Εχω τονίσει αρκετές φορές ότι οι αλλεπάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις στο ασφαλιστικό δίκαιο, αντί να εμπεδώνουν την ασφάλεια στους πολίτες, δημιουργούν ανασφάλεια.
Την τελευταία 13ετία περί τα δέκα ασφαλιστικά νομοσχέδια «βαπτίστηκαν» μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις με τεράστιες περικοπές στο συνταξιουχικό σώμα και υποβάθμισης της ποιότητας ζωής των συνταξιούχων.
Το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας έχει πελατειακές προνοιακές θετικές παρεμβάσεις, αλλά δεν δίνει λύσεις και απαντήσεις σε βασικά θεσμικά ζητήματα που ορίζουν, βελτιώνουν την αξιοπρεπή διαβίωση των συνταξιούχων και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, όπως:
● Η κατάργηση του επιδόματος αλληλεγγύης συνταξιούχων (ΕΑΣ ν. 3863/10 και ν. 3065/10).
● Η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς σε συνταξιούχους πριν από το 2016.
● Η θεσμοθέτηση εκ νέου του ΕΚΑΣ, που θα αναπληρώνει το εισόδημα 350 χιλιάδων χαμηλοσυνταξιούχων.
● Η βελτίωση του δικτύου αλληλεγγύης του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.
● Η θεσμοθέτηση της 13ης σύνταξης.
Η διατήρηση του συνταξιουχικού ΕΑΣ (περικοπές από 3% έως 10%) σημαίνει έσοδα για το e-ΕΦΚΑ ύψους πάνω από 600 εκατ. ευρώ ίσως και 650 εκατ. ευρώ.
Η διατήρηση της προσωπικής διαφοράς στερεί στους παλιούς συνταξιούχους πριν από το 2016 (ν. Κατρούγκαλου) από οποιαδήποτε αύξηση και το παρόν νομοσχέδιο, αντί να την καταργήσει, χορηγεί έκτακτο επίδομα.
Για να μην υπάρχουν συγχύσεις. Η ειδική φορολογική εισφορά αλληλεγγύης που καταργήθηκε αρχές του 2023 επιβάλλονταν στους φορολογούμενους γενικά που είχαν εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ (άρθρο 11 ν. 3865/2010). Η μη θεσμοθέτηση του ΕΚΑΣ για τους χαμηλοσυνταξιούχους –περί τις 350.000– εξυπηρετεί τη λειτουργία των πελατειακών μηχανισμών, που και με το παρόν νομοσχέδιο διατηρούνται με μικρά επιδόματα προς τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Και τα ποσά που διατίθενται για τα επιδόματα αυτά, περί τα 700 εκατ. ευρώ και παραπάνω, τα εισπράττει ο κρατικός μηχανισμός σχεδόν εξολοκλήρου από τη διατήρηση του ΕΑΣ (συνταξιουχικό) με περικοπές στις μεσαίες και ανώτερες συντάξεις. Γενναία και ουσιαστική θεσμική μεταρρύθμιση θα αποτελούσε η κατάργηση του ΕΑΣ και της προσωρινής διαφοράς και παράλληλα η θεσμοθέτηση του ΕΚΑΣ και της 13ης σύνταξης.
Αυτές τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις δεν τις αγγίζει το παρόν νομοσχέδιο, διότι η εφαρμογή τους σημαίνει κατάργηση των πελατειακών παροχών. Είναι καιρός να λειτουργούν οι θεσμοί και όχι οι πελατειακοί μηχανισμοί των επιδομάτων για εκλογική πελατεία. Να εκσυγχρονιστεί και να θεσμοθετηθεί η προνοιακή πολιτική για να μην αισθάνεται κάθε φορά ο πολίτης ότι η εκάστοτε κυβέρνηση μοιράζει χρήματα από τον «κουμπαρά της».
Το παρόν νομοσχέδιο, πέρα από την αναφορά για θεσμοθέτηση της επαγγελματικής ασφάλισης, δεν εισάγει κάποιους νέους θεσμούς. Ενα μεγάλο μέρος των διατάξεων αναφέρεται στις επιδοματικές πολιτικές προς τις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες. Κατά την άποψή μου, θεσμικά το προνοιακό θεσμικό πλαίσιο πρέπει να λάβει μόνιμο χαρακτήρα και να αναβαθμιστεί το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα στις φτωχοποιημένες κατηγορίες του λαού μας. Η προνοιακή πολιτική «α λα καρτ» δεν ταιριάζει σε μια ευνομούμενη Πολιτεία. Και το νομοσχέδιο στο μεγάλο μέρος του ασχολείται με πρόσκαιρες πολιτικές επιδοματικές που ασφαλώς έχουν την αξία τους, αλλά δεν αποτελούν μόνιμο θεσμικό-προνοιακό μέτρο.
Οι επιμέρους ρυθμίσεις του νομοσχεδίου δίνουν λύσεις σε επιμέρους ζητήματα που σίγουρα εκσυγχρονίζουν το σύστημα με κανονιστικές ρυθμίσεις για την απασχόληση των συνταξιούχων, για θέματα μητρότητας, για τη 10ετή παραγραφή αξιώσεων του ΕΦΚΑ, ρύθμιση ασφαλιστικών εισφορών σε 24 δόσεις, μετατροπή συμβάσεων μερικής απασχόλησης σε αορίστου για τα επιδόματα ΟΠΕΚΑ κ.ά.
Το νομοσχέδιο επίσης, δεν εισάγει θεσμικές μεταρρυθμίσεις που να βελτιώνουν το επίπεδο ζωής των ασφαλισμένων, όπως αναφέραμε αρχικά. Αντίθετα αποτελεί ένα σύνολο πελατειακών παροχών-επιδομάτων χωρίς ουσιαστικά να θεσμοθετεί ένα μόνιμο θεσμικό προνοιακό σύστημα για τις ευάλωτες κοινωνικές κατηγορίες και τους φτωχούς. Κλείνοντας θα ήθελα, ακόμη μια φορά, να καλέσω το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων να δώσει τέλος στον γολγοθά των αναδρομικών.
Πρώην αντιπροέδρος της Βουλής
www.efsyn.gr