Loading...

Κατηγορίες

Σάββατο 06 Ιούν 2015
Νέο Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων
Κλίκ για μεγέθυνση

 

 

 

 

Μια μέρα μετά την εκπνοή της προθεσμίας για τον καταλογισμό στην Ελλάδα του προστίμου για τις χωματερές, το Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης παρουσίασαν τον νέο Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων, ο οποίος τέθηκε ήδη σε δημόσια διαβούλευση.

Στη συνέντευξη Τύπου συμμετείχαν ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης Κώστας Πουλάκης, ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΣΔΑ Ευάγγελος Καπετάνιος, η Γενική Γραμματέας του ΥΠΑΠΕΝ Χριστίνα Μπαριτάκη και υπηρεσιακά στελέχη του ΥΠΑΠΕΝ.

Σύμφωνα με τον Υπουργό Αναπληρωτή ΠΑΠΕΝ Γιάννη Τσιρώνη «η πρωτοβουλία του νέου σχεδιασμού σηματοδοτεί ανατροπή των ακολουθούμενων μέχρι σήμερα πολιτικών των κυβερνήσεων της τελευταίας τουλάχιστον 10ετίας. Στόχος του νέου σχεδιασμού είναι να μας κατευθύνει προς μια οικονομία και μια κοινωνία με μηδενικά απόβλητα, μια κοινωνία που θα μετατρέπει τα απόβλητα σε πόρους».

Θέματα επεξεργασίας αποβλήτων, η επεξεργασία ιλύος εγκαταστάσεων αστικών λυμάτων, η διαχείριση βιομηχανικών αποβλήτων, ιδιαίτερα των επικινδύνων, η επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση αποβλήτων, η αξιοποίησή τους στο φως των νέων τεχνολογιών και αναγκών συμπεριλαμβάνονται στον αναθεωρημένο σχεδιασμό.

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου ο Υπουργός Αναπληρωτής Γιάννης Τσιρώνης σημείωσε ότι «ο σύγχρονος κόσμος προχωρεί σε μια Ευρώπη της Ανακύκλωσης και σε μια Κοινωνία Μηδενικών Αποβλήτων. Εγκαταλείποντας το αδιέξοδο αναπτυξιακό γραμμικό μοντέλο μιας ανάπτυξης βασισμένης στην αλόγιστη κατανάλωση φυσικών πόρων, αγαθών και ενέργειας, στρεφόμαστε στην κατεύθυνση της Κυκλικής Οικονομίας. Στο πλαίσιο της νέας διακυβέρνησης, η προσπάθειά μας εστιάζεται στους πυλώνες της Πρόληψης Παραγωγής Αποβλήτων, της Επαναχρησιμοποίησης, της Ανακύκλωσης και της Ανάκτησης, με ένα αντίστοιχο θεσμικό πλαίσιο, που θα αντιμετωπίζει τα απόβλητα ως εν δυνάμει πόρο και θα ελαχιστοποιεί την Διάθεση στο έδαφος. Στοχεύοντας στην προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος, με το λιγότερο δυνατό κόστος για τους πολίτες, άμεση προτεραιότητά μας αποτελεί η προδιαλογή των βιοαποβλήτων, η Διαλογή στην Πηγή των οργανικών και των ανακυκλώσιμων, η αναβάθμιση της ποιότητας και του εύρους της ανακύκλωσης με τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Η φιλοσοφία αυτή αποτυπώνεται στην αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων, που ολοκληρώθηκε και άμεσα τίθεται σε διαβούλευση και στο Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης Παραγωγής Αποβλήτων, που έχει ήδη ολοκληρωθεί, καθώς και στα Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων που επικαιροποιούνται.

Ειδικότερα:

- Πρόβλημα κοινωνικό και όχι τεχνικό

Ήδη, η μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία, με τη σχετική δέσμη μέτρων που πρότεινε στις αρχές Ιουλίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, βρίσκεται στο επίκεντρο της ατζέντας για αποδοτική χρήση των πόρων στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αξιολόγησης της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι πολιτικές για την προώθηση της μετάβασης σε πιο κυκλική οικονομία με πιο αποδοτική χρήση των διαθέσιμων πόρων αναμένεται να αυξήσουν κατά 30% την παραγωγικότητα των πόρων της ΕΕ κατά την περίοδο 2014-2030, να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των Ευρωπαϊκών οικονομιών και, μόνο μέσω των νέων στόχων που προτείνονται για τα απόβλητα αναμένεται η δημιουργία εκατοντάδων χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας.

Το πρόβλημα της αλλαγής διαχείρισης αποβλήτων είναι κυρίως κοινωνικό και όχι τεχνικό. Η ολοκληρωμένη λύση της διαχείρισης αποβλήτων συνδέεται με σημαντικές κοινωνικές αλλαγές. Για να λυθεί το πρόβλημα των αποβλήτων, χρειάζεται αλλαγή του καταναλωτικού και παραγωγικού μοντέλου, να παράγουμε, δηλαδή προϊόντα, χρησιμοποιώντας λιγότερους φυσικούς πόρους. Να χρησιμοποιούμε τους φυσικούς πόρους, παράγοντας λιγότερα απόβλητα κατά την παραγωγή των προϊόντων. Να καταναλώνουμε πιο φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα.

Πολλές και βαριές είναι οι επιπτώσεις από την ελλιπή ή πλημμελή διαχείριση των αστικών, υγειονομικών ή επικινδύνων βιομηχανικών αποβλήτων, περιβαλλοντικές, κοινωνικές, οικονομικές. Οι ελλείψεις στην ανακύκλωση, η πλημμελής λειτουργία πολλών «νόμιμων» ΧΥΤΑ, τα προβλήματα στον Ασωπό, η συσσώρευση ιστορικά αποθηκευμένων βιομηχανικών αποβλήτων, η διαχείριση των επικινδύνων και τοξικών αποβλήτων, αποτελούν μερικές πλευρές των επιπτώσεων.

- Μια τεράστια προσπάθεια της χώρας είναι σε εξέλιξη σήμερα.

Το Υπουργείο καταβάλλει συστηματικές προσπάθειες, αφενός, να αντιμετωπίσει τις χρόνιες αδυναμίες και ελλείψεις στις υποδομές και, αφετέρου, να προχωρήσει με συστηματικό σχεδιασμό και γοργά βήματα στην ουσιαστική αναβάθμιση της διαχείρισης των αποβλήτων, με την πλήρη εφαρμογή των Οδηγιών για τα Απόβλητα, την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης των υδατικών πόρων, την προστασία του εδάφους κατά την χρησιμοποίηση της ιλύος καθαρισμού λυμάτων στη γεωργία κ.ο.κ.

Σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών και τη Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων αντιμετωπίζουμε τις παραβιάσεις της κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας και την άρση των σχετικών επιπτώσεων.

Στην κατεύθυνση αυτή, η διαχείριση των στερεών αποβλήτων προσεγγίζεται υπό το πρίσμα της ολοκληρωμένης αντιμετώπισης της διαχείρισής τους και με γνώμονα την μετατροπή των αποβλήτων σε πόρο.

Το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) καθορίζει τη στρατηγική, τις πολιτικές και τους στόχους για τη διαχείριση των αποβλήτων σε εθνικό επίπεδο. Λόγω της φύσης του ως στρατηγικού και πολιτικού σχεδιασμού, αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο που συμπυκνώνει τη ριζικά διαφορετική πολιτική αντίληψη της νέας διακυβέρνησης προς ένα νέο μοντέλο διαχείρισης αποβλήτων σύγχρονο και φιλικό στο περιβάλλον με άξονες προτεραιότητας την αποκέντρωση των δραστηριοτήτων σε δημοτικό επίπεδο και την αναβάθμιση του ρόλου των δήμων στη διαχείριση αποβλήτων και στην ανακύκλωση, τη μικρή κλίμακα των μονάδων επεξεργασίας, την ενθάρρυνση της κοινωνικής συμμετοχής, την προωθημένη και φιλόδοξη στοχοθεσία των ανώτερων μορφών διαχείρισης και κυρίως την διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα. Παράλληλα, είναι προφανές ότι βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή όσον αφορά την διαχείριση και πρέπει να δοθούν άμεσες λύσεις σε προβλήματα ενώ ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά.

Οι άξονες πολιτικής, οι στρατηγικές και η στοχοθεσία του κατατιθέμενου σχεδίου υπηρετούν πραγματικά τις κατευθύνσεις της Οδηγίας-Πλαίσιο και ανταποκρίνονται στις σύγχρονες και πιεστικές ανάγκες, ενώ φέρνουν στο επίκεντρο της διαχείρισης τους δήμους και την κοινωνία.

- Τι αλλάζει

Η νέα στοχοθεσία οδηγεί σε ανατροπή του ισοζυγίου στη διαχείριση, δίνοντας έμφαση στην μείωση παραγωγής αποβλήτων, στην ανακύκλωση, την επαναχρησιμοποίηση και την κομποστοποίηση με αντίστοιχη σημαντική μείωση των προς επεξεργασία σύμμεικτων.

Ο κύκλος «ανακύκλωση - επανάχρηση - κομποστοποίηση - υπόλειμμα» θα ολοκληρώνεται σε επίπεδο δήμου ή νομού, μέσα από την υποχρεωτική για τους δήμους σύνταξη των τοπικών δημοτικών σχεδίων διαχείρισης, η οποία θεσμοθετείται. Επιπλέον, ο Δήμος και η τοπική κοινωνία, θα εισπράττουν τα οικονομικά οφέλη από τη διαχείριση απορριμμάτων τους, με απώτερο σκοπό τη μείωση του κόστους διαχείρισης. Πρέπει να δοθούν οικονομικά κίνητρα στους πολίτες με διάφορες μορφές επιδότησης με ανάλογη μείωση των δημοτικών τελών.

Η πλήρης αξιοποίηση της διαλογής στην πηγή με τη συμμετοχή των πολιτών θα φέρει θεαματικά αποτελέσματα ως προς την αύξηση των στόχων, ενώ μπορούν να δημιουργηθούν πανελλαδικά μέχρι 16.000 θέσεις εργασίας, με κύκλο εργασιών μεγαλύτερο του 1,5 δισ. ευρώ μέχρι το 2020.

Πρέπει να υπάρξει δραστική μείωση της εξαγωγής της πρώτης ύλης που απορρέει από αυτής της μορφής τη διαχείριση και προώθηση αυτής στις εγχώριες βιοτεχνίες-βιομηχανίες που χρησιμοποιούν ανακυκλώσιμα προϊόντα.

Ριζική θα είναι η αναθεώρηση της λειτουργίας των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) και επανασχεδιασμός τους, στο πλαίσιο ενιαίου κεντρικού συντονιστικού φορέα για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων (με αναβάθμιση του ΕΟΑΝ). Τα έσοδα των ΣΕΔ αποτελούν δημόσιο πόρο και πρέπει να εξεταστεί ο έλεγχός τους μέσω κρατικού λογιστικού συστήματος για να αποτελέσουν επενδυτικό κονδύλι για την ανάπτυξη των συστημάτων της νέας διαχείρισης οι δε δρασεις τους να ενσωματωθούν στο σύστημα διαλογής στην πηγή των Δήμων.

Σειρά νομοθετικών παρεμβάσεων, διοικητικών και οργανωτικών μέτρων για όλα τα παραπάνω προβλέπονται στο ΕΣΔΑ και βεβαίως σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία.

Στο νέο ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014-2020, στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης διαχείρισης των στερεών αποβλήτων προωθούνται σχετικές δράσεις με προβλεπόμενη χρηματοδότηση της τάξεως των 900 Μ€, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης ιλύος των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων, ενώ για τα υγρά απόβλητα προβλέπεται δημόσια δαπάνη της τάξεως σχεδόν 1 δισ Ευρώ.

Ειδικότερα, για δράσεις πρόληψης παραγωγής αποβλήτων, προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση, χωριστή συλλογή και ανακύκλωση αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης προβλέπονται 120 Μ€, για επενδύσεις βελτίωσης της αποτελεσματικότητας της ολοκληρωμένης διαχείρισης αποβλήτων και διασφάλιση της αυτάρκειας σε δίκτυα υποδομών ανάκτησης και διάθεσης, 680 Μ€, ενώ 90 Μ€ διατίθενται για την διαχείριση Επικίνδυνων Αποβλήτων και την περιβαλλοντική αποκατάσταση Ρυπασμένων Χώρων από Βιομηχανικά - Επικίνδυνα Απόβλητα. Πέραν αυτών, για την διαχείριση αποβλήτων διατίθενται άλλα 100 Μ€ μέσω του ΕΠΑΝΕΚ και των ΠΕΠ.

«Είναι όμως πεποίθησή μας ότι η οριστική λύση της ανατροπής στη διαχείριση των αποβλήτων εμπεριέχεται στην κοινωνική συμμετοχή των πολιτών, τη συνεργασία των αρχών με τους πολίτες, την κοινωνική αυτενέργεια. Καλούμε συνεπώς την κοινωνία και τους πολίτες να αγκαλιάσουν τον νέο σχεδιασμό, να τον θεωρήσουν δική τους υπόθεση, ώστε η διαχείριση των αποβλήτων να μετατραπεί από πρόβλημα σε πλεονέκτημα, με φυγή προς τα εμπρός», είπε εμφατικά ο Υπ. Αν. ΠΑΠΕΝ Γιάννης Τσιρώνης.

Οικολόγοι Πράσινοι

Οι Οικολόγοι Πράσινοι χαιρετίζουν τον νέο Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΕΣΔΑ) που έδωσε χθες σε διαβούλευση το ΥΠΑΠΕΝ, ο οποίος ενσωματώνει βασικές προτάσεις της Πολιτικής Οικολογίας και του οικολογικού κινήματος.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι συμμετείχαν στη διαδικασία αναθεώρησης του ΕΣΔΑ –σε συνεργασία με τις υπηρεσίες του ΥΠΑΠΕΝ και του Υπουργείου Εσωτερικών αλλά τα αρμόδια τμήματα του ΣΥΡΙΖΑ. Μέσα από μια δημιουργική διαδικασία διαλόγου και σύνθεσης, ο ΕΣΔΑ που παρέδωσε η απελθούσα Κυβέρνηση αξιολογήθηκε με βάση τις αρχές για έμφαση στην πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, διαλογή στην πηγή και κομποστοποίηση, τις αποκεντρωμένες μονάδες μικρής κλίμακας και κόστους, τη δημόσια διαχείριση αλλά και την κοινωνική ενεργοποίηση και συμμετοχή. Με συναίσθηση επίσης ότι πρέπει να δοθούν άμεσες λύσεις σε προβλήματα και ο χρόνος είναι ασφυκτικός, αλλά ότι έχουμε παράλληλα χρέος να προχωρήσουμε χωρίς ταλαντεύσεις σε ένα νέο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων, στην προοπτική μιας Κοινωνίας Μηδενικών Αποβλήτων.

Με βάση και τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης που άνοιξε, οι Οικολόγοι Πράσινοι δηλώνουν τη δέσμευσή τους να συμβάλλουν στο να τεθούν σε εφαρμογή οι προβλέψεις του νέου Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΕΣΔΑ), μέσα από συνεργασία με το ΥΠΑΠΕΝ και τον Υπουργό Γιάννη Τσιρώνη, μέσα από τους εκλεγμένους μας στην Αυτοδιοίκηση, αλλά και στο πλάι περιβαλλοντικών οργανώσεων και συλλογικοτήτων της κοινωνίας των πολιτών.

 

Ακολουθεί αναλυτικότερη τοποθέτησή σε σχέση με το νέο ΕΣΔΑ αλλά και το μέλλον της διαχείρισης των απορριμμάτων προς μια Κοινωνία Μηδενικών Αποβλήτων.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι υπενθυμίζουμε καταρχήν την κρίσιμη πραγματικότητα στην οποία έχει φθάσει το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων, μετά από δεκαετίες αποτυχημένων σχεδιασμών και εφαρμογής πολιτικών στον τομέα, αλλά και λόγω της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, η οποία χαρακτηρίζεται από τα εξής:

Τα υψηλά ποσοστά ταφής και ανεξέλεγκτης διάθεσης των απορριμμάτων, τα υψηλά πρόστιμα για τους ενεργούς ΧΑΔΑ για τα οποία υπάρχει ανάγκη ανάσχεσης, τα χαμηλά ποσοστά ανακύκλωσης και τα ακόμη μικρότερα κομποστοποίησης οργανικών αποβλήτων αλλά και την κατά τόπους μετάθεση του προβλήματος στο μέλλον με τη χρήση δεματοποιητών

- Τους μεγάλους κινδύνους για τη δημόσια υγεία που εγκυμονεί η υφιστάμενη κατάσταση

- Τη σπατάλη και αδιαφάνεια των διατεθέντων μέχρι σήμερα σημαντικών εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων στον τομέα, αλλά και τις πελατειακές σχέσεις -διαφθορά που σχετίζονται με τη διαχείρισή τους

- Τη μείωση των παραγόμενων απορριμμάτων λόγω της οικονομικής κρίσης

- Την αστοχία επίτευξης των ποσοτικών και ποιοτικών στόχων της εφαρμοζόμενης επίσημης διαλογής στην πηγή και ειδικότερα στον τομέα των συσκευασιών

- Την καθυστέρηση και αδράνεια στην αναθεώρηση των Περιφερειακών Σχεδιασμών

- Την πορεία και τους επαχθείς όρους των διαγωνισμών για μεγάλα περιφερειακά έργα διαχείρισης μέσω ΣΔΙΤ

- Την επείγουσα ανάγκη αξιοποίησης των κονδυλίων της νέας Προγραμματικής περιόδου 2014 -2020

- Τον περιορισμό των διαθέσιμων πόρων και την αφαίρεση των αρμοδιοτήτων των ΟΤΑ για διαχείριση απορριμμάτων με βάση την αναθεώρηση του Δημοτικού Κώδικα

- Την επείγουσα ανάγκη για αξιοποίηση /διάχυση της υφιστάμενης εμπειρίας /καλών πρακτικών ώστε να δρομολογηθούν άμεσες λύσεις /διέξοδοι περιορισμού του κόστους

Η πρότασή μας βασίζεται σε ένα τρίπτυχο βασικών αξόνων:

- Στη φιλοσοφία της ιεράρχησης της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας , στις βασικές δηλαδή προβλέψεις του ν. 40242/2012 και της οδηγίας 2008/98/ΕΚ, που ήδη βρίσκεται σε διαδικασία αναθεώρησης προς πιο φιλόδοξους στόχους ανάκτησης

- Στη διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα στη διαχείριση των απορριμμάτων, μέσα από τον καθορισμό των αρμοδιοτήτων της πολιτείας και της αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού

- Στην παράλληλη ενεργοποίηση του τρίτου οικονομικού τομέα, της κοινωνικής οικονομίας, προκειμένου να εξασφαλιστεί και η απαραίτητη συμμετοχή των πολιτών αλλά και η εξασφάλιση συμπληρωματικών χρηματικών και μη πόρων πόρων, του λεγόμενου κοινωνικού κεφαλαίου, ως αντιστάθμισμα στην επιλογή της ιδιωτικοποίησης και της «επιχειρηματικότητας» μέσω ΣΔΙΤ

Με βάση τους παραπάνω άξονες, η βασική μας κατεύθυνση σχεδιασμού με ορίζοντα το 2020 είναι η μετατόπιση του κέντρου βάρους του σχεδιασμού από τη μηχανική επεξεργασία των σύμμεικτων, την ταφή και την ενεργειακή αξιοποίηση σε:

- πρόληψη /μείωση με ενεργοποίηση και μελλοντική αναθεώρηση του σχεδιασμού (επίσης παραδοθέντος από την προηγούμενη κυβέρνηση)

- προώθηση της διαλογής στην πηγή, της επανάχρησης και της κομποστοποίησης, έτσι ώστε η προδιαλογή των ανακυκλώσιμων - βιοαποβλήτων να εφαρμόζεται σε 50% τουλάχιστον του συνόλου των αστικών απορριμμάτων (ΑΣΑ)

- διασφάλιση της ιεράρχησης στις μεθόδους διαχείριση των αποβλήτων, έτσι ώστε η μετάβαση σε επόμενο στάδιο διαχείρισης να προϋποθέτει την εξάντληση των δυνατοτήτων των προηγουμένων σταδίων: ειδικότερα η ανάκτηση ενέργειας (όπως η καύση βιοαερίου από αναερόβια επεξεργασία προδιαλεγμένων οργανικών αποβλήτων) να αποτελεί συμπληρωματική μορφή διαχείρισης εφόσον έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια κάθε άλλου είδους ανάκτησης και η υγειονομική ταφή να έχει περιοριστεί σε λιγότερο από το 30% του συνόλου των ΑΣΑ

Στην κατεύθυνση αυτή παρεμβαίνουμε με αναλυτικότερες προτάσεις, με στόχο το 2020:

1. Την ποιοτική και ποσοτική ενίσχυση της ανακύκλωσης, με εφαρμογή τουλάχιστον της χωριστής συλλογής τεσσάρων ρευμάτων αποβλήτων (χαρτί, γυαλί, μέταλλο και πλαστικό).

2. Την προώθηση της οικιακής κομποστοποίησης αλλά και την καθιέρωση της χωριστής συλλογής των βιοαποβλήτων με ειδικό «καφέ» κάδο και αξιοποίηση των πράσινων απορριμμάτων, ως πρωταρχικού βήματος του νέου συστήματος διαχείρισης. Ανάπτυξη κατά προτεραιότητα μικρής κλίμακας αποκεντρωμένων μονάδων ανάκτησης προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων προς παραγωγή άριστης ποιότητας αξιοποιήσιμου οργανικού λιπάσματος είτε εδαφοβελτιωτικού υλικό (με διαδημοτική συνεργασία και εμπλοκή των κατοίκων /μεγάλων παραγωγών).

3. Την κατάργηση της επιλογής για απευθείας καύση των απορριμμάτων ή η καύση δευτερογενών προϊόντων (π.χ. SRF/RDF) από επεξεργασία σύμμεικτων απορριμμάτων.

4. Την καθιέρωση υποχρέωσης από την πλευρά των Δήμων να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν τοπικά δημοτικά σχέδια αποκεντρωμένης διαχείρισης με έμφαση στη διαλογή στην πηγή και πρόβλεψη για ευρεία κοινωνική συμμετοχή, στο πλαίσιο των εθνικών και των περιφερειακών χωροταξικών σχεδιασμών (Συνοπτικός οδηγός για τη σύνταξη των τοπικών σχεδίων επισυνάπτεται σε παράρτημα). Παράλληλος προσδιορισμός όλων των απαραίτητων ρυθμίσεων που θα διασφαλίζουν τη δυνατότητα της ΤΑ να αναλαμβάνει το σύνολο των δραστηριοτήτων που απαιτούνται για την εφαρμογή ενός τοπικού σχεδίου αποκεντρωμένης διαχείρισης (θέματα προσλήψεων, διάθεσης ανακυκλώσιμων και χωροθέτησης ήπιων υποδομών διαχείρισης εντός του πολεοδομικού ιστού). Ειδική αντιμετώπιση της διαχείρισης των αποβλήτων των απομακρυσμένων, ορεινών και νησιωτικών περιοχών.

5. Τη ριζική αναθεώρηση των ΠΕΣΔΑ με βάση την κατεύθυνση υπέρ της ανακύκλωσης και των ανώτερων μορφών διαχείρισης, την ιδιαίτερη έμφαση στη διαλογή στην πηγή και την ελαχιστοποίηση της επεξεργασίας συμμείκτων. Απαραίτητα στοιχεία της αναθεώρησης η ενσωμάτωση των τοπικών δημοτικών σχεδίων αποκεντρωμένης διαχείρισης αλλά και η επαναξιολόγηση των έργων με ΣΔΙΤ, ειδικά αυτών που αφορούν επεξεργασία συμμείκτων. Πρόβλεψη παράλληλης επεξεργασίας προδιαλεγμένων οργανικών.

6. Βασικό εργαλείο των τοπικών αποκεντρωμένων σχεδίων προτείνεται να είναι η δημιουργία δικτύου Κέντρων Ανακύκλωσης και Εκπαίδευσης για τη Διαλογή στην Πηγή (ΚΑΕΔΙΣΠ), τουλάχιστον ένα ανά Δήμο με χωροταξικά και πληθυσμιακά κριτήρια (ενδεικτικό μέγεθος: ανά 10.000-20.000 κατοίκους). Τα ανακυκλώσιμα υλικά θα προσκομίζονται από πολίτες, επιχειρήσεις, κοινωφελείς οργανισμούς, σχολεία (με τη μέθοδο της σακούλας) ή από τον Δήμο, με στόχο την καλύτερη ποιότητα προδιαλεγόμενων υλικών, τη μείωση του λειτουργικού κόστους με παράλληλη παροχή κινήτρων για τους πολίτες. Τα ρεύματα διαλογής των αστικών απορριμμάτων στους χώρους αυτούς θα είναι τουλάχιστον εννέα. Τη λειτουργία των ΚΑΕΔΙΣΠ αναλαμβάνουν Δήμοι ή κοινωνικές επιχειρήσεις .

 

Τα ΚΑΕΔΙΣΠ θα πρέπει να στεγαστούν κυρίως σε ήδη υπάρχουσες κτιριακές εγκαταστάσεις ή ελεύθερους χώρους που ανήκουν στους Δήμους και μόνο στην περίπτωση που εξαντλούνται αυτές οι δυνατότητες να σχεδιάζονται νέες εγκαταστάσεις, με στόχο την ελαχιστοποίηση του κόστους. Πρότυπες μελέτες των κέντρων αυτών θα πρέπει να εκπονηθούν από τον ΕΟΑΝ, με στόχο να μειωθεί το κόστος περαιτέρω αλλά και να είναι δυνατή η προσαρμογή των μελετών στα δεδομένα του κάθε Δήμου από τις ίδιες τις Τεχνικές Υπηρεσίες των Δήμων.

Η λειτουργία των ΚΑΕΔΙΣΠ θα επεκταθεί προοδευτικά και στους τομείς της κομποστοποίησης αλλά και της επανάχρησης, δημιουργώντας πάνω από 2.000 θέσεις εργασίας έως το 2020 και κάνοντας ρεαλιστικούς του στόχους για μεγαλύτερα ποσοστά ανακύκλωσης /ανάκτησης.

7. Την παράλληλη ενεργοποίηση του τρίτου οικονομικού τομέα, της κοινωνικής οικονομίας, προκειμένου να εξασφαλιστεί και η απαραίτητη συμμετοχή των πολιτών αλλά και η εξασφάλιση συμπληρωματικών χρηματικών και μη πόρων πόρων, του λεγόμενου κοινωνικού κεφαλαίου. Οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις ή άλλης μορφής Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί θα μπορούν να αναλαμβάνουν τη λειτουργία των Κέντρων Ανακύκλωσης και Εκπαίδευσης με Διαλογή στην Πηγή (ΚΕΑΔΙΣΠ) μέσα από προγραμματικές συμβάσεις, οι οποίες δεν θα έχουν κόστος για τους Δήμους αλλά αντίθετα αντισταθμιστικά οφέλη τόσο για τους πολίτες όσο και για το Δήμο. Για τη δημιουργία των κέντρων οι Δήμοι θα ενοικιάσουν (με συμβολικό τίμημα) χώρους ή δημοτικά ακίνητα μέσα από προγραμματικές συμβάσεις με τις Κοινωνικές Επιχειρήσεις (όπου θα καθορίζονται και οι υπόλοιποι όροι συνεργασίας κατά περίπτωση). Για τη δυνατότητα απευθείας συνεργασίας των ΟΤΑ με τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις σε θέματα διαλογής στη πηγή (αλλά και γενικότερα στη διαχείριση των απορριμμάτων) θα πρέπει να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση.

Η σύσταση των Κοινωνικών Επιχειρήσεων θα προωθηθεί μέσα από πανελλαδική καμπάνια ευαισθητοποίησης αλλά και σε συνεργασία με τα υλοποιηθέντα ή υλοποιούμενα Τοπικά Ολοκληρωμένα Προγράμματα Ενίσχυσης της Απασχόλησης.

Σημειώνεται εδώ ότι τα προγράμματα Κοινωνικής Οικονομίας διαθέτουν, από πόρους του ΕΣΠΑ μόνο στο Υπουργείο Εργασίας, 1 δις για την εκπαίδευση ανέργων και τη δημιουργία ΚΟΙΝΣΕΠ. Επιπλέον προβλέπονται πόροι του ΕΤΠΑ για τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων, δικαιούχοι των οποίων είναι και οι κοινωνικές επιχειρήσεις. Η διαθεσιμότητα των πόρων επιταχύνει τη διαδικασία δημιουργίας και λειτουργίας των ΚΑΕΔΙΣΠ, δηλαδή συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων που θέτει ο ΕΣΔΑ και βοηθάει στην αποτροπή δημιουργίας νέων μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων μέσω ΣΔΙΤ. Αυτό δεν αποκλείει και τη συμμετοχή άλλων Συνεταιριστικών σχημάτων στη δημιουργία των ΚΑΕΔΙΣΠ.

Με τη δημιουργία των ΚΟΙΝΣΕΠ (σε συνεργασία των ΟΤΑ), όχι μόνο επιταχύνεται το σύστημα διαλογής στην πηγή αλλά δημιουργούνται μέχρι το 2020 τουλάχιστον 10.000 μόνιμες θέσεις εργασίας πανελλαδικά που δεν θα επιβαρύνουν τον Έλληνα φορολογούμενο. Η βιωσιμότητα των σχημάτων είναι εξασφαλισμένη μέσα από την πώληση των ανακυκλώσιμων προϊόντων και τη συνεργασία τους με τα υφιστάμενα

Σχήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης.

1. Τον εξορθολογισμό του κόστους υπηρεσιών διαχείρισης αποβλήτων και προώθηση οικονομικά βιώσιμων και περιβαλλοντικά αποδεκτών επενδύσεων, με τη μέγιστη δυνατή αξιοποίηση πόρων από διαθέσιμη δημόσια χρηματοδότηση, κοινωνικό έλεγχο και με το ελάχιστο κόστος για τους πολίτες. Στόχος η αλλαγή της πολιτικής χρέωσης των δημοτικών τελών καθαριότητας με διαφορετικές χρεώσεις ανά ζώνη /χρήση αλλά και αντισταθμιστική μείωση για την ενθάρρυνση της μείωσης - συμμετοχή στη διαλογή στην πηγή. Στην κατεύθυνση αυτή θα πρέπει αναπτυχθεί ένα μοντέλο κοστολόγησης τελών διαχείρισης απορριμμάτων προσαρμοσμένο στην ελληνική πραγματικότητα.

2. Διασφάλιση της καλής λειτουργίας των υφιστάμενων ΧΥΤΑ, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της νομοθεσίας, ενίσχυση της κεντρικής παρακολούθησης, υποστήριξη των φορέων λειτουργίας και τους τεχνικού προσωπικού τους, συστηματικό έλεγχο και μετατροπή τους σε ΧΥΤΥ.

3. Την αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου των ΦοΔΣΑ (με βάση τον δημόσιο χαρακτήρα της διαχείρισης) και του μεγέθους τους (στη βάση των γεωγραφικών/διαχειριστικών ενοτήτων εντός των οποίων θα αναπτύσσονται διαδημοτικές υποδομές (όπως ΧΥΤΥ, διαχείριση αδρανών κλπ)

4. Την αναβάθμιση του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), με διεύρυνση αρμοδιοτήτων του σε θέματα πρόληψης και διαχείρισης βιοαποβλήτων, και με την ευθύνη εκπόνησης και υλοποίησης του εθνικού σχεδιασμού, συντονισμού των δράσεων διαχείρισης των αποβλήτων αλλά και τη διαχείριση του δημόσιου πόρου του τέλους ανακύκλωσης) ώστε να λειτουργεί ανταποδοτικά και να αποτελεί επενδυτικό κονδύλι για την ανάπτυξη των συστημάτων της νέας διαχείρισης αποβλήτων.

5. Την ενίσχυση του κρατικού ελέγχου και της διαφάνειας στον τρόπο λειτουργίας των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης (δημοσιοποίηση των επιχειρησιακών σχεδίων των ΣΕΔ και της οικονομικής τους διαχείρισης μέσω κρατικού λογιστικού συστήματος) και ενσωμάτωση των δράσεων και πόρων τους στο σύστημα διαλογής στην πηγή των ΟΤΑ Την ενθάρρυνση ίδρυσης νέων συλλογικών /κοινωνικών συστημάτων για την εναλλακτική διαχείριση για όλες τις κατηγορίες ειδικών αποβλήτων και από τους ΟΤΑ αλλά και κοινωνικές επιχειρήσεις.

6. Τον καθορισμό συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος για τα ειδικά εθνικά σχέδια για τα επικίνδυνα απόβλητα και για τα επικίνδυνα απόβλητα υγειονομικών μονάδων και να γίνει εξειδίκευση δράσεων και υποδομών, που θα ενσωματωθούν στα, υπό αναθεώρηση, περιφερειακά σχέδια (ΠΕΣΔΑ). Επίσης να προβλεφθεί η δημιουργία των απαραίτητων υποδομών διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, με πρωτοβουλία και σχεδιασμό από την πλευρά της πολιτείας ώστε να διασφαλιστεί αφενός η βέλτιστη περιβαλλοντική και κοινωνική πρακτική και αφετέρου η ασφαλής χρησιμοποίηση των αποβλήτων ως πόρων κατά την παραγωγική διαδικασία.

7. Την υποστήριξη για την εφαρμογή στην πράξη της νομοθεσίας για την εναλλακτική διαχείριση των απορριμμάτων εκσκαφών και κατεδαφίσεων, τα οποία αποτελούν σημαντικό τμήμα των απορριμμάτων ιδιαίτερα στις αστικές περιοχές.

8. Τη δημιουργία Κρατικού Κέντρου Ερευνών για την Ανακύκλωση, όπου νέοι επιστήμονες θα έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόζουν πιλοτικά καινοτόμες ιδέες, με στόχο να επιλεχθούν αυτές οι οποίες μπορεί να προωθηθούν σε υλοποίηση. Μέχρι σήμερα το μεγαλύτερο μέρος των ανακυκλώσιμων προϊόντων εξάγονται ως πρώτη ύλη στο εξωτερικό και επιστρέφουν στην Ελλάδα ως τελικό προϊόν. Με την αύξηση της ποσότητας και της καθαρότητας των ανακυκλώσιμων προϊόντων λόγω του συστήματος διαλογής στην πηγή, μπορούν να δημιουργηθούν νέες μικρές βιοτεχνικές ή βιομηχανικές μονάδες περιφερειακά για την παραγωγή και διάθεση στην αγορά νέων προϊόντων.

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου