Loading...

Κατηγορίες

Κυριακή 11 Αύγ 2019
Η Σιβηρία καίγεται
Κλίκ για μεγέθυνση

AP Photo

 

Η Σιβηρία πάντοτε αποτελούσε ένα μεγάλο «πουθενά». Ενα γεωγραφικό ασυνείδητο ξεχασμένο σε απάτητους χάρτες, αποσυρμένο στο πίσω μέρος της γεωγραφίας. Μια έκταση τεράστια και ταυτόχρονα ασαφή, απροσδιόριστη στην αντιξοότητά της, εκτοπισμένη μαζί με τις ιστορίες των εκτοπισμένων.

Μισή στρατόπεδο και μισή χιόνι, η Σιβηρία υπήρξε ένα αμήχανο πέρα που επισκέπτεσαι πιο εύκολα μέσω ενός συναισθήματος δυσφορίας, παρά μέσω μιας επιθυμίας για ταξίδι. Ελάχιστες πόλεις έρχονται στο μυαλό, ελάχιστες εικόνες. Και ο Υπερσιβηρικός διασχίζει περισσότερο το βάρος και τον εξωτισμό του ονόματός του, παρά μια έκταση πραγματική.

Γεωγραφικά ασιατική και πολιτικά ευρωπαϊκή, η Σιβηρία αποτελεί έναν αυστηρά ρωσικό τόπο. Οχι γεωπολιτικά, αλλά ταυτοτικά. Είναι η μεγάλη έκταση που καθιστά τη Ρωσία την πρώτη σε έκταση χώρα, είναι η διαδρομή που συνδέει τη Βαλτική με τον Ειρηνικό, είναι η τροχιά που κατεβάζει τους αρκτικούς πάγους μέχρι τα σύνορα με το Αφγανιστάν.

Είναι η περιοχή απ' όπου ήρθαν τα στρατεύματα που νίκησαν τον ναζισμό στη μεγάλη αντεπίθεση, και όπου στάλθηκαν τα πλήθη των αντιφρονούντων και των καταδικασμένων. «Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων» και «Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ» ταυτόχρονα. Αυτή η ασάφεια πυρακτώθηκε μέσα στις ειδήσεις των πυρκαγιών τις τελευταίες ημέρες. Και έκανε έναν τόπο μέσα από την καταστροφή αυτό που όντως είναι: συγκεκριμένο και γεωγραφικά προσδιορίσιμο.

Οταν η έκταση της πυρκαγιάς περιγράφηκε συγκρινόμενη με την έκταση του Βελγίου, η Σιβηρία διαχύθηκε με όλο το συντριπτικό της μέγεθος. Ταυτόχρονα, ο πάγος και το ψύχος, τα οποία έρχονται ασυνείδητα στο μυαλό μας όταν προφέρουμε τη λέξη «Σιβηρία», και η συνύπαρξή τους με τη φωτιά δημιουργούν ένα επιθετικό παράδοξο. Η πραγματικότητα αυτού του παράδοξου περιγράφει ακριβώς την έκτακτη ανάγκη της περιβαλλοντικής κρίσης.

Με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο η Σιβηρία –αν και αναμφισβήτητα υπαρκτή– έγινε συγκεκριμένη και προσδιορίσιμη, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο η περιβαλλοντική κρίση γίνεται απτή και αληθινή μέσα από τις διαδοχικές καταστροφές. Ηταν εδώ, εδώ και καιρό. Αχανής και επικίνδυνη, να εκκρεμεί απειλητικά πάνω από κεφάλια που την αγνοούσαν επιδεικτικά. Το να συνειδητοποιείς κάτι ακριβώς από τις επιπτώσεις που θα μπορούσες να αποτρέψεις, φανερώνει την κλίμακα της ηλιθιότητάς σου. Το να συνεχίζεις να αγνοείς ακόμα και τις επιπτώσεις, περιγράφει το μέγεθος τους εγκλήματός σου.

Γιατί δεν υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος για το περιβάλλον από την ασάφεια. Νομίζω πως το μεγαλύτερο εμπόδιο σε σχέση με τη δημιουργία περιβαλλοντικής συνείδησης και κατ' επέκταση της περιβαλλοντικής μέριμνας, είναι η απόσταση ανάμεσα στην αιτία και στο αποτέλεσμα. Η αλυσίδα που ενώνει έναν τρόπο ζωής, τη δομή μιας κοινωνίας και (κυρίως) τους όρους με τους οποίους λειτουργούν οι βιομηχανίες.

Καταστροφή την καταστροφή και είδηση την είδηση, το περιβάλλον παύει να αποτελεί κάτι γενικό και αόριστο και γίνεται επιθετικά συγκεκριμένο. Και έτσι καταλήγουμε μπροστά σε ακόμα ένα παράδοξο: οι καταστροφές να γίνονται ο σημαντικότερος σύμμαχος για να αποφευχθεί η Καταστροφή, οι αβίωτες μελλοντικές γενεές.

Πέρυσι, ακριβώς την ίδια περίοδο του έτους, γράφαμε από αυτήν ακριβώς τη στήλη με αφορμή μια άλλη καταστροφή τις παρακάτω φράσεις. Φέτος, με αφορμή τα γεγονότα της Σιβηρίας τις επαναλαμβάνουμε. Για να τονίσουμε πόσο σταθερά επιδεινούμενη είναι η κατάστασή μας και πόσο έγκλειστοι στην επανάληψη βρισκόμαστε:

«Η αλλαγή του κλίματος είναι γύρω μας. Στα θερμόμετρά μας, στα νέα για χώρες μακρινές με παράδοξες θερμοκρασίες, στο ίδιο μας το δέρμα. Ο κόσμος μας αλλάζει, δυσκολεύει, καίγεται. Και μπορείς εύκολα να αντιληφθείς και να καταλάβεις πως, όπως τόσες φορές στην Ιστορία, σε διαφορετικές περιπτώσεις, το παρόν γίνεται αλληγορία για το μέλλον. Και ταυτόχρονα πως η κατάσταση αυτή, παρ' όλο που είναι φτιαγμένη από σάρκα και οστά και όχι από μελάνι, αποτελεί μια αποτύπωση της μέσα στάχτης.

Ενας κόσμος με πρώτη ύλη τους εφιάλτες μας. Το περιβάλλον είναι το δικό μας περιεχόμενο».

tsalapatis.blogspot.gr

https://www.efsyn.gr / ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ 11.08.2019, 10:50

 

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου