Απάτητα βουνά, ερημονήσια, τοπία μυθικά. Την ώρα που επιχειρηματικά συμφέροντα δίνουν καθημερινά μάχες για την αξιοποίηση τέτοιων περιοχών με επενδύσεις όπως τα αιολικά πάρκα και αφού η κυβέρνηση με το πρόσχημα της ανάπτυξης «ανοίγει δρόμους» με νόμους και αποφάσεις, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έρχεται να θεσμοθετήσει νέα εργαλεία απόλυτης προστασίας.

Τα «Απάτητα Βουνά» είναι ο πρώτος από αυτούς τους τρόπους παροχής απόλυτης προστασίας σε ορεινές περιοχές που είχαν την τύχη να μείνουν έως τώρα αδιατάρακτες από την ανθρώπινη δραστηριότητα, καθώς δεν υπάρχουν καν οδοί πρόσβασης. Οι περιοχές αυτές, 55 τον αριθμό, μελετώνται από το 2018 από το Εργαστήριο Διατήρησης της Βιοποικιλότητας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Από αυτές επελέγησαν πέντε μεγάλες (άνω των 50 τετραγωνικών χιλιομέτρων) από τις επτά διαθέσιμες (με τον Ολυμπο που προστατεύεται με Π.Δ. και την Αετοράχη Νέστου) και μόλις μία από τις 48 μικρότερες (μεταξύ 10 και 50 τ.χλμ). Οι έξι περιοχές για τις οποίες θα εκδοθούν Υπουργικές Αποφάσεις που θα απαγορεύουν, μεταξύ άλλων, «τη διάνοιξη δρόμων κίνησης μηχανοκίνητων οχημάτων, την επέκταση των υφιστάμενων ανεξαρτήτως κατηγορίας, καθώς και κάθε είδους τεχνική επέμβαση, μεταβολή ή αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος», είναι:

♦ Τα Λευκά Ορη στη Δυτική Κρήτη, η μεγαλύτερη περιοχή που έχει τα χαρακτηριστικά του αδιατάρακτου, καθώς δεν υπάρχουν τεχνικά έργα όπως οδοί πρόσβασης. Για τμήμα τους είχε πρόσφατα εκδηλωθεί ενδιαφέρον εγκατάστασης αιολικού πάρκου.

♦ Το όρος Σάος που καταλαμβάνει μεγάλο τμήμα της νήσου Σαμοθράκης.

♦ Το όρος Σμόλικας (Πίνδος).

♦ Το όρος Τύμφη (Πίνδος).

♦ Το όρος Ταΰγετος στα σύνορα Λακωνίας-Μεσσηνίας.

♦ Το όρος Χατζή κοντά στα Τρίκαλα Θεσσαλίας.

Το τελευταίο από τα έξι βουνά είναι και το λιγότερο γνωστό. Το παραδέχθηκε και ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Αμυράς που έκανε χθες την παρουσίαση του προγράμματος κατά τη διάρκεια διαδικτυακής συνέντευξης Τύπου. Προσπάθησε να τονίσει ότι επελέγη αυτό το βουνό αν και η «αδιατάρακτη» από ανθρώπινη παρέμβαση περιοχή του είναι πολύ μικρότερη από τα πέντε πρώτα.

Είπε ότι έχει πολλές χαράδρες και αυτό ευνοεί τη συσσώρευση ενδημικών ειδών (σπιζαετός, σταχτοχήνα, διπλοκεφαλάς). Ομως είναι μάλλον προφανές ότι η επιλογή οφείλεται στο γεγονός ότι βρίσκεται στα όρια του νομού Τρικάλων όπου εκλέγεται ο υπουργός Περιβάλλοντος Κώστας Σκρέκας.

Η «Εφ.Συν.» έθεσε το σχετικό ερώτημα και τότε ο παριστάμενος υπουργός Κ. Σκρέκας απάντησε ότι δεν ήταν εκείνος που πρότεινε αυτά τα έξι βουνά:

«Οταν εμείς ήρθαμε στο υπουργείο, υπήρχε ήδη σε εξέλιξη αυτή η τεκμηρίωση για τα έξι βουνά στα οποία αναφερόμαστε. Δεν τα προτείναμε εμείς αυτά τα έξι βουνά. Η επιστημονική κοινότητα μας τα πρότεινε και εμείς μάλιστα διευρύναμε πολύ περισσότερο την έρευνα και είπαμε να δούμε και άλλες περιοχές και άλλα βουνά και άλλους τόπους».

Σύμφωνα, όμως, με τη μελέτη της επιστημονικής ομάδας του Εργαστηρίου Διατήρησης της Βιοποικιλότητας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων που είναι αναρτημένη στο διαδίκτυο, το Ορος Χατζή (στους πρόποδές του βρίσκεται και το φράγμα της Μεσοχώρας) είναι περίπου στην 20ή θέση των 48 περιοχών που μελετήθηκαν και είναι μικρότερες από 50 τετραγωνικά χιλιόμετρα σε έκταση.

Στον πίνακα που παραθέτουμε εμφανίζονται όλες αυτές οι μικρές «παρθένες» περιοχές στις οποίες δεν συγκαταλέγονται μόνον ορεινοί όγκοι αλλά και νησιά σε διάφορες περιοχές του Αιγαίου. Ο υφυπουργός Αμυράς είπε και ξαναείπε ότι θα μελετηθούν όλες οι περιοχές με στόχο να τεθούν και άλλες στο καθεστώς των «Απάτητων Βουνών».

Το γεγονός, πάντως, ότι υπήρξε σπουδή να ενταχθεί το Ορος Χατζή που είναι στην εκλογική περιφέρεια του Κ. Σκρέκα μόνο καθησυχαστικά δεν λειτουργεί για τις απειλές που κρέμονται πάνω από άλλες ορεινές περιοχές. Σημειωτέον ότι το ίδιο Εργαστήριο έχει εκπονήσει άλλη μελέτη βάσει της οποίας οι ενεργειακές ανάγκες της χώρας θα μπορούσαν άνετα να καλυφθούν χωρίς να γίνουν νέες εγκαταστάσεις αιολικών πάρκων σε περιοχές Natura.

Οι απειλές της αξιοποίησης δεν απουσίασαν και από τη χθεσινή παρουσίαση. «Τα “Απάτητα Βουνά” μπλοκάρουν τις επενδύσεις;» έθετε ως ερώτημα το Δελτίο Τύπου. Και απαντούσε: «Τα “Απάτητα Βουνά” αποτελούν ένα φρένο στην υπερεκμετάλλευση του περιβάλλοντος από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, χωρίς όμως να βάζουν εμπόδια σε επενδύσεις, καθώς αφορούν σε περιοχές ανέγγιχτες στο πέρασμα του χρόνου. Ο οικοτουρισμός μπορεί να αναπτυχθεί σε κάθε περιοχή που παρουσιάζει ενδιαφέρον από άποψη βιοποικιλότητας και αισθητικής τοπίου, συμβάλλοντας στη διατήρηση ή στη δημιουργία κινήτρων για μετάβαση σε πράσινη οικονομική δραστηριότητα, όπως βιολογικές καλλιέργειες, προώθηση παραδοσιακών προϊόντων κ.ά.».

Ο υπουργός Κ. Σκρέκας παραδέχθηκε ότι σε κάποιες από αυτές τις περιοχές (Λευκά Ορη, Σάος, Χατζή) υπήρχαν προεγκρίσεις για εγκατάσταση ανεμογεννητριών, αλλά τώρα η αδειοδοτική διαδικασία σταματάει. Σύμφωνα με πληροφορίες, το γεγονός προκαλεί ήδη αντιδράσεις στον χώρο των επιχειρήσεων που ενδιαφέρονται να σπείρουν γιγάντια αιολικά στα βουνά της Ελλάδας.

Φορείς που εκπροσωπούν τις εταιρείες των αιολικών πάρκων εξέφρασαν ήδη τις διαμαρτυρίες τους με αφορμή τις τρεις Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες που τέθηκαν πριν από έναν μήνα σε διαβούλευση και αφορούν περιοχές Natura 2000 σε Εβρο-Ροδόπη, Ρέθυμνο-Ηράκλειο-Λασίθι και Λακωνία-Μεσσηνία.

Οι μελέτες αυτές θέτουν κάποιους αυστηρούς περιορισμούς, αλλά όταν ρωτήθηκε χθες ο κ. Σκρέκας απάντησε αφήνοντας όλα τα περιθώρια ανοικτά:

«Φυσικά εκεί που χρειάζεται να γίνουν τροποποιήσεις θα γίνουν τροποποιήσεις. Δεν υπάρχει θέσφατο. Συγκεκριμένα, έχει διαπιστωθεί πράγματι ότι σε κάποιες περιοχές που είναι αυξημένης προστασίας ήδη υπάρχουν εθνικής σημασίας έργα τα οποία έχουν σχεδιαστεί να συμβάλουν στην οικονομία, να συμβάλουν στην κυριαρχία της χώρας μας σε πολλές περιπτώσεις, στην ενεργειακή επάρκεια και αυτάρκεια της χώρας. Οπότε όλα αυτά θα ληφθούν υπόψη έτσι ώστε και το περιβάλλον να προστατευθεί αλλά και οι ανθρώπινες ανάγκες και οι εθνικές μας ανάγκες να εξυπηρετηθούν».

«1.000 παρθένες παραλίες»

Πάντως, ο υφυπουργός Γ. Αμυράς επέμεινε ότι οι μελέτες για την αυξημένη προστασία επιλεγμένων περιοχών θα συνεχιστούν, σύμφωνα και με τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού που έχει μιλήσει για το 30% των θαλάσσιων ζωνών της χώρας.

Ο κ. Αμυράς έδωσε και το όνομα του σχεδίου -μιλώντας για «1.000 παρθένες παραλίες»- που αφορά την ένταξη σε ιδιαίτερα αυστηρό καθεστώς προστασίας: «Δηλαδή παραλίες που θα μπουν σε τέτοιο πλαίσιο προστασίας ώστε ούτε δρόμοι να μπουν στις παραλίες αυτές, ούτε εγκαταστάσεις, ούτε beach bars, ούτε οργανωμένες καταστάσεις. Παραλίες έτσι όπως τις βρήκαμε και τις χαιρόμαστε από το παρελθόν, ανέγγιχτες από τον άνθρωπο, ώστε να τις αφήσουμε έτσι και για τις επόμενες γενιές».

Σημ.: Στον χάρτη για το όρος Χατζή αναγράφεται η αδιατάρακτη έκταση και όχι εκείνη που προτείνεται για ένταξη στα «Απάτητα Βουνά»
πηγη: https://www.efsyn.gr