Το 2023 ήταν η θερμότερη χρονιά που καταγράφηκε ποτέ. Η χρονιά που έσπασε το ρεκόρ του 2016 και μάλιστα με μεγάλη διαφορά. Η πρώτη φορά που ο πλανήτης άγγιξε το όριο του 1,5 βαθμού (1,48) Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο. Επιστημονικές υπηρεσίες σε ΗΠΑ και Ε.Ε. εκδίδουν διαδοχικές ανακοινώσεις που τεκμηριώνουν τη διαπίστωση αυτή, σκιαγραφώντας παράλληλα ανοδική τάση και για φέτος. Έτσι η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ υπολόγισε ότι «είναι κατά 99% πιθανό» το 2023 να ήταν η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί εδώ και 174 χρόνια, από όταν ξεκίνησε την καταγραφή. Οι έξι θερμότεροι μήνες στη σειρά, το θερμότερο καλοκαίρι και το θερμότερο φθινόπωρο στο βόρειο ημισφαίριο επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές.
«Η κλιματική χρονιά του 2023 προκαλεί σοκ με όρους έντασης των κλιματικών φαινομένων, των καυσώνων, των ξηρασιών, των πλημμυρών και των πυρκαγιών, ταχύτητας τήξης των πάγων και των ανωμαλιών της θερμοκρασίας κυρίως στους ωκεανούς». Τα λόγια ανήκουν στον καθηγητή Γιόχαν Ρόκστρεμ, αναπληρωτή διευθυντή του Ινστιτούτου Έρευνας Κλιματικών Συνεπειών του Πότσνταμ. Ο Ρόκστρεμ δεν είναι ο μόνος που εκφράζει σοβαρές ανησυχίες. Πολλοί επιστήμονες και ερευνητές συμφωνούν. Όπως, για παράδειγμα, η εμβληματική μορφή των ειδικών του κλίματος, ο πρώην κλιματολόγος της NASA Τζέιμς Χάνσεν, που προβλέπει ότι η φετινή χρονιά θα είναι η πρώτη που η ανθρωπότητα θα υπερβεί τον 1,5 βαθμό. Ο Χάνσεν θεωρείται ο νονός της κλιματικής επιστήμης και ήταν ο πρώτος που το 1988, καταθέτοντας στην αμερικανική Γερουσία, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την κλιματική αλλαγή. Σήμερα αναφέρεται σε ένα «νέο κλιματικό σύνορο» με θερμοκρασίες υψηλότερες από ποτέ εδώ και ένα εκατομμύριο χρόνια, που επιφέρουν ισχυρότερες θύελλες, καύσωνες και ξηρασίες. «Θα ήμασταν χαζοί και κακοί επιστήμονες αν δεν περιμέναμε επιτάχυνση της παγκόσμιας υπερθέρμανσης» δήλωνε χαρακτηριστικά τον Νοέμβριο του 2023, υποστηρίζοντας ότι η φετινή χρονιά θα σημάνει το τέλος του στόχου της Συμφωνίας του Παρισιού για περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό Κελσίου. Εξηγεί στον βρετανικό Guardian ότι η υπερθέρμανση που προκαλεί η καύση ορυκτών καυσίμων εντείνεται από το φυσιολογικά επαναλαμβανόμενο κλιματικό φαινόμενο Ελ Νίνιο και θα οδηγήσει έως τον Μάιο σε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,7 βαθμούς Κελσίου. Η άποψη του Χάνσεν, που αμφισβητείται από άλλους κλιματολόγους, είναι ότι ο ρυθμός της παγκόσμιας υπερθέρμανσης επιταχύνεται εξαιτίας της αυξανόμενης ανισορροπίας μεταξύ της ποσότητας ενέργειας που, προερχόμενη από τον ήλιο, απορροφάται από τη Γη και της ποσότητας που επιστρέφει στο Διάστημα.
Και μπορεί να μην συμμερίζονται όλοι οι επιστήμονες την άποψη του Χάνσεν, ωστόσο κανείς δεν αμφισβητεί ότι η κλεψύδρα αδειάζει επικίνδυνα γοργά. Για παράδειγμα, ο Ντριού Σίντελ, καθηγητής Περιβάλλοντος στο αμερικανικό Πανεπιστήμιο Ντιουκ, παρατήρησε ότι η χρονιά που πέρασε ήταν «ασυνήθιστα θερμή» λόγω του φαινομένου Ελ Νίνιο και πως τα επόμενα χρόνια θα κρίνουν αν τελικά θα χαθεί ο στόχος του 1,5 βαθμού. Ωστόσο διευκρίνισε ότι η τάση δεν αλλάζει και το όριο του 1,5 βαθμού θα ξεπεραστεί στη δεκαετία του 2020 και όχι του 2030. «Άρα η άποψη του Τζιμ ότι κινούμαστε πιο γρήγορα στη μετά τον 1,5 βαθμό περίοδο είναι σωστή κατά τη γνώμη μου».
* Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., υπεύθυνη για θέματα Διεθνών Σχέσεων - Εξωτερικής Πολιτικής και Ευρωπαϊκής, Ενέργειας, Περιβάλλοντος, βουλεύτρια Β2 Δυτικής Αθήνας
www.avgi.gr