Εκδόσεις Αργοναύτης, Μετάφραση: Χρήστος Κεφαλής, σελ. 110, Αθήνα, Ιανουάριος 2023

Το πρώτο κείμενο της συλλογής, «Αναρχία: Η φιλοσοφία και το ιδανικό της», επρόκειτο να αποτελέσει μια διάλεξη του Κροπότκιν σε μια συνδιάσκεψη στο Παρίσι, στις 6 Μαρτίου 1896. Η γαλλική αστυνομία, ωστόσο, δεν του επέτρεψε να ταξιδέψει στη γαλλική πρωτεύουσα. Μάλιστα, όταν αποβιβάστηκε στη Διέππη, τον ενημέρωσαν ότι είχε απαγορευτεί η διαμονή του στη χώρα και έπρεπε να πάρει το επόμενο πλοίο για την Αγγλία, αλλιώς θα συλλαμβανόταν. Έτσι, η ομιλία εκδόθηκε τελικά σαν μπροσούρα στα γαλλικά και μετά στα αγγλικά.

[…]

Το δεύτερο κείμενο, «Προς τους νέους», το πιο διάσημο και πολυδιαβασμένο του Κροπόκτιν, δημοσιεύθηκε στη εφημερίδα Le Révolté,  τον Ιούλιο-Αύγουστο του 1880, [στην οποία συμμετέχει μαζί με τους François Dumartheray και Georg Herzg] και πολύ σύντομα αναδημοσιεύθηκε ως μπροσούρα.

(αποσπάσματα από την Εισαγωγή)

Αναρχία: Η φιλοσοφία και το ιδανικό της

[…]Εκείνοι που πιστεύουν ότι η αναρχία είναι μόνο μια συλλογή οραμάτων για το μέλλον και μια ασυνείδητη ώθηση για την καταστροφή όλου του παρόντος πολιτισμού, εξακολουθούν να είναι πάρα πολλοί. […] Δεν υποστήριξε ο παριζιάνικος Τύπος, μόλις πριν από δύο ή τρία χρόνια, ότι ολόκληρη η φιλοσοφία του αναρχικού συνίσταται στην καταστροφή και ότι το μόνο επιχείρημα του είναι η βία;

[…] όσο η κοινωνία αποδέχεται τον νόμο των αντιποίνων, όσο η θρησκεία και ο νόμος, ο στρατώνας και τα δικαστήρια, η φυλακή και η βιομηχανική ποινική δουλοπρέπεια, ο Τύπος και το σχολείο συνεχίζουν να διδάσκουν την υπέρτατη περιφρόνηση για τη ζωή του ατόμου – μη ζητάτε από τους επαναστάτες εναντίον αυτής της κοινωνίας να τη σεβαστούν.

[…]

Εάν επιθυμείτε, όπως εμείς, να γίνει σεβαστή ολόκληρη η ελευθερία του ατόμου και, κατά συνέπεια, η ζωή του, τότε έχετε χρέος να αποκηρύξετε τη διακυβέρνηση ανθρώπου από άνθρωπο, όποια μορφή κι αν έχει. Έχετε χρέος να αποδεχθείτε τις αρχές της αναρχίας που τόσο καιρό έχετε απορρίψει. Στη συνέχεια, θα πρέπει να αναζητήσετε μαζί μας τις μορφές κοινωνίας που μπορούν να πραγματοποιήσουν καλύτερα αυτό το ιδανικό και να θέσουν τέρμα σε όλη τη βία που προκαλεί την αγανάκτησή σας.

ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ

Σήμερα θέλω να απευθυνθώ σε σας τους νέους. […]

Υποθέτω ότι είσαι περίπου δεκαοκτώ ή είκοσι χρονών· ότι έχεις τελειώσει τη μαθητεία ή τις σπουδές σου· ότι βγαίνεις στη ζωή. Θεωρώ ότι έχεις μυαλό απαλλαγμένο από τη δεισιδαιμονία που προσπάθησαν να σου επιβάλουν οι δάσκαλοί σου· ότι δεν φοβάσαι το διάβολο, και ότι δεν πηγαίνεις να ακούς παπάδες και υπουργούς να φωνασκούν. Επιπλέον, ότι δεν είσαι ένας από τους ανόητους λιμοκοντόρους, τα θλιβερά φρούτα μιας κοινωνίας σε παρακμή, που επιδεικνύουν τα κομψά παντελόνια τους και τις μαϊμουδίσιες φάτσες τους στα πάρκα και που ήδη κυριαρχούνται από μια ακόρεστη λαχτάρα για ευχαρίστηση με κάθε κόστος. Υποθέτω απεναντίας ότι  έχεις μια θέρμη στην καρδιά και γι’ αυτό ακριβώς σου μιλώ.

Το πρωταρχικό ερώτημα, ξέρω, ορθώνεται μπροστά σου. Έχεις αναρωτηθεί συχνά: «Τι θα γίνω;» Πραγματικά, όταν είναι κανείς νέος καταλαβαίνει ότι αφού έχει σπουδάσει ένα επάγγελμα ή μια επιστήμη για κάμποσα χρόνια –με έξοδα της κοινωνίας λάβε υπ’ όψη– δεν το έχει κάνει για να καταστήσει τον εαυτό του όργανο λεηλασίας. Και θα πρέπει πράγματι να είναι κανείς τελείως εξαχριεωμένος και τελειως διεφθαρμένος από τα πάθη για να μην ονειρευτεί ότι μια μέρα θα εφαρμόσει την ευφυΐα, τις ικανότητες και τις γνώσεις του για να βοηθήσει στη χειραφέτηση όσων σήμερα βυθίζονται στη μιζέρια και την άγνοια.

[…]

Ο Κροπότκιν απευθύνεται σε όλους τους νέους, έναν προς έναν: σε μελλοντικούς γιατρούς, δικηγόρους, αστρονόμους, φυσικούς, χημικούς, μηχανικούς, δάσκαλους, γλύπτες, ζωγράφους, ποιητές, μουσικούς…

Απευθυνόμενος στους γιατρούς, λέει:

Αν είσαι άνθρωπος· αν κάθε συναίσθημα μεταφράζεται στην περίπτωσή σου σε θεληματικές πράξεις· αν μέσα σου το κτήνος δεν έχει συνθλίψει την ευγενή φύση, τότε θα επιστρέψεις μια μέρα σπίτι σου λέγοντας μέσα σου: «Όχι, είναι άδικο, αυτή η κατάσταση δεν πρέπει να συνεχιστεί άλλο. Δεν αρκεί να θεραπεύουμε ασθένειες, πρέπει να τις αποτρέπουμε. Λίγη άνετη διαβίωση και πνευματική ανάπτυξη θα αρκούσε για να διαγράψει από τις λίστες μας τους μισούς ασθενείς και τις μισές ασθένειες. Στο διάολο λοιπόν τα γιατροσόφια! Καθαρός αέρας, καλή διατροφή, λιγότερος εξαντλητικός μόχθος –έτσι πρέπει να ξεκινήσουμε. Χωρίς αυτό, όλο το επάγγελμα του γιατρού δεν είναι παρά αγυρτεία και υποκρισία».

Απευθυνόμενος στους δικηγόρους:

Αν συλλογίζεσαι αντί να επαναλαμβάνεις μηχανικά αυτό που σου δίδαξαν, αν αναλύεις τον νόμο και τον απογυμνώνεις από αυτές τις θολές μυθοπλασίες με τις οποίες έχει επικαλυφθεί για να κρυφτεί η πραγματική του προέλευση, που είναι το δικαίωμα του ισχυρότερου, και η ουσία του, που ήταν πάντα η καθιέρωση όλων των τυραννιών που επιβλήθηκαν στην ανθρωπότητα μέσα στη μακρά ιστορία της – αν λέω τα καταλαβαίνεις αυτά, η περιφρόνησή σου για αυτό τον νόμο θα είναι πράγματι βαθιά. Θα καταλάβεις ότι το να παραμείνεις υπηρέτης του γραπτού νόμου σημαίνει να φέρνεις τον εαυτό σου κάθε μέρα σε αντίθεση με το νόμο της συνείδησης και να παζαρεύεις στη λάθος πλευρά. Και, αφού αυτός ο αγώνας δεν μπορεί να συνεχίζεται για πάντα, ή θα φιμώσεις τη συνείδησή σου και θα γίνεις ένας παλιάνθρωπος, ή αλλιώς θα σπάσεις την παράδοση και θα έρθεις να εργαστείς μαζί μας για την καταστροφή κάθε αδικίας, οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής.

[…]

Μπροστά στον σκλάβο που σπάζει τα δεσμά του,

Μπροστά σε άνθρωπο ελεύθερο, μην τρέμεις! (Φρίντριχ Σίλλερ)

[…] αν η καρδιά σου χτυπά πραγματικά σε αρμονία με εκείνη της ανθρωπότητας, αν σαν αληθινός ποιητής ακροάζεσαι τη ζωή, τότε κοιτάζοντας αυτή τη θάλασσα μαρτυρίου που τα κύματά της υψώνονται γύρω σου, πρόσωπο με πρόσωπο με αυτούς τους ανθρώπους που πεθαίνουν από την πείνα, την παρουσία των πτωμάτων που συσσωρεύονται στα ορυχεία, και τα ακρωτηριασμένα σώματα αραδιασμένα στα οδοφράγματα, κοιτάζοντας τις μεγάλες ουρές εξόριστων που πρόκειται να θαφτούν στο χιόνια της Σιβηρίας και στα έλη των τροπικών νησιών, κοιτάζοντας αυτή την υπέρτατη μάχη που ξεκινά, ανάμεσα στις κραυγές πόνου από τους κατακτημένους και τα όργια των νικητών, τη μάχη του ηρωισμού με τη δειλία, του ευγενούς πνεύματος με την εξαχρείωση – δεν μπορείς πλέον να μείνεις ουδέτερος. Θα έρθεις και θα πάρεις το μέρος των καταπιεσμένων γιατί ξέρεις το όμορφο, το υπέροχο, κοντολογίς η ίδια η ζωή, είναι στο πλευρό εκείνων που αγωνίζονται για το φως, για την ανθρωπιά, για τη δικαιοσύνη!

[…]

Ο αδιάκοπος αγώνας για την αλήθεια, τη δικαιοσύνη και την ισότητα μεταξύ των ανθρώπων, των οποίων την ευγνωμοσύνη θα κερδίσετε – τι μπορεί να είναι ωραιότερο στη ζωή;

[…] όλοι μαζί, εμείς που υποφέρουμε και μας προσβάλλουν καθημερινά, είμαστε ένα απέραντο πλήθος, είμαστε ο ωκεανός που μπορεί να καταπιεί τα πάντα.

Όταν θα αποκτήσουμε τη θέληση να το κάνουμε, μια στιγμή θα είναι αρκετή για να αποδοθεί Δικαιοσύνη.

Συσπείρωση Αναρχικών

Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.241, Οκτώβριος 2023