Share this
Ο Άγις Στίνας, (με πραγματικό όνομα Σπύρος Πρίφτης) ήταν πολιτικό στέλεχος του ΚΚΕ και στη συνέχεια του τροτσκισμού και ιδεολόγος του ντεφαιτισμού. Στο τέλος της ζωής του ήταν κοντά στον αναρχισμό. Γεννήθηκε στο χωριό Σπαρτύλας της Κέρκυρας το 1900. Ανήκε σε ευκατάστατη οικογένεια αλλά ξόδεψε την περιουσία του στην πολιτική του δράση. Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Μέση Εμπορική Σχολή, στην ηλικία των 14-15 ετών, ήρθε σε επαφή με τις σοσιαλιστικές ιδέες, συμμετέχοντας στη νεολαία της Σοσιαλιστικής Ομάδας της Κέρκυρας. Από 18 χρονών, όπως λέει ο ίδιος, αφιέρωνε τον εαυτό του στο απελευθερωτικό κίνημα της εργατικής τάξης. Το Μάιο του 1920, κλείνοντας τα 20, έχει το δικαίωμα να εγγραφεί επισήμως στο ΣΕΚΕ. Η ομάδα στην οποία συμμετείχε ήταν ένας από τους συνιδρυτικούς πυρήνες στην ίδρυση του ΣΕΚΕ, το 1918, ενώ ήταν από τα πιο δραστήρια στελέχη προς αυτήν την κατεύθυνση.
Ως μέλος του κόμματος έδρασε στο Μικρασιατικό Μέτωπο και κατά τα γεγονότα της Ανατολικής Θράκης. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή το 1922, συνέβαλε ιδιαίτερα στην ανάπτυξη του κινήματος των Παλαιών Πολεμιστών. Για τη δράση του αυτή καταδικάστηκε από στρατοδικείο σε θάνατο, επί κυβέρνησης Πλαστήρα αλλά εξορίστηκε και φυλακίσθηκε. Σύμφωνα με το αυτοβιογραφικό του σημείωμα αναφέρεται μόνο ότι παραπέμφθηκε σε στρατοδικείο επί εσχάτη προδοσία και στάλθηκε στον Πειθαρχικό Λόχο αμέσως μετά.
Στη συνέχεια ανελίχθηκε μέσα στην ιεραρχία του κομμουνιστικού κόμματος ως ένα σημαντικό στέλεχος. Υπήρξε υποψήφιος βουλευτής ΚΚΕ του Νομού Κερκύρας (1926), γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Πειραιά, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και γραμματέας της περιφέρειας Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας. Το 1931 διαγράφεται από το ΚΚΕ, δεδομένης της διαφωνίας του με την καθαίρεση της Κεντρικής Επιτροπής και τον διορισμό νέας, με επικεφαλής τον Νίκο Ζαχαριάδη, ύστερα από επέμβαση της Κομμουνιστικής Διεθνούς.
Λενινιστική Αντιπολίτευση του ΚΚΕ και ομάδα Μπολσεβίκος
Πριν ακόμη από την έξοδό του από το ΚΚΕ είχε σχέση με την Λενινιστική Αντιπολίτευση του ΚΚΕ (ΛΑΚΚΕ), φράξια στον αρχειομαρξισμό, στην οποία γίνεται στέλεχος και διαγράφεται λόγω του ότι έθετε ζητήματα δημιουργίας κομμάτων που δεν θα κάνουν αντιπολίτευση στο ΚΚΕ αλλά θα έχουν ανεξάρτητη δράση. Το 1932 συνελήφθη από τις αρχές ξανά και στάλθηκε στην Κέρκυρα για κάποια ερημοδικία. Εκεί ασχολείται με την τοπική αυτοδιοίκηση ως εκλεγμένος πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου του χωριού του, προσπαθώντας να εφαρμόσει φιλεργατική και αντιφασιστική πολιτική. Ωστόσο τον Μάρτιο του 1935, μετά τη δημιουργία της ομάδας Μπολσεβίκος της οποίας ήταν επικεφαλής ο Γιώργης Βιτσώρης, ο Στίνας θα προσχωρήσει σε αυτήν αφού πρώτα μετακομίσει στην Αθήνα. Μετά το Κίνημα 1ης Μαρτίου 1935 υποστηρίζει κριτικά τους Δημοκρατικούς αξιωματικούς και αυτό θα είναι αιτία διάσπασης της ομάδας του, καθώς και προσχώρησης μελών από την οργάνωση του Παντελή Πουλιόπουλου και τη δημιουργία της νέας οργάνωσης Κομμουνιστική Διεθνιστική Ένωση με εφημερίδα το Εργατικό Μέτωπο. Στις εκλογές του 1936 συμμετείχε μετωπικά μαζί με την οργάνωση του Πουλιόπουλου, λαμβάνοντας 296 ψήφους. Στα γεγονότα του 1936 υποστηρίξε την ανάγκη για γενική απεργία.
Δικτατορία του Μεταξά
Στη Δικτατορία του Μεταξά η οργάνωσή του συνέχισε τη δράση της εκδίδοντας παράνομα εφημερίδα και προκηρύξεις. Στις 6 Απριλίου του 1937 ο Στίνας συλλαμβάνεται από την ειδική ασφάλεια και βασανίζεται για να αποκαλύψει την παράνομη έδρα της οργάνωσης, χωρίς κάποιο αποτέλεσμα. Στάλθηκε στις φυλακές της Αίγινας και της Ακροναυπλίας, όπου το 1937 διαμόρφωσε τη θέση ενάντια στην υπεράσπιση της ΕΣΣΔ στον διαφαινόμενο επόμενο πόλεμο.
Κατοχή και Δεκεμβριανά
Με την βοήθεια του ακροδεξιού Μητροπολίτη Καρύστου Παντελεήμονα, ο Άγις Στίνας αποδρασε από την Εύβοια όπου είχε μεταχθεί και στην συνέχεια πήγε στην Αθήνα όπου συμμετείχε μαζί με ελεύθερους συντρόφους του στην ανασυγκρότηση της ομάδας του. Η θέση του στα διαδοχικά κόμματα που συμμετείχε – Κομμουνιστικό Διεθνιστικό Κόμμα Ελλάδας, Διεθνιστικό Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, Διεθνιστικό Επαναστατικό Κόμμα Ελλάδας – ήταν ότι το ΚΚΕ ήταν εθνικιστικό κόμμα που εξέφραζε τα συμφέροντα της αστικής τάξης και του βρετανικού ιμπεριαλισμού: (Το ΚΚΕ) εξαπατά την εργατική τάξη, την κρατά δεμένη στο άρμα των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και της εμπνέει το πιο κτηνώδες εθνικιστικό μίσος ενώ η πλευρά των κατοχικών δυνάμεων ήταν όργανο του γερμανικού ιμπεριαλισμού. Για τη δράση των αντάρτικων σχηματισμών είχε τη θέση ότι δίνουν αφορμές στο κράτος για να χρησιμοποιεί αυταρχικά μέτρα εναντίον του λαϊκού κινήματος. Στα Δεκεμβριανά κατηγόρησε το ΕΑΜ ότι κάνει σταλινικό πραξικόπημα ενώ το κόμμα του κράτησε ντεφαιτιστική στάση. Συνέπεια και αυτού ο ΕΛΑΣ και η ΟΠΛΑ θα επιτεθούν εναντίον τους.
Εμφύλιος πόλεμος
Συμμετείχε στο ενοποιητικό συνέδριο των τροτσκιστικών κομμάτων το 1946 που δημιουργήσε το Κομμουνιστικό Διεθνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΔΚΕ). Στις συνομιλίες στο θέατρο Αλίκη με στελέχη του ΚΚΕ, σε ένα ιδιότυπο debate της εποχής που πραγματοποιήθηκε κατόπιν πρωτοβουλίας του ΚΚΕ, ήταν ομιλητής του ΚΔΚΕ. Επεδίωκε μέσα στο 1946 ρήξη των σχέσεων με το ΚΚΕ, που είχε αναπτύξει η κυρίαρχη τάση μέσα στο ΚΔΚΕ, και θεωρούσε τον εμφύλιο πόλεμο ως προγεφύρωμα της Σοβιετικής Ένωσης στην Ελλάδα. Ο Στίνας τελικά έκανε φράξια στο κόμμα και εξέδωσε την εφημερίδα Εργατικό Μέτωπο, που έκλεισε λόγω διώξεων. Ο Στίνας γύρισέ στο χωριό του καταγγέλλοντας το ΚΚΕ για τον εμφύλιο πόλεμο. Αν και επικρίθηκε από τη “τάση Στανίτσα” για απόψεις που διαβλέπανε στον Δημοκρατικό Στρατό δυνατότητα για ταξικό αντάρτικο.
Επιστρέφοντας στο χωριό του Σπαρτίλας το 1949 συμμετείχε στην ίδρυση του σωματείου Εργατική Ένωσις Σπαρτίλα όπου συμμετείχε μέχρι το 1956, έτος επιστροφής στην Αθήνα. Εκείνη την εποχή έκανε κριτική στην ΕΔΑ ως όχημα του Ρώσικου ιμπεριαλισμού. Το 1958 ασχολήθηκε με τη μετάφραση βιβλίων και το 1965 συμμετείχε στη βραχύβια ομάδα Νέο Ξεκίνημα με την οποία εξέδιδε την εφημερίδα Εργατικό Μέτωπο, από όπου άσκησε κριτική στην πολιτική της ΕΔΑ. Μετά τη δικτατορία των συνταγματαρχών έδινε ομιλίες και συνεντεύξεις. Πέθανε στις 7 Νοεμβρίου 1987, μετά από αποτυχημένη χειρουργική επέμβαση στα μάτια. Παρ’ ότι οι γιατροί είχαν προειδοποιήσει για την κρισιμότητά της, λόγω του ότι έπασχε από σάκχαρο, ο ίδιος επέμενε στην πραγματοποίησή της, λέγοντας τι να την κάνω τη ζωή, άμα δεν μπορώ να διαβάζω. Στο τέλος της ζωής του ο Άγις Στίνας δήλωνε αναρχικός ενώ έχει μεγάλο κύρος στον σημερινό αναρχικό και αυτόνομο χώρο, ένα κομμάτι του οποίου τον θεωρεί πρόδρομο του. Στα πολιτικά μνημόσυνά του θα μιλήσει ο Κορνήλιος Καστοριάδης.
Έχουν εκδοθεί δύο βιβλία του:
- «Αναμνήσεις» (Εκδόσεις Ύψιλον, 1977),
- «ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΟΠΛΑ» (Διεθνής Βιβλιοθήκη, Αθήνα 1984).
Μελέτες και άρθρα του υπάρχουν στις εφημερίδες και τα περιοδικά: Ριζοσπάστης, Φωνή του Εργάτη, Εργατική, Νεολαία, Εξόριστος Επαναστάτης (Ανάφη 1926), Καπνεργάτης, Αντιφυματικός Αγώνας, AVANTI, Σημαία του Κομμουνισμού, Διαρκής Επανάσταση, Μπολσεβίκος, Νέα Εποχή, Εργατικό Μέτωπο, Δελτίο της Ακροναυπλίας, Εργατική Πάλη, Εσωτερικό Δελτίο ΚΔΚΕ, Νέο Ξεκίνημα, Πεζοδρόμιο, Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα.
Μπροσούρες:
- Κριτική στις αποφάσεις της 4ης Ολομέλειας του ΚΚΕ (1932),
- Χρονικό της Ομάδας (1950), «Εργατικά» κόμματα,
- «Εργατικά» κράτη και το απελευθερωτικό κίνημα της εργατικής τάξης (1965).
Πρόλογοι στο «Οι σοσιαλιστές και ο πόλεμος» του Λένιν και Ζηνόβιεφ, στο «Κριτική εκτίμηση της ρωσικής επανάστασης» της Λούξεμπουργκ και στο «Επαναστατικό κίνημα στον σύγχρονο καπιταλισμό» του Καστοριάδη.
Την εισαγωγή και μετάφραση στις μπροσούρες της Λούξεμπουργκ “Τι ζητάει ο Σπάρτακος” και “Γράμματα από τη φυλακή”, όπως και τον πρόλογο στην “Ουγγρική Επανάσταση 1956.
Μέχρι το 1926 υπέγραφε με το πραγματικό του ονοματεπώνυμο: Σπύρος Πρίφτης. Από το 1926 και στη συνέχεια με το Άγις Στίνας. Άλλα ψευδώνυμα: Άγις, Δηρός, Κορφιάτης, Φιλίππου.