Loading...

Κατηγορίες

Παρασκευή 20 Ιούν 2014

 

 

Η ελληνική κυβέρνηση να δώσει στη δημοσιότητα τα αναλυτικά πρακτικά των συζητήσεων

στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος

"Το Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος μετά από επιμονή της Ελληνικής Κυβέρνησης που είναι προεδρεύουσα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησε πολιτικά στις 12/6/2014 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2001/18 σχετικά με την δυνατότητα απόφασης από κράτη μέλη να περιορίζουν ή και να απαγορεύουν σε περιοχές ή στο σύνολο της επικράτειας τους την καλλιέργεια Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών ("μεταλλαγμένα"). Τόσο οι Πράσινοι στο Ευρωκοινοβούλιο όσο και προσωπικά ως ευρωβουλευτής είχαμε ασκήσει κριτική σε αυτή την διαδικασία που μπορεί να ξεγελάσει πολλούς ότι δήθεν προστατεύει τους πολίτες. Μάλιστα στις 22/5/2014 είχα στείλει και επιστολή στον έλληνα Υπουργό Περιβάλλοντος ζητώντας να σταματήσει αντί να επιταχύνει την διαδικασία (1). Ο λόγος είναι ότι πίσω από την μερική "εθνικοποίηση" των αποφάσεων για τα "μεταλλαγμένα" και κάτω από τον παραπλανητικό τίτλο "περιορισμός ή απαγόρευση της καλλιέργειας γενετικά τροποποιημένων οργανισμών" βλέπαμε τον κίνδυνο να ανοίξει ένα παράθυρο για την παράκαμψη της αντίθεσης των ευρωπαίων πολιτών. Η εκτίμησή μας είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δίνει την δυνατότητα για μεγαλύτερη ευελιξία στα Κράτη Μέλη να αποφασίζουν για τον περιορισμό ή την απαγόρευση - κάτω από πολύ συγκεκριμένους όρους και τεκμηρίωση - μιας καλλιέργειας αλλά αυτό θα οδηγήσει σε χαλάρωση των αντιστάσεων των κυβερνήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο όταν έρχεται το θέμα "μεταλλαγμένα" προς συζήτηση. Από την άλλη βάζει τα κράτη μέλη να διαπραγματεύονται με τις πολυεθνικές, όπως η Μονσάντο, τους όρους για τον περιορισμό της καλλιέργειας ΓΤΟ στην επικράτειά τους! ", δήλωσε ο ευρωβουλευτής των Πράσινων, Νίκος Χρυσόγελος.

"Αυτό που συνέβη στην πραγματικότητα είναι ότι, με ευθύνη και της ελληνικής κυβέρνησης, άνοιξε δυστυχώς ένα παράθυρο για την εισαγωγή μεταλλαγμένων κατ' αρχάς σε διάφορες περιοχές και χώρες που δεν θα μπορούν να αντισταθούν μεμονωμένα στις πιέσεις των πολυεθνικών που ενδιαφέρονται να προωθήσουν τα μεταλλαγμένα με κάθε τρόπο. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι αμερικανοί πολίτες αρχίζουν να αφυπνίζονται λόγω των συνεπειών που βιώνουν από τις επιλογές επιχειρήσεων όπως η Μονσάντο, η Ευρώπη δεν μπορεί να ανοίξει τώρα - και μάλιστα με την βοήθεια της ελληνικής κυβέρνησης - το παράθυρο και την πόρτα που επέμενε να κρατά κλειστή στα μεταλλαγμένα για δεκαετίες.

Οι μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις προσπαθούν εδώ και χρόνια να κάμψουν την αντίσταση των πολιτών και να κάνουν δουλειές αν όχι σε όλη την Ευρώπη, τουλάχιστον σε κάποιες χώρες. Η διαδικασία που ακολουθείται σήμερα είναι, πράγματι, πολύ κακή γιατί δίνει τη δυνατότητα στην Κομισιόν - αν δεν απορριφθεί μια έγκριση καλλιέργειας με μεγάλη πλειοψηφία από το Συμβούλιο- να δώσει εκείνη την άδεια καλλιέργειας. Παρόλα αυτά, όμως, η κοινή ευρωπαϊκή διαδικασία "συνενώνει" δυνάμεις κρατών- μελών αλλά και των πολιτών από διάφορες χώρες που αντιτάσσονται στην καλλιέργεια με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη και πολυ-επίπεδη κινητοποίηση. Αν ήθελε η ελληνική κυβέρνηση να συνεισφέρει στην προστασία των πολιτών και του περιβάλλοντος και να αλλάξει την διαδικασία θα έπρεπε να ακούσει τις απόψεις των περιβαλλοντικών και αγροτικών φορέων για εφαρμογή της "αρχής της πρόληψης" και να προωθήσει πρωτοβουλίες για την σταθερή και μόνιμη απόρριψη αυτής της, τουλάχιστον αμφιλεγόμενης, τεχνολογίας.

 

Τώρα η μερική "εθνικοποίηση" των αποφάσεων για τα μεταλλαγμένα μπορεί να οδηγήσει σε διάσπαση

δυνάμεων, σε καταστάσεις δηλαδή κατά τις οποίες ορισμένα κράτη-μέλη δεν θα αντιτίθενται έντονα στην προσπάθεια να επιτραπεί η καλλιέργεια μεταλλαγμένων στην ΕΕ , αλλά θα ακολουθούν πολύ πιο χαλαρή στάση στα θέματα έγκρισης, στη λογική ότι εκείνα θα μπορούσαν να απαγορεύσουν την καλλιέργεια στην επικράτειά τους. Είναι επίσης, πιθανόν οι πολίτες να προσπαθούν σε κάθε χώρα χωριστά να αποτρέψουν την καλλιέργεια μεταλλαγμένων. Μπορεί να ανοίξει το παράθυρο και η πόρτα για καλλιέργεια πρώτα σε χώρες όπου οι κυβερνήσεις και η κοινωνία των πολιτών δεν θα μπορεί να αντισταθεί στις πιέσεις ή στην εξαγορά από τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις. Το ευρωπαϊκό επίπεδο - και στην περίπτωση των μεταλλαγμένων - είναι το μόνο που μπορεί να εξασφαλίσει μια ισχυρή κοινωνική αντίσταση στην επιβολή ρυθμίσεων αντίθετων με τα συμφέροντα του περιβάλλοντος και της κοινωνίας.

 

Ακόμα και αν οι περισσότερες χώρες είναι σε θέση να αντισταθούν χωριστά στις πιέσεις των μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων μεταλλαγμένων, έστω και μία χώρα να υποκύψει και να επιτρέψει την καλλιέργεια, η επιμόλυνση δεν θα περιοριστεί από τα εθνικά σύνορα. Από την άλλη, τα Κράτη Μέλη θα αντιμετωπίζουν πολλές νομικές προσφυγές αν σε μια χώρα έχει απαγορευτεί η καλλιέργεια και σε κάποια άλλη έχει επιτραπεί. Θα υπάρχουν πολλές νομικές προσφυγές σε Διοικητικά Δικαστήρια ή και στις διαδικασίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) δέχεται ως έγκυρες μόνο εθνικές αποφάσεις που βασίζονται σε επιστημονικά επιχειρήματα που επικαλούνται την υγεία ή τις περιβαλλοντικές ανησυχίες, αλλά αυτές εξαιρούνται από τους λόγους περιορισμού ή αποκλεισμού καλλιέργειας ΓΤΟ με βάση το σχέδιο συμφωνίας. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουμε ζήσει, εξάλλου, την τρομερή πίεση που ασκείται στο πλαίσιο σύναψης συμφωνιών εμπορικών σχέσεων της ΕΕ με τις ΗΠΑ ή τον Καναδά, πίεση που καμία χώρα από μόνη της δεν θα μπορούσε να αντέξει", σημείωσε ο Νίκος Χρυσόγελος.

 

Στοιχεία για τη διαδικασία που ακολουθήθηκε

 

Η Κομισιόν είχε αναλάβει να προωθήσει νομοθετικά αυτή την πρωτοβουλία με μια πρόταση που παρουσίασε τον Ιούλιο 2010. Δεν είναι τυχαίο ότι χώρες όπως η Ισπανία και η Βρετανία που επιθυμούν την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων οργανισμών πιέζανε για μια τέτοια πρόταση. Το Ευρωκοινοβούλιο είχε προωθήσει σειρά τροπολογιών στην πρόταση αυτή τον Ιούλιο 2011. Στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος στις 9/3/2012 μια ισχυρή μειοψηφία είχε μπλοκάρει την πολιτική απόφαση κάτω από την πίεση των πολιτών σε διάφορες χώρες. Υπό την ελληνική προεδρεία, το Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος στις 3/3/2014 επιβεβαίωσε ότι υπήρχε πλέον η πολιτική βούληση των Κρατών-Μελών να ξανανοίξουν τις συζητήσεις για τη νομοθετική πρόταση με βάση συμβιβαστικές προτάσεις που κατέθεσε η ελληνική προεδρεία. Η νέα πρόταση που υποβλήθηκε στα κράτη μέλη από την Ελληνική Προεδρία της ΕΕ ήταν ουσιαστικά μια επανάληψη ή και χειρότερη εκδοχή της πρόταση της Δανίας. Από τις 3/3/2014 έως τις 12/6/2014 η ελληνική πλευρά οργάνωσε πολλές συναντήσεις της ad hoc ομάδας εργασίας στα θέματα μεταλλαγμένων για να καταλήξει σε πρόταση που θα τύγχανε ευρείας υποστήριξης.

 

Τα 26 από τα 28 Κράτη Μέλη της ΕΕ συμφώνησαν τελικά στις 12/6/2014 με το συμβιβαστικό σχέδιο που υπέβαλε η ελληνική προεδρεία (δεν συμφώνησαν Βέλγιο και Λουξεμβούργο). Κατάφερε να συνενώσει χώρες που επιθυμούν να προχωρήσει η καλλιέργεια μεταλλαγμένων με χώρες που φοβούνται ότι θα δοθούν εγκρίσεις για καλλιέργειες και θέλουν να έχουν το δικαίωμα να απαγορεύσουν τα μεταλλαγμένα τουλάχιστον στην επικράτειά τους.

 

Θα χρειαστούν κάποιοι μήνες μέχρι να γίνει η τελική νομική και γλωσσική επιμέλεια ώστε να θεωρηθεί Κοινή Απόφαση του Συμβουλίου των Υπουργών Περιβάλλοντος αλλά το νέο Ευρωκοινοβούλιο θα έχει πολύ λίγο χρόνο, μόλις μερικές εβδομάδες, για να πάρει θέση επί του θέματος. Αναμένεται ότι η Ιταλική προεδρεία του Συμβουλίου ΕΕ θα ξεκινήσει της διαπραγματεύσεις με τον νέο Ευρωκοινοβούλιο στις αρχές φθινοπώρου.

 

Τα Βασικά σημεία της Απόφασης του Συμβουλίου των Υπουργών Περιβάλλοντος

 

1. Το κείμενο συμφωνίας περιλαμβάνει σημεία που αφορούν σε:

- σύνδεση μεταξύ της πρώτης (αίτηση σε επίπεδο ΕΕ για να δοθεί εξουσιοδότηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο) και της δεύτερης φάσης (αίτηση σε κάθε κράτος μέλος όπου σχεδιάζεται καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένου οργανισμού)

- αίτηση του Κράτους Μέλους για περιορισμό ή απαγόρευση σε επίπεδο γεωγραφικό που θα περνάει αποκλειστικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

- μεταβατικές διατάξεις μέχρι την εφαρμογή της νέας Οδηγίας

- έναν όχι εξαντλητικό κατάλογο τον οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιούν τα κράτη μέλη για να περιορίζουν ή να απαγορεύουν μια καλλιέργεια, όπως για παράδειγμα περιβαλλοντικούς, κοινωνικο-οικονομικούς λόγους, χρήσεις γης, χωροταξικό σχεδιασμό, αγροτική πολιτική, θέματα δημόσιας πολιτικής κα που είναι διαφορετικοί από την διαδικασία αξιολόγησης στη βάση θεμάτων υγείας και περιβάλλοντος που ακολουθείται σήμερα για την έγκριση καλλιέργειας ΓΤΟ από την ΕΕ.

- παρουσίαση - μέσα σε 4 χρόνια από την εφαρμογή της νέας Οδηγίας - από την Κομισιόν μιας έκθεσης προς το Συμβούλιο και το Ευρωκοινοβούλιο για τις συνέπειες της εφαρμογής της, περιλαμβανομένης μιας ανάλυσης περιβαλλοντικού κινδύνου (environmental risk assessment).

 

Παράλληλα διευκρινίζεται ότι η νέα Οδηγία δεν θα επηρεάσει την διαδικασία αξιολόγησης των ΓΤΟ που ακολουθεί το Ευρωπαϊκό Γραφείο Ασφάλειας Τροφίμων σύμφωνα με την Οδηγία 2001/18 και τον Κανονισμό 1829/2003 (μια διαδικασία για την οποία έχει ασκηθεί έντονη κριτική).

 

(1) http://prasinoi.gr/metallagmena/

 

 

Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της επιστολής που είχε σταλθεί στον Υπουργό Περιβάλλοντος κι Κλιματικής Αλλαγής στις 22/5/2014

 

Υπόψη Υπουργού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, Γ. Μανιάτη

 

Αξιότιμε κ. Υπουργέ,

Σύντομα το Συμβούλιο Περιβάλλοντος θα εξετάσει την πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σχετικά με την ελευθερία των Κρατών Μελών να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργεια Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών (ΓΤΟ) σε μέρος ή το σύνολο της εθνικής τους επικράτειας.

 

Η επανεθνικοποίηση της ελευθερίας των Κρατών Μελών να επιτρέπουν, να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργεια ΓΤΟ θεωρούμε ότι βρίσκεται σε αντίθεση με τη λειτουργία της Ένωσης, θα ανοίξει την πόρτα στην είσοδο μεταλλαγμένων και θα δημιουργήσει στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά. Εκτός από αυτή τη διάσταση, η πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας περιλαμβάνει πολυάριθμα προβληματικά σημεία που απαιτούν σοβαρή συζήτηση και δεν μπορούν απλώς να γίνουν αποδεκτά ως είναι. Οι παρακάτω είναι οι κυριότερες αντιρρήσεις, εκ μέρους των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο αλλά και εμάς των Πράσινων στην Ελλάδα / “ΠΡΑΣΙΝΟΙ-Αλληλεγγύη. Δημιουργία. Οικολογία” που θα θέλαμε να θίξουμε:

 

ρ Η πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας δεν κάνει καμία αναφορά στην ανάγκη για βελτίωση της αξιολόγησης του κινδύνου των ΓΤΟ, καθώς και της διαδικασίας αδειοδότησης, η οποία θα έπρεπε να είναι απαραίτητη προϋπόθεση για οποιαδήποτε συζήτηση σχετικά με τη δυνατότητα των κρατών μελών να επιτρέπουν ή αρνούνται την καλλιέργεια ΓΤΟ.

ρ Η πρόταση παραχωρεί στη βιομηχανία της γενετική μηχανικής υπέρογκες εξουσίες, με τις οποίες θα μπορεί να διαπραγματεύεται άμεσα με τις κυβερνήσεις τη δυνατότητα του κάθε κράτους μέλους να επιτρέπει ή να απαγορεύει την καλλιέργεια ΓΤΟ στην επικράτειά του.

ρ Τα δηλωμένα κίνητρα ενός κράτους μέλους που δικαιολογούν την απόφαση του για την απαγόρευση καλλιέργειας ΓΤΟ δεν θα έχουν καμία νομική ισχύ στις εμπορικές συμφωνίες του ΠΟΕ.

ρ Τα μείζονα θέματα γύρω από τη διασυνοριακή επιμόλυνση και τη διασυνοριακή ευθύνη σε περίπτωση γενετικής ρύπανσης δεν αναφέρονται στην παρούσα πρόταση.

 

Εκ μέρους των συναδέλφων μου στην Ομάδα των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αλλά και των Πράσινων στην Ελλάδα / “ΠΡΑΣΙΝΟΙ- Αλληλεγγύη. Δημιουργία. Οικολογία”, ζητάω από την Ελληνική κυβέρνηση να αποσύρει την πρότασή της και να μην προωθήσει έναν κακό συμβιβασμό που θα ανοίξει διάπλατα τις πόρτες της ΕΕ για την καλλιέργεια των ΓΤΟ, μη παρέχοντας στα κράτη μέλη εγγυήσεις για να μπορούν να αρνηθούν την καλλιέργεια ΓΤΟ στην επικράτειά τους. Τέλος, καλούμε την κυβέρνηση να προφυλάξει την Ελλάδα από τη γενετική επιμόλυνση και να σεβαστεί τις αποφάσεις της ΕΝΑΕ που έχουν κηρύξει την Ελλάδα ζώνη ελεύθερη από μεταλλαγμένα εδώ και πολλά χρόνια.

 

Αν γίνει αποδεκτή η πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας ως έχει, θα σημαίνει υποταγή στην βιομηχανία της γενετικής μηχανικής και των πολυεθνικών των μεταλλαγμένων και επιβολή των ΓΤΟ στους Ευρωπαίους πολίτες, που έχουν εναντιωθεί σε αυτό το ενδεχόμενο εδώ και 15 χρόνια. Απευθύνουμε έκκληση σε εσάς, κύριε Υπουργέ, για να επιβεβαιώσετε ότι δεσμεύεστε για ένα βιώσιμο περιβάλλον και μια υγιή γεωργία στην ΕΕ, καθώς και υποστηρίξετε την έκκληση για μια Ευρώπη απαλλαγμένη από ΓΤΟ.

 

Με εκτίμηση,

Νικός Χρυσόγελος

Ευρωβουλευτής, “ΠΡΑΣΙΝΟΙ- Αλληλεγγύη, Δημιουργία Οικολογία”

 

Περισσότερες πληροφορίες:

Τα κράτη μέλη της ΕΕ συζητούν επί του παρόντος μία πρόταση από την Κομισιόν που σχεδιάζει να τους δώσει μεγαλύτερη ελευθερία να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργεια των καλλιεργειών Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών (ΓΤΟ) που έχουν εγκριθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στο σύνολο ή σε τμήμα της επικράτειάς τους.

 

Η Ομάδα των «Πράσινων / Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ιδιαίτερα επικριτική για την υποκείμενη βάση αυτής της πρότασης, η οποία υπονομεύει τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα οδηγήσει σε στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά.

 

Η πρόταση δόθηκε στη δημοσιότητα από τον Επίτροπο John Dalli τον Ιούλιο του 2010 στον απόηχο της γενικής κατακραυγής μετά την απόφαση της Κομισιόν να εγκρίνει τη γενετικά τροποποιημένη πατάτα Amflora, παρά τις επιστημονικές ανησυχίες σχετικά με την αντίσταση στα αντιβιοτικά, καθώς και της αντιπολίτευσης από (μη απόλυτη) πλειοψηφία των κρατών μελών. Η εξαιρετικά λανθασμένη αρχική πρόταση βελτιώθηκε σημαντικά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2011, αλλά στη συνέχεια αγνοήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έως ότου η Δανική Προεδρία της ΕΕ προσπάθησε να καταλήξει σε συμβιβασμό σχετικά με αυτή.

 

Ωστόσο, η αντιπολίτευση σε ορισμένα μεγάλα κράτη μέλη (το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ισπανία, τη Γερμανία και τη Γαλλία), οδήγησε τη Δανική Προεδρία να εγκαταλείψει το σχέδιο συμβιβασμού του. Ως εκ τούτου, μια νέα πρόταση ξεκίνησε μόλις το 2014, όταν η Κομισιόν για άλλη μια φορά ετοιμάζεται να εγκρίνει ένα νέο ΓΤΟ (TC 1507 αραβόσιτο της Pioneer), παρά τις πολλές αμφιβολίες για την ασφάλειά του και την αντίθεση από έναν αριθμό ρεκόρ κρατών μελών που φτάνει τα 19. Για μια ακόμη φορά, η Κομισιόν επωφελήθηκε από την αγανακτισμένη αντίδραση που προκλήθηκε από την απόφασή της να επιτρέψει μια εξαιρετικά αμφιλεγόμενη ΓΤΟ, προσφέροντας στα κράτη μέλη ένα δηλητηριασμένο δισκοπότηρο, στη βάση ότι δεν θα καλλιεργούνται απαραιτήτως ΓΤΟ στην επικράτειά τους, και έπεισε το Συμβούλιο να ανοίξει εκ νέου τον φάκελο. Στην πραγματικότητα, ορισμένες χώρες που είναι υπέρ των ΓΤΟ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ισπανία, έχουν αλλάξει τη θέση τους επειδή βλέπουν την πρόταση αυτή ως το μόνο μέσο για την πρόοδο, δηλαδή την απόκτηση νέων αδειών για καλλιέργειες ΓΤΟ. Από την άλλη, οι χώρες που παρουσιάζονται πιο επιφυλακτικές, σχετικά με τους ΓΤΟ, φοβούνται την προοπτική του να επιτραπεί η ανάπτυξη νωπών γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών (όπως το 1507 )και θέλουν να είναι σε θέση να προστατεύσουν την επικράτειά τους.

 

Η νέα πρόταση που υποβλήθηκε στα κράτη μέλη από την Ελληνική Προεδρία της ΕΕ είναι ουσιαστικά μια επανάληψη της πρόταση της Δανίας. Τα περισσότερα κράτη μέλη φαίνεται ότι τώρα είναι πρόθυμα να προχωρήσουν γρήγορα με βάση την αρχή της κατά βούληση απαγόρευσης από τα κράτη μέλη των γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών που έχουν εγκριθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι συζητήσεις για το θέμα αυτό θα μπορούσε να καταλήξουν σε ένα συμπέρασμα στη συνεδρίαση του Συμβουλίου των Υπουργών Περιβάλλοντος στις 12 Ιουνίου 2014. Ο Γάλλος Υπουργός Γεωργίας Stéphane Le Foll έχει ήδη δηλώσει επανειλημμένως ότι θα ήθελε να δει το κείμενο να οριστικοποιείται κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας.

 

Είναι ζωτικής σημασίας η δημιουργία τρόπων με τους οποίους τα κράτη μέλη να μπορούν να προστατεύουν τα εδάφη, τη γεωργία και τους πολίτες του σε περίπτωση που επιτραπεί η καλλιέργεια ΓΤΟ και είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλίσουμε ότι θα έχουμε ένα αξιοπρεπές κείμενο. Αυτό απέχει πολύ από την πραγματικότητα σε σχέση με την ελληνική πρόταση, η οποία παραμένει πολύ κοντά στην (ή είναι ακόμη χειρότερη από ό,τι η) Δανέζικη που απορρίφθηκε. Η πρόταση των Ελλήνων επιτρέπει στις εταιρείες να εμπλέκονται ακόμα πιο στενά στη διαδικασία έγκρισης από ό,τι στο παρελθόν. Πράγματι, εισάγει στην ευρωπαϊκή διαδικασία έγκρισης ΓΤΟ την υποχρέωση ότι κάθε κράτος μέλος που επιθυμεί να απαγορεύσει την καλλιέργεια του ΓΤΟ στο σύνολο ή σε μέρος της επικράτειάς του πρέπει να διαπραγματευθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο (ρήτρας μη εφαρμογής) εκ των προτέρων με την εταιρεία που υπέβαλε αίτηση για την έγκρισή του.

 

Η αρχή σύμφωνα με την οποία οι εταιρείες επιτρέπεται να αιτούνται τόσο για τις εγκρίσεις της ΕΕ για τις καλλιέργειες ΓΤΟ όσο και για να αποφασίσει σε ποια κράτη μέλη θα είναι σε θέση να τους καλλιεργήσουν, αντιπροσωπεύει μια απαράδεκτη απώλεια της εξουσίας των κρατών μελών στη διαδικασία λήψης μιας κοινοτικού επιπέδου και εύρους απόφασης.

 

Όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, το κείμενο θα οδηγήσει σε ταχύ άνοιγμα της ΕΕ σε καλλιέργειες ΓΤΟ μέσω μιας πολύ πιο χαλαρής ευρωπαϊκής διαδικασίας αδειοδότησης (ο στόχος της Επιτροπής είναι να σπάσει το σημερινό αδιέξοδο, δηλαδή τη διευκόλυνση της αδειοδότησης των ΓΤΟ) και δεν θα δώσει στα κράτη μέλη καμία εγγύηση ότι οι απαγορεύσεις τους θα είναι νομικά βάσιμες και αδιαμφισβήτητες σε διεθνή δικαστήρια ή ενώπιον του Διαιτητικού Δικαστηρίου Ειδικής Σύνθεσης του ΠΟΕ. Η ημερομηνία του Συμβουλίου Περιβάλλοντος του Ιουνίου δεν θα πρέπει να είναι ο κύριος στόχος των υπουργών. Αντ' αυτού, οι υπουργοί θα πρέπει να καθοδηγούνται από την επιθυμία για τη βελτίωση του ευρωπαϊκού πλαισίου για την έγκριση των ΓΤΟ (σύμφωνα με τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε ομόφωνα το Συμβούλιο Περιβάλλοντος τον Δεκέμβριο του 2008), πριν λάβει υπόψη του τις όποιες εξαιρέσεις και τους λόγους που τα κράτη μέλη μπορούν να επικαλεστούν για να απαγορεύουν την καλλιέργεια ΓΤΟ.

 

Η έγκριση της πατάτας Amflora, η οποία το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ακύρωσε, και το αραβόσιτο TC 1507 είναι εμβληματικές περιπτώσεις από αυτή την άποψη. Αυτά τα αμφιλεγόμενα προϊόντα, των οποίων το αβλαβές έχει ευρέως αμφισβητηθεί, δεν θα πρέπει να εγκριθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Προϊόντα που αποτελούν απειλή δεν πρέπει να εγκριθούν στην ΕΕ προβάλλοντας το επιχείρημα ότι τα κράτη μέλη θα είναι σε θέση να τα αποφύγουν. Αντ' αυτού, η καλλιέργειά τους στην ΕΕ θα πρέπει να εμποδίζεται λόγω των πιθανών κινδύνων που εγκυμονούν.

 

Πιο συγκεκριμένα, η συμβιβαστική πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας περιέχει πολυάριθμα προβλήματα τα οποία θα πρέπει να υποβληθούν σε βάθος συζήτηση και δεν μπορούν να γίνουν δεκτές ως έχουν.

 

1. Το κείμενο δεν αναφέρει τίποτα σχετικά με την ουσιαστική ανάγκη βελτίωσης της αξιολόγησης του κινδύνου και του να λαμβάνει υπόψη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, των θεμάτων που σχετίζονται με τις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες (και τη χρησιμότητα) των ΓΤΟ και ειδικότερα των σαφών υποχρεώσεων σχετικά με τη διασυνοριακή συνεργασία. Είναι ζωτικής σημασίας ότι μια τέτοια βελτίωση της ευρωπαϊκής διαδικασίας έγκρισης θα πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση για την οποιαδήποτε προτεινόμενη ρήτρας μη εφαρμογής (opt-out).

 

2. Το κείμενο δίνει υπερβολική εξουσία σε εταιρείες βιοτεχνολογίας, οι οποίες θα πάνε απευθείας στις κυβερνήσεις να διαπραγματευτούν το ενδεχόμενο της απαγόρευσης (ή όχι) καλλιέργειας ΓΤΟ στην επικράτειά τους. Αυτό θα οδηγήσει σε συμφωνίες που θα αποτελούν αντικείμενο μυστικής διαπραγμάτευσης, με τα κράτη μέλη και καθιστούν ως άγνωστο τις παραχωρήσεις που πρέπει να εξαιρούνται από την αδειοδότηση. Η πρόταση ώστε η Επιτροπή να παρέμβει για να αποφευχθεί άμεση επέμβαση στα κράτη μέλη, δεν μεταβάλλει ριζικά την κατάσταση, επειδή οι εταιρείες θα καταλήξουν να αποφασίσουν ποια χώρα θα είναι σε θέση να εξαιρεθεί από την εφαρμογή της ευρωπαϊκής άδειας. Σε αυτό το σενάριο, σημειώνουμε ότι οι διαπραγματεύσεις και η «καλή θέληση» των εταιρειών θα διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό, ανάλογα με τα οικονομικά τους συμφέροντα. Οι διαπραγματεύσεις θα είναι αναμφίβολα πολύ πιο εύκολες για τις μικρότερες γεωργικές χώρες από ό,τι για τα γεωργικά υπερδυνάμεις της Ευρώπης. Με λίγα λόγια, οι εταιρείες θα προσπαθήσουν να κερδίσουν ψήφους, όπου δεν επιθυμούν να καλλιεργήσουν τους ΓΤΟ τους.

 

3. Ο προβλεπόμενος μηχανισμός θέτει επίσης ερωτήματα σχετικά με τη λογική της λήψης της ψηφοφορίας στις κανονιστικές επιτροπές μιας χώρας που έχει καταφέρει να διαπραγματευτεί τον αποκλεισμό της από την αίτηση αδειοδότησης. Εάν μια χώρα δεν επιτρέψει να καλλιεργήσει μια καλλιέργεια ΓΤΟ, η άδεια κατά πάσα πιθανότητα θα έρθει με το κόστος των διαπραγματεύσεων βάσει του οποίου θα συμφωνεί να μην αντιταχθεί στην ΓΤΟ σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ωστόσο, αυτό θα ήταν εντελώς παράλογο, με αποτέλεσμα να υπάρχουν χώρες που είναι αντίθετες σε καλλιέργεια ΓΤΟ, αλλά στη συνέχεια, θα υπερψηφίζουν (ή όχι ενάντια σε αυτή τη πρακτική) σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό το ζήτημα πρέπει να επιλυθεί.

 

4. Εάν μια εταιρεία αρνείται να αποκλείσει ένα κράτος μέλος, σύμφωνα με την πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας η εν λόγω χώρα θα μπορεί παρ 'όλα αυτά να είναι σε θέση να επιβάλει μια εθνική απαγόρευση της καλλιέργειας που στηρίζεται σε κοινωνικοοικονομικούς, ηθικούς ή άλλους λόγους, αφήνοντας κατά μέρος τους κινδύνους για το περιβάλλον ή την υγεία. Με άλλα λόγια, το εν λόγω κράτος μέλος θα μπορεί να επικαλεστεί μη επιστημονικά επιχειρήματα, ένα σενάριο που θεωρούμε απόλυτα μη ικανοποιητικό από νομική άποψη. Πράγματι, ο αντιεπιστημονικός χαρακτήρας αυτών των επιχειρημάτων είναι που δημιουργεί το πρόβλημα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) δέχεται ως έγκυρες μόνο εθνικές αποφάσεις που βασίζονται σε επιστημονικά επιχειρήματα που επικαλούνται την υγεία ή τις περιβαλλοντικές ανησυχίες. Κατά συνέπεια, η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να προκαλέσει διαφορές που βασίζονται σε μη συμμόρφωση με τους κανόνες του ΠΟΕ, μια παρατήρηση επίσης από το Νομικό Τμήμα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις αρχές του 2011. Είναι απαραίτητο να αποκατασταθούν τα περιβαλλοντικά επιχειρήματα στον κατάλογο των λόγων που επιτρέπουν ένα κράτος μέλος να αρνηθεί να καλλιεργήσει μια καλλιέργεια ΓΤΟ στην επικράτειά του.

 

5. Η πρόταση δεν κάνει μνεία των διασυνοριακών γενετική μόλυνση και τα θέματα ευθύνης σε περίπτωση γενετικής ρύπανσης, ενώ αυτά είναι κρίσιμα σημεία. Η γενετική ρύπανση δεν σταματά στα σύνορα. Είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί ότι αυτά τα σημεία να βρουν το δρόμο τους πίσω στην πρόταση, σύμφωνα με ό, τι έχει ζητήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

 

Η σαφής ελαφρότητα του μηχανισμού, λόγω αφενός της ανεπαρκούς εκτίμησης των περιβαλλοντικών κινδύνων και η αποτυχία να ληφθούν υπόψη οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, και αφετέρου των νομικών κινδύνων που συνδέονται με τη χρήση των κριτηρίων που είναι «ασυμβίβαστη με τον ΠΟΕ », διότι δεν βασίζονται σε επιστημονικές εκτιμήσεις, πρέπει να δώσει ώθηση στα κράτη μέλη να συνεχίσουν τη συζήτηση με κάθε εμπιστοσύνη, παρά τις πιέσεις που ασκούνται από την Επιτροπή.

 

Εν κατακλείδι, ζητούμε από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών να μην αποδεχθούν ένα συμβιβασμό που θα ανοίξει κυριολεκτικά την ΕΕ στις καλλιέργειες ΓΤΟ και δεν θα δώσουν τα κράτη μέλη σοβαρές εγγυήσεις ότι θα είναι σε θέση να απορρίψουν την καλλιέργεια ΓΤΟ στην επικράτειά τους και την προστασία τους από την γενετική επιμόλυνση. Η αποδοχή της πρότασης της Ελληνικής Προεδρίας θα σήμαινε να ενδώσουμε στις εταιρείες και αναγκάζοντας τους ΓΤΟ για τους πολίτες της ΕΕ, οι οποίοι τους έχουν απορρίψει για πάνω από 15 χρόνια.

 

 

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου