Κλιμακώνονται οι αντιδράσεις για τον σχεδιαζόμενο προγραμματισμό της έναρξης ερευνητικής γεώτρησης στην Ηπειρο για τη διαπίστωση ύπαρξης φυσικού αερίου -και σε περίπτωση θετικών αποτελεσμάτων στην εξόρυξή τους- από την εταιρεία Energean. Καθώς η αντίστροφη μέτρηση ξεκίνησε με την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης για Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου στις 6 Μαρτίου, εκτός των αντιδράσεων των μεγάλων περιβαλλοντικών οργανώσεων της χώρας, ξεσηκώνονται και οι ντόπιοι.
Το αδιανόητο που προκύπτει σε ό,τι αφορά τη γεώτρηση «Ηπειρος 1 στην περιοχή Ιωάννινα» (την πρώτη που θα πραγματοποιηθεί σε στεριά) είναι πως από τη μια η ΜΠΕ της ίδιας της εργολήπτριας εταιρείας «διακρίνεται από προχειρότητα και βρίθει από λάθη», σύμφωνα με το WWF. Και από την άλλη, ότι οι ίδιες οι εκτιμήσεις της ΜΠΕ του έργου αποδεικνύουν τους κινδύνους που αιωρούνται στην περιοχή όπου θα ξεκινήσει η γεώτρηση, στην κοινότητα Γιουργάνιστα του Δήμου Ζίτσας, σε απόσταση περίπου 1,5 χιλιομέτρου ανατολικά από το χωριό Κουρέντα, 1,86 χλμ. βορειοανατολικά του οικισμού Αγιος Χριστόφορος και 1,93 χλμ. δυτικά του οικισμού Δελβινακόπουλο, στον Δήμο Ζίτσας.
Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από τη γεώτρηση αφορούν τα επικίνδυνα απόβλητα, τη μόλυνση υπόγειων και επιφανειακών υδάτων, την αυξημένη σεισμικότητα της περιοχής και την τσιμεντοποίηση και τον βιασμό της φύσης σε ένα από τα τελευταία παρθένα και αμόλυντα κομμάτια της ελληνικής επικράτειας, επισημαίνει το Δ.Σ. της «Αδελφότητας Κουρέντων Ιωαννίνων ο Αγιος Γεώργιος», εκφράζοντας την αγωνία των κατοίκων του χωριού.
Σε ό,τι αφορά τα επικίνδυνα απόβλητα, για τις ανάγκες της ερευνητικής γεώτρησης θα προκύψουν κατά τις κατασκευαστικές εργασίες και θα παραχθούν κατά την υλοποίηση του έργου περισσότερα από 50 διαφορετικά είδη αποβλήτων, 15 εκ των οποίων χαρακτηρίζονται από την ίδια την εταιρεία «επικίνδυνα» (ΜΠΕ, σελίδα 117). Πρόκειται για δηλητήρια και επικίνδυνες χημικές ουσίες που θα εισαχθούν στο έδαφος και υπέδαφος της γης ήδη κατά τη διαδικασία της ερευνητικής γεώτρησης, πόσο μάλλον σε περίπτωση εξόρυξης. Ωστόσο, το υπέδαφος της περιοχής αποτελείται κυρίως από ασβεστόλιθο (ΜΠΕ, σελ. 665), ο οποίος ως υλικό είναι διαπερατό, γεγονός που διευκολύνει την ανεξέλεγκτη διάχυσή τους και τη μόλυνση της γης.
Σε ό,τι αφορά τη μόλυνση των υδάτων, η ίδια η εταιρεία Energean παραδέχεται στη μελέτη της πως «η υλοποίηση του έργου δύναται να προκαλέσει δυσμενείς επιπτώσεις στα επιφανειακά και υπόγεια υδατικά σώματα της περιοχής μελέτης» (ΜΠΕ, σελ. 667). Εξάλλου, όπως αναφέρεται στη συνέχεια (ΜΠΕ, σελ. 721), «είναι υπαρκτή η πιθανότητα εμφάνισης δυνητικών δυσμενών επιπτώσεων στο ανθρωπογενές περιβάλλον της περιοχής ως αποτέλεσμα της εμφάνισης απροόπτων περιστατικών ή ατυχημάτων που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το εξεταζόμενο έργο. Τα υγρά και στερεά απόβλητα με επικίνδυνες ή δυνητικά επικίνδυνες ουσίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν δυσμενείς επιπτώσεις στο υδατικό περιβάλλον της περιοχής».
Βέβαια, αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, θα ισοδυναμούσε με μη αναστρέψιμη μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα όλης της περιοχής και κατ’ επέκταση τεράστιων εκτάσεων τις οποίες διατρέχει ο έβδομος μεγαλύτερος ποταμός της χώρας, ο Καλαμάς, στον οποίο καταλήγουν όλα τα ρυάκια, οι χείμαρροι, οι παραπόταμοι που διατρέχουν την περιοχή. Κι αυτό διότι η περιοχή της γεώτρησης βρίσκεται εντός της λεκάνης απορροής Καλαμά, όπου εντοπίζονται 19 διαφορετικά ποτάμια υδατικά συστήματα. Αλλά και διότι στους πρόποδες του βουνού επί του οποίου θα γίνει η γεώτρηση, κυλάει μικρό ποτάμι («Λάκος») στο οποίο καταλήγουν χείμαρροι και ρυάκια από το βουνό και το οποίο με τη σειρά του καταλήγει στον Καλαμά. «Πέρα λοιπόν από τη μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα του χωριού μας και των λοιπών χωριών της περιοχής, μιλάμε πλέον και για καταστροφή μιας τεράστιας έκτασης την οποία διατρέχει ο Καλαμάς, μέχρι να εκβάλει στο Ιόνιο Πέλαγος», επισημαίνει η Αδελφότητα Κουρέντων.
Υπαρκτός είναι και ο κίνδυνος ενεργοποίησης ρηγμάτων, αφού στην περιοχή εντοπίζονται τρία διαφορετικά καταγεγραμμένα ρήγματα του υπεδάφους, σε απόσταση 500 μέτρων δυτικά, 950 μέτρων ανατολικά και 2 χιλιομέτρων νοτιοδυτικά του έργου. Στην ευρύτερη περιοχή, από το 2016 έως σήμερα, έχουν καταγραφεί από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Αθηνών 17 σεισμοί μεγέθους άνω των 4 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ (ΜΠΕ, σελ. 497). Η γεώτρηση λοιπόν πρόκειται να ξεκινήσει πάνω σε αποδεδειγμένα σεισμογενή περιοχή, με καταγεγραμμένα ρήγματα σε άμεση γειτνίαση με το σημείο εγκατάστασης του γεωτρύπανου. Ακριβώς κάτω από το σημείο της γεώτρησης βρίσκεται το χωριό της Παλιάς Γιουργάνιστας που εγκαταλείφθηκε σταδιακά αναγκαστικά από τους κατοίκους του μεταπολεμικά, ακριβώς λόγω των κατολισθήσεων και της πτώσης βράχων από το βουνό. Σήμερα προγραμματίζεται στο ίδιο βουνό γεώτρηση σε βάθος 3.500 μέτρων.
Για την ολοκλήρωση και μόνο των έργων υποδομής (οδοποιία, εγκατάσταση γεωτρύπανου, λειτουργία βαρέων οχημάτων και μηχανημάτων, λειτουργία γεννητριών, οικοδομικές και λοιπές κατασκευές) θα απαιτηθεί η κατανάλωση 612,68 τόνων diesel και 1,57 τόνου βενζίνης (ΜΠΕ, σελ. 114). Οπως γίνεται αντιληπτό, η μεγάλη έκλυση ατμοσφαιρικών ρύπων θα αλλάξει άρδην την ποιότητα του αέρα που θα εισπνέουν κάτοικοι και επισκέπτες των γειτονικών χωριών σε όλη τη διάρκεια της εκτέλεσης της γεώτρησης. Η δε ηχορύπανση που θα προκαλεί η συνεχής λειτουργία του γεωτρύπανου θα αποδιώξει τη γαλήνη και την ηρεμία στη φύση.
Επιπλέον, τα έργα υποδομής και μόνο της γεώτρησης (εγκατάσταση γεωτρύπανου, αποθήκες, επιχωματώσεις) θα καταστρέψουν πάνω από 52.000 τ.μ. δασικής και χορτολιβαδικής έκτασης, περιμετρικά και με επίκεντρο το σημείο της γεώτρησης (θέση «Λούτσα» Γιουργάνιστας). Και το… κερασάκι στην τούρτα για τους ντόπιους είναι ότι, σύμφωνα με τη σύμβαση παραχώρησης, την ευθύνη για τον έλεγχο, την ασφάλεια και την επικινδυνότητα του έργου θα την έχει η ίδια η εταιρεία! Δηλαδή, οτιδήποτε αφορά θέματα περιβαλλοντικής προστασίας και ασφάλειας, την τήρηση της σχετικής νομοθεσίας, αλλά και την αποτρεπτική δράση σε περίπτωση παρέκκλισης από τα προβλεπόμενα ή ατυχήματος, την προστασία του περιβάλλοντος και των ανθρώπων.
Κι αυτό, όταν η ίδια η εταιρεία παραδέχεται ότι «τα μέτρα για την πρόληψη της εμφάνισης των Μεγάλων Ατυχημάτων θα καθοριστούν, θα αναπτυχθούν και θα εφαρμοστούν κατά την πρόοδο του έργου» (ΜΠΕ, σελ. 658), ότι «πιθανότητα ρύπανσης των εδαφών θα μπορούσε να προέλθει από τυχόν άμεσες εκπομπές επικίνδυνων στερεών απόβλητων» (ΜΠΕ, σελ. 722), ότι «ποσότητα επικίνδυνων ή δυνητικά επικίνδυνων ουσιών θα διασκορπιζόταν στο έδαφος, γεγονός που θα είχε επίπτωση στη δομή και την ποιότητά του, καθώς οι συγκεκριμένες ουσίες κατά ένα μέρος διηθούνται και παραμένουν στο έδαφος», ότι «το δυσμενές σενάριο της παρατεταμένης έκρηξης, όπου παρουσιάζεται δυσκολία στην ανάκτηση του ελέγχου της γεώτρησης, θα μπορούσε να προκαλέσει επιπτώσεις στην ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα λόγω εκπομπών υδρόθειου και διοξείδιου του θείου» και ότι «λόγω των κινδύνων πυρκαγιάς και τοξικών αερίων στην περιοχή της γεώτρησης υπάρχει πιθανότητα επιπτώσεων στο περιβάλλον, για παράδειγμα, με μια πυρκαγιά σε θαμνώδεις εκτάσεις, επηρεάζοντας την άγρια ζωή ή με μια τοπική πετρελαιοκηλίδα». Ολα αυτά θα αντιμετωπιστούν... βλέποντας και κάνοντας, αφού, όπως αναφέρεται στη ΜΠΕ (σελ. 661), «είναι ορθότερο και περισσότερο λειτουργικό οι δυνητικές επιπτώσεις να εξεταστούν σε μία μόνο φάση, αυτήν της υλοποίησης του έργου»!
Ατεκμηρίωτη ΜΠΕ
Την απόρριψη της ΜΠΕ και την ακύρωση του προγράμματος ανάπτυξης υδρογονανθράκων στα Ιωάννινα και την υπόλοιπη Ελλάδα ζητά τo WWF Ελλάς. Η ΜΠΕ «είναι κατώτερη των περιστάσεων και της σοβαρότητας της επέμβασης που διανοίγεται με το έργο της ερευνητικής γεώτρησης και βεβαίως των εξορυκτικών γεωτρήσεων που αποτελούν τον σκοπό του προγράμματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην περιοχή “Ιωάννινα” (που καλύπτει ολόκληρο τον νομό Ιωαννίνων) στο οποίο εντάσσεται».
«Σε γενικές γραμμές, η ΜΠΕ διακρίνεται από προχειρότητα, καταφεύγει σε αντιεπιστημονικούς ισχυρισμούς χωρίς τεκμηρίωση ή έστω βιβλιογραφικές παραπομπές και βρίθει από λάθη, ανακρίβειες και αντιφάσεις που αποκρύπτουν ή αποπροσανατολίζουν από την πραγματικότητα», επισημαίνει το WWF. Οπως μεταξύ άλλων σχολιάζει, η ΜΠΕ καταγράφει ελλιπώς και εσφαλμένα το θεσμικό πλαίσιο που διέπει το «υπό μελέτη» έργο, δίνει απόλυτη ελευθερία στην εταιρεία να εκτελέσει τη δοκιμαστική γεώτρηση όπως θεωρεί σκόπιμο ή οικονομικά συμφέρον και επιχειρεί να απαλλάξει την Energean από την υποχρέωση αποκατάστασης της περιοχής μετά την ολοκλήρωση της δοκιμαστικής γεώτρησης, αναφέροντας ότι το έργο είναι μόνιμο και η λειτουργία του θα συνεχιστεί και μετά το πέρας αυτής. Παράλληλα, η ΜΠΕ επιχειρεί να απαλλάξει την Energean από την υποχρέωσή της να εκτιμήσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη δοκιμαστική γεώτρηση, υιοθετώντας τον αντίθετο ισχυρισμό, ότι δηλαδή το έργο είναι προσωρινό, αναφέρει το WWF.
Σε παρέμβαση με ειρηνική διαμαρτυρία στην ημερίδα ενημέρωσης για τη ΜΠΕ της 1ης διερευνητικής γεώτρησης, που πραγματοποιήθηκε στις 28/2 στα Γιάννενα, προχώρησαν ακτιβιστές του ελληνικού γραφείου της Greenpeace. Οι ακτιβιστές διαμαρτυρήθηκαν με πανό που έγραφαν «Το κέρδος σας ενάντια στο μέλλον μας» και «Οι εξορύξεις υδρογονανθράκων δεν θα περάσουν».
πηγη: https://www.efsyn.gr