Οι προσπάθειες της Κίνας να «απεξαρτήσει» την οικονομία της από τη Δύση μέσω μαζικών επενδύσεων στη μεταποίηση και τις στρατηγικές τεχνολογίες επιδεινώνουν τη βιομηχανική παρακμή της Ευρώπης, λένε εμπειρογνώμονες και επιχειρηματίες.

Η ώθηση του Πεκίνου να επιτύχει μεγαλύτερη στρατηγική ανεξαρτησία από τη Δύση -η οποία προηγείται κατά πολύ των σχεδίων της ΕΕ για «απεξάρτηση» από την Κίνα, όπως περιγράφηκε από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen τον Μάρτιο του 2023- έρχεται εν μέσω της αδύναμης κινεζικής ζήτησης για βιομηχανικά προϊόντα όπως οι ηλιακοί συλλέκτες και τα ηλεκτρικά οχήματα.

Αυτό, με τη σειρά του, ώθησε προς τα κάτω τις παγκόσμιες τιμές και οδήγησε σε κατηγορίες για «ντάμπινγκ» από Ευρωπαίους αξιωματούχους και επιχειρηματίες.

«Πρόκειται για ένα διπλό χτύπημα: η ελαχιστοποίηση του κινδύνου από την Κίνα καθώς και η έλλειψη κατανάλωσης συμβάλλουν στην αποβιομηχάνισή μας», δήλωσε στο Euractiv η Alicia García-Herrero, ανώτερη συνεργάτης της δεξαμενής σκέψης Bruegel με έδρα τις Βρυξέλλες.

Η ίδια πρόσθεσε ότι η προσπάθεια της Κίνας να διεκδικήσει τον εγχώριο έλεγχο των στρατηγικών αλυσίδων εφοδιασμού συνέβαλε στην πτώση των εξαγωγών της ΕΕ προς την Κίνα πέρυσι, προσθέτοντας ότι αυτό επηρέασε «ιδιαίτερα» αρνητικά τη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, της οποίας το εξαγωγικό, μεταποιητικής έντασης οικονομικό μοντέλο έχει αμφισβητηθεί ανοιχτά από την ΕΕ και τους ηγέτες των επιχειρήσεων πρόσφατα.

Πρόσθεσε ότι η αδύναμη κινεζική κατανάλωση είχε επίσης «τεράστιες» αρνητικές επιπτώσεις στις παγκόσμιες τιμές, καθιστώντας τα ευρωπαϊκά βιομηχανικά προϊόντα όλο και λιγότερο ανταγωνιστικά.

«Εμείς δεν τους πουλάμε, και αυτοί κάνουν ντάμπινγκ στα προϊόντα μας», είπε.

Ο Philipp Lausberg, αναλυτής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πολιτικής (EPC), σημείωσε τους κινδύνους των «νεο-μερκαντιλιστικών» πολιτικών της Κίνας για την ευρωπαϊκή οικονομία.

«Τα πάντα που είναι στρατηγικά γι’ αυτούς, θέλουν να τα παράγουν οι ίδιοι. Θέλουν να είναι αυτάρκεις, αλλά να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τις ελεύθερες αγορές για να εξάγουν και να έχουν έσοδα από εξαγωγές. Και, φυσικά, αυτό αποτελεί πρόβλημα για την Ευρώπη».

Η Eurostat ανέφερε μάλιστα ότι σε ετήσια βάση η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 5,7% στο μπλοκ τον Ιανουάριο.

Την περασμένη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων (ETUC), που εκπροσωπεί 45 εκατομμύρια ευρωπαίους εργαζόμενους, ανέφερε ότι η «ολοένα και ταχύτερη αποβιομηχάνιση» της Ευρώπης οδήγησε στην απώλεια σχεδόν ενός εκατομμυρίου θέσεων εργασίας στη μεταποίηση τα τελευταία τέσσερα χρόνια.

Οι κίνδυνοι της απεξάρτησης

Τα σχόλια των αναλυτών ακολουθούν μια έκθεση του Εμπορικού Επιμελητηρίου της ΕΕ στην Κίνα, στην οποία σημειώνεται ότι η «πολύ πιο ολοκληρωμένη μορφή διαχείρισης κινδύνων του Πεκίνου… προηγείται της απεξάρτησης της ΕΕ για αρκετό καιρό».

Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου, Jens Eskelund, προειδοποίησε ότι η κινεζική υπερπροσφορά πυροδοτεί ένα «ατύχημα τρένου σε αργή κίνηση» στις σχέσεις ΕΕ-Κίνας.

Η μελέτη υποστήριξε επίσης ότι η ΕΕ θα πρέπει να ακολουθήσει πολιτικές με στόχο τη διαφοροποίηση και όχι την αυτοδυναμία, όπως στην περίπτωση της Κίνας.

«Πρέπει να υπάρξει μια ειλικρινής συζήτηση μεταξύ της ΕΕ και της Κίνας… γιατί μου είναι δύσκολο να φανταστώ ότι η Ευρώπη θα καθίσει στην άκρη και [απλά] θα παρακολουθεί την επιταχυνόμενη αποβιομηχάνιση [της]» δήλωσε ο Eskelund, όπως αναφέρουν οι FT.

Οι παρατηρήσεις αυτές έρχονται καθώς ορισμένοι δυτικοί σημαίνοντες διευθύνοντες σύμβουλοι, συμπεριλαμβανομένου του Tim Cook της Apple, συναντώνται με Κινέζους αξιωματούχους στο Πεκίνο στο πλαίσιο του Φόρουμ Ανάπτυξης της Κίνας την Κυριακή και τη Δευτέρα (24 και 25 Μαρτίου).

Σε ομιλία της στο Φόρουμ την Κυριακή, η γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) Kristalina Georgieva ενθάρρυνε ανοιχτά την Κίνα να κατευθύνει την πορεία του οικονομικού της μοντέλου.

«Η Κίνα είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει μια διακλάδωση στο δρόμο – να βασιστεί στις πολιτικές που έχουν λειτουργήσει στο παρελθόν ή να επικαιροποιήσει τις πολιτικές της για μια νέα εποχή ανάπτυξης υψηλής ποιότητας», δήλωσε η ίδια, απηχώντας την έκκληση του Κινέζου ηγέτη Xi Jinping νωρίτερα φέτος προς τη χώρα να επιδιώξει «ανάπτυξη υψηλής ποιότητας».

Η Georgieva κάλεσε ρητά την Κίνα να εφαρμόσει μέτρα για την τόνωση της εγχώριας ζήτησης.

«Ένα βασικό χαρακτηριστικό της ανάπτυξης υψηλής ποιότητας θα πρέπει να είναι η μεγαλύτερη εξάρτηση από την εγχώρια κατανάλωση», είπε. «Κάτι τέτοιο εξαρτάται από την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των ατόμων και των οικογενειών».

Η García-Herrero του Bruegel, ωστόσο, εξέφρασε σκεπτικισμό ως προς το αν το Πεκίνο θα λάβει τελικά υπόψη του την έκκληση της Georgieva. Επεσήμανε τους δημοσιονομικούς περιορισμούς που επιβάλλονται από τα επίπεδα ρεκόρ του δημόσιου χρέους της Κίνας και τις προηγούμενες προειδοποιήσεις του Xi Jinping για τους κινδύνους του «κοινωνικού ευεργετισμού».

Ο Lausberg σημείωσε ακόμη ότι η ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης της Κίνας δεν θα αντιμετωπίσει την πληθώρα των κινεζικών βιομηχανικών προϊόντων.

«Αν κοιτάξετε αυτές τις υπερ-ικανότητες, είναι κυριολεκτικά αδύνατο […] οι Κινέζοι καταναλωτές να μπορούν να τις καταναλώσουν όλες», είπε.

Εξασφάλιση των οικονομιών

Η πίεση της Ευρώπης για μεγαλύτερη στρατηγική ανεξαρτησία από την Κίνα ήρθε μετά την πανδημία COVID-19 που προκάλεσε μαζικές διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού, ενώ ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία προκάλεσε τον περιορισμό των εισαγωγών ενέργειας.

Έρχεται επίσης εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων μεταξύ της Κίνας και της Δύσης, ιδίως όσον αφορά το καθεστώς της Ταϊβάν και την ενίσχυση των οικονομικών δεσμών του Πεκίνου με τη Ρωσία.

Επίσης, η Alicja Bachulska, επιστημονική συνεργάτης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων, δήλωσε στο Euractiv ότι είναι αδύνατο να απομονωθούν οι αντίστοιχες προσπάθειες της Κίνας και της ΕΕ για την άρση των κινδύνων από το ευρύτερο διεθνές πλαίσιο.

«Οι πολιτικές της Κίνας δεν βασίζονται μόνο στην εγχώρια λογική του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, αλλά χρησιμεύουν επίσης ως απάντηση στις διεθνείς τάσεις, με την τιτλοποίηση της οικονομικής ανάπτυξης να αποτελεί πλέον την κατευθυντήρια αρχή και το νέο παράδειγμα για τις κινεζικές αρχές», δήλωσε η ίδια.

Η ίδια πρόσθεσε: «Οι χώρες σε όλο τον κόσμο [γίνονται] όλο και πιο εσωστρεφείς και αποφεύγουν τους κινδύνους στο πλαίσιο της αυξανόμενης απρόβλεπτης κατάστασης».

Νωρίτερα το ίδιο έτος, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Christine Lagarde, σημείωσε επίσης ότι οι χώρες δίνουν όλο και περισσότερο έμφαση στη σημασία της «ασφάλειας» έναντι της «αποτελεσματικότητας» στις οικονομικές τους σχέσεις.