Στοιχεία και ονόματα

Οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο ασκούν αφόρητες πιέσεις στην κυπριακή κυβέρνηση να αποκαλύψει τους Κύπριους διαμεσολαβητές των ολιγαρχών που διαπλέκονται με το περιβάλλον Πούτιν - Λαβρόφ. Η απόκρυψη ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και η παράβλεψη εφαρμογής των κυρώσεων μπήκαν στην ατζέντα. Πόσοι και ποιοι ενεργούν εξ ονόματος των ολιγαρχών; Ενα «βαθύ κράτος» διαπλοκής λειτουργεί στην Κύπρο και το ξεσκέπασμά του αποτελεί την άλλη όψη της διαφθοράς από την πολύχρονη ρωσική επιρροή.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση ενεργεί παράλληλα στο δεύτερο ανοιχτό μέτωπο διαφθοράς, που αφορά τα «χρυσά διαβατήρια». Πρόκειται τελικά για συγκοινωνούντα δοχεία; Πάντως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κουράστηκε να παίζει το παιχνίδι της αναμονής, τρία χρόνια μετά την αποκάλυψη του πρωτοφανούς σκανδάλου.

Ο επίτροπος για τη Δικαιοσύνη, Ντίτιερ Ρέιντερς, επισκέφθηκε την Κύπρο αρχές Μαΐου και απαιτεί να ξεκαθαρίσουν οι χιλιάδες φάκελοι των «χρυσών διαβατηρίων». Η βιομηχανία που έστησε για δέκα χρόνια ο πολιτικός μέντορας του Χριστοδουλίδη, ο τέως πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, καλά κρατεί ακόμα.

Το κυπριακό κράτος διατείνεται ότι κάνει βήματα συμμόρφωσης, αλλά δεν είναι καθόλου πειστικό. Ελάχιστα περιουσιακά στοιχεία ολιγαρχών έχουν παγώσει. Η διερεύνηση των προδήλως παράνομων «χρυσών διαβατηρίων» είναι προσχηματική, ενώ εξετάζονται ακόμα αιτήσεις. Σοβαρά ερωτήματα δημιουργούνται και για τις «χρυσές βίζες».

Ο επίτροπος Ρέιντερς υπενθύμισε ότι παραμένει ανοιχτή η διαδικασία παραπομπής της Κύπρου στο Δικαστήριο της Ε.Ε.: «Δεν πρόκειται απλώς για την παραχώρηση μιας βίζας ή ενός διαβατηρίου αλλά για ξεπούλημα των ευρωπαϊκών μας αρχών και αξιών», είπε ο Ρέιντερς («Φιλελεύθερος», 7/5).

Ο επίτροπος Ρέιντερς μίλησε με τους αρμόδιους πολιτικούς και υπηρεσιακούς παράγοντες, αλλά δεν αρκέστηκε σε αυτούς. Ηρθε πολύ καλά διαβασμένος, απευθύνθηκε στην κοινωνία των πολιτών, συγκέντρωσε στοιχεία και διαμόρφωσε μια εις βάθος εικόνα των πραγμάτων. Το πιο κρίσιμο θεσμικό αξίωμα, η Γενική Εισαγγελία, έχει υποταχθεί στην πολιτική εξουσία. Γι’ αυτό δεν δίστασε να πει δημόσια: «Επιβάλλεται να έχετε έναν ανεξάρτητο γενικό εισαγγελέα».

Σε κλειστή συνάντηση, έθεσε καθαρά το ζήτημα της απουσίας «ελέγχου και θεσμικών αντίβαρων» στους διορισμούς που κάνει η προεδρία της Δημοκρατίας. Ο τέως πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης κατάργησε κάθε έννοια ανεξαρτησίας, αγνοώντας την αρχή αποφυγής σύγκρουσης συμφερόντων. Γι’ αυτό, για πρώτη φορά ο Ρέιντερς αμφισβήτησε τη διαιώνιση ενός προσωρινού καθεστώτος – που στην Κύπρο ονομάστηκε «δίκαιο της ανάγκης» και αφορά την κατάσταση που δημιουργήθηκε με τους ανεξάρτητους θεσμούς του κράτους, από το 1963 και μετά, με την αποχώρηση της τ/κ κοινότητας από τα πολιτειακά αξιώματα.

Εκτοτε, εδώ και 60 χρόνια δηλαδή, κανείς δεν ελέγχει τις εκατοντάδες διορισμών που κάνει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας. Δυστυχώς, ανάμεσά τους είναι και ο γενικός εισαγγελέας και ο βοηθός γενικός εισαγγελέας. Ετσι, σήμερα, ο μόνος θεσμός που μπορεί να ασκήσει ποινική δίωξη και να οδηγήσει υποθέσεις ενώπιον δικαστηρίου έχει καταληφθεί από πρώην υπουργούς της κυβέρνησης Αναστασιάδη. Αυτοί μπλοκάρουν τη διερεύνηση των «χρυσών διαβατηρίων», αυτοί αφήνουν τις σοβαρές υποθέσεις στα συρτάρια.

Σιωπηρή συγκάλυψη

Ενα πλέγμα σιωπής κυριαρχεί. Σε εσωτερική συνάντηση, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου, Χρίστος Κληρίδης, ενημέρωσε τον Ευρωπαίο επίτροπο ότι ο Σύλλογος ερεύνησε 20 και πλέον δικηγορικά γραφεία, ανάμεσά τους και μεγάλα, για τις πρακτικές που εφάρμοσαν στην έκδοση «χρυσών διαβατηρίων». Ανέφερε ότι σε 8 περιπτώσεις επιβλήθηκαν από τον Σύλλογο πειθαρχικές κυρώσεις.

Τα στοιχεία παραδόθηκαν στον γενικό εισαγγελέα, αλλά καμία ενέργεια δεν ακολούθησε. Ούτε καν η δημοσιοποίηση των ονομάτων των γραφείων («name and shame»). O Χρίστος Κληρίδης ανέφερε επί λέξει: «Δεν τα δημοσιοποιήσαμε γιατί τότε οι τράπεζες θα ήταν υποχρεωμένες να διακόψουν κάθε συναλλαγή μαζί τους…». Η κωλυσιεργία κι η αδιαφάνεια στέλνουν σχεδόν τα πάντα στις ελληνικές καλένδες.

Κράτος δικαίου;

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζει τη νέα ετήσια έκθεσή της για το κράτος δικαίου στην Κύπρο. Kατά την επίσκεψη Ρέιντερς, καταγράφηκαν κι άλλα μελανά σημεία: «Πρέπει να προχωρήσετε ακόμη περισσότερο με τους κανόνες που αφορούν τη διαφάνεια για τα περιουσιακά στοιχεία αξιωματούχων, εκλεγμένων προσώπων στο Κοινοβούλιο, στην κυβέρνηση, αλλά και στα γραφεία των διάφορων υπουργών», τόνισε o επίτροπος Ρέιντερς.

Η ευθεία αυτή κριτική αφορά τη νομοθεσία «μαϊμού» για το «πόθεν έσχες» στην Κύπρο. Σκιές άφησε ο Ευρωπαίος επίτροπος και για το δικαστικό σύστημα, την έλλειψη εκσυγχρονισμού, την απουσία νέων δικονομικών κανόνων και την ψηφιοποίηση: «Για να καταπολεμηθεί η διαφθορά επιβάλλεται να έχετε ανεξάρτητους, καταρτισμένους και αποτελεσματικούς δικαστές», τόνισε. Και κατέληξε λέγοντας: «Δεν είναι αρκετό να υπάρχουν οι νόμοι, εξίσου σημαντικό είναι να γίνεται η σωστή διερεύνηση και οι υποθέσεις να φτάνουν στα δικαστήρια με καταδίκες, αν αυτό επιβάλλεται».

Τεντωμένο σχοινί

Ο πρόεδρος Ν. Χριστοδουλίδης ανέλαβε την εξουσία, αλλά από την πρώτη μέρα βρίσκεται σε τεντωμένο σχοινί. Από τη μία πλευρά, αντιλαμβάνεται το τεράστιο διακύβευμα για τις σχέσεις με τη Δύση. Αναγκαστικά επέλεξε «στρατόπεδο» μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Είναι αδιανόητο πλέον να συνεχίσει την υπόγεια σχέση που διατηρούσε για δεκαετίες η Κύπρος με τη Ρωσία, με ποικίλα προνόμια και ανταλλάγματα προς Ρώσους ολιγάρχες.

Το πρόβλημα του Χριστοδουλίδη είναι ότι η πίεση για εφαρμογή των κυρώσεων έχει άμεση σχέση με τα «χρυσά διαβατήρια», πίσω από τα οποία κανείς δεν γνωρίζει ποιοι Ρώσοι ολιγάρχες εξυπηρετήθηκαν και τι περιουσιακά στοιχεία κρύβουν με τεράστιες επενδύσεις στην Κύπρο.

Οποτε βρεθεί μπροστά στις κάμερες, ο Χριστοδουλίδης προσπαθεί να διασκεδάσει τις εντυπώσεις. Διαβεβαιώνει ότι με δικές του εντολές το κράτος ανταποκρίνεται για να δώσει πειστικές απαντήσεις. Οι ΗΠΑ, όμως, έδειξαν ότι δεν αστειεύονται. Εχουν ήδη εξοβελίσει τους πρώτους Κύπριους μεγαλοδικηγόρους. Διαβίβασαν εκατοντάδες σελίδες για ανάλογες υποθέσεις.

Ο Χριστοδουλίδης δεν έχει την πολυτέλεια του χρόνου που απολάμβανε ο Αναστασιάδης. Ούτε την ικανότητα πλέον να προστατεύει το σύστημα διαπλοκής και διαφθοράς που στήθηκε τόσα χρόνια. Τώρα, κάθε «συμμόρφωση» θα έχει κόστος γιατί τον φέρνει αντιμέτωπο με το βαθύ εντός Κύπρου κατεστημένο.

* Το άρθρο αναδημοσιεύεται στην εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου

πηγη: https://www.efsyn.gr