμα Βόιτσεκ, δημιούργημα μεγάλης τραγικής δύναμης και έντασης, που συμπυκνώνει την ουσία της σκέψης του. Τον Φεβρουάριο του 1837 ο Μπίχνερ προσβλήθηκε από τύφο, πιθανότατα έπειτα από μόλυνση κατά τη διάρκεια των επιστημονικών ερευνών του, και πέθανε στις 19 Φεβρουαρίου, μόλις 24 ετών.
Στις 5 Ιουλίου 1834 το χειρόγραφο του Ταχυδρόμου της Έσης μεταφέρθηκε κρυφά στο Όφενμπαχ όπου εκτυπώθηκε σε 700 έως 1.000 αντίτυπα. Στις 31 Ιουλίου κυκλοφόρησε ως παράνομη προκήρυξη με το εμβληματικό σύνθημα «Πόλεμος στα παλάτια! Ειρήνη στις καλύβες!» Το σύνθημα ήταν δάνειο από τη Γαλλική Επανάσταση: το έφεραν τα γαλλικά στρατεύματα, όταν, το 1792, μετά τη νικηφόρα μάχη του Βαλμί κατά των μισθοφορικών στρατευμάτων των Γερμανών πριγκίπων, πέρασαν τον Ρήνο και εισέβαλαν στο Βέλγιο και στις ηγεμονίες της δυτικής Γερμανίας.
Η διακήρυξη διακινήθηκε προπάντων από τον Βάιντιχ και τους μαθητές του, που την μετέφεραν σε κουτιά βοτανολογίας, χωμένη στα ρούχα ή στις μπότες τους. Ωστόσο, το εγχείρημα είχε προδοθεί. Ορισμένους συνωμότες τους συνέλαβαν ήδη κατά τη μεταφορά των αντιτύπων από το τυπογραφείο και ένα μέρος των φυλλαδίων κατασχέθηκε.
Παρά τις αλλαγές του Βάιντιχ, ο Ταχυδρόμος της Έσης προκάλεσε την έντονη κριτική των φιλελεύθερων αστικών κύκλων του Μεγάλου Δουκάτου, μάλλον επειδή το φυλλάδιο δεν περιορίζεται στο αίτημα για δημοκρατικές πολιτικές μεταρρυθμίσεις, αλλά θέτει με έμφαση το κοινωνικό ζήτημα της μοναρχίας. Αντίθετα, οι χωρικοί της βόρειας Έσης αντέδρασαν θετικά.
από το Επίμετρο
του Θόδωρου Παρασκευόπουλου
Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΕΣΣΗΣ
Πρώτο μήνυμα
Ντάρμστατ, Ιούλιος 1834
Προοίμιο
Αυτό το φυλλάδιο έχει σκοπό να πει στη χώρα της Έσης την αλήθεια, όσους όμως λένε την αλήθεια τους κρεμάνε· ακόμα και όποιον διαβάζει την αλήθεια ίσως επίορκοι δικαστές τον τιμωρήσουν. Γι’ αυτόν τον λόγο, όσοι πάρουν ετούτο το φυλλάδιο πρέπει να προσέξουν τα ακόλουθα:
- πρέπει να φυλάξουν το φυλλάδιο προσεκτικά έξω από το σπίτι τους, ώστε να μην το βρει η αστυνομία·
- πρέπει να το μοιραστούν μόνο με έμπιστους φίλους·
- σε όσους δεν εμπιστεύονται όσο τον εαυτό τους να τους το αφήσουν κρυφά·
- εάν βρεθεί, παρά ταύτα, σε κάποιον που το έχει διαβάσει, εκείνος να πει ότι μόλις σκόπευε να το παραδώσει στις Αρχές·
- εάν βρεθεί σε κάποιον που δεν το έχει διαβάσει, αυτός φυσικά είναι αθώος.
Πόλεμος στα παλάτια! Ειρήνη στις καλύβες!
Το 1834 φαίνεται σαν να δια ψεύδεται η Βίβλος. Φαίνεται σαν ο Θεός να είχε πλάσει τους αγρότες και τους τεχνίτες την πέμπτη μέρα και τους ηγεμόνες και τους προύχοντες* την έκτη, σαν να τους είχε πει ο Κύριος: άρχετε πάντων των ερπετών των ερπόντων επί της γης, και να είχε κατατάξει τους αγρότες και τους πολίτες στα ερπετά. […]
[* Ο Μπίχνερ στην πρωτότυπη μπροσούρα αναφερόταν στους «πλούσιους» ευρύτερα, γιατί είχε την άποψη ότι, μετά την επανάσταση του 1830, οι αστοί είχαν έρθει σε συμβιβασμό με τους αριστοκράτες και κατά συνέπεια το μέτωπο ήταν πλέον μεταξύ πλούσιων και φτωχών, διατύπωση στην οποία επέμενε ο ίδιος. Όμως, ο Βάιντιχ –θεολόγος, ηγετική προσωπικότητα της φιλελεύθερης αντιπολίτευσης στο Μεγάλο Δουκάτο της Έσης–, θέλοντας να πλησιάσει κάποιους φιλελεύθερους, άλλαξε το κείμενο βάζοντας τη γενική διατύπωση «die Vornehmen», την οποία ο μεταφραστής αποδίδει ως «προύχοντες».]
[…] Η δικαιοσύνη στη Γερμανία είναι εδώ και αιώνες πόρνη των Γερμανών ηγεμόνων. Κάθε σας βήμα προς αυτήν πρέπει να το στρώσετε με ασήμι, και με φτώχεια και ταπείνωση αγοράζετε τις αποφάσεις της. Σκεφτείτε τα χαρτόσημα, σκεφτείτε τις υποκλίσεις σας στις δημόσιες υπηρεσίες, σκεφτείτε τις ουρές μπροστά στις πόρτες τους. Σκεφτείτε τις πληρωμές σε γραφείς και δικαστικούς κλητήρες. Μπορείτε να μηνύσετε τον γείτονά σας που σας κλέβει μία πατάτα· για δοκιμάστε να κάνετε μήνυση για την κλοπή της ιδιοκτησίας σας που γίνεται καθημερινά στο όνομα του κράτους μέσω των φόρων, προκειμένου να παχύνει με τον ιδρώτα σας μια λεγεώνα δημοσίων υπαλλήλων· για δοκιμάστε να υποβάλλετε μήνυση επειδή βρίσκεστε στο έλεος της αυθαιρεσίας λίγων χοντρομπαλάδων και επειδή αυτή η αυθαιρεσία λέγεται νόμος, διαμαρτυρηθείτε για τα χαμένα σας ανθρώπινα δικαιώματα: πού είναι τα δικαστήρια που θα δεχτούν τις μηνύσεις σας, πού είναι οι δικαστές που θα απένειμαν δίκαιο; – Οι αλυσίδες των συμπολιτών μας από το Φόγκελσμπεργκ* που τους έσυραν στο Ρόκενμπουργκ** θα σας δώσουν την απάντηση. […]
[στμ. * Vogelsberg. Κοινότητα του Μεγάλου Δουκάτου της Έσης (σήμερα του κρατιδίου της Θουριγγίας), πολλοί κάτοικοι της οποίας συνελήφθησαν στην εξέγερση του 1830. Το 1834, όταν κυκλοφήρησε ο Ταχυδρόμος της Έσης, ήταν ακόμη φυλακισμένοι.
** Εννοεί τη φυλακή (σήμερα φυλακή ανηλίκων Ρόκενμπέργκ) που στεγαζοταν στο Μαρίενσλος, άλλοτε μοναστήρι των Κιστερκιανών.]
[…] Πολλά χρόνια σκύβετε στα αγκαθοχώραφα της σκλαβιάς, ιδρώστε ένα καλοκαίρι στο αμπέλι της ελευθερίας και θα είστε ελεύθεροι ως τη χιλιοστή γενιά.
Μια ολόκληρ ζωή σκάβετε τη γη, τότε θα σκάψετε τον τάφο των τυράννων σας. Εσείς χτίσατε τα κάστρα, τώρα ρίξτε τα και χτίστε στο σπίτι της ελευθερίας.[…]
Όπως επισημαίνει ο Θόδωρος Παρασκευόπουλος στο Επίμετρο, Στον Ταχυδρόμο της Έσης ο Μπίχνερ κατορθώνει να συνεγείρει χωρίς να αποχαυνώνει. Παρουσιάζει οικονομικά και δημογραφικά στοιχεία, μια γνώση που η άρχουσα τάξη κρατάει για τον εαυτό της, με τρόπο εύληπτο και συναρπαστικό, συγκρίνει την εξαθλίωση των φτωχών αγροτών με τη σπατάλη των πλουσίων, και την εξηγεί με τρόπο που κινητοποιεί και που καταπολεμά τη μοιρολατρία. Συνδέει τη βαθιά θρησκευτικότητα των Γερμανών αγροτών με τις συνθήκες της ζωής τους, και με θρησκευτικά επιχειρήματα παρακινεί σε δράση για μια νέα δίκαιη τάξη πραγμάτων κατά τον τρόπο των θεολόγων του 16ου αιώνα που υποστήριξαν τον Πόλεμο των Χωρικών. Το κείμενο συγκινεί και ταυτόχρονα παρακινεί τη σκέψη, με τον τρόπο των μεγάλων έργων τέχνης. Γι’ αυτό τον λόγο, ο Ταχυδρόμος της Έσης συγκαταλέγεται δικαίως στο λογοτεχνικό έργο του Γκέοργκ Μπίχνερ, αλλά και στα σημαντικά πολιτικά κείμενα της περιόδου ανάμεσα στις δύο επαναστάσεις, του Ιουλίου του 1830 και του Μαρτίου του 1848.
Συσπείρωση Αναρχικών
Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.244, Ιανουάριος 2024
από: https://anarchypress.wordpress.com