Ποιος δεν θυμάται τον κατακλυσμό καλών προθέσεων των νεοφιλελεύθερων ηγετών για την αντιμετώπιση της πανδημίας την άνοιξη του 2020; Τα εμβόλια πρέπει να είναι «παγκόσμια δημόσια αγαθά» έλεγαν. Τον περασμένο Νοέμβριο, μάλιστα, ο Εμ. Μακρόν είχε δηλώσει ότι «Θα είμαστε έτοιμοι, όταν ένα πρώτο εμβόλιο [κατά του Covid-19] διατεθεί στην αγορά, να εγγυηθούμε την πρόσβαση σε αυτό σε πλανητική κλίμακα και να αποφύγουμε με κάθε κόστος σενάριο ενός κόσμου «δύο ταχυτήτων», όπου μόνο οι πλουσιότεροι θα μπορούν να προστατευθούν από τον ιό και να ξαναρχίσουν μια φυσιολογική ζωή». Κι όμως, αυτό συνέβη. Μάλιστα, αυτή η άνιση πρόσβαση στην υγεία των πλούσιων και των φτωχών χωρών δεν αφήνει ανεπηρέαστες τις πρώτες. Έτσι, οι πλούσιες χώρες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τον κορονοϊό, καθώς έρχονται αντιμέτωπες με τις μεταλλάξεις του από χώρες με μικρότερη πρόσβαση στα εμβόλια.  

Και φθάσαμε στις 18 Ιανουαρίου 2021, όταν ο Γενικός Διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), Tedros Adhanom Ghebreyesus, έκανε τη συγκλονιστική δήλωση ότι «Πάνω από τριάντα εννέα εκατομμύρια δόσεις εμβολίου έχουν πλέον χορηγηθεί σε τουλάχιστον σαράντα-εννέα χώρες με υψηλό εισόδημα. Μόνο είκοσι πέντε δόσεις έχουν χορηγηθεί σε μία από τις χώρες με το χαμηλότερο εισόδημα. Όχι είκοσι πέντε εκατομμύρια. Όχι είκοσι πέντε χιλιάδες! Μόνο είκοσι πέντε…».

Η άνιση κατανομή των εμβολίων μεταξύ των πλούσιων και φτωχών χωρών, λόγω της κερδοσκοπίας των μεγάλων πολυεθνικών φαρμακευτικών εταιρειών που τα παράγουν, δίνουν χρόνο και δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες στον Covid-19 ώστε να μεταλλαχθεί και να πλήξει μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες του πλανήτη(Αφρική, Ασία κλπ) και να ξαναμολύνει τις πλούσιες χώρες, που είχαν προλάβει να εμβολιαστούν, καθώς οι νέες μεταλλάξεις δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με τα υπάρχοντα εμβόλια.

Η Economist Intelligence Unit προβλέπει πως το μεγαλύτερο τμήμα του ανεπτυγμένου κόσμου θα έχει εμβολιαστεί μέχρι τα μέσα στο επόμενου έτους. Το αντίστοιχο εκτιμώμενο χρονοδιάγραμμα επεκτείνεται στις αρχές του 2023 για τις χώρες μεσαίου εισοδήματος και φθάνει μέχρι το 2024 για ορισμένες χώρες χαμηλού εισοδήματος. Έτσι, όμως, θα έχουμε ένα συνεχή κύκλο μολύνσεων, καθώς οι πλούσιες χώρες θα προσβάλλονται από τις παραλλαγές του κορονοϊού που αναπτύσσονται στις φτωχές χώρες λόγω της έλλειψης εμβολίων.

Ορισμένες χώρες και εταιρείες συνεχίζουν να δίνουν προτεραιότητα σε διμερείς συμφωνίες, παρακάμπτοντας το πρόγραμμα Covax, με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε άνοδο οι τιμές. Πάνω απ’ όλα το κέρδος! Και ασφαλώς οι γιγαντιαίες φαρμακευτικές εταιρείες ωφελούνται από αυτή την κατάσταση, γιατί κερδίζουν περισσότερα. Επίσης, ωφελούνται οι μεγα-εταιρείες, όπως η Amazon, ενώ η υπόλοιπη οικονομία καταρρέει.

Η Καρίνα Τόιερ, από το Ευρωπαϊκό Κέντρο για τα Συνταγματικά και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (ECCHR), θεωρεί αναγκαίο να μπορούν οι φτωχές χώρες να παράγουν μόνες τους το εμβόλιο χωρίς να εξαρτώνται από την καλή θέληση ή τις χορηγίες άλλων. Και παραπέμπει στην πνευματική ιδιοκτησία, όπως ορίζεται στη συμφωνία TRIPS για τις εμπορικές πτυχές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, η οποία επιτρέπει περιορισμούς στα πνευματικά δικαιώματα. Ήδη η Ινδία και η Νότια Αφρική, χώρες που πλήττονται ισχυρά από τον Covid-19, ζήτησαν να τεθεί εκτός ισχύος η προστασία ευρεσιτεχνίας, τουλάχιστον μέχρις ότου τεθεί υπό έλεγχο η πανδημία, και δι’ αυτού του τρόπου να είναι εφικτή η παρασκευή του εμβολίου αποκεντρωμένα και σε διάφορες χώρες. Οι νεοφιλελεύθεροι όμως, όταν ακούν για «σπάσιμο της πατέντας» διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους, καθώς κάτι τέτοιο ξεπερνά το ιδεολογικό τους πλαίσιο, που είναι το κέρδος των εταιρειών. Το κέρδος πάνω απ' όλα, πάνω ακόμα κι από τη ζωή.

*Η φωτογραφία είναι αρχείου