Εντονη ανησυχία προκαλεί η δρομολόγηση της εγκατάστασης βιομηχανίας διαχείρισης/καύσης επικίνδυνων και τοξικών υγειονομικών αποβλήτων στη ΒΙΠΕ Πατρών, καθώς προκύπτουν σοβαρά ερωτήματα για το εάν είναι σύννομη η έγκριση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση και κατ’ επέκταση εάν εξασφαλίζονται η υγεία εργαζομένων και πολιτών και η προστασία του περιβάλλοντος. Τουλάχιστον εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι αρχικά υπήρξε αρνητική-απορριπτική απόφαση για τη μονάδα, η οποία ακυρώθηκε με υπουργική απόφαση.
Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη μονάδα θα είναι ένα από τα τρία εργοστάσια (Ασπρόπυργος, Θεσσαλονίκη και Πάτρα) που έχει υποχρέωση να λειτουργήσει η χώρα μας, προκειμένου να ολοκληρωθεί η επεξεργασία αυτού του είδους των αποβλήτων, αλλά που θα πρέπει να διέπονται από πολύ αυστηρές προδιαγραφές λειτουργίας. Κι αυτό διότι η μη σωστή διαχείριση των τοξικών ρύπων, ιδίως αυτών που αεριοποιούνται από την καύση, μπορεί να οδηγήσει στην απελευθέρωση στην ατμόσφαιρα -κατά συνέπεια στο έδαφος και στα νερά- διοξινών, φουρανίων και βαρέων μετάλλων που, μπαίνοντας στους πόρους αναπνοής και την τροφική αλυσίδα, δηλητηριάζουν φυτά, ζώα και ανθρώπους, προκαλώντας πλήθος προβλημάτων δημόσιας και ατομικής υγείας, όπως καρκίνους, υπογονιμότητα, αλλεργίες, ανοσολογικές ανεπάρκειες. Συνεπώς, επιβάλλεται να εξασφαλιστεί η υγεία των εργαζομένων στο εργοστάσιο και τη ΒΙΠΕ, των κατοίκων των όμορων περιοχών και η προστασία του περιβάλλοντος.
Αποκαλυπτική κατά την πορεία αδειοδότησης της μονάδας ήταν η γνωμοδότηση της αρμόδιας επιτροπής Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης της μελέτης (21/12/2022) που, αν και θετική, περιλάμβανε πολυάριθμες αναλυτικές παρατηρήσεις για τις ελλείψεις της μελέτης και τη μη τεκμηρίωση της επάρκειας-ασφάλειας της μεθόδου διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων υγειονομικών μονάδων.
Μεταξύ αυτών, επισημαινόταν ότι:
● Η πυρόλυση, η μέθοδος καύσης που θα χρησιμοποιηθεί, δεν ενδείκνυται για τα συγκεκριμένα απόβλητα, καθώς εφαρμόζεται σε προεπεξεργασμένα αστικά απόβλητα και υπολείμματα τεμαχιστή αποβλήτων/πλαστικών.
● Η καταλληλότητα της μεθόδου είναι η λιγότερο ενδεδειγμένη και θα έπρεπε να τεκμηριωθεί σε σύγκριση με τις άλλες διαθέσιμες τεχνικές.
● Στη μελέτη δεν περιλαμβάνονται εναλλακτικές λύσεις ως προς την τεχνολογία που θα χρησιμοποιηθεί. Θα έπρεπε να γίνουν αξιολόγηση των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων για κάθε βιώσιμη εναλλακτική λύση και αιτιολόγηση των λόγων απόρριψής της.
● Δεν περιλαμβάνεται ρητή απαρίθμηση των ποσοτήτων των διαφόρων κατηγοριών επικίνδυνων αποβλήτων που μπορούν να αποτεφρωθούν σε αυτήν. Δεν περιλαμβάνεται καθορισμός των ελάχιστων και των μέγιστων ροών των επικίνδυνων αποβλήτων και της μέγιστης περιεκτικότητάς τους σε αέριους ρύπους που θα απελευθερώνονται κατά την καύση.
● Δεδομένου ότι η μονάδα αποτελεί εγκατάσταση ανώτερης βαθμίδας σε ό,τι αφορά την έκθεση σε τοξικές ουσίες, θα πρέπει να εξεταστούν και τα σενάρια πρόληψης μεγάλων ατυχημάτων, κάτι που δεν υφίσταται στη συγκεκριμένη μελέτη.
Πρόκειται για σημαντικές ελλείψεις που εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για τους ανθρώπους και το περιβάλλον της περιοχής. Οι αέριοι ρύποι, φαινόλες, διοξίνες, φουράνια και βαρέα μέταλλα που θα παράγονται, είναι ουσίες ιδιαίτερα επικίνδυνες για τα αναπαραγωγικά συστήματα, ένοχες σοβαρών βλαβών της υγείας. Λόγος για τον οποίο η λειτουργία μιας τέτοιας ρυπογόνου βιομηχανίας καύσης τοξικών και μολυσματικών επικίνδυνων υγειονομικών αποβλήτων απαιτεί πλήρη μελέτη και αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους που να ορίζουν με σαφήνεια και επιστημονική τεκμηρίωση το τι «μπαίνει» και τι «βγαίνει» από αυτήν.
Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου-Δυτικής Ελλάδας-Ιονίου, λαμβάνοντας, ως όφειλε, υπόψη τις προαναφερόμενες σοβαρές παρατηρήσεις, εξέδωσε αρνητική-απορριπτική απόφαση για την τροποποιημένη Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ) της μονάδας την 1η/8/2023. Μεταξύ άλλων, αναφερόταν ότι η πυρόλυση δεν έχει εφαρμοστεί για την αποτέφρωση αποβλήτων υγειονομικών μονάδων και ότι από τα υποβαλλόμενα στοιχεία της μελέτης δεν προκύπτουν «η συγκριτική αξιολόγηση των εναλλακτικών λύσεων ως προς την τεχνολογία και η επαρκής αιτιολόγηση της προτεινόμενης επιλογής σε σχέση με τις επιπτώσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, καθώς και η εκτίμηση και αξιολόγηση των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων».
Ωστόσο, έπειτα από προσφυγή που κατέθεσε η εταιρεία η οποία δρομολογεί τη μονάδα, η απόφαση του γενικού διευθυντή Χωροταξικής, Περιβαλλοντικής και Αγροτικής Πολιτικής Διοίκησης, Δ. Παναγιωτόπουλου, ακυρώθηκε στις 30/10/2023 από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρο Σκυλακάκη. Οπως αναφερόταν, η απόφαση της Αποκεντρωμένης εκδόθηκε «με ελλιπή και μη επαρκώς εξειδικευμένη αιτιολογία» και επιπλέον «δεν φέρει νόμιμη αιτιολογία». Στην ουσία, η ακύρωση της απόφασης έγινε για τυπικούς νομικούς λόγους και έτσι αναπέμφθηκε στην Αποκεντρωμένη προς νέα κρίση.
Μετά την υπουργική απόφαση και χωρίς να έχει αλλάξει τίποτα στη μελέτη για το έργο, ο ίδιος γενικός διευθυντής της Αποκεντρωμένης προχώρησε -μόλις τρεις μήνες μετά τη δική του αρνητική υπογραφή- στην έγκριση της ΑΕΠΟ της μονάδας (20/12/2023), γεγονός που διατήρησε τα σοβαρά ερωτήματα που προκύπτουν για τους όρους λειτουργίας τής εν λόγω βιομηχανίας, αλλά και την αλλαγή στάσης του γενικού διευθυντή.
Η θολή πορεία της αδειοδότησης της μονάδας και η στάση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης έπεσαν στην αντίληψη τριών επιστημόνων που, όταν απευθύνθηκαν εγγράφως (7/1/2023) στην Αποκεντρωμένη με το ερώτημα «τι μεσολάβησε και μέσα σε τέσσερις μήνες μετατράπηκε σε θετική η αρχική αρνητική απόφαση;», η απάντηση που έλαβαν ήταν ένα ξεκάθαρο τίποτα («δεν υπάρχουν επιπλέον έγγραφα, μελέτες, δικαιολογητικά»)!
Πρόκειται για τους Τάσο Γιακουμή, γενικό οικογενειακό ιατρό MD, διευθυντή ΕΣΥ και επιστημονικά υπεύθυνο του Κέντρου Υγείας Κάτω Αχαΐας (που προγραμματίζει να λειτουργήσει σύντομα ιατρείο στη ΒΙΠΕ Πατρών), Παναγιώτη Κανελλάκη, γενικό οικογενειακό ιατρό MD, επιμελητή Β’ ΕΣΥ, ιατρό του Κέντρου Υγείας Κάτω Αχαΐας και του Ειδικού Περιφερικού Ιατρείου Σωφρονιστικού Καταστήματος Πάτρας στον Αγ. Στέφανο (όμορο της ΒΙΠΕ Πατρών), μεταπτυχιακό φοιτητή στη Δημόσια Υγεία, και Αμβρόσιο Φράγκο, χημικό μηχανικό, Msc, σύμβουλο Υγείας-Ασφάλειας Εργαζομένων και Προστασίας Περιβάλλοντος με κατοικία και δραστηριοποίηση στην Κάτω Αχαΐα και τη ΒΙΠΕ. Και οι τρεις κατέθεσαν προσφυγή στον αρμόδιο υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας στις 18/1/2024 και επιστολή-αναφορά στο γραφείο του ίδιου καθώς και της υπουργού Εσωτερικών και του πρωθυπουργού.
Σε νέα επιστολή τους προς τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού Δυτικής Ελλάδας της Αποκεντρωμένης στις 28/1, οι επιστήμονες αιτήθηκαν την παροχή πρόσθετων στοιχείων (δύο στα τρία ζητούμενα ήταν έγγραφα στα «έχοντας υπ’ όψιν» στην τελική θετική απόφαση για το έργο και ως εκ τούτου δημόσια) και έλαβαν απάντηση ύστερα από 16 μέρες ότι θα συμβουλευτούν τον νομικό τους σύμβουλο για το αν θα τα χορηγήσουν. Δεδομένου ότι επρόκειτο για μια παράτυπη κωλυσιεργία, οι τρεις επιστήμονες απευθύνθηκαν στον εισαγγελέα, με εντολή του οποίου η Αποκεντρωμένη αναγκάστηκε να τους παραδώσει πολύ σημαντικά έγγραφα.
Μέσω αυτών, διαπιστώθηκε ότι η αρμόδια υπηρεσία της Αποκεντρωμένης (Διεύθυνση Χωροταξικής, Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού Δυτικής Ελλάδας) ήταν αρνητική για την περιβαλλοντική αδειοδότηση της μονάδας και μετά την προσφυγή που κατέθεσε στο ΥΠΕΝ ο επιχειρηματίας που τη δρομολογεί, λόγω του ότι πρόκειται για μια σημαντική περιβαλλοντική υποδομή διαχείρισης/αποτέφρωσης επικινδύνων αποβλήτων υγειονομικών μονάδων (μολυσματικών και τοξικών) με πολύ σημαντικές επιπτώσεις για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία! Παρ’ όλα αυτά, ακολούθησαν η θετική υπογραφή του γενικού διευθυντή της Αποκεντρωμένης και η διαβεβαίωσή του στην τοπική εφημερίδα «Γνώμη» (10/2/24), μετά τη γνωστοποίηση του θέματος, ότι δεν πρέπει να υπάρχει ανησυχία για τη μονάδα και ότι όλα βαίνουν καλώς. Κι ας προκύπτει σαφώς ότι ο ίδιος αγνόησε την άποψη της δικής του αρμόδιας υπηρεσίας!
Φαίνεται, λοιπόν, ότι η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων για την εγκατάσταση και λειτουργία μιας τόσο οχληρής και δυνητικά επικίνδυνης βιομηχανίας γίνεται παρά την αρνητική θέση των ειδικών. Και ότι για άγνωστους λόγους μεθοδεύεται μια εκτός κάθε λογικής έγκριση μιας μονάδας διαχείρισης και καύσης επικίνδυνων τοξικών υγειονομικών αποβλήτων, για την οποία προκύπτει επιπλέον ότι είναι ανώτερης κατηγορίας «Α1» (έργα με πολύ σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον) και θα έπρεπε να αδειοδοτηθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και βαφτίζεται χαμηλότερης κατηγορίας («Α2», έργα με σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον), προκειμένου να αδειοδοτηθεί από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση!
Το θέμα έχει προκαλέσει έντονη κινητικότητα. Ο αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας θα αποστείλει ερωτήματα προς την Αποκεντρωμένη Διοίκηση και το θέμα θα συζητηθεί στο επόμενο περιφερειακό συμβούλιο. Το ΓΕΩΤΕΕ Δυτικής Ελλάδας ήδη απέστειλε ερωτήματα στην Αποκεντρωμένη, ενώ το θέμα θα τεθεί σε συνεδρίαση του ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδας ως πολύ σοβαρό. Το ίδιο και ο Ιατρικός Σύλλογος Πάτρας, που θα αποστείλει τα δικά του ερωτήματα στην Αποκεντρωμένη.
Δύο παρατάξεις του περιφερειακού συμβουλίου προτίθενται να καταθέσουν σχετική ερώτηση στο σώμα. Σχετική αναφορά υποβλήθηκε στη Βουλή από τη βουλευτίνα Σία Αναγνωστοπούλου και θα ακολουθήσουν και άλλες. Παρέμβαση αναμένεται και από το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Πάτρας. Τέλος, ανακοινώσεις για το θέμα έχουν εκδώσει ο Σύλλογος Προστασίας Υγείας και Περιβάλλοντος της περιοχής του Κέντρου Υγείας Χαλανδρίτσας, η Οικολογική Κίνηση Πάτρας και η Αντίσταση Πολιτών Δυτικής Ελλάδας. Εως σήμερα, δεν έχουν τοποθετηθεί για το θέμα οι όμοροι Δήμοι Δυτικής Αχαΐας και Ερυμάνθου.
από: https://www.efsyn.gr