Μπορεί η αγροοικολογία να μην είναι ιδιαίτερα γνωστή ως λέξη, αλλά τα τελευταία χρόνια προτείνεται ως κύρια λύση στα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει και προκαλεί η γεωργία. Σε ολόκληρο τον κόσμο υπάρχουν πολλοί που έχουν υιοθετήσει την αγροοικολογία, δυστυχώς όμως στην Ελλάδα δεν υπάρχει αρκετή γνώση και εκπαίδευση πάνω στον συγκεκριμένο τομέα.

Για την αγροοικολογία, την πρόσβαση στη Γη, την διατροφική κυριαρχία, την ΚΥΓΕΩ αλλά και την κλιματική αλλαγή γενικότερα σε συνδυασμό με τη γεωργία μίλησε στο tvxs.gr η Γκιουγκή Τζέννυ, ακτιβίστρια διατροφικής κυριαρχίας και ιδρυτικό μέλος του Αγροοικόπολις, του πρώτου ελληνικού δικτύου για την αγροοικολογία. 

 
  • Η διατροφική κυριαρχία είναι ένας όρος που επινοήθηκε από μέλη της Vía Campesina το 1996. Τι ακριβώς υποστηρίζει;

Η διατροφική κυριαρχία είναι μια ορολογία που προήλθε από μέλη του παγκόσμιου αγροτικού κινήματος «La via campesina» και στηρίζει τους μικρούς αγρότες που κάνουν αγοοικολογική καλλιέργεια. Εκείνη την περίοδο οι μικροί αγρότες στην Λατινική Αμερική άρχισαν να καταλαβαίνουν τη σημαίνει η παγκοσμιοποίηση, γιατί ξαφνικά από εκεί που καλλιεργούσαν για να ταΐσουν τις οικογένειες τους καλλιεργούσαν για εξαγωγές. Αυτό σημαίνει ότι οι αγρότες παίρνουν ψίχουλα, δεν μπορούν να ταΐσουν τις οικογένειες τους κι αυτό το προϊόν έρχεται εδώ για να απολαύσουμε και να νομίζουμε ότι κάνουμε και καλό στο πλανήτη. Εκεί προέκυψε η ανάγκη  να αποκτήσουμε «κυριαρχία» πάνω στα κομμάτια που αφορούν την τροφή. Άρα το κίνημα της διατροφικής κυριαρχίας λέει ότι εμείς σαν λαοί έχουμε το δικαίωμα να ορίζουμε εμείς τα διατροφικά μας συστήματα. Εμείς θα είμαστε αυτοί που αποφασίζουν τι θα φάμε, ποιος θα το φτιάξει, τι σπόρο θα χρησιμοποιήσει, σε ποια γη θα το βάλει, τι γίνεται με τις εργασιακές συνθήκες των ανθρώπων που απασχολούνται κλπ.

  • Πως ορίζεται η αγροικολογία;

Η αγροοικολογία είναι τρόπος ζωής, μια φιλοσοφία. Είναι η εφαρμογή των νόμων της ηθικής της οικολογίας στην αγροτική παραγωγή. Για μένα χρειάζεται να εξετάζω τι εισροές που χρειάζονται για να δουλέψει μια μονοκαλλιέργεια ντομάτας σε θερμοκήπιο. Όταν λέω εισροές σημαίνει ότι αυτό το πράγμα για να δουλέψει, να ξέρω πόσο ενέργεια θα καταναλώσει.  Όταν μιλάμε για βιωσιμότητα και γνωρίζουμε ότι τα ορυκτά καύσιμα μειώνονται, ένα τέτοιο σύστημα που χρειάζεται συνέχεια εξωτερικές εισροές δεν είναι βιώσιμο ούτε ανθεκτικό. Επίσης αυτό το θερμοκήπιο πόσο μολύνει, πόσα σκουπίδια παράγει; Επίσης σε τι συνθηκες δουλευουν οι άνθρωποι και πως αντιλαμβάνομαι τη συμμετοχή των ανθρώπων σε αυτή την ιστορία. Αυτό που κάνει είναι να βοηθάει να μειώσουμε την κλιματική αλλαγή.  Η μεγαλύτερη βιοποικιλότητα, τα ωφέλιμα έντομα που προσκαλεί στο κτήμα βοηθούν  στην μεγαλύτερη βιωσιμότητα όλου του συστήματος.

Η αξία του μικρού παραγωγού είναι εξαιρετικά σημαντική. Αν γυρίσουμε να κοιτάξουμε τη φύση θα δούμε ότι πουθενά δεν κάνει μονοκαλλιέργεια. Ακόμα και στα δάση υπάρχουν διάφορα είδη δέντρων. Όταν έχω μια μονοκαλλιέργεια στην ουσία δημιουργούμε τις υποδομές για να καταστρέφουμε το περιβάλλον.  Είναι δεδομένο ότι θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσεις φυτοφάρμακα και ζιζανιοκτόνα και χημικά λιπάσματα. Γιατί όταν έχεις μονοκαλλιέργεια ο πληθυσμός σου γίνεται πολύ ευάλωτος. Στην αγροοικολογία δεν έχεις ποτέ μονοκαλλιέργεια εκεί δημιουργείς περισσότερη ανθεκτικότητα.

  • Ποιες χώρες πρωτοπορούν στον τομέα αυτό;

Πάνω σε αυτόν τον τομέα έχουν πρωτοπορήσει πολλές χώρες, μία από αυτές είναι και η Ισπανία. Γιατί έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν ότι όταν μιλάμε για βιωσιμότητα, η αγροοικολογία είναι η λύση. Αλλά στην Ευρώπη γενικότερα υπάρχει μεγαλύτερη γνώση στο αντικείμενο σε σχέση με την Ελλάδα που είμαστε ακόμα πολύ πίσω.

 
  • Με δεδομένο ότι ο πληθυσμός της Γης αυξάνεται και υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη παραγωγής τροφίμων, κατά πόσο είναι εύκολο να λειτουργήσει ένα σύστημα αγροοικολογίας;

Υπάρχει γενικά ένας φόβος ότι δεν θα μπορούμε να θρέψουμε τον πληθυσμό της γης, αλλά αυτή τη στιγμή δυστυχώς μεγαλύτερο ποσοστό από την τροφή που παράγεται πετιέται παρά καταναλώνεται. Ωστόσο θα μπορούσε να λειτουργήσει ένα σύστημα που να βασίζεται μόνο στην αγροοικολογία και με μειωμένη κατανάλωση κρέατος. Υπάρχουν πολλοί αγρότες που δεν ξέρουν βασικές πληροφορίες για την καλλιέργεια κι αυτό είναι λογικό γιατί στις προηγούμενες γενιές άρχισε να χάνεται η επαφή με τη φύση. Από τότε που ξεκίνησε η ιστορία με τη βιομηχανική γεωργία, άρχισε και η μεγάλη διάλυση. Μέχρι τότε την τροφή την καλλιεργούσαν οι γυναίκες, που είχαν το μποστανάκι και τάιζαν την οικογένεια και κρατούσαν τον σπόρο. Από τον πόλεμο και μετά σε παγκόσμιο επίπεδο έγινε μια μεγάλη αλλαγή και ξαφνικά ξεκίνησε η ιδέα της μονοκαλλιέργειας, της μεγάλης έκτασης και μπήκαν στην αγροτική καλλιέργεια οι άντρες που επιδίωκαν να γίνουν όλα πιο «μαζικά».

  • Η πρόσβαση στη γη… Τι σημαίνει και γιατί μας ενδιαφέρει;

Μέσα στον καπιταλισμό, τον φιλελευθερισμό και την παγκοσμιοποίηση που ζούμε, όλα τα πράγματα αποτιμώνται πλέον σε νούμερα, σε χρήμα. Η τροφή μας και το νερό θα έπρεπε να είναι κοινό αγαθό κι ανθρώπινο δικαίωμα κι όχι εμπόρευμα.Αντίθετα η τροφή μας βρίσκεται πλέον σε χρηματιστήρια. Αυτό παίρνει μπάλα και την γη γιατί θα σου βγάλει πιο πολλά λεφτά άμα την πουλήσεις για να την κάνεις οικόπεδα παρά να την χρησιμοποιήσεις για να καλλιεργήσεις τροφή. Πλέον όμως έχουμε φτάσει στο σημείο να χάνουμε το χώμα. Σε λίγο καιρό είναι πιθανό να μην έχουμε μέρος για να βάλουμε τους σπόρους μας. Η εξαφάνιση του χώματος γίνεται από δύο πλευρές. Η μία είναι η ερημοποίηση που έρχεται και από την κλιματική αλλαγή κι από τις πρακτικές που χρησιμοποιούμε στις καλλιέργειες κι η άλλη είναι από την αστικοποίηση. Λόγω της κατάστασης που επικρατεί οι αγρότες κινδυνεύουν να χάσουν τη γη που έχουν. Ταυτόχρονα υπάρχει η λογική των ιδιωτικοποιήσεων που παίρνει μπάλα και καλλιεργήσιμες περιοχές.

 
 

 

Εμάς μας ενδιαφέρει κυρίως να πατήσουμε σε πράγματα που έχουμε δει στο εξωτερικό σαν πρακτικές και να δημιουργήσουμε ένα αποθεματικό γης, στο οποίο θα περιέρχεται η αγροτική γη, την οποία πρώτα θα διασφαλίζουμε ότι θα μείνει αγροτική και να μπορούμε να δώσουμε πρόσβαση σε αυτή τη γη σε πολύ χαμηλά ενοίκια, τύπου μηδενικά, για να μπορούν οι αγρότες να κάνουν τη δουλειά τους. Το γεγονός της έλλειψης βιολογικών φρούτων σε μια λαϊκή δείχνει άλλωστε το θέμα για την προσβασιμότητα της γης. Κι αυτό συμβαίνει γιατί δεν έχουν μεγάλο κομμάτι γης και αναγκάζονται να νοικιάσουν άλλων. Και σε ένα νοικιασμένο χωράφι σίγουρα δεν θα βάλουν δέντρα.

  • Πόσο εύκολη είναι η μετάβαση από τη συμβατική γεωργία στην αγροοικολογία;

Στην Ελλάδα είναι τραγικά μικρά τα ποσοστά των ανθρώπων που ασχολούνται με τις καθαρές καλλιέργειες και πρέπει να τα αυξήσουμε και να βοηθήσουμε σε αυτή τη μετάβαση. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει εκπαίδευση. Από τη μία μεριά κάνουμε κινήσεις ωστε να δημιουργηθεί  αυτή η εκπαίδευση και να μεταλαμπαδευτεί αυτή η γνώση. Αυτό το κάνουμε και με σεμινάρια και ανταλλαγές με το εξωτερικό και με πρακτικές. Μετά προσπαθούμε να τους βρούμε γη. Κι εδώ να σημειώσω πόσο σημαντική είναι και η περιαστική καλλιέργεια.. Αντιλαμβανόμαστε ότι η τοπικότητα είναι πολύ σημαντική. Αλλά γιια να κλείσει ο κύκλος πρέπει να έχει και βιωσιμότητα οικονομική. Εκεί έρχεται το ΚΥΓΕΩ, η κοινωνικά υποστηριζόμενη γεωργία.

  • Τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο η Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία;

Εν συντομία όταν ξεκινάω ένα σεμινάριο αυτό που τους λέω είναι ότι  «παντρεύω» αγρότες με οικογένειες στην πόλη. Και χρησιμοποιώ το παράδειγμα του γάμου γιατί ο γάμος έχει και υποχρεώσεις. Με αυτό τον τρόπο θέλουμε να δείξουμε ότι πάμε ενάντια στην αγοραία αντίληψη αυτής της δοσοληπτικής σχέσης. Πάμε να το αντικαταστίσουμε αυτό με τη δημιουργία ανθρώπινων σχέσεων. Οι αγρότες και οι καταναλωτές αυτοί γίνονται μία κοινότητα που σκέφτεται και δρα για την συνολική της βιωσιμότητα χωρίς να κάνει τον διαχωρισμό «καταναλωτές» και «παραγωγοί». Οι άνθρωποι λοιπόν που έχουν μικρές παραγωγές δεν θα πάνε να πουλήσουν σε ένα σούπερ μάρκετ, είτε πουλάνε από στόμα σε στόμα σε καταναλωτές ΚΥΓΕΩ, είτε σε μικρά εστιατόρια και λαϊκές.

  • Ποιος είναι ο στόχος σας;

Στόχος είναι μεσω των εθελοντών να ανοίξει ο κύκλος μας σε κάποιες περιοχές αλλά στη συνέχεια να υπάρχει αυτοργάνωση. Πολλοί μας λένε να στήσουμε ένα e shop αλλά εμείς θέλουμε περισσότερο να πάμε προς την κατεύθυνση ΚΥΓΕΩ. Κι αυτό γιατί μια πλατφόρμα την περίοδο της κρίσης δεν μπορεί να βοηθήσει. Έτσι θα έχουμε τη δυνατότητα να καλύψουμε την ανάγκη μας για καλή καθαρή τροφή που ξέρω από που έρχεται και που έχω λόγο. Εμείς οι καταναλωτές δεν έχουμε λόγο για το τι τρώμε. Η κλιματική κρίση και ο κοροναιός είναι δύο πράγματα που ωθούν αυτή τη στιγμή την ανθρωπότητα να συνειδητοποιήσει ότι είμαστε όλοι συνδεδεμένοι. Έρχεται η φύση να μας πει πως πρέπει να δούμε διαφορετικά την κατάσταση.

  • Τα ακραία καιρικά φαινόμενα αυξάνονται με εντυπωσιακό ρυθμό με συνέπεια την καταστροφή της γεωργικής παραγωγής, καθιστώντας σε πολλές περιπτώσεις ανίσχυρη την πολιτική των αποζημιώσεων. Πως η Αγροοικολογία θα μπορούσε να συμβάλει στην πρόληψη και αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων;

Η αγροοικολογία είναι παράγοντας που μειώνει τις κλιματικές επιπτώσεις. Αυτό είναι γνωστό. Η λογική του ΚΥΓΕΩ είναι να γίνουν συνελεύσεις πριν την καλλιεργητική περίοδο για να αποφασίσουμε τι θα καλλιεργήσει ο παραγωγός. Εμείς προπληρώνουμε κάθε μήνα το καλάθι που έχουμε αποφασίσει ότι θα παίρνουμε και μετά κάθε βδομάδα ο παραγωγός συγκομίζει τα αγαθά, τα πηγαίνει σε ένα σημείο κι εμείς τα παίρνουμε από εκεί. Όταν λοιπόν ο παραγωγός έχει πάθει ζημιά από τον καιρό, εμείς δεν θα του πούμε ότι θα δώσουμε λιγότερα λεφτά. Μπορεί να υπάρχουν εβδομάδες που δεν θα πάρουμε καθόλου καλάθι επειδή θα έχει διαλυθεί όλη η παραγωγή. Κανείς δεν ζητάει τα λεφτά του πίσω όμως. Αντίστοιχα βέβαια το καλοκαίρι που υπάρχει μεγάλη αφθονία ο παραγωγός αντί να μου βάλει τρία κιλά θα μου βάλει πέντε. Γιατί κι αυτός αντιλαμβάνεται πόσο του στέκομαι. Κι αυτό πιστεύω ότι αυτό το μοντέλο θα φέρει βιωσιμότητα και στις κοινωνίες μας και στις οικονομίες μας.

πηγη:https://tvxs.gr