Οι περισσότεροι αξιολογούν την απειλή της κλιματικής αλλαγής ανάλογα με τη συχνότητα ή τη σοβαρότητα των ακραίων γεγονότων. Το να βλέπεις όμως τις κλιματικές καταστροφές ως ανεξάρτητα περιστατικά, είναι σαν να προσπαθείς να καταλάβεις μια ταινία βλέποντας αποσπάσματά της. Από μόνο του, ένα ακραίο συμβάν –όπως μια πλημμύρα ή μια πυρκαγιά– μπορεί να καταστρέψει μεγάλες περιοχές. Αλλά οι αλλεπάλληλες κλιματικές καταστροφές αναμιγνύουν τη δυστυχία της καθεμιάς. Υπό το πρίσμα αυτό, τα ακραία φυσικά φαινόμενα που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή δεν είναι συσσώρευση μεμονωμένων γεγονότων, αλλά μια δυναμική διαδικασία, στην οποία τα στοιχεία του κλίματος αλληλοεπιδρούν προκαλώντας καταστροφές σε ανθρώπους και οικοσυστήματα.
Οι επιπτώσεις του κλιματικού ντόμινο ουσιαστικά διαχέονται σε όλες τις μορφές της ανθρώπινης δραστηριότητας, καθώς βραχυπρόθεσμα προκαλούν κλιμακούμενη χρονικά και τοπικά ένταση και συχνότητα των ακραίων φαινομένων και μακροπρόθεσμα πυροδοτούν αλυσιδωτές αντιδράσεις, που διαχέονται και επηρεάζουν κάθε ζωντανή παρουσία και κάθε δραστηριότητα στον πλανήτη.
Σκεφτείτε μια σειρά από εξαιρετικά ζεστές μέρες σε ένα συγκεκριμένο μέρος. Καθώς η ζέστη δεν υποχωρεί, το ηλεκτρικό δίκτυο δυσκολεύεται και αρχίζουν οι διακοπές ρεύματος που αδρανοποιούν το μόνο όπλο που διαθέτει ο άνθρωπος για να αντιμετωπίσει τη ζέστη: τον κλιματισμό. Μερικοί πεθαίνουν από θερμοπληξία και άλλοι από αναπνευστικές νόσους. Η αλληλουχία των επιπτώσεων αποκαλύπτει το εύρος της καταστροφής που προκαλεί ένα ακραίο κλιματικό συμβάν. Αλλά και σε ευρύτερες γεωγραφικές περιοχές, διάσπαρτα ακραία μπορούν να συνδεθούν το ένα με το άλλο, προσθέτοντας γνωστούς και αφυπνίζοντας υποτιμημένους κινδύνους. Ο πόλεμος στην Ουκρανία ήταν η αιτία να συνειδητοποιήσουμε ότι η αγορά των σιτηρών βασίζεται στις εξαγωγές από Αργεντινή, Αυστραλία, Ρωσία, Ουκρανία και Ηνωμένες Πολιτείες.
Σήμερα βιώνουμε τις επιπτώσεις της μειωμένης προσφοράς που προκλήθηκε από τη μειωμένη «συνεισφορά» των δύο αντιμαχόμενων πλευρών. Ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις, αν συνέβαιναν ταυτόχρονα δύο μείζονος έντασης κλιματικές καταστροφές, όπως υπερθέρμανση στην Ανατολική Ευρώπη και πλημμύρες στην Αργεντινή; Καταστροφή. Η παραγωγή θα συρρικνωνόταν, επηρεάζοντας την επισιτιστική ασφάλεια των πλούσιων χωρών και προκαλώντας υποσιτισμό και πείνα στις φτωχές. Η «εμπειρία» από τις εξεγέρσεις της πρώτης δεκαετίας του αιώνα σε φτωχές χώρες δίνει μια γεύση για το πώς το άδειο στομάχι επηρεάζει τον άνθρωπο.
Είναι φανερό ότι η αλληλεπίδραση ακραίων γεγονότων δημιουργεί εντελώς νέου είδους και μεγέθους κινδύνους. Η χρήση υπολογιστών, ώστε να προβλέψουμε το πότε και το πού μπορεί να προκύψουν τέτοια συμβάντα, αποτελεί ελάχιστη βοήθεια, καθώς η μοντελοποίηση τέτοιων συμβάντων βρίσκεται στα αρχικά της στάδια. Ούτε οι εμπειρίες του παρελθόντος μπορούν να βοηθήσουν, καθώς το κλίμα εξελίσσεται πολύ πέρα από αυτό που έχουν ήδη ζήσει οι άνθρωποι. Αλλά και οι άνθρωποι αντιδρούν με νωθρότητα στην προοπτική οι γενικευμένες κλιματικές καταστροφές να ανατρέψουν ό,τι αυτοί θεωρούν δεδομένο. Τόσο εκείνοι που δεν έχουν βιώσει ακραίες κλιματικές συμφορές όσο και αυτοί που επλήγησαν, τείνουν να ξεχνούν και έτσι δεν απαιτούν από τις πολιτικές ελίτ να παρέμβουν για να τις αποτρέψουν.
Από την πλευρά τους οι κυβερνήσεις εμφανίζονται απρόθυμες να υιοθετήσουν πολιτικές που από τη μία πλευρά θα περιόριζαν την περαιτέρω επιδείνωση και από την άλλη θα προετοιμάζονταν για να αντιμετωπίσουν τους υπαρκτούς κλιματικούς κινδύνους. Ιδιοτελείς, άδικες, φανφαρόνικες και κοντόφθαλμες, προσπαθούν να επωφεληθούν –οι ίδιες και αυτοί που εξυπηρετούν– για να αποκομίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο βραχυπροθέσμα οφέλη. Εκμεταλλεύονται την αδυναμία των ανθρώπων και των τόπων να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή και εφαρμόζουν πολιτικές αντιμετώπισής της που βασίζονται στην ανισότητα σε υπερεθνικό, εθνικό τοπικό, κοινωνικό και ατομικό επίπεδο.
Προτού χτυπήσει ο τυφώνας «Κατρίνα», η Νέα Ορλεάνη είχε ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης, αλλά δεν συμπεριέλαβε τους φτωχότερους ανθρώπους που δεν είχαν αυτοκίνητα, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν μαύροι. Το αποτέλεσμα: πολλοί έμειναν στα σπίτια τους και πνίγηκαν ή κατέληξαν στο Superdome. Αλλες χώρες μπορεί να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν μια συγκεκριμένη απειλή, αλλά να αγνοούν εντελώς κάποια άλλη. Η Ιαπωνία, για παράδειγμα, έχει χιλιετίες πείρας σχετικά με σεισμούς, πλημμύρες και τυφώνες και το σύστημα διαχείρισης καταστροφών είναι αξιοζήλευτο από όλο τον κόσμο. Ωστόσο η χώρα απέτυχε να προετοιμαστεί για ένα νέο είδος καταστροφής που εμφανίστηκε το 2011: έναν σεισμό που πυροδότησε ένα τσουνάμι, το οποίο με τη σειρά του πλημμύρισε έναν πυρηνικό αντιδραστήρα.
Οι βιβλικές περιγραφές για τις πληγές των Φαραώ, που περιγράφουν τα αποτελέσματα από το «μπλέξιμο» των συμφορών, κάνουν να σκέπτεσαι αν αξίζει στον πλανήτη τέτοιο τέλος.
*δημοσιογράφος, συγγραφέας
πηγη: https://www.efsyn.gr