Αφιέρωμα στην πρώτη και για πολλά χρόνια μόνη, ελληνίδα πολιτικό. Πατρινή κι’ αυτή όπως πάρα πολλοί πολιτικοί της νεότερης Ελλάδας. Να μην την ξεχνάμε.

Άρθρο της Ελένης Σ.Παμπούκη⁺

Εφημερίδα  “Στύξ” Μάϊος 2003 σελ.13

Ο Ανδρέας Καλαμογδάρτης προύχοντας της Πάτρας, έστειλε στην Αγκώνα της Ιταλίας, τη γυναίκα του και τις θυγατέρες του Μαρία και Καλλιόπη λίγο πριν ξεκινήσει η επανάσταση το Μάρτιο του 1821, για να τις προφυλάξει προφανώς από τα επερχόμενα δεινά. Μαζί του ωστόσο κράτησε τον γιο του Αντώνη.

 Όταν επέστρεψαν εγκαταστάθηκαν στο Ναύπλιο- πόλη ασφαλέστερη από την Πάτρα και επιτελικό κέντρο της αναδυόμενης από την υποδούλωση Ελλάδας. Πολλά από τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους διαδραματίστηκαν εκεί. Παρούσα σε όλα, πρωταγωνίστρια σε μερικά η Καλλιόπη Καλαμογδάρτη. Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1809. η μητέρα της ήταν κατά το γένος Παπαδιαμαντοπούλου εξίσου ισχυρής οικογένειας των Πατρών. Οδηγημένη από μάνα και από κύρη στη μάθηση, ευνοημένη από την παραμονή της στην Ιταλία, που κράτησε όσο και τα ευαίσθητα χρόνια της κοριτσίστικης άνθησης που άνοιξε δρόμους άλλων ερεθισμάτων, επηρεασμένη από τα έργα κοντινών συγγενών και φίλων που ήταν διανοούμενοι και αγωνιστές, αναθρεμμένη σ’ ένα περιβάλλον προσανατολισμένο στην ελευθερία και τη δημοκρατία, απόκτησε ικανότητες γνώσης και ιδέες τολμηρές που πάνω τους στήθηκε η ζωή της.

Ο πατέρας της παρέμεινε πολιτικός ως τα γεράματά του.  Ο πολυαγαπημένος αδελφός της Αντώνης, στρατιωτικός λόγιος, ποιητής και ιδεολόγος πήρε μέρος στην αποτυχημένη εκστρατεία  στη Θεσσαλία το 1854 και πολέμησε στη χαμένη μάχη του Πέτα επικεφαλής ενός σώματος 100 ανδρών. Αυτοκτόνησε δυο χρόνια αργότερα από πίκρα και απογοήτευση. Τα πρώτα ξαδέρφια της Παναγιώτης και Δημήτριος  Παπαδιαμαντόπουλοι ήταν στρατιωτικοί διοικητές στην Αθήνα και ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος πολιτογραφήθηκε στο Πάνθεον των Γάλλων ποιητών ως Ζαν Μωρεάς. Εγγόνες της πρώτης ξαδέρφης της Θεώνης Καλαμογδάρτη Δρακοπούλου ήταν δυο σπουδαίες γυναίκες της νεότερης Ελλάδας. Η μουσικολόγος και πρώτη πρόεδρος του «Συνδέσμου για τα δικαιώματα της γυναίκας»  Αύρα Θεοδωροπούλου και η ποιήτρια Θεώνη Δρακοπούλου γνωστή με το ψευδώνυμο Μυρτιώτισσα.

Το 1828  η Καλλιόπη παντρεύτηκε τον για πολλά χρόνια δήμαρχο του Ναυπλίου και εκλεγμένο αντιπρόσωπο στην πρώτη Συνταγματική εθνοσυνέλευση που συνήλθε στην Αθήνα το Νοέμβριο του 1843,  Σπύρο Παπαλεξόπουλο. Ανέλαβε αμέσως τα πρώτα καθήκοντα «της πρώτης Κυρίας»  με δεξιοτεχνία και διπλωματικότητα. Το σπίτι της έγινε χώρος υποδοχής και φιλοξενίας επιφανών επισκεπτών-βασιλιάδες, πρίγκιπες, στρατιωτικοί, διάφοροι επίσημοι, αλλά και εκκολαπτήριο νέων και ανατρεπτικών ιδεών. Εκεί συναντιόντουσαν αντικαθεστωτικοί, αντιφρονούντες, διανοούμενοι, στρατιωτικοί, πολιτικοί, επαναστατημένοι φοιτητές, κυνηγημένοι αγωνιστές, εξόριστοι  συνοδοιπόροι όλοι της Καλλιόπης, στις πολιτικές της μάχες και στις επαναστατικές της πράξεις. Ενδεικτικό των οραμάτων της είναι τα ονόματα που έδωσε στους τρεις γιους της, Ναπολέων, Επαμεινώνδας, Αλέξανδρος. Εναντιώθηκε από την αρχή σε κάθε Δεσποτισμό, είτε από τον Καποδίστρια προερχόμενο είτε από τους κατοπινούς βασιλιάδες. Στο νου και την καρδιά της είχε μια Δημοκρατία που δεν μπορούσε τότε ούτε καν να προσδιοριστεί, πόσο μάλλον να καθιερωθεί σαν μια εποχή που ακόμα και το άκουσμα της λέξης, προκαλούσε διώξεις. (Ως  και το 1874 επί Γεωργίου του Α΄, η βουλή των Ελλήνων καταψήφισε την «ιδέα της Δημοκρατίας», που αναφέρθηκε σε αγόρευση επτανήσιου βουλευτή με 127 ψήφους  -18 κατά, 11 αρνήθηκαν ψήφο. Άλλως η κυβέρνηση θα έπεφτε με παρέμβαση των ανακτόρων). Ωστόσο στο δημοψήφισμα που έγινε τον Δεκέμβριο του 1862 για την εκλογή νέου Βασιλιά μετά την αναχώρηση του Όθωνα, στην κάλπη του Ναυπλίου βρέθηκαν 6 ψηφοδέλτια που δεν έγραφαν το όνομα κάποιου εκ των δυο υποψηφίων πριγκίπων. Έγραφαν απλά Δημοκρατία! Το ένα δια χειρός Καλλιόπης Παπαλεξοπούλου ασφαλώς ήταν γραμμένο.

Βαρύς χρόνος το 62. Βαρύς  από γεγονότα οράματα ανυπομονησία και οργή που κόχλαζαν από καιρό. Το Φλεβάρη ξέσπασε τελικά η επαν άσταση στην ανατολική Πελοπόννησο με κέντρο το Ναύπλιο και στρατηγελίο το σπίτι της Παπαλεξοπούλου. Ο Όθωνας έστειλε τον Βαυαρό στρατηγό του Χαν να χτυπήσει τους επαναστάτες. Αυτός πολιόρκησε το Ναύπλιο που αντιστεκόταν αλλά πριν επιτεθεί έστειλε μήνυμα στην Καλλιόπη «…εάν δεν φύγετε αμέσως δεν θα μπορέσω να εγγυηθώ για την ασφάλειά σας…ευγενέστατη κυρία…» έγραφε, «…έχω την τιμή να σας πληροφορήσω ότι δεν φοβούμαι ειμή μόνον τους ποντικούς…στρατηγέ μου…» του απάντησε εκείνη!

Τελικά το Ναύπλιο έπεσε τον Απρίλιο, αλλά ο Όθωνας εξαναγκάστηκε να φύγει από την Ελλάδα τον Οκτώβριο.

Την επαύριον πλοίο πολεμικό έφτασε στο Ναύπλιο και οδήγησε στην Αθήνα με δόξα και τιμή την «σημαιοφόρο της επανάστασης», την αρχηγό της επανάστασης,  την «περίφημο συνωμότιδα», την ηρωίδα, την «έχουσα  απαράγραπτα δικαιώματα επί της ευγνωμοσύνης του Ελληνικού λαού».

Πλήθος κόσμου και επίσημοι πολλοί, την περίμεναν στον Πειραιά να την συνοδέψουν με μουσική  ζητωκραυγές και θούριους  ως το κέντρο της Αθήνας.

Εκεί στη διασταύρωση των οδών Ερμού και Αιόλου έγινε η αποθέωσή της.. τιμημένη πέθανε το 1898 στο Ναύπλιο. Η κηδεία της έγινε δημοσία δαπάνη, και η μέρα της ταφής της ορίστηκε ημέρα πένθους για την Ελλάδα.
Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου η πρώτη και για πολλά χρόνια η μόνη, ελληνίδα πολιτικός. Πατρινή κι’ αυτή όπως πάρα πολλοί πολιτικοί της νεότερης Ελλάδας. Να μην την ξεχνάμε.

*Αναφέρεται ως η αντιοθωνίστρια επαναστάτρια  από τον Βασίλη Λάζαρη: Η Καποδιστριακή Πάτρα  σελ.249. το βιβλίο παρουσίασε ο Γιώργος Γιάνναρης σε προηγούμενο φύλλο ης «Στυγός»

Πηγή.

Το βιβλίο της  Κούλας Ξηραδάκη απ’ όπου προέρχεται και η φωτογραφία του κειμένου, «Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου (1809-1898)- Η γυναίκα που κλόνισε τον θρόνο του Όθωνα» Αθήνα 1978.