[Ένας ηλικιωμένος, γιάτσακ ρούνα, κάτι σαν σαμάνος, τους είπε πως χρειάζεται να κινηθούν «με την πονηριά της αλεπούς, όταν την κυνηγούν τα γουανάκος και με την γρηγοράδα των γουανάκος όταν τους εξαπολύει επίθεση το πούμα των Άνδεων. Μόνο έτσι θα τα καταφέρετε, τους είπε, με επιμονή και υπομονή, έτσι όπως τα βισκάτσια, τα αγριοτσιντσιλά και τα ολινγκίτος επιβιώνουν στα αλτιπλάνος κόντρα στο άγριο μάτι της αγριόγατας και των λόμπος. Τα βουνά και τα δάση μάς δείχνουν τον δρόμο, τον τρόπο της επιβίωσης».

«Ο αγώνας σας θέλει υπομονή, φρονιμάδα και σεβασμό στους Τσιβαΐστας. Να θυμάστε τα κολιμπρί, αυτές τις μικροσκοπικές ψυχούλες που πετάνε από λουλούδι σε λουλούδι και μεταφέρουν τους χυμούς τους και τη γύρη τους, για να ξαναγεννηθούν, να ξανανθίσουν. Οι ιδέες είναι σαν την Πούγια Κλάβα, που ανθίζει μια φορά στα πέντε χρόνια και ύστερα πεθαίνει, αλλά δε χάνεται, γιατί έχει τα κολιμπρί της που τη γονιμοποιούν ξανά και ξανά εκεί στα αλπικά λιβάδια».

«Στην ενημέρωση», είπε στον Τσέκα, «πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, να σεβαστούμε τις παραδόσεις και το πνεύμα των κατοίκων. Να μη κάνουμε τους έξυπνους, να σεβαστούμε αυτούς που μας αγκάλιασαν σαν δικούς τους ανθρώπους και μας σεβάστηκαν».

Χαμογέλασε, τον χτύπησε στους ώμους: «Μην ανησυχείς compañero. Όλα θα γίνουν όπως πρέπει. Las almas libres siempre hablan el mismo idioma» (οι ελεύθερες ψυχές μιλάνε πάντα την ίδια γλώσσα).

(…)

Πήγε στο παρατηρητήριο που δολοφονήθηκε ο φίλος του. Κοίταξε καλά το τοπίο, να το πάρει μαζί του, να μη το ξεχάσει. Κοίταξε τα βουνά, τα χάλκα με το απάτητο χιόνι λαμποκοπούσαν κάτω από το φως του ήλιου. Έσκυψε και πήρε μια χούφτα χώμα, το τύλιξε σε ένα μαντήλι, το έφερε στα χείλη του και το φίλησε. «Adiós amigo, perdóname» (Αντίο φίλε, συγχώρα με). «Δε θα σε ξεχάσω ποτέ». Δίπλα στο νοτισμένο από το αίμα του Χουάν χώμα, μια πανέμορφη κουινκίλια με άσπρα και μπλε πέταλα σάλευε ανεπαίσθητα από το αεράκι. Το αγαπημένο λουλούδι των κοριτσιών, το λουλούδι της αγάπης. Αχ Χουάν, πόσα κοριτσίστικα δάκρυα χύθηκαν για τον χαμό σου! Μια τελευταία ματιά στο κενό, δυο κόνδορες σε χαμηλή πτήση. Ξαφνικά του φάνηκε σαν ν’ άκουσε ήχους φλογέρας να ’ρχονται από μακριά, ίσως από τη γη των Απουριμάκ. Τέντωσε τ’ αφτιά του να βεβαιωθεί. Όχι, δεν είναι φλογέρα, ηπειρώτικο κλαρίνο βαράει…

Κλαίν’ οι πέρδικες στα πλάγια κλαίνε τον καημό,

Έκλαιγα κι ’γω ο καημένος τον ξεχωρισμό

«Έρχομαι μάνα, επιστρέφω στα δικά μας βουνά μέσα από άλλα βουνά, πολύ ψηλά, αδιάβατα, κακοτράχαλα και ανυπότακτα».]